
Για την ποιητική συλλογή της Αγγελικής Σιδηρά «Silver Alert» (εκδ. Κέδρος).
Του Δημήτρη Βαρβαρήγου
Αγγελική Σιδηρά, μια στιβαρή φωνή στα ελληνικά γράμματα… φωνή που δεν κάμφθηκε στον χρόνο, αλλά αντίθετα απέκτησε δυναμική υπόσταση κι έγινε αστείρευτη κραυγή συναισθημάτων στο πέρασμα του χρόνου, δείχνοντάς μας ότι καταθέτει στον βωμό της λογοτεχνίας ένα από τα πλέον σοβαρά έργα.
Πόνος. Λύπη. Θλίψη. Συγκίνηση. Στοιχεία δύσκολα που όμως εκπορεύονται από το μέγεθος της απαράμιλλης αγάπης για τον Άλλον, τον πάσχοντα Άνθρωπο. Κι αυτή η αγάπη ως κυρίαρχο στοιχείο προβάλλει τον έσω συναισθηματικό εαυτό της ποιήτριας.
Ιδιαίτερη μνεία αξίζει στην τελευταία της συλλογή Silver Alert, που βασίζεται σε πραγματικά περιστατικά και κάθε ποίημα μοιάζει να έχει μια χρονική ακολουθία στα γεγονότα που διαδραματίζονται. Με αυτό το βιβλίο, θεωρώ ότι η ποιήτρια εκπροσωπεί επάξια τη συναισθηματική ποίηση δίχως λυρικούς βερμπαλισμούς και λοιπά στοιχεία τεχνηέντως δοσμένα, αλλά με στρωτό κατανοητό λόγο. Τα ποιήματα της εκχέουν όλα εκείνα τα τραγικά αισθήματα που νιώθουμε όλοι μας στις κρίσιμες στιγμές της ζωής μας, μέσα από τα οποία, ωστόσο, γινόμαστε πιο ανθρώπινοι, περισσότερο υπομονετικοί και αυθεντικοί. Έτσι και ο δικός της εαυτός φωτίζεται αληθινά, με όλα τα συναισθηματικά φορτία του.
Πόνος. Λύπη. Θλίψη. Συγκίνηση. Στοιχεία δύσκολα που όμως εκπορεύονται από το μέγεθος της απαράμιλλης αγάπης για τον Άλλον, τον πάσχοντα Άνθρωπο. Κι αυτή η αγάπη ως κυρίαρχο στοιχείο προβάλλει τον έσω συναισθηματικό εαυτό της ποιήτριας. Η ποίηση της Αγγελικής από τη μία πλευρά είναι η διαλεκτική αντιπαράθεση της πραγματικότητας και του ονείρου· είναι, δηλαδή, η συνειδητοποίηση της οδυνηρής πραγματικότητας. Και από την άλλη, το ουτοπικό μεγαλείο του πνεύματος που δεν εφησυχάζει απέναντι στα δύσβατα μονοπάτια και ως αληθινή ανάγκη τροφής καταγράφει, δίχως δημιουργική ψευδαίσθηση, αλλά με ενσυνείδητη υπαρξιακή δυναμική το υπέρ της ζωής, το real που συμβαίνει και υφίσταται σε τρικυμισμένο χωροχρόνο, παραμένοντας ζωντανό στη μνήμη, δίνοντας έκταση στις επιθυμίες, τα όνειρα, τον λυγμό, τη χαρά, τον φόβο, και φυσικά την ουτοπία.
Οι πιο σπουδαίες πηγές για την ποίηση, εμπεριέχοντας όλα όσα ενυπάρχουν στη ζωή: τον Άλλο, τον έρωτα, την απόγνωση, τον χωρισμό, την έλλειψη, τη μοναξιά, τον θάνατο. Εξιλαστήριο θύμα πάντα ο Άνθρωπος, που ζει σε κάθε του βήμα, αντάμα με τον πόνο της απώλειας και την επερχόμενη μοναξιά του.
Με πλούσιο λεξιλόγιο, στέρεο ύφος, κατανοητό, ξεκάθαρο –και με όσα μέσα διαθέτει η θεματική της έμπνευση– καταφέρνει να ενεργοποιεί τον πνευματικό της δυναμισμό προβάλλοντας την ουσία του εκάστοτε θέματος με σαφήνεια και άκρατο συναισθηματισμό. Ζητήματα που απασχολούν συνολικά το έργο της, οι δυο αληθινοί σταθμοί, η γέννηση και ο θάνατος. Οι πιο σπουδαίες πηγές για την ποίηση, εμπεριέχοντας όλα όσα ενυπάρχουν στη ζωή: τον Άλλο, τον έρωτα, την απόγνωση, τον χωρισμό, την έλλειψη, τη μοναξιά, τον θάνατο. Εξιλαστήριο θύμα πάντα ο Άνθρωπος, που ζει σε κάθε του βήμα, αντάμα με τον πόνο της απώλειας και την επερχόμενη μοναξιά του.
Silver Alert, ποίηση γεμάτη μνήμες από το μεγαλείο της λατρείας για τον Άλλον και την απόγνωση της έλλειψής του. Ένα θεματικό περίγραμμα της αφοσίωσης μέσα από την ευαισθησία που συντελεύτηκε όσο εκείνη, η μικρή ηρωίδα, βρισκόταν σε συναισθηματική έξαρση. Η ποιήτρια διαλογίζεται με τα ζητήματα που προκύπτουν στη ζωή της κι αποσαφηνίζει εύλογα ερωτήματα ψάχνοντας άλλοτε να βρει ή δίνοντας κάποιες απαντήσεις, συνδιαλεγόμενη με τον εαυτό της, με αποτέλεσμα τα ποιήματά της να αποκτούν μια εξαιρετική δραματικότητα.
Σε εναλλασσόμενους ρυθμούς πτώσεων, ανορθώσεων και ανατροπών, ο λόγος της καθιστά αμεσότερη τη φορτισμένη συναισθηματικά αφήγηση των ποιημάτων. Με ύφος καθαρά προσωπικό, υπαρξιακά απογυμνωμένο, καταγράφεται ως η προσωπική της βιωματική εμπειρία μέσα από την τέχνη που περικλείει τις αλήθειες της ποιήτριας, και ως τέτοια –ως μια αλήθεια– θα μείνει αναλλοίωτη για πάντα. Και τούτο δεν θα πάψει να προσδίδει στον χρόνο ακόμη περισσότερη δυναμική και διαχρονικότητα στο έργο της.
* Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΒΑΡΒΑΡΗΓΟΣ είναι συγγραφέας.
Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Anima mia» (εκδ. Εντύποις).
→ Στην κεντρική εικόνα, πίνακας της © Lala Aliyeva.
ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΣΙΔΗΡΑ