The Creation of Adam Remake by Gebbs

Για τη νουβέλα του Αντώνη Τζήμα «Παριστάνοντας τον Μπουκόφσκι» (εκδ. Ιωλκός).

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Στον πυρήνα των ιστοριών που συνθέτουν αυτή την σπονδυλωτή νουβέλα με τον παρωδιακό τίτλο Παριστάνοντας τον Μπουκόφσκι βρίσκεται μια σημαίνουσα κατάσταση, στην οποία η αφήγηση επανέρχεται ξανά και ξανά: Ο ήρωας, ονόματι Φρανκ, βρίσκεται σπίτι του, πίνει, καπνίζει, γράφει ή κοιμάται, κι από δίπλα, ακούει το ρυθμικό νταπ νταπ μιας μπάλας του μπάσκετ που χτυπάει σε έναν τοίχο. Δίπλα του μετακόμισε πρόσφατα μια οικογένεια, μάνα, πατέρας και τρία παιδιά, τα οποία συχνά πυκνά βγαίνουν και παίζουν μπροστά στο σπίτι του ήρωα: τα παιδιά αυτά, με τα οποία κάθε τόσο ανταλλάσσει και κάποιες κουβέντες, ή και κάτι παραπάνω, είναι ίσως τα μοναδικά πλάσματα για τα οποία ο ήρωας αισθάνεται σταθερή και αδιαπραγμάτευτη τρυφερότητα. Το νταπ νταπ της μπάλας, που στην αρχή φαντάζει ενοχλητικό, γίνεται καθώς κυλάει η αφήγηση κάτι σαν σήμαντρο, υπενθύμιση ότι η ζωή συνεχίζεται, κι ότι υπάρχει ακόμη ελπίδα, ότι τίποτε δεν έχει χαθεί για πάντα. 

Ο ήρωας, ονόματι Φρανκ, βρίσκεται σπίτι του, πίνει, καπνίζει, γράφει ή κοιμάται, κι από δίπλα, ακούει το ρυθμικό νταπ νταπ μιας μπάλας του μπάσκετ που χτυπάει σε έναν τοίχο. 

Ειδικότερα το ένα από αυτά τα παιδιά, το μεσαίο, το όνομα του οποίου, νομίζω, δεν το μαθαίνουμε ποτέ, φαίνεται να συγκεντρώνει περισσότερο το ενδιαφέρον του ήρωα, από τη στιγμή μάλιστα που το βλέπει να έχει ένα πλαστικό μπουκάλι με μια κάμπια στο εσωτερικό του, να τη θρέφει και να την προσέχει. Αισθανόμαστε ότι κάποια βαθύτερη σύνδεση υπάρχει ανάμεσα στον ήρωα και σε αυτό το παιδί…

Γύρω από αυτόν τον πυρήνα, εξελίσσεται η υπόλοιπη καθημερινότητα του Φρανκ, αυτήν που θα ονομάζαμε, κλείνοντας το μάτι στον τίτλο του βιβλίου, η μπουκοβσκική μυθολογία: λίτρα από αλκοόλ, καπνοχώραφα τσιγάρων, σεξουαλικές επαφές με κάθε αφορμή και με κάθε ευκαιρία με όποιο θηλυκό βρεθεί στην ακτίνα δράσης του ήρωα, τις περισσότερες φορές μικρής διάρκειας, μια μοιραία γυναίκα και πολλές άλλες, λιγότερο μοιραίες, και μια γραφομηχανή στα πλήκτρα της οποίας ξεσπούν όλα τα προηγούμενα, ενίοτε και όλα μαζί ταυτοχρόνως. Σκληρότητα, κυνισμός, αυτολύπηση, καθώς και μια άδηλη αναζήτησης της αγάπης, που όμως δεν φαίνεται να βρίσκει διέξοδο…

Παράλληλα, αναπτύσσεται μια διαφορετικού ύφους αφήγηση, μεταξύ παραληρήματος και ενόρασης, όπου ο Φρανκ μοιάζει να εισέρχεται σε έναν κόσμο που κατοικείται από πλάσματα της φαντασίας ή μιας άλλης διάστασης: μια διαπραγμάτευση φαίνεται να λαμβάνει χώρα, που συχνά παίρνει τη μορφή αναμέτρησης. Στον κόσμο αυτό επανέρχεται ξανά και ξανά η μορφή ενός ξανθού αγοριού, η περιγραφή του οποίου φέρνει στο νου το αγόρι του γειτονικού σπιτιού. Τι συμβαίνει; Τι έχει συμβεί; Ποιος είναι ο κοντός τύπος που τα πίνει δίπλα του κάποια βράδια στο μπαρ Καστανή Ζάχαρη, ποιος είναι αυτός που τον επισκέπτεται κάθε τόσο με το χάρισμα να εμφανίζεται και να εξαφανίζεται κατά το δοκούν, υπονομεύοντας σταδιακά την, κατά τα λοιπά, ακλόνητη αυτοπεποίθηση του Φρανκ;

Τα περισσότερα ερωτήματα θα απαντηθούν στα τελευταία κεφάλαια του βιβλίου, όπου όλες οι υπο-πλοκές φαίνεται να κλείνουν τον κύκλο τους. Ας μην πούμε όμως περισσότερα…

Έχοντας εντρυφήσει σε αυτό που πριν ονόμασα μπουκοβσκική μυθολογία, σε βαθμό να μπορεί και να την παρωδεί, ο Τζήμας αισθάνεται άνετα στα κομμάτια του βιβλίου όπου ο ήρωας γίνεται κομμάτια από το αλκοόλ, εκνευρίζοντας μα και γοητεύοντας τους πάντες γύρω του.

Έχοντας εντρυφήσει σε αυτό που πριν ονόμασα μπουκοβσκική μυθολογία, σε βαθμό να μπορεί και να την παρωδεί, ο Τζήμας αισθάνεται άνετα στα κομμάτια του βιβλίου όπου ο ήρωας γίνεται κομμάτια από το αλκοόλ, εκνευρίζοντας μα και γοητεύοντας τους πάντες γύρω του, σε ένα σπιράλ αυτοκαταστροφής που ρουφάει τα πάντα στο πέρασμά του. Η αφήγηση σε αυτά τα μέρη είναι σφιχτή, οι ατάκες στακάτες, η ατμόσφαιρα ερωτική και ζαλιστική και παγωμένη ταυτόχρονα. 

Στο μέρος της φαντασίωσης, ή του παραληρήματος ή της βαθύτερης πραγματικότητας, η γλώσσα αλλάζει κι αυτή, γίνεται πιο λυρική, η φύση –σχεδόν απούσα στο άλλο μέρος– κάνει την εμφάνισή της, υποβάλει τη δράση, ρίχνει ένα σκληρό, εξπρεσσιονιστικό φως πάνω στα πρόσωπα. Όσο η νουβέλα προχωράει, η καθημερινότητα του ήρωα φαίνεται να συναντά όλο και περισσότερο το παράλληλο σύμπαν που τον τρομοκρατεί αλλά και τον έλκει, μέχρι την οριστική ώσμωση των δύο αφηγηματικών κόσμων. 

Ο Αντώνης Τζήμας, σε αυτό το δεύτερο βιβλίο, κάνει ένα σημαντικό βήμα, εμπλουτίζοντας τις θεματικές και το ύφος του, φανερώνοντας παράλληλα ικανότητες σύνθεσης μιας πιο περίπλοκης αφήγησης. Η σύνθεση αυτή μοιάζει να είναι και το μεγαλύτερο εκφραστικό και ποιητικό στοίχημα της νουβέλας του.

Θα ήθελα, ο συγγραφέας να είχε φροντίσει να μπολιάσει τον κυνισμό του ήρωά του με περισσότερη ενσυναίσθηση, ειδικά σε ό,τι αφορά τις σχέσεις του με τις γυναίκες, όπου ένας κάποιος σεξισμός, στα όρια του μισογυνισμού καμιά φορά, θα μπορούσε να είχε λειανθεί. Θα ήθελα επίσης να έβλεπα πώς θα λειτουργούσε αυτός ο χαρακτήρας και αυτό το μπουκοφσκικής εμπνεύσεως αφηγηματικό σύμπαν μέσα στην σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα, στα δικά μας γνώριμα χωράφια… Όχι ως κριτική παρατήρηση, περισσότερο ως αναγνωστική επιθυμία ή ένα στοίχημα, αυτό είναι κάτι που θα ήθελα να τον δω να βάζει με τον εαυτό του. 

Τούτων λεχθέντων, επανέρχομαι στον αρχικό πυρήνα, απ’ όπου ξεκίνησα, το νταπ νταπ της μπάλας στον ήχο των γειτόνων, στα τρία παιδιά που παίζουν στην μπασκέτα, ενώ μέσα οι γονείς τους καβγαδίζουν. Από αυτές τις εικόνες, την τρυφερότητα και τη νοσταλγία που εκφράστηκε στο πρόσωπο αυτών των παιδιών, θα ευχόμουν να αρδευτεί το επόμενο βιβλίο του Αντώνη, ένα βιβλίο ωριμότερο και πιο κατασταλαγμένο, που ήδη το βλέπω να προαναγγέλλεται, να υπάρχει εν υπνώσει, μέσα σε τούτη την ερεθιστική και πρωτότυπη νουβέλα.

* Ο Κ.Β. ΚΑΤΣΟΥΛΑΡΗΣ είναι συγγραφέας.

altΠαριστάνοντας τον Μπουκόφσκι
Αντώνης Τζήμας
Ιωλκός 2018
Σελ. 192, τιμή εκδότη €10,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΗ ΤΖΗΜΑ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό» της Σώτης Τριανταφύλλου (κριτική) – Έλληνες στου Μέμφις τα στενά

«Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό» της Σώτης Τριανταφύλλου (κριτική) – Έλληνες στου Μέμφις τα στενά

Για το μυθιστόρημα της Σώτης Τριανταφύλλου «Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό - Χρονικό σε πόλεις με ποτάμι» (εκδ. Πατάκη). Η κεντρική φωτογραφία, που κοσμεί το εξώφυλλο, είναι του Στάνλεϊ Κιούμπρικ.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
«Σφερδούκλια στο κεφάλι» του Βρασίδα Καραλή & «Σταυρός στο ακροθαλάσσι» του Θωμά Κοροβίνη (κριτική) – Γιαγιά, η πιο βαθιά πατρίδα

«Σφερδούκλια στο κεφάλι» του Βρασίδα Καραλή & «Σταυρός στο ακροθαλάσσι» του Θωμά Κοροβίνη (κριτική) – Γιαγιά, η πιο βαθιά πατρίδα

Για τα αφηγήματα «Σφερδούκλια στο κεφάλι» (εκδ. Δώμα) του Βρασίδα Καραλή και «Σταυρός στο ακροθαλάσσι» (εκδ. Άγρα) του Θωμά Κοροβίνη. 

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Δύο συγγραφείς-αφηγητές μιλάνε με τη γιαγιά τους. ...

«Αμαλία, μία πόρνη στα αζήτητα» του Βασίλη Τζανακάρη (κριτική) – Τόσα δίνω, πόσα θες;

«Αμαλία, μία πόρνη στα αζήτητα» του Βασίλη Τζανακάρη (κριτική) – Τόσα δίνω, πόσα θες;

Για το μυθιστόρημα του Βασίλη Τζανακάρη «Αμαλία, μια πόρνη στα αζήτητα» (Ελληνοεκδοτική). Κεντρική εικόνα: Η συνοικία «Μπάρα» στη Θεσσαλονίκη την περίοδο 1916-1918. 

Γράφει η Φανή Κεχαγιά

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

Για το βιβλίο της Αουρόρα Βεντουρίνι (Aurora Ventoyrini) «Οι ξαδέλφες» (μτφρ. Μαρία Αθανασιάδου, Θεώνη Κάμπρα, Αλίκη Μανωλά, Ιφιγένεια Ντούμη, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, εκδ. Carnivora). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία του Αλεχάντρο Γιοντορόφσκι «Santa Sangre» (1989).

...
Φραγκίσκος: Ο Πάπας της «Εκκλησίας του λαού του Θεού»

Φραγκίσκος: Ο Πάπας της «Εκκλησίας του λαού του Θεού»

Για την αυτοβιογραφία του Πάπα Φραγκίσκου με τίτλο «Ελπίδα, η αυτοβιογραφία» που κυκλοφορεί σε μετάφραση Άννας Παπασταύρου από τις εκδόσεις Gutenberg. 

Γράφει ο Γιώργος Σιακαντάρης

Είμαι πάντοτε επιφυλακτικός απέναντι στις αυτοβιογραφίες, αν και έ...

«Δεν έχω ανάσα» του Λουίζ Σβαρτς (κριτική) – Αντιμέτωπος με το θεριό της κατάθλιψης

«Δεν έχω ανάσα» του Λουίζ Σβαρτς (κριτική) – Αντιμέτωπος με το θεριό της κατάθλιψης

Για το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Λουίζ Σβαρτς (Luiz Schwarcz) «Δεν έχω ανάσα» (μτφρ. Μαρία Παπαδήμα, εκδ. Ίκαρος).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο Λουίζ Σβαρτζ είναι ένας από τους σημαντικότερους εκδότες της Βρ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Λένας Κορομηλά «Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ιωλκός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στο τρένο; είπες.

...
«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Μεχμέτ Ατές «Η σιωπή του κελιού», το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίμετρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πάντα έλεγαν: «Συνήθως έρχονται γύρω στις έξι, έξι κα...

«Δεν θα τελειώσει έτσι» των Νίκι Φρεντς (προδημοσίευση)

«Δεν θα τελειώσει έτσι» των Νίκι Φρεντς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα των Νίκι Φρεντς [Nicci French] «Δεν θα τελειώσει έτσι» (μτφρ. Κίκα Κραμβουσάνου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Κίρα άκουγε αν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Η εξέλιξη της τεχνολογίας, η δίκη του Γαλιλαίου, η αποδοχή του θανάτου, αλλά και οι προκαταλήψεις μας για τους τσιγγάνους. Δέκα βιβλία που θα μας γεννήσουν πολλά ερωτήματα και θα μας δώσουν απαντήσεις.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Δέκα πρόσφατα βιβλία πεζογραφίας από όλον τον κόσμο, γραμμένα από γυναίκες, με πρωταγωνίστριες θηλυκότητες, που απευθύνονται σε όλους. Ιστορίες για τις ηχηρές ή σιωπηρές επαναστάσεις των γυναικών εντός και εκτός των έμφυλων ρόλων τους, τις εκφάνσεις της αυτενέργειας και χειραφέτησής τους. Μυθιστορήματα και διηγήματα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ