agapimene mou patera

Για την ποιητική συλλογή της Μάνιας Μεζίτη «Αγαπημένε μου πατέρα» (εκδ. Κουκκίδα). Στην κεντρική εικόνα, η ηθοποιός Robin Wright Penn με τον πατέρα της.

Γράφει ο Γιώργος Βέης

«Μια αυλαία πέφτει μπροστά στα μάτια μου. Όλα γίνονται αδιαπέραστα. Παύω να επινοώ». Βιρτζίνια Γουλφ, Τα κύματα

Διαβάζεται, ισχυρίζομαι, ως να ήταν μια σπονδυλωτή, καλοσμιλεμένη ελεγεία, εμφανώς νεωτερικής απόκλισης, για την οριστική απώλεια του πατέρα. Θα μπορούσε βέβαια να ειπωθεί ότι πρόκειται, εκτός των άλλων, για μια παράθεση αποσπασμάτων ενός τακτικού ημερολογίου φυγής κι επιστροφής. Πάντως δεν συνιστά το έργο αυτό ένα τυπικό δοκίμιο πένθους.

koukkida meziti agapimene mou patera

Η ποιήτρια επαναφέρει τον πατέρα της στην κειμενική ζωή, συνομιλώντας, το τονίζω αυτό, ψύχραιμα μαζί του. Ελέγχοντας συστηματικά τη ροή του συναισθήματος, οι εκφορές λόγου παράγουν μέτρο κατανόησης του κόσμου. Οι δε παρένθετοι διάλογοι πιστοποιούν την παράταση μιας ιδιάζουσας διαβίωσης. Οι λέξεις επιδιώκουν να καλύψουν και δη επάξια, όπως εντέλει καταφαίνεται, το αναπόφευκτο βιολογικό κενό. Παραθέτω αυτούσιο ένα χαρακτηριστικό κομμάτι για τις ανάγκες της εποπτικής στιγμής:

«Δεν μπορώ να θυμηθώ το πρόσωπό σου / ξέρω πως είσαι κόρη μου / σε πιστεύω / αλλά δεν μπορώ να σε ταυτίσω / Νιώθω βαθιά αγάπη για την κόρη μου / Θυμάμαι το σπίτι / Ποιο σπίτι, μπαμπά; / Το σπίτι που ερχόσουν κάθε μεσημέρι με το φαγητό / κάθε βράδυ και με τάιζες / Ερχόταν και κάποιος άλλος / Ναι, ερχόταν η Ειρήνη που σε βοηθούσε / Όχι, ένας άλλος, αρσενικός / Ποιος ήταν αυτός; / Ήταν ο άλλος / Έβγαινε από το δεύτερο σπίτι της ψυχής και με βασάνιζε».

Οι αποστεωμένες εκφάνσεις υποδηλώνουν, συν τοις άλλοις, σθένος ύπαρξης. Έστω ατελούς. Άλλωστε για τις απαιτήσεις της επιτελεστικής γραφής φτάνει και περισσεύει.

Η προσεκτική, η λεπτολόγος διαχείριση του υλικού ψυχής διακρίνεται για τη ρηματική σύνεσή της.

Η προσεκτική, η λεπτολόγος διαχείριση του υλικού ψυχής διακρίνεται για τη ρηματική σύνεσή της. Το γλωσσικό τακτ υποστηρίζει την πρόσφορη μετάδοση όπου δει των διαδοχικών κομβικών μηνυμάτων του δραματικού βίου. Είναι αυτός, ο οποίος εξακολουθεί να ανασυντάσσεται, να ανοικοδομείται πνευματικά, να συγχρονίζεται με την όποια εξ αντικειμένου πραγματικότητα, ώστε να αποδοθεί εδώ, εκ προθέσεως επιλογικά, ακριβώς έτσι:

«Τα ενενήντα τέσσερα οστέινα δάχτυλα του δεξιού χεριού σου σχημάτιζαν μια χουφτίτσα. Ενενήντα τέσσερα δάχτυλα είχαν ενωθεί και το μόνο που κατάφερναν ήταν μια τοσοδούλα χουφτίτσα. / Τι είναι αυτό, μπαμπά; / Για σένα, μου λες τρυφερά. / Μου 'φερνες νερό. / Ο πατέρας, βλέπετε, υπήρξε αρδευτικό έργο. Από κει ποτίζονταν τα ποιήματα».

Η επίκληση του ανέκκλητα απόντος συμβαίνει ως να είναι κάπου χαμένος σε μια μακρινή χώρα. Κάτοικος, ο οποίος, εκών άκων, ενσωματώθηκε οριστικά στο φιλόξενο αλλού. Η ιαματική δράση της συγκεκριμένης παράθεσης τόσων ομιλητικών εικόνων εντοπίζεται σε όλο το εύρος αυτής της εύστοχης κατάθεσης σημείων αναστοχασμού. Η αναβαθμισμένη, σαφώς ζείδωρη θέαση του τέλους/αρχής του πατέρα υπαγορεύει το σύνολο των αποτιμήσεων της Μάνιας Μεζίτη. Η δε ομολογία πίστης στις δυνατότητες της συνειδητά περιεκτικής, της συμπυκνωμένης όντως καταγραφής αποκλείει, εκ προοιμίου μάλιστα, την οποιαδήποτε προσφυγή σε υπερ – προσδιορισμούς των λυρικών υποκειμένων.

Η ριζική χειρονομία: ο πατέρας γνέφει ωσεί παρών. Κοντολογίς, ο προκείμενος εσωτερικός κόσμος διερμηνεύεται επαρκώς, ενώ ο θάνατος δεν περισπά το εξομολογητικό, άγρυπνο συγγραφικό εγώ. Σπεύδει να το καταστήσει γονέα του πατρός. Εξ ου και η ad hoc αναγνωστική απόλαυση.

Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΗΣ είναι πρέσβης επί τιμή και ποιητής. Τελευταίο του βιβλίο, η ποιητική συλλογή κειμένων «Καταυλισμός» (εκδ. Ύψιλον).

Απόσπασμα από το βιβλίο

«Είχε ενώσει τρία αποσμητικά nivea. Τα είχε βάλει σ’ ένα κουτί από γάλα που προηγουμένως είχε κόψει στο κατάλληλο μέγεθος. Παρ’ τα μου λέει, να τα κρύψεις γιατί η Ειρήνη με ρωτάει τι είναι και δεν μπορώ να της απαντήσω.

Τις Κυριακές γεμίζει τον νεροχύτη με νερό και βάζει μέσα κάτι καπάκια να επιπλέουν. Βάζει τα καραβάκια του. Τα ταξίδια του. Την ναυπήγησή τους. Κάποτε κάποιος με ρώτησε αν ο πατέρας ήταν ναυτικός. Κατά έναν τρόπο, απάντησα, ναι, ήταν».

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Έθνος εξαιρετικά» του Δημήτρη Κοσμόπουλου (κριτική) – Ποίηση εξαιρετικά λαμπρή

«Έθνος εξαιρετικά» του Δημήτρη Κοσμόπουλου (κριτική) – Ποίηση εξαιρετικά λαμπρή

Για την ποιητική συλλογή «Έθνος εξαιρετικά» του Δημήτρη Κοσμόπουλου (εκδ. Περισπωμένη) – «τρέφεται από [...] από θυσίες, αίματα, μαύρα αισθήματα, θανάτους που όλα αυτά καταφέρνει να τα κάνει λαμπρή ποίηση».

Γράφει ο Σωτήρης Γουνελάς

Ο τίτλος ...

«Βελονιές σκιάς» της Μαρίας Πυρουνάκη Λιωνή (κριτική) – Μια ερμηνευτική προσέγγιση

«Βελονιές σκιάς» της Μαρίας Πυρουνάκη Λιωνή (κριτική) – Μια ερμηνευτική προσέγγιση

Για την ποιητική συλλογή της Μαρίας Πυρουνάκη Λιωνή «Βελονιές σκιάς» (εκδ. Ιωλκός).

Γράφει ο Κωνσταντίνος Γεωργίου

Νηπτικά παραγγέλματα

Τι συμβαίνει άραγε, όταν μια τεχνική κεντήματος, χρησιμοποιεί, αντί για μια συνηθισμέν...

«Τριλογία» του Γιώργου Καλιεντζίδη (κριτική) – Σε ποιον ανήκει η ποίηση;

«Τριλογία» του Γιώργου Καλιεντζίδη (κριτική) – Σε ποιον ανήκει η ποίηση;

Για τον τόμο του Γιώργου Καλιεντζίδη «Τριλογία – Στις γωνίες των λέξεων - Σε ποιον ανήκει η ποίηση; - Σπουδή στις Αόρατες πόλεις του Ίταλο Καλβίνο» (εκδ. Μανδραγόρας). 

Γράφει ο Παναγιώτης Γούτας

Ο Γιώργος Καλιεντζίδης, εδώ και τριάντα χ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Στα κάτεργα του θανάτου» του Ανδρέα Ασσαέλ (κριτική) – Καρυά Φθιώτιδας, το ελληνικό Μαουτχάουζεν

«Στα κάτεργα του θανάτου» του Ανδρέα Ασσαέλ (κριτική) – Καρυά Φθιώτιδας, το ελληνικό Μαουτχάουζεν

Για το βιβλίο του Ανδρέα Ασσαέλ «Στα κάτεργα του θανάτου – Ένα οδοιπορικό στα καταναγκαστικά ναζιστικά έργα Χριστιανών και Εβραίων στην Ελλάδα με 350 ανέκδοτες εικόνες» (εκδ. University Studio Press). Κεντρική εικόνα: © Συλλογή Ανδρέα Ασσαέλ, στην Καρυά Φθιώτιδας, όπου διακρίνεται Έλληνας χωροφύλακας.

...
Από το βιβλίο στο σινεμά: Δύο σημαντικά μυθιστορήματα έγιναν ταινίες

Από το βιβλίο στο σινεμά: Δύο σημαντικά μυθιστορήματα έγιναν ταινίες

Δύο σημαντικά και πολυδιαβασμένα μυθιστορήματα έγιναν ταινίες σε παραγωγή Netflix. Πρόκειται για τα: «Πέδρο Παράμο» (μτφρ. Έφη Γιαννοπούλου, Πατάκης) του Χουάν Ρούλφο και «Το τρένο των παιδιών» (μτφρ. Φωτεινή Ζερβού, Πατάκης) της Βιόλα Αρντόνε, από όπου και η κεντρική φωτογραφία.

...
«Το σπίτι του Οδυσσέα Ελύτη»:  Εγκαινιάστηκε στην Πλάκα μουσείο αφιερωμένο στον νομπελίστα ποιητή

«Το σπίτι του Οδυσσέα Ελύτη»: Εγκαινιάστηκε στην Πλάκα μουσείο αφιερωμένο στον νομπελίστα ποιητή

Το μουσείο «Το σπίτι του Ελύτη» εγκαινιάστηκε στην Πλάκα. Ένας μικρός και λιτός χώρος σε νεοκλασικό σπίτι που παραχωρήθηκε από το υπουργείο Πολιτισμού, στεγάζει και περικλείει το ποικίλο αρχειακό υλικό από την ιδιωτική συλλογή της Ιουλίτας Ηλιοπούλου. 

Επιμέλεια Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους» του Μίνου Ευσταθιάδη (προδημοσίευση)

«Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους» του Μίνου Ευσταθιάδη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Μίνου Ευσταθιάδη «Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 5 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΑ ΤΥΜΠΑΝΑ

...
«Το Τέλος. Και Ξανά» του Ντίνο Μπάουκ (προδημοσίευση)

«Το Τέλος. Και Ξανά» του Ντίνο Μπάουκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Σλοβένου συγγραφέα Ντίνο Μπάουκ (Dino Bauk) «Το Τέλος. Και Ξανά» (μτφρ. Γιούλη Σταματίου) το οποίο θα κυκλοφορήσει αρχές Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Αγαπητή μητέρα, ...

«Η κωμωδία του θανάτου 
ή Ο μακαρίτης Μαύσωλος», ανέκδοτο θεατρικό του Γρηγορίου Ξενόπουλου (προδημοσίευση)

«Η κωμωδία του θανάτου 
ή Ο μακαρίτης Μαύσωλος», ανέκδοτο θεατρικό του Γρηγορίου Ξενόπουλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το ανέκδοτο θεατρικό έργο του Γρηγορίου Ξενόπουλου «Η κωμωδία του θανάτου 
ή Ο μακαρίτης Μαύσωλος», σε επιμέλεια & εισαγωγή της Κυριακής Πετράκου, το οποίο θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Νίκας το επόμενο διάστημα. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

  «Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες και Ελληνίδες συγγραφείς και μεταφραστές μας αποκαλύπτουν το μυθιστόρημα που τους μύησε στην αχανή χώρα. Οι επιλογές τους κυμαίνονται από εφηβικά αναγνώσματα μέχρι ένα πολύ επίκαιρο (και μη λογοτεχνικό) βιβλί...

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Επιλογή από τα καλύτερα κατασκοπευτικά μυθιστορήματα που έχουν κυκλοφορήσει τελευταία, συν λίγα παλαιότερα, από τα κορυφαία του είδους. Ταυτόχρονα, μια ευσύνοπτη μα πλήρης παρουσίαση της ιστορίας του είδους, μαζί με έναν αναστοχασμό πάνω στα όρια και τις συντεταγμένες του.

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρί...

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Ο Οκτώβριος οδεύει προς το τέλος του, οι εκδότες έχουν ήδη βγάλει, ή βγάζουν αυτές τις μέρες, σημαντικά βιβλία που θα διαβαστούν και θα συζητηθούν τους μήνες που έρχονται. Επιλέξαμε ορισμένα από αυτά, ελληνικής και ξένης πεζογραφίας, κυρίως. Θα ακολουθήσουν, το επόμενο διάστημα, πολλά περισσότερα. 

Γράφ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

15 Δεκεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2023

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, ποιήματα: Επιλογή 100 βιβλίων, ελληνικών και μεταφρασμένων, από τη βιβλιοπαραγωγή του 2023. Επιλογή: Συντακτική ομάδα της Book

ΦΑΚΕΛΟΙ