m tsvetaeva

Για το μανιφέστο της Μαρίνας Τσβετάγιεβα [Marina Tsvetaeva] «Ο θηλυκός αδελφός μου – Γράμμα στην Αμαζόνα» (μτφρ. – επίμ. – σημειώσεις: Ευγενία Γραμματικοπούλου, εκδ. Οκτάνα).

Γράφει η Ιωάννα Σπηλιοπούλου

«Το πάθος – η τελευταία δυνατότητα του
ανθρώπου να εκφραστεί, όπως ο ουρανός – η
μοναδική δυνατότητα να είσαι – για την καταιγίδα».
Μαρίνα Τσβετάγιεβα, Μια ζωή μέσα στη φωτιά. Εξομολογήσεις
(μτφρ. Μάρω Κατσίκα, Ανδριάνα Χαχλά, Βιβλιοπωλείον της Εστίας)

Γραμμένο στα γαλλικά, το μικρό βιβλίο (με τίτλο πρωτοτύπου Γράμμα στην Αμαζόνα) μεταφράζεται πρώτη φορά στη γλώσσα μας και έρχεται να συμπληρώσει το ολοένα και αυξανόμενο ενδιαφέρον (εκδοτικό, αναγνωστικό, ακόμη και δραματουργικό) για την ποιήτρια. Σημείο σύγκλισης για τις τροχιές δυο γυναικών στο Παρίσι του μεσοπολέμου: από τη μία, η Αμερικανίδα Νάταλι Κλίφορντ Μπάρνεϊ (1876-1972), που το 1918 εκδίδει τις Σκέψεις της Αμαζόνας [1], έργο με ποικίλη θεματολογία που απηχεί επιγραμματικά φεμινιστικές και φιλειρηνικές θέσεις («Ας βαδίσουμε προς στον έρωτα όπως εκείνοι εκστρατεύουν προς τον πόλεμο»), αντίστοιχες με εκείνες της Βιρτζίνια Γουλφ στο Ένα δικό της δωμάτιο (1929). Από την άλλη, η Ρωσίδα Μαρίνα Τσβετάγιεβα διασχίζει τους αφορισμούς της με τόλμη – «γίνεται ένας “μαγικός καθρέφτης” του έργου της Μπάρνεϊ, αφού δεν αντανακλά μονάχα κοινούς προβληματισμούς, αλλά δίνει μια νέα προοπτική στους στοχασμούς από τους οποίους εμπνέεται» παρατηρεί η Άννα Γρίβα σε πρόσφατο κριτικό της κείμενο.

Η πρωτοτυπία της καλαίσθητης ελληνικής έκδοσης έγκειται στο ότι προκρίνεται η παράθεση κάποιων αποσπασμάτων από τις Σκέψεις της Αμαζόνας με πλάγια στοιχεία, ώστε να αναδειχθεί η συνομιλία τους, εν είδει επιστολικής ποίησης. Επιλέχθηκε εξάλλου ο τίτλος της πρώτης –μετά θάνατον– γαλλικής έκδοσης, Ο θηλυκός αδελφός μου, μια φράση που απαντάται στην Μπάρνεϊ και την οποία η Τσβετάγιεβα υιοθετεί χαρακτηρίζοντάς την ιδιοφυή («θα γίνουμε ο θηλυκός αδελφός του άντρα»). Η αρχική γραφή του κειμένου της σημειώνεται ότι έγινε στα τέλη του 1932, ενώ αντιγράφηκε και αναθεωρήθηκε δύο χρόνια μετά («με λίγες περισσότερες λευκές τρίχες»): μεσολαβεί ο θάνατος της ποιήτριας Σοφίας Παρνόκ, με την οποία είχε ερωτική σχέση η συγγραφέας στη νεότητά της και από την οποία εμπνέεται τον σύντομο κύκλο ποιημάτων με τον τίτλο Φιλενάδα (παρόμοια, ο θάνατος το 1935 της ηθοποιού Σοφίας Χολιντέι, της Σονέτσκα, θα πυροδοτήσει το μυθιστόρημα Η ιστορία της Σονέτσκα). Στο πυκνό επίμετρο της έκδοσης η Ευγενία Γραμματικοπούλου καταγράφει τις περιπέτειες του χειρογράφου ως την πρώτη γαλλική έκδοση το 1979.

Ο θηλυκός αδελφός μου, μια φράση που απαντάται στην Μπάρνεϊ και την οποία η Τσβετάγιεβα υιοθετεί χαρακτηρίζοντάς την ιδιοφυή («θα γίνουμε ο θηλυκός αδελφός του άντρα»).

Η μυθική μορφή της χειραφετημένης Αμαζόνας [2] συνδέει τις δύο γράφουσες: η Αμαζόνα των Γραμμάτων Μπάρνεϊ χαρίζει το βιβλίο της στην Αμαζόνα του Βορρά και εκείνη με τη σειρά της γεννά ένα νέο βιβλίο. Η Μαρίνα Ιβάνοβνα, γεννημένη στη Μόσχα το 1892, μεγαλώνει σε μια μορφωμένη και εύπορη οικογένεια (ο πατέρας της ήταν σημαντικός ιστορικός τέχνης). Σπουδές στη Γένοβα, τη Λωζάνη και στο Παρίσι, ενώ το 1910 τυπώνεται η πρώτη ποιητική συλλογή της. Στη Ρώσικη Επανάσταση ο άντρας της, Σεργκέι Εφρόν, πολεμούσε ενάντια στους Μπολσεβίκους. Θα βιώσουν έσχατη ένδεια (το 1920 χάνουν τη μια τους κόρη λόγω του λιμού) και επισφάλεια («ζω μόνο με τα τετράδιά μου – και τα χρέη μου»).

Το 1922 εγκαταλείπει την πατρίδα της: Βερολίνο, Πράγα και μετά Παρίσι (1925-1939, οπότε παλιννόστησε). Το 1941 εκτοπίστηκε στη Γελαμπούγκα (Ταταρστάν), μαζί με τον έφηβο γιο της. Εκεί αυτοκτόνησε στις 31 Αυγούστου. Διαβάζει, γράφει, μεταγράφει προγενέστερα κείμενά της, μεταφράζει (γαλλικά, γερμανικά), πειραματίζεται. Κι αν δε χαράχτηκε στο σταυρό του τάφου της «Στενογράφος της Ζωής», όπως το θέλησε, βίωσε την ποιητική πράξη ως προσευχή και αυτοπυρπόληση, βρίσκοντας μια θέση πλάι στους Όσιπ Μάντελσταμ, Μπορίς Παστερνάκ και Άννα Αχμάτοβα. Η (ερωτική) αλληλογραφία της με τους Ρίλκε και Παστερνάκ (Η αλληλογραφία των τριών, μτφρ. Σταυρούλα Αργυροπούλου, Γιώργος Δεπάστας, εκδ. Μεταίχμιο) χαρακτηρίζεται από τη Σούζαν Σόνταγκ «ένα πορτρέτο του ιερού παραληρήματος για την τέχνη»: σε καιρούς σκοτεινούς οδοιπορώντας προς τα ξέφωτα με οδηγούς άτρωτες αξίες. Ανένδοτη διά βίου – πυξίδα της Τσβετάγιεβα υπήρξε μόνον η προσωπική της κοσμοαντίληψη.

Το κείμενο του Θηλυκού αδελφού είναι υβριδικό: θραύσματα δοκιμιακού λόγου, υποσημειώσεις ανάγνωσης, διακειμενικές αναφορές, ενδόμυχη εξομολόγηση. Η γράφουσα διαβάζει μέσα της –αντήχηση βάθους–, ξεφυλλίζει εκδοχές της γυναικείας κατάστασης, μελετά τη φύση της ηδονής, εξορύσσει αξόδευτο πάθος. Η μετάφραση αποδίδει το πυρέσσον ύφος της, τον ποιητικό ψίθυρο περί φύλου (η ίδια είχε γράψει μερικά χρόνια πριν ότι το σώμα της αποτελεί τη γυναικεία ερμηνεία ενός αντρικού), σεξουαλικής ταυτότητας, ερωτικής χειρονομίας, ομοκοινωνικότητας και γυναικείας ομοφυλοφιλίας, μητρότητας / δημιουργίας, έμφυλης διαφοράς («Η γυναίκα, είναι στεναγμός. Ο άντρας, είναι κίνηση» σημείωνε στα Γήινα σημεία. Ημερολόγια 1917-1920, μτφρ. Ιωάννα Σαββίδου, εκδ. Ηριδανός).

Η μετάφραση αποδίδει το πυρέσσον ύφος της, τον ποιητικό ψίθυρο περί φύλου (η ίδια είχε γράψει μερικά χρόνια πριν ότι το σώμα της αποτελεί τη γυναικεία ερμηνεία ενός αντρικού), σεξουαλικής ταυτότητας, ερωτικής χειρονομίας, ομοκοινωνικότητας και γυναικείας ομοφυλοφιλίας, μητρότητας / δημιουργίας, έμφυλης διαφοράς.

Αποσπάσματα σαν φωλιές επώασης του στίχου «όττω τις έραται» της πρώτης δασκάλας: της Σαπφώς. Εκρηκτική εγγραφή της ερωτικής επιθυμίας ως μορφής ζωής πέραν της επικράτειας του θανάτου. Περιέλιξη στον ιστό των συμβόλων (αντλημένων συχνά από το δάσος των παραμυθιών): η κλαίουσα ιτιά «κορμί και ψυχή των γυναικών!». Άλλωστε, βάσει της ισοδυναμίας φύσης και καλλιτεχνικής δημιουργίας («Η τέχνη είναι ό,τι και η φύση» [3]), ο νόμος του έρωτα ενσαρκώνεται στη φυσική κλίση του βουνού προς την πλαγιά, του κεραυνού προς τη λίμνη, στην παρτιτούρα της ψυχής: «Τα νερά, οι αιθέρες, τα όρη, τα δέντρα μάς δόθηκαν για να κατανοήσουμε την ανθρώπινη ψυχή, την τόσο βαθειά κρυμμένη. Όταν βλέπω μια κλαίουσα να ολοφύρεται σύγκορμη καταλαβαίνω τη Σαπφώ».

Ανάγλυφο από τις εποχές της γυναίκας: «Αιωνιότητα της νεότητας, όσο υπάρχει». Η νέα και η ώριμη συνιστούν (κατοπτρικό) δίπολο πλέγμα θηλυκής ενέργειας και σε άλλα έργα της (για παράδειγμα, η Φαίδρα στο ομότιτλο θεατρικό και η Τροφός). Πρωταγωνιστεί η δεύτερη, περήφανη εξόριστη, ακατάδεχτη σε ψιμύθια, εξωραϊσμό και υποκατάστατα: «Γκρίζα κόμη ριγμένη στο πρόσωπο μπροστά, τίποτα να μην βλέπει πια. Γκρίζα κόμη σάρωθρο του προσώπου της γης». Είναι «Νησί. Κορυφή. Έρημη». Έχοντας μυήσει την άπειρη, την ξαναγεννά ͘ καθώς αναδύεται ελεύθερα «μία καινούργια εγώ», αναπαράγεται η δυναμική της σχέσης με τη μητέρα.

Η Ελέν Σιξού [4] αναλύοντας το έργο της Τσβετάγιεβα εστιάζει στην εσωτερικευμένη απόρριψη: καταπιεσμένη από τη μουσικό μητέρα της στα μαθήματα πιάνου, νιώθει ένα πνιγμένο παιδί στη θάλασσα του πενταγράμμου – «τα ίχνη της μητρικής θάλασσας έμειναν χαραγμένα μέσα μου για πάντα» [5]. Στο Μητέρα και μουσική η ποιήτρια αναζητά έναν συνομιλητή, έναν απόγονο, ένα παιδί-ηχώ του έργου της, όπως έκανε η δική της, που πέθανε όταν εκείνη ήταν 14 ετών: «Ήθελε έναν γιο Αλέξανδρο, γεννήθηκα εγώ, αλλά με την ψυχή (και το μυαλό!) του γιου της του Αλέξανδρου, καταδικασμένη δηλαδή –για να μιλήσουμε ειλικρινά– σε έναν αντρικό μη έρωτα και στον γυναικείο έρωτα, γιατί οι άντρες δεν ήξεραν να με αγαπήσουν – αλλά μάλλον ούτε κι εγώ εκείνους: αγαπούσα τους αγγέλους και τους δαίμονες, που εκείνοι δεν ήταν – και τους γιους που εκείνοι ήταν για μένα–». Η ιδιαίτερη μουσικότητα της ελλειπτικής ποίησής της έχει επισημανθεί ότι οφείλεται και στις παύλες: αντηχεία λόγου, συμβολίζουν οπτικά το ενδιάμεσο διάστημα. Στον Θηλυκό αδελφό σημειώνει: «Το κενό αυτό, αυτό το αφημένο εν λευκώ, αυτή η μαύρη τρύπα, είναι το Παιδί», που επιζεί του έρωτα.

oktana tsvetaeva thilikos adelfosΣε αυτόν τον ενδιάμεσο χώρο κατασκευάζει και το ποιητικό εγώ, μαχόμενη να υπερβεί την ασυμμετρία διαζεύξεων ανάμεσα στο υψηλό και στον φλοιό της καθημερινότητας, έχοντας σταθερά την ευθύνη για τη φροντίδα της οικογένειάς της. Για παράδειγμα, στο ποίημα της ίδιας περιόδου «Γραφείο» εμβαπτίζεται –με ερωτική οικειότητα και ευγνωμοσύνη, καθώς την «προστάτευσε σαν ουλή»– στην υλικότητα του αντικειμένου: ταυτόχρονα αυτόνομη οντότητα και μετωνυμική προβολή του ενσώματου ποιητικού εγώ, αντικατοπτρίζοντας το μόχθο της καλλιτεχνικής δημιουργίας, ως επιφάνεια εγγραφής στερεοτυπικών αντιλήψεων, αγωνιών, προσδοκιών.

Από την άλλη, η χιμαιρική απογείωση προς το απόλυτο περνά μέσα από ειδύλλια-προσάναμμα της ποιητικής φλόγας: μετεωρισμός στο χάσμα της απουσίας και του ανεκπλήρωτου, αναστολή, έκσταση, αίνιγμα, εμμονή, απόσχιση, «μέθη από στενοχώρια» («Το να εξυμνείς τα κολχόζ και τα εργοστάσια, είναι το ίδιο με το να εξυμνείς έναν ευτυχισμένο έρωτα. Εγώ δεν μπορώ»). Αγαπά, «ως εξαιρετικής τάξης θαύμα», αδιαβάθμητα («με το δικό μου μέτρο, δηλαδή χωρίς μέτρο»), όπως τα παιδιά, αφού «[ο] έρωτας καθαυτός είναι η παιδική ηλικία» και έχοντας επίγνωση ότι είτε παραδοθείς είτε αντισταθείς στο παιχνίδι με τα άλογα του Διομήδη κατασπαράσσεσαι: «Όλη μου η επιθυμία για αγάπη δεν είναι παρά επιθυμία για θάνατο». Εκτός από τη φιλία, άλλη μορφή εκφυλισμού του έρωτα θεωρεί ότι είναι η ανάγκη για μητρότητα. Κάποιες γυναίκες οδηγούνται στον εντοιχισμό σε συμβατικούς γάμους και, εν αναμονή του παιδιού, σε «πολύχρονες» εγκυμοσύνες «ελπίδας, αιωνιότητες απελπισίας».

Ανάμεσα στο φύλο και στον εγκέφαλο η σεισμογενής περιοχή του έρωτα, η ψυχή, σημείο διασταύρωσης, ένωσης, διάλυσης, μεταμόρφωσης. «Νιώθω γυναίκα, όχι μέσω του φύλου μου, αλλά μέσω του έργου μου. Ναι, γυναίκα – αφού είμαι μάγισσα. Και αφού είμαι ποιήτρια» δήλωνε συνειδητοποιώντας ότι μέσω της ίδιας δημιουργούν οι σιωπηλές: «Διεκδικώ το δικαίωμά μου να είμαι συγγραφέας θηλυκού γένους […], τόσο καιρό χωρίς φωνή».

Η λογοτεχνία ως γονιμοποιητική μαθητεία και αέναη εκδίπλωση: «Η πένα είναι η κοίτη της αληθινής εμπειρίας, η οποία βρίσκεται όμως εν υπνώσει. Σαν τη Σίβυλλα, δεν γνωρίζει τίποτα πριν ειπωθούν οι λέξεις». Συνιστώντας τεκμήριο ζωής-γραφής, το έργο της αποκαλύπτει τη δύναμη της ευαλωτότητας – όπως έγραφε ένα χρόνο πριν από το θάνατό της στον νεαρό ποιητή Αρσένι Ταρκόφσκι: «Κάθε χειρόγραφο είναι ανυπεράσπιστο. Εγώ είμαι ολόκληρη ένα χειρόγραφο».


 Η ΙΩΑΝΝΑ ΣΠΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ είναι φιλόλογος.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] Για τη μετάφραση του συγκεκριμένου έργου και των Νέων σκέψεων της Αμαζόνας (1939), αλλά και για την Ακαδημία Γυναικών που ίδρυσε, ως απάντηση στην ανδροκρατούμενη Γαλλική Ακαδημία, το 1927 (ενδεικτικά, ο κύκλος της αποτελείται από τις Κολέτ, Γερτρούδη Στάιν, Τζούνα Μπαρνς κ.ά.), βλ. Ευγενία Γραμματικοπούλου, «Σκέψεις της Αμαζόνας, Μια γυναικεία φωνή αιρετικού αισθητισμού στους κόλπους της παρισινής καλλιτεχνικής πρωτοπορίας», Ποιητική, τχ. 9, άνοιξη - καλοκαίρι 2012, σσ. 190-215.
[2] Πρβλ. ποίημα αφιερωμένο στη δίχρονη κόρη της Αριάδνη: «Θα γίνεις αγνή, ντελικάτη, / πανέμορφη – κι απ’ όλους μακρινή. / Αμαζόνα δύναμη γεμάτη / μια Κυρία που τους γύρω συγκινεί» («Στην Άλα», στο: Ρωσικός Παρνασσός. Ανθολογία ρωσικής ποίησης, ανθολόγηση, επιμέλεια, μετάφραση από τα ρωσικά: Αλέξης Πάρνης, Καστανιώτης, Αθήνα 2016, σ. 141).
[3] Η τέχνη στο φως της συνείδησης, μτφρ. Νίκος Καλταμπάνος, Έρασμος, Αθήνα 2022, σ. 11.
[4] Hélène Cixous, Readings. The Poetics of Blanchot, Joyce, Kafka, Kleist, Lispector, and Tsvetayeva, μτφρ. Verena Andermatt Conley, University of Minnesota Press, Minneapolis 1991, σ. 139.
[5] Ανρί Τρουαγιά, Μαρίνα Τσβετάγιεβα. Η αιώνια επαναστάτρια, μτφρ. Μαριλένα Καρρά, Μεταίχμιο, Αθήνα 2003, σ. 32. 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το ξενοδοχείο της αυτοπραγμάτωσης» της Άνθιας Χριστοδούλου Θεοφίλου (κριτική) – Η ποίηση ως θεραπευτικό ταξίδι

«Το ξενοδοχείο της αυτοπραγμάτωσης» της Άνθιας Χριστοδούλου Θεοφίλου (κριτική) – Η ποίηση ως θεραπευτικό ταξίδι

Για την ποιητική συλλογή της Άνθιας Χριστοδούλου Θεοφίλου «Το ξενοδοχείο της αυτοπραγμάτωσης» (εκδ. Βακχικόν). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «Ξενοδοχείο Grand Budapest» του Γουες Άντερσον.

Γράφει η Κατερίνα Ι. Παπαδημητρίου

...
«Ίμερος» της Μαίρης Χάψα (κριτική) – Χαϊκού με πάθος

«Ίμερος» της Μαίρης Χάψα (κριτική) – Χαϊκού με πάθος

Για την ποιητική συλλογή της Μαίρης Χάψα «Ίμερος» (εκδ. Βακχικόν). Στην κεντρική εικόνα, σκίτσο από το εξώφυλλο). 

Γράφει η Ελπίς Χοχλιούρου

Η τέχνη της ιαπωνικής ποιητικής φόρμας, του μικροσκοπικού ποιήματος χαϊκ...

«Μέρες του Ροβινσώνα» του Κώστα Σταυρόπουλου (κριτική) – Ποίηση του ναυαγίου και της ανάδυσης

«Μέρες του Ροβινσώνα» του Κώστα Σταυρόπουλου (κριτική) – Ποίηση του ναυαγίου και της ανάδυσης

Για την ποιητική συλλογή του Κώστα Σταυρόπουλου «Μέρες του Ροβινσώνα» (εκδ. Ιωλκός). Στην κεντρική εικόνα, ο ποιητής και εικαστικός Κώστας Σταυρόπουλος, μπροστά σε έργα του.

Γράφει η Κατερίνα Καζολέα

Η ποιητική συ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Στην Αθηνά Ψυλλιά το 5ο Βραβείο Μετάφρασης ΛΕΑ – Για το μυθιστόρημα «Αρχαία καλλιέργεια» του Ραντουάν Νασσάρ

Στην Αθηνά Ψυλλιά το 5ο Βραβείο Μετάφρασης ΛΕΑ – Για το μυθιστόρημα «Αρχαία καλλιέργεια» του Ραντουάν Νασσάρ

Η Αθηνά Ψυλλιά τιμήθηκε με το 5ο Βραβείο Μετάφρασης ΛΕΑ (Λογοτεχνία Εν Αθήναις) για το μυθιστόρημα «Αρχαία καλλιέργεια» του Ραντουάν Νασσάρ (Raduan Nassar), που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. © για τις εικόνες: Sissy Morfi 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Τι δημοκρατίες θα υπάρχουν το 2050; Μεταδημοκρατία, μεταπολιτική, μετακόμματα» του Γιώργου Σιακαντάρη (κριτική) – Αναγνωρίζοντας τις μεταλλάξεις κόντρα στον κυνισμό

«Τι δημοκρατίες θα υπάρχουν το 2050; Μεταδημοκρατία, μεταπολιτική, μετακόμματα» του Γιώργου Σιακαντάρη (κριτική) – Αναγνωρίζοντας τις μεταλλάξεις κόντρα στον κυνισμό

Για το δοκίμιο του Γιώργου Σιακαντάρη «Τι δημοκρατίες θα υπάρχουν το 2050; – Μεταδημοκρατία, μεταπολιτική, μετακόμματα» (εκδ. Αλεξάνδρεια). 

Γράφει ο Λάμπρος Α. Φλιτούρης

Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μάς βομβαρδίζου...

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

Για το τελευταίο βιβλίο του Γκυστάβ Φλωμπέρ [Gustave Flaubert] «Τρεις ιστορίες» (μτφρ. Τιτίκα Δημητρούλια, επίμετρο Σωτήρης Παρασχάς, εκδ. Αντίποδες).

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

«Συγκρίνοντας την εικόνα με το κείμενο, ο αναγνώστης θα σκεφτόταν: “Δεν καταλαβαίνω τίποτα, πώς έ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

«Ένα δικό του δωμάτιο» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

«Ένα δικό του δωμάτιο» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Παναγιώτη Γούτα «Ένα δικό του δωμάτιο», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 30 Μαΐου από τις εκδόσεις Ρώμη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΔΑΚΡΥΑ

Γέρασε πια, θα πλησιάζει τα ενε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργο της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...
Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Ποιος είναι ο ακριβής ρόλος της καρδιάς και ποιος του εγκεφάλου; Ποιοι μύθοι σχετικά με αυτά τα δύο όργανα καλλιεργούνται από τη σύγχρονη κουλτούρα; Τι αποτελεί «τραυματική εμπειρία» και πώς μπορούμε να αλληλεπιδράσουμε αποτελεσματικά με τα νεαρά αυτιστικά άτομα; Τέσσερα νέα βιβλία από τις εκδόσεις Gutenberg καταπιά...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ