«Είμαι το τέρας που σας μιλά» του Πωλ Μπ. Πρεθιάδο (κριτική) – Ένα μανιφέστο για τις δυσκολίες της φυλομετάβασης

Για το βιβλίο του Πωλ Μπ. Πρεθιάδο «Είμαι το τέρας που σας μιλά: Αναφορά σε μια ακαδημία ψυχαναλυτών» (μτφρ. Αναστασία Μελία Ελευθερίου, εκδ. Αντίποδες). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «Το κορίτσι από τη Δανία» (2015). 

Γράφει η Ελένη Αβδούλου

Στο βιβλίο Είμαι το τέρας που σας μιλά: Αναφορά σε μια ακαδημία ψυχαναλυτών παρουσιάζεται η ομιλία του ψυχαναλυτή Πρεθιάδο ενώπιον 3.500 ψυχαναλυτών στο Παρίσι το 2019. Η ομιλία του αποτελεί ένα μανιφέστο για το μέλλον της ψυχανάλυσης: αν η τελευταία επιθυμεί να προσαρμοστεί στην νέα εποχή οφείλει να μετασχηματίσει την επιστημολογία της, καθώς δεν απευθύνεται αποκλειστικά σε ένα ετεροκανονικό πλήθος.

Μιλά για την προσωπική του εμπειρία

Ο Πρεθιάδο μιλάει για την προσωπική του εμπειρία σχετικά με το φύλο και την φυλομετάβασή του. Αποκαλεί τον εαυτό του τέρας, για να περιγράψει το μη δυαδικό σώμα του. Αρωγός στην προσπάθειά κατανόησης του εαυτού του και καταπολέμησης των κοινωνικών στερεοτύπων στάθηκε η ανάγνωση βιβλίων. Ο Πρεθιάδο επιστρέφει σε αυτό το θέμα συχνά μέσα στην ομιλία του. Αναφέρω χαρακτηριστικά το εξής: «Όλα κι όλα, όταν πρέπει να μάθεις, μαθαίνεις· όταν πρέπει να βρεις μια διαφυγή, μαθαίνεις ανελέητα!»

Ο συγγραφέας δεν θα μπορούσε να περιγράψει με καλύτερο τρόπο το σώμα του: αποτελεί ένα μωσαϊκό που εξελίσσεται διαρκώς και θυμίζει μια ελληνική πόλη.

Ο Πρεθιάδο αναφέρεται στις δυσκολίες που αντιμετώπισε κατά τη φυλομετάβασή του. Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, μια τέτοια διαδικασία, η οποία αμφισβητεί το δίπολο άνδρας-γυναίκα, επισύρει μια σωρεία διαγνώσεων από τους ψυχαναλυτές, οι οποίοι σπεύδουν να εντοπίσουν με γελοιωδώς απλουστευτικό τρόπο τις απαρχές της «αρρώστιας» του στην βρεφική και παιδική ηλικία.

Ο συγγραφέας δεν θα μπορούσε να περιγράψει με καλύτερο τρόπο το σώμα του: αποτελεί ένα μωσαϊκό που εξελίσσεται διαρκώς και θυμίζει μια ελληνική πόλη. Στο ζωντανό του σώμα συνυπάρχουν ποικίλες στρώσεις: «τα σύγχρονα τρανς κτήρια, μια μεταμοντέρνα λεσβιακή αρχιτεκτονική και οι όμορφες αρ ντεκό κατοικίες ...». Οι αναμνήσεις του παρελθόντος δεν εξανεμίζονται. Τουναντίον δίνουν νέο νόημα στο παρόν πυροδοτώντας νέους μετασχηματισμούς αυτοαντίληψης.

Πωλ Μπ. Πρεθιάδο

Ο Πωλ Μπ. Πρεθιάδο είναι φιλόσοφος, συγγραφέας και εικαστικός επιμελητής. Γεννήθηκε το 1970 στο Μπούργκος της Ισπανίας ως Μπεατρίς Πρεθιάδο. Σπούδασε φιλοσοφία στο New School της Νέας Υόρκης, όπου συνδέθηκε με τον Ζακ Ντερριντά και την Άγκνες Χέλλερ. Είναι ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους στοχαστές στο πεδίο του φύλου και του σώματος. Αρθρογραφεί τακτικά σε γαλλικές και ξένες εφημερίδες και περιοδικά, ενώ τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε όλο τον κόσμο (Manifeste contra–sexuel, 2011. Testo-junkie: sexe, drogue et biopolitique, 2008. Pornotopie, 2011. Un appartement sur Uranus, 2019). Έχει διδάξει στο Paris VIII, στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και το Princeton και ήταν ο επιμελητής της έκθεσης documenta14 στο Κάσσελ και την Αθήνα. Αυτοπροσδιοριζόταν ως γυναίκα μέχρι το 2014, που ανακοίνωσε ότι ξεκινάει τη φυλομετάβαση και άλλαξε το όνομά του σε Πωλ.

Σημειωτέον ότι κατά τον Πρεθιάδο το σώμα δεν αποτελεί μονάχα έναν έμβιο οργανισμό, αλλά κατέχει και μια ιστορική και πολιτική ταυτότητα. Τα σώματά μας γίνονται αποδέκτες της βίας της πολιτείας και πεδίο σύγκρουσης ανάμεσα στην δική μας αυτοαντίληψη και στις κοινωνικές επιταγές και στα έμφυλα στερεότυπα που βρίσκουν έρεισμα στα ΜΜΕ, στην ψυχανάλυση, στη φαρμακοβιομηχανία, στην πολιτική κλπ. Αλήθεια, κατά πόσο είναι εφικτό να ζούμε σε ένα σώμα αποικιοκρατημένο που μοιάζει να μη μας ανήκει πλέον; Τελικά τί είναι πιο δύσκολο και πιο επώδυνο από τη φυλομετάβαση, αν όχι το να αντέχει ένας άνθρωπος να ζει σε ένα σώμα αποξενωμένο από τον ίδιο;

Η δύσκολη εγχείρηση δεν έγκειται στην αφαίρεση των γεννητικών οργάνων, αλλά στην «αφαίρεση» όλων των στερεοτύπων

Είμαι το τέρας που σας μιλά: Αναφορά σε μια ακαδημία ψυχαναλυτώνΟ Πρεθιάδο είναι σαφής: η επιστημολογία της έμφυλης διαφοράς είναι πολιτικά και ιστορικά μεταβαλλόμενη. Αυτό συνεπάγεται δύο πράγματα: αφενός η έμφυλη διαφορά δεν πηγάζει ούτε από την φύση ούτε αποτελεί συμβολική τάξη, αφετέρου έχει έρθει η ώρα να αλλάξει αυτή η επιστημολογία, η οποία μέχρι στιγμής αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της ψυχανάλυσης. Η εποχή μας θέτει νέα ερωτήματα, τα οποία η ξεπερασμένη επιστημολογία της έμφυλης διαφοράς, οι βάσεις της οποίας τέθηκαν κατά τον 18ο και 19ο αιώνα, δεν δύναται να απαντήσει. Όπως η επιστημολογία του ενός φύλου παραχώρησε τη θέση της στην επιστημολογία της έμφυλης διαφοράς, έτσι τώρα η τελευταία οφείλει να δώσει χώρο σε μια νέα επιστημολογία που αντιμετωπίζει το φύλο ως κάτι πολύπλοκο και μεταβαλλόμενο.

Ο Πρεθιάδο καλεί τους ψυχαναλυτές να αναλογιστούν τα παραπάνω και να αναθεωρήσουν την επιστημολογία της έμφυλης διαφοράς, η οποία κρίνει ως παθολογική οποιαδήποτε παρέκκλιση που αφορά στο φύλο ή στη σεξουαλικότητα. Τους προτρέπει να μην ακολουθούν τυφλά τα θεωρητικά εργαλεία των μεγάλων ψυχαναλυτών, ώστε να μπορέσουν να κατανοήσουν άτομα που ανήκουν στο μη δυαδικό φάσμα.

Σύμφωνα με τον Πρεθιάδο, η δύσκολη εγχείρηση δεν έγκειται στην αφαίρεση των γεννητικών οργάνων, αλλά στην «αφαίρεση» όλων των στερεοτύπων που η κοινωνία φροντίζει εξ απαλών ονύχων να φορτώσει στις πλάτες μας.


* Η ΕΛΕΝΗ ΑΒΔΟΥΛΟΥ είναι Δρ. κλασικής φιλολογίας του Πανεπιστημίου της Κολωνίας.

politeia link more

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Δοκίμια φιλοσοφίας και θρησκείας» του Χαράλαμπου Βέντη – Για έναν Χριστιανισμό της «συμπερίληψης»

«Δοκίμια φιλοσοφίας και θρησκείας» του Χαράλαμπου Βέντη – Για έναν Χριστιανισμό της «συμπερίληψης»

Για το βιβλίο του Χαράλαμπου Βέντη «Δοκίμια φιλοσοφίας και θρησκείας», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Εκκρεμές. Κεντρική εικόνα: Έργο του Ιταλού ζωγράφου Γκουερτσίνο με τίτλο «Θεός, ο πατέρας» (1635-1640).

Γράφει ο Μύρων Ζαχαράκης

Στη σύγχρονη Δύ...

«Τρελοί, τσαρλατάνοι, ταραχοποιοί» του Ρότζερ Σκράτον – «Διανοούμενοι της Νέας Αριστεράς»

«Τρελοί, τσαρλατάνοι, ταραχοποιοί» του Ρότζερ Σκράτον – «Διανοούμενοι της Νέας Αριστεράς»

Για το δοκίμιο του Ρότζερ Σκράτον (Roger Scruton) «Τρελοί, τσαρλατάνοι, ταραχοποιοί - Διανοούμενοι της Νέας Αριστεράς» (μτφρ. Άννα Δαμιανίδη, εκδ. Επίκεντρο, 2018). Στην κεντρική εικόνα, ο Μισέλ Φουκώ και ο Ζαν-Πολ Σαρτρ.

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης  ...

«Λογοτεχνία και επανάσταση» των Ζοζέφ Αντράς και Καουτάρ Αρσί (κριτική) – Η «στρατευμένη» λογοτεχνία, οι θιασώτες της, τα όριά της

«Λογοτεχνία και επανάσταση» των Ζοζέφ Αντράς και Καουτάρ Αρσί (κριτική) – Η «στρατευμένη» λογοτεχνία, οι θιασώτες της, τα όριά της

Για το δοκίμιο των Ζοζέφ Αντράς (Joseph Andras) και Καουτάρ Αρσί (Kaoutar Harchi) «Λογοτεχνία και επανάσταση» (μτφρ. Γιώργος Θ. Καράμπελας, Εκδόσεις του εικοστού πρώτου). Στην κεντρική εικόνα, ο Τζορτζ Όργουελ, έργα του οποίου εξετάζονται στη συγκεκριμένη μελέτη. 

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου (κριτική)

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου (κριτική)

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου με τον Μάνο Καρατζογιάννη στον πρωταγωνιστικό ρόλο, στο θέατρο «Σταθμός».

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Είδα, στο θέατρο «Σταθμός», τη σκηνοθεσία του Κώστ...

Η Ρέιτσελ Κασκ στην Αθήνα: Θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού»

Η Ρέιτσελ Κασκ στην Αθήνα: Θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού»

Στην Αθήνα έρχεται η συγγραφέας Ρέιτσελ Κασκ, όπου θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού» (μτφρ. Ντόρα Δαρβίρη, εκδ. Gutenberg). Την Τρίτη, 27  Μαΐου, στις 7μμ, στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης.

Επιμέλεια: Book Press

...
«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη βραβευμένη με το «Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUPL) 2021» συλλογή διηγημάτων της Μαλτέζας συγγραφέως Λάρα Καλέγια (Lara Calleja) «Τα καταστρέψατε όλα» (μτφρ. Βίκυ Πορφυρίδου), η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: ...

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από την εισαγωγή της μελέτης του Αχιλλέα Σύρμου «Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα–φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 – 1991», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τέσσερις ενδιαφέρουσες ποιητικές συλλογές από την περισσότερο ή λιγότερο πρόσφατη εκδοτική σοδειά. Τρία έργα από δόκιμους δημιουργούς και ένα αξιοπρόσεκτο ντεμπούτο.

Γράφει ο Γιώργος Δρίτσας 

...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Σταντάλ, Φώκνερ, Έσσε, αλλά και σύγχρονες φωνές συγκροτούν μια δεκάδα βιβλίων που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και που αξίζει να διαβάσουμε. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ