«Είμαι το τέρας που σας μιλά» του Πωλ Μπ. Πρεθιάδο (κριτική) – Ένα μανιφέστο για τις δυσκολίες της φυλομετάβασης

Για το βιβλίο του Πωλ Μπ. Πρεθιάδο «Είμαι το τέρας που σας μιλά: Αναφορά σε μια ακαδημία ψυχαναλυτών» (μτφρ. Αναστασία Μελία Ελευθερίου, εκδ. Αντίποδες). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «Το κορίτσι από τη Δανία» (2015). 

Γράφει η Ελένη Αβδούλου

Στο βιβλίο Είμαι το τέρας που σας μιλά: Αναφορά σε μια ακαδημία ψυχαναλυτών παρουσιάζεται η ομιλία του ψυχαναλυτή Πρεθιάδο ενώπιον 3.500 ψυχαναλυτών στο Παρίσι το 2019. Η ομιλία του αποτελεί ένα μανιφέστο για το μέλλον της ψυχανάλυσης: αν η τελευταία επιθυμεί να προσαρμοστεί στην νέα εποχή οφείλει να μετασχηματίσει την επιστημολογία της, καθώς δεν απευθύνεται αποκλειστικά σε ένα ετεροκανονικό πλήθος.

Μιλά για την προσωπική του εμπειρία

Ο Πρεθιάδο μιλάει για την προσωπική του εμπειρία σχετικά με το φύλο και την φυλομετάβασή του. Αποκαλεί τον εαυτό του τέρας, για να περιγράψει το μη δυαδικό σώμα του. Αρωγός στην προσπάθειά κατανόησης του εαυτού του και καταπολέμησης των κοινωνικών στερεοτύπων στάθηκε η ανάγνωση βιβλίων. Ο Πρεθιάδο επιστρέφει σε αυτό το θέμα συχνά μέσα στην ομιλία του. Αναφέρω χαρακτηριστικά το εξής: «Όλα κι όλα, όταν πρέπει να μάθεις, μαθαίνεις· όταν πρέπει να βρεις μια διαφυγή, μαθαίνεις ανελέητα!»

Ο συγγραφέας δεν θα μπορούσε να περιγράψει με καλύτερο τρόπο το σώμα του: αποτελεί ένα μωσαϊκό που εξελίσσεται διαρκώς και θυμίζει μια ελληνική πόλη.

Ο Πρεθιάδο αναφέρεται στις δυσκολίες που αντιμετώπισε κατά τη φυλομετάβασή του. Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, μια τέτοια διαδικασία, η οποία αμφισβητεί το δίπολο άνδρας-γυναίκα, επισύρει μια σωρεία διαγνώσεων από τους ψυχαναλυτές, οι οποίοι σπεύδουν να εντοπίσουν με γελοιωδώς απλουστευτικό τρόπο τις απαρχές της «αρρώστιας» του στην βρεφική και παιδική ηλικία.

Ο συγγραφέας δεν θα μπορούσε να περιγράψει με καλύτερο τρόπο το σώμα του: αποτελεί ένα μωσαϊκό που εξελίσσεται διαρκώς και θυμίζει μια ελληνική πόλη. Στο ζωντανό του σώμα συνυπάρχουν ποικίλες στρώσεις: «τα σύγχρονα τρανς κτήρια, μια μεταμοντέρνα λεσβιακή αρχιτεκτονική και οι όμορφες αρ ντεκό κατοικίες ...». Οι αναμνήσεις του παρελθόντος δεν εξανεμίζονται. Τουναντίον δίνουν νέο νόημα στο παρόν πυροδοτώντας νέους μετασχηματισμούς αυτοαντίληψης.

Πωλ Μπ. Πρεθιάδο

Ο Πωλ Μπ. Πρεθιάδο είναι φιλόσοφος, συγγραφέας και εικαστικός επιμελητής. Γεννήθηκε το 1970 στο Μπούργκος της Ισπανίας ως Μπεατρίς Πρεθιάδο. Σπούδασε φιλοσοφία στο New School της Νέας Υόρκης, όπου συνδέθηκε με τον Ζακ Ντερριντά και την Άγκνες Χέλλερ. Είναι ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους στοχαστές στο πεδίο του φύλου και του σώματος. Αρθρογραφεί τακτικά σε γαλλικές και ξένες εφημερίδες και περιοδικά, ενώ τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε όλο τον κόσμο (Manifeste contra–sexuel, 2011. Testo-junkie: sexe, drogue et biopolitique, 2008. Pornotopie, 2011. Un appartement sur Uranus, 2019). Έχει διδάξει στο Paris VIII, στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και το Princeton και ήταν ο επιμελητής της έκθεσης documenta14 στο Κάσσελ και την Αθήνα. Αυτοπροσδιοριζόταν ως γυναίκα μέχρι το 2014, που ανακοίνωσε ότι ξεκινάει τη φυλομετάβαση και άλλαξε το όνομά του σε Πωλ.

Σημειωτέον ότι κατά τον Πρεθιάδο το σώμα δεν αποτελεί μονάχα έναν έμβιο οργανισμό, αλλά κατέχει και μια ιστορική και πολιτική ταυτότητα. Τα σώματά μας γίνονται αποδέκτες της βίας της πολιτείας και πεδίο σύγκρουσης ανάμεσα στην δική μας αυτοαντίληψη και στις κοινωνικές επιταγές και στα έμφυλα στερεότυπα που βρίσκουν έρεισμα στα ΜΜΕ, στην ψυχανάλυση, στη φαρμακοβιομηχανία, στην πολιτική κλπ. Αλήθεια, κατά πόσο είναι εφικτό να ζούμε σε ένα σώμα αποικιοκρατημένο που μοιάζει να μη μας ανήκει πλέον; Τελικά τί είναι πιο δύσκολο και πιο επώδυνο από τη φυλομετάβαση, αν όχι το να αντέχει ένας άνθρωπος να ζει σε ένα σώμα αποξενωμένο από τον ίδιο;

Η δύσκολη εγχείρηση δεν έγκειται στην αφαίρεση των γεννητικών οργάνων, αλλά στην «αφαίρεση» όλων των στερεοτύπων

Είμαι το τέρας που σας μιλά: Αναφορά σε μια ακαδημία ψυχαναλυτώνΟ Πρεθιάδο είναι σαφής: η επιστημολογία της έμφυλης διαφοράς είναι πολιτικά και ιστορικά μεταβαλλόμενη. Αυτό συνεπάγεται δύο πράγματα: αφενός η έμφυλη διαφορά δεν πηγάζει ούτε από την φύση ούτε αποτελεί συμβολική τάξη, αφετέρου έχει έρθει η ώρα να αλλάξει αυτή η επιστημολογία, η οποία μέχρι στιγμής αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της ψυχανάλυσης. Η εποχή μας θέτει νέα ερωτήματα, τα οποία η ξεπερασμένη επιστημολογία της έμφυλης διαφοράς, οι βάσεις της οποίας τέθηκαν κατά τον 18ο και 19ο αιώνα, δεν δύναται να απαντήσει. Όπως η επιστημολογία του ενός φύλου παραχώρησε τη θέση της στην επιστημολογία της έμφυλης διαφοράς, έτσι τώρα η τελευταία οφείλει να δώσει χώρο σε μια νέα επιστημολογία που αντιμετωπίζει το φύλο ως κάτι πολύπλοκο και μεταβαλλόμενο.

Ο Πρεθιάδο καλεί τους ψυχαναλυτές να αναλογιστούν τα παραπάνω και να αναθεωρήσουν την επιστημολογία της έμφυλης διαφοράς, η οποία κρίνει ως παθολογική οποιαδήποτε παρέκκλιση που αφορά στο φύλο ή στη σεξουαλικότητα. Τους προτρέπει να μην ακολουθούν τυφλά τα θεωρητικά εργαλεία των μεγάλων ψυχαναλυτών, ώστε να μπορέσουν να κατανοήσουν άτομα που ανήκουν στο μη δυαδικό φάσμα.

Σύμφωνα με τον Πρεθιάδο, η δύσκολη εγχείρηση δεν έγκειται στην αφαίρεση των γεννητικών οργάνων, αλλά στην «αφαίρεση» όλων των στερεοτύπων που η κοινωνία φροντίζει εξ απαλών ονύχων να φορτώσει στις πλάτες μας.


* Η ΕΛΕΝΗ ΑΒΔΟΥΛΟΥ είναι Δρ. κλασικής φιλολογίας του Πανεπιστημίου της Κολωνίας.

politeia link more

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ο μαύρος κύκνος» του Νασίμ Νίκολας Ταλέμπ (κριτική) – Όταν τα δεδομένα και οι προβλέψεις μας εξαπατούν

«Ο μαύρος κύκνος» του Νασίμ Νίκολας Ταλέμπ (κριτική) – Όταν τα δεδομένα και οι προβλέψεις μας εξαπατούν

Για το βιβλίο του Νασίμ Νίκολας Ταλέμπ «Ο μαύρος κύκνος» (μτφρ. Γιώργος Μαραγκός, εκδ. Κλειδάριθμος). 

Γράφει ο Μύρων Ζαχαράκης

Το αποτέλεσμα των τελευταίων εκλογών στη χώρα μας φαίνεται πως πολύ λίγοι είχαν προβλ...

«Μίλα, Πηνελόπη!» της Αγγέλας Καστρινάκη (κριτική)

«Μίλα, Πηνελόπη!» της Αγγέλας Καστρινάκη (κριτική)

Για τη μελέτη της Αγγέλας Καστρινάκη «Μίλα, Πηνελόπη! – Λογοτεχνικές μεταμορφώσεις της μυθικής ηρωίδας στην Ελλάδα και τον Δυτικό κόσμο από τον 19ο αιώνα ώς τις μέρες μας» (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης).

Γράφει ο Θόδωρος Σούμας

Η προβληματική τ...

«Για το νόημα της ζωής» του Βίτο Μανκούζο (κριτική) – Αναζητώντας το νόημα στο υπέρτερο, στην απομόνωση της πανδημίας

«Για το νόημα της ζωής» του Βίτο Μανκούζο (κριτική) – Αναζητώντας το νόημα στο υπέρτερο, στην απομόνωση της πανδημίας

Για το βιβλίο του Βίτο Μανκούζο «Για το νόημα της ζωής» (μτφρ. Παναγιώτης Υφαντής, εκδ. Αρμός). Στην κεντρική εικόνα, ο θεολόγος και καθηγητής Βίτο Μανκούζο.

Γράφει ο Μύρων Ζαχαράκης

Ο αμφιλεγόμενος χώρος που γνωρίζουμε σήμ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Άνα Μαρία Σούα: «Η ζωή είναι τρελή, παράλογη, κωμική και τραγική – το ίδιο και οι ιστορίες μου!»

Άνα Μαρία Σούα: «Η ζωή είναι τρελή, παράλογη, κωμική και τραγική – το ίδιο και οι ιστορίες μου!»

Συνέντευξη με την Αργεντινή συγγραφέα Άνα Μαρία Σούα [Ana María Shua], με αφορμή την ανθολογία διηγημάτων της «Σκυλίσια ζωή και άλλες ακροβασίες» (μτφρ. Άννα Βερροιοπούλου, εκδ. Βακχικόν). Η συγγραφέας θα βρεθεί στην Αθήνα τις επόμενες μέρες, καλεσμένη του 15ου Φεστιβάλ ΛΕΑ.

Συνέ...

1ο Φεστιβάλ Διά-δραση στα Ιωάννινα – Τι σημαίνει η σιωπή στην εποχή των θορύβων;

1ο Φεστιβάλ Διά-δραση στα Ιωάννινα – Τι σημαίνει η σιωπή στην εποχή των θορύβων;

Το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Ιωαννιτών διοργανώνει το 1ο Φεστιβάλ «Διά-δραση» από τις 15 έως τις 17 Ιουνίου, με θέμα των συζητήσεων και των καλλιτεχνικών δράσεων τη σιωπή.

Επιμέλεια: Book Press

...

15ο Φεστιβάλ ΛΕΑ: Συζητήσεις και εργαστήρια με συγγραφείς από τη Λατινική Αμερική, την Πορτογαλία και την Ισπανία – Αναλυτικά όλο το πρόγραμμα

15ο Φεστιβάλ ΛΕΑ: Συζητήσεις και εργαστήρια με συγγραφείς από τη Λατινική Αμερική, την Πορτογαλία και την Ισπανία – Αναλυτικά όλο το πρόγραμμα

Το 15ο Φεστιβάλ ΛΕΑ (Λογοτεχνία εν Αθήναις) θα πραγματοποιηθεί από τις 13 έως τις 22 Ιουνίου στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις.

Επιμέλεια: Book Press

Υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κατερίνας Σα...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Λογοτεχνία, έμφυλες ταυτότητες, πατριαρχία, φεμινιστικό κίνημα, γυναικεία γραφή. Αμάντα Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ*, Λύο Καλοβυρνάς φωτίζουν όψεις ενός ζητήματος που μας αφορά περισσότερο απ΄ όσο ίσως πιστεύουμε, ενώ ακολουθεί επιλογή βιβλίων ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας από τις πρόσφατες ...

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ