leros

Της Παυλίνας Μάρβιν

Το δοκίμιο αυτογνωσίας του Χρίστου Ρουμελιωτάκη, αρχίζει με το ποίημα Δεν είναι τα όνειρα, γραμμένο το 1969: Δεν είναι τα όνειρα/ αυτά και πότε ήταν,/ ούτε ο πρακτικός βίος που ανατράπηκε ξαφνικά,/ τη μάνα μου συλλογίζομαι/ -στρατόπεδο, παραμονή Χριστούγεννα-, που θα γυρίζει μοναχή της μέσ’ στο σπίτι,/ που θα κοιτάζει τα βιβλία μου/ και θα κλαίει.

Το βιβλίο ολοκληρώνεται με ένα ακόμη ποίημα, τον Εξορκισμό, που συνεγράφη μόλις το 2003. Ανάμεσα στα δύο ποιήματα, παρεμβάλλεται μια διήγηση ογδόντα περίπου ευανάγνωστων σελίδων, σε δεύτερο ενικό πρόσωπο: το ταξίδι του ποιητή, που συμμερίσθηκε τη μοίρα της Ελληνικής Αριστεράς, πορεύεται μέσα από μια συνειρμική αφήγηση στιγμών της εξορίας του κατά τη διάρκεια της δικτατορίας στην Ελλάδα, με άξονα τις σκέψεις και τα αισθήματα που προηγήθηκαν αυτής, την πλαισίωσαν και την ακολούθησαν. Στο τέλος του δοκιμίου, ο συγγραφέας μας δίνει το παράδειγμα της αυτογνωσίας που επιδιώκει: και τα θυμάσαι όλα αυτά και τα γράφεις, όπως είπαμε, για τη δική σου και μόνο παραμυθία. «Ήσυχος για τη γνώμη σου αλλ’όχι για τη μοίρα», όπως έλεγε και λέει ο Διονύσιος Σολωμός, που οσημέραι και όσο τον μελετάς, περισσότερο βεβαιώνεσαι για τη μεγαλοσύνη του. 

rumeliotakischristos-chroniko-eikona-031Μαθαίνουμε πως τις Αποθήκες Υφάλων Όπλων τις είχαν χτίσει οι Ιταλοί στο Παρθένι της Λέρου. Εκεί ο ποιητής πέρασε τέσσερα χρόνια, περίκλειστος, κι όπως μας μεταφέρει έμαθε πολλά, που του χρησίμευσαν πολύ στη ζωή του: ασκήθηκε στην σιωπή, στην υπομονή, την (συστηματικώς λογοκριμένη) αλληλογραφία, ασκήθηκε στο να επιλέγει τον δύσκολο δρόμο σε κάθε του δίλημμα. Κυρίως γνώρισε και αγάπησε σπουδαίους ανθρώπους και αναμετρήθηκε πάνω απ’ όλα με τον εαυτό του: Οι μέρες δεν περνούν, οι νύχτες είναι δύσκολες, όμως τα χρόνια περνούν και ξαφνικά (ξαφνικά;) διαπιστώνεις ότι βρίσκεσαι στη φυλακή ή στην εξορία ένα, δύο, δέκα ή και περισσότερα χρόνια (…) Φτιάχνεις καραβάκια ή άλλα χειροτεχνήματα, που απαιτούν υπομονή, προσπαθείς να μάθεις πράγματα –μελισσοκομία, λογιστική- και όλα αυτά είναι καλά αλλά δεν είναι το προσκεφάλι που θα ακουμπήσεις το βράδυ για να δεις τα όνειρά σου ή για ν’αφήσεις τα δάκρυά σου να κυλήσουν χωρίς να ντρέπεσαι γι ’αυτό

roumeliotakisΟ Χρίστος Ρουμελιωτάκης προβαίνει σε μια γενναία, αποσπασματική εξομολόγηση αυτής της ισόβιας αναμέτρησης, ακριβώς επειδή δεν διστάζει να μας φέρει αντιμέτωπους με τις παγιδεύσεις, τις αυταπάτες του, τις ανεκπλήρωτες υποσχέσεις και αυτήν, ειδικά, την, διαχρονικά και για κάθε άνθρωπο, αναπόφευκτη μάχη με το χρόνο: και βάλε πάνω δεξιά το ανεμολόγιο/ για να γυρίσει ο μπούσουλας στο βορρά/ στα εικοσιοκτώ σου χρόνια τα αδιάλλακτα,/ τώρα που δεν μας λογαριάζει ο καιρός. 

Πρόκειται για ένα κείμενο πολυεπίπεδο, λογοτεχνικό (ούτε ένα γράμμα, αγαπητέ μου, ούτε ένα δέμα με σταφίδες), αυτοβιογραφικό ( γιατί δεν είχες ανακαλύψει ακόμη ή δεν είχες συνειδητοποιήσει αρκετά ότι κανένας στον κόσμο δεν ενδιαφέρεται για σένα), ιστορικής σημασίας (διότι, όπως αποδείχθηκε, όταν κινούνται τα τανκς, πρέπει να έχεις κι εσύ τανκς για να τα αντιμετωπίσεις) με πραγματικό διακύβευμα (και τέλος σε είχε σταματήσει το μεγάλο ερώτημα: Τι θέλεις επιτέλους να γράψεις;), με φιλοσοφικό στοχασμό βάθους και βαθειά πολιτική συνείδηση πολύ μακριά από την εκ του ασφαλούς πολιτικοποίηση της εποχής μας. Ο ποιητής έχει εκδώσει, πέραν των τριών ποιητικών συλλογών (Κλειστή Θάλασσα, Ξένος Ειμί και άλλα ποιήματα, Δεν είναι τίποτα και άλλα ποιήματα), και το βιβλίο Ασκήσεις Αυτογνωσίας, για το οποίο απέσπασε το Κρατικό Βραβείο δοκιμίου-κριτικής το 2009.

 

 

aytognosia
Χρίστος Ρουμελιωτάκης
Ασκήσεις Αυτογνωσίας
Εκδώσεις Τυπωθύτω

 

 

 

 

 

 

oplon
Χρίστος Ρουμελιωτάκης
Εκδόσεις Τυπωθύτω
Αποθήκες Υφάλων Όπλων

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Αναγέννηση» του Χάρη Βλαβιανού (κριτική) – 39 ποιητικά πορτρέτα

«Αναγέννηση» του Χάρη Βλαβιανού (κριτική) – 39 ποιητικά πορτρέτα

Για την ποιητική συλλογή του Χάρη Βλαβιανού «Η Αναγέννηση - 39 ποιητικά πορτρέτα» (εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: Πορτρέτο του Νικολό Μακιαβέλι, στον οποίο είναι αφιερωμένο ένα ποίημα της συλλογής © Wikipedia. 

Γράφει η Άννα Βασιάδη

...
«Ποιήματα και τραγούδια» του Θωμά Κοροβίνη (κριτική) – Oι στίχοι ενός αδέσποτου δεσπότη

«Ποιήματα και τραγούδια» του Θωμά Κοροβίνη (κριτική) – Oι στίχοι ενός αδέσποτου δεσπότη

Για το βιβλίο του Θωμά Κοροβίνη «Ποιήματα και τραγούδια» (εκδ. Άγρα). Κεντρική εικόνα: πίνακας του Γιάννη Τσαρούχη με τίτλο: «Δύο άντρες με φτερά πεταλούδας» © Ίδρυμα Γιάννη Τσαρούχη. 

Γράφει ο Γιώργος Γκόζης

…ή αλλιώς, περί του υμνογραφι...

«Έθνος εξαιρετικά» του Δημήτρη Κοσμόπουλου (κριτική) – Η φωνή των αφανών Ελλήνων στρατιωτών

«Έθνος εξαιρετικά» του Δημήτρη Κοσμόπουλου (κριτική) – Η φωνή των αφανών Ελλήνων στρατιωτών

Για την ποιητική συλλογή του Δημήτρη Κοσμόπουλου «Έθνος εξαιρετικά» (εκδ. Περισπωμένη). Kεντρική εικόνα: Ανεξάρτητη Μεραρχία. Διανομή αλληλογραφίας και δεμάτων. Συλλογή Μικρασιατικής Εκστρατείας/ Αρχείο ΕΡΤ.

Γράφει η Αγάθη Γεωργιάδου

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ