mia_anapnoi_eimai

Ο Γιάννης Μακριδάκης σκιαγραφεί ένα συγκινητικό πορτρέτο.

Του Κώστα Κατσουλάρη

Ευχάριστα ξάφνιασε δύο χρόνια πριν κριτικούς και αναγνωστικό κοινό ο 39χρονος σήμερα Γιάννης Μακριδάκης με το πρώτο του μυθιστόρημα «Ανάμισης ντενεκές». Εκεί, με την ντοπιολαλιά της πατρίδας του της Χίου εξιστορούσε την ζωή και τα πάθη ενός θρύλου του νησιού, του Γιώργη Πέτικα, ο οποίος εξαιτίας ενός εγκλήματος πάθους πέρασε στην παρανομία.

Στο επόμενο βιβλίο του, τη νουβέλα «Η δεξιά τσέπη του ράσου», έδειξε ότι μπορεί να γίνει ακόμη πιο πυκνός, διηγούμενος με φλέγμα και ευφάνταστες επινοήσεις την ιστορία του Βικέντιου και της ιδιαίτερης, μοναχικής (με τη διπλή έννοια) ζωής του. Με το φετινό «Ήλιος με δόντια» αποδεικνύει ότι κάθε άλλο παρά κομήτης ήταν. Τουναντίον: Δυσκολεύομαι να φέρω στο μυαλό μου άλλον νέο Έλληνα συγγραφέα ο οποίος μέσα σε μόλις τρία χρόνια να έχει εκδώσει τρία τόσο άρτια πεζογραφικά έργα.

Το «Ήλιος με δόντια» είναι καταρχάς η ιστορία ενός απόκληρου, ενός κατατρεγμένου της μικρής κοινωνίας της Χίου των αρχών του αιώνα, του Κωνσταντή. Εξαιτίας της έκδηλης θηλυπρέπειάς του, βρέθηκε από παιδί στο στόχαστρο της μικρής χιώτικης κοινωνίας, με αποτέλεσμα έντονη μοναξιά και συνεχείς ταπεινώσεις. Η μάνα του, στάθηκε μεν δίπλα του, ωστόσο χάθηκε σχετικά πρόωρα. Έτσι, ο Κωνσταντής  βρέθηκε άτυπα υιοθετημένος από τον «μαστρο-Μιμάκη», άντρα οικογενειάρχη με τον οποίο η μητέρα του συνδεόταν ερωτικά. Μονάχα οι «παστρικές» του νησιού, που υφίστανται κι εκείνες παρόμοιους διωγμούς και εξευτελισμούς, πρόσφεραν λίγη περισσότερη θέρμη σε αυτό το αγόρι που έμοιαζε με κορίτσι. Ωστόσο, τα λίγα αυτά ψίχουλα αγάπης δεν θα είναι αρκετά: Ο Κωνσταντής θα βυθιστεί στην τρέλα, ειδικά μετά την απώλεια του ενός και μοναδικού του αγαπημένου και προστάτη του, του Αποστόλη.

Κι έτσι περνάμε στο δεύτερο πλάνο της ιστορίας μας, το ιστορικό γεγονός της αεροπορικής επίθεσης της βρετανικής αεροπορίας ενάντια στο σουηδικό πλοίο Wiril που είχε αγκυροβολήσει στο λιμάνι της Χίου τον Φεβρουάριο του ΄44 για να μεταφέρει τρόφιμα στους χειμαζόμενους από τον λιμό κατοίκους. Σε αυτή την –αναιτιολόγητη εν μέρει– επίθεση σκοτώθηκαν δεκάξι άνθρωποι ενώ κοντά εξήντα τραυματίστηκαν. Μεταξύ των νεκρών –περνάμε πάλι στη μυθοπλασία– ο αγαπημένος Αποστόλης.

Το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας μας την εξιστορεί, σε πρωτοπρόσωπη, προφορική και τεθλασμένη αφήγηση, ο ίδιος ο Κωνσταντής. Με γλώσσα που περιέχει κάμποσους χιώτικους ιδιωματισμούς, χωρίς ωστόσο να είναι ντοπιολαλιά, και με πολλά χρονικά πήγαινε έλα, αναπαρίσταται με θαυμάσια γλαφυρότητα και ακρίβεια η ζωή στο λιμάνι του νησιού, από τη δεύτερη δεκαετία του 20υ αιώνα μέχρι και την ημέρα του βομβαρδισμού. Έχοντας στέρεα γνώση της ιστορίας του νησιού, ο Μακριδάκης κεντάει στις περιγραφές του, βάζοντας τις απαραίτητες πινελιές ώστε ο πίνακας να είναι μεν πλήρης, αλλά κοντά στην ανθρώπινη κλίμακα. Λασπουριά, φτώχεια, ποντίκια, ταλαίπωροι πρόσφυγες που έρχονται κατά κύματα από την Ανατολή, δίνουν την εικόνα ενός τόπου που δεν ησυχάζει ποτέ, στο μάτι του κυκλώνα της Ιστορίας.

Το βιβλίο συμπληρώνεται με δύο ακόμη αφηγήσεις: Η μία ανήκει στον ετεροθαλή αδελφό του Κωνσταντή, τον Νικόλαο, ο οποίος ήταν και ο αυτήκοος μάρτυρας των παραληρηματικών αφηγήσεών του. Η άλλη, η τρίτη και συμπληρωματική αφήγηση, ανήκει στον εγγονό του τελευταίου, ο οποίος «μπαλώνει», με την απόσταση του χρόνου, κάποια κενά στην τραγική ύπαρξη του Κωνσταντή.

Το «Ήλιος με δόντια» συγκεντρώνει ασυνήθιστα πολλές αρετές: Κατασκευαστική αρτιότητα, ιστορική ακρίβεια και πληρότητα, ζωντανοί, παλλόμενοι και πρωτότυποι χαρακτήρες, βιωμένος ουμανισμός που δεν είναι ούτε προσχηματικός ούτε καταναγκαστικός αλλά προκύπτει μέσα από την υπεράσπιση των προσώπων. Οι χαρακτήρες αντιμετωπίζονται από τον συγγραφέα με ιερότητα, σεβασμό, βαθιά συμπόνια και πάντοτε μέσα στο ιστορικό τους πλαίσιο. Οι αλλαγές προοπτικής προκαλούν κύματα αναγνωστικής απόλαυσης, εύστοχα βαλμένες καθώς είναι στον αφηγηματικό καμβά.

Εν κατακλείδι: Ο Μακριδάκης έχει επιτύχει όχι μονάχα να γράψει τρία πολύ καλά πεζογραφικά έργα, αλλά και το κάθε ένα να είναι ωριμότερο, εναργέστερο, σοφότερο από το προηγούμενο. Άλλοι συγγραφείς της ηλικίας του κομίζουν προβληματισμούς που αναπτύσσονται τα τελευταία χρόνια στη Δύση, άλλοι είναι πιο καινοτόμοι στους τρόπους τους, πιο εξεζητημένοι στα θέματά τους. Ωστόσο, ο Μακριδάκης έχει ένα μοναδικό ατού: Δεν αστοχεί σε κανέναν από τους στόχους που θέτει. Κι αφού στη λογοτεχνία (όπως και στη ζωή), το αποτέλεσμα είναι τελικά που μετράει, το λιγότερο που μπορούμε να ισχυριστούμε γι’ αυτόν είναι ότι μεταξύ των Ελλήνων συγγραφέων που δεν έχουν ακόμη πατήσει τα σαράντα δεν έχει το ταίρι του.

ilios_me_dontia'Ηλιος με δόντια
Γιάννης Μακριδάκης
ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟΝ
ΤΗΣ ΕΣΤΙΑΣ 2010
ΣΕΛ.246, ΤΙΜΗ €14,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΚΡΙΔΑΚΗ

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η κεφαλή του Τσάτσγουερθ» της Κωνσταντίας Σωτηρίου (κριτική) – Μυθιστόρημα με στοιχεία ιστορικής και λαογραφικής έρευνας

«Η κεφαλή του Τσάτσγουερθ» της Κωνσταντίας Σωτηρίου (κριτική) – Μυθιστόρημα με στοιχεία ιστορικής και λαογραφικής έρευνας

Για το μυθιστόρημα της Κωνσταντίας Σωτηρίου «Η κεφαλή του Τσάτσγουερθ» (εκδ. Πατάκη).

Γράφει ο Μάνος Κοντολέων

Κύπρια πεζογράφος της νέας γενιάς, η ...

«Θα πέσει η νύχτα» του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη (κριτική) – Ο θεσσαλικός κάμπος καίγεται

«Θα πέσει η νύχτα» του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη (κριτική) – Ο θεσσαλικός κάμπος καίγεται

Για το μυθιστόρημα του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη «Θα πέσει η νύχτα» (εκδ. Μεταίχμιο). Κεντρική εικόνα, τμήμα φωτογραφίας του Τάκη Τλούπα, έργο του οποίου κοσμεί και το εξώφυλλο του βιβλίου.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο θεσσαλικό...

«Δεν είμαι ρομπότ», ανθολογία (κριτική) – Τα όρια της λογοτεχνικής δημιουργίας

«Δεν είμαι ρομπότ», ανθολογία (κριτική) – Τα όρια της λογοτεχνικής δημιουργίας

Για την ανθολογία διηγημάτων «Δεν είμαι ρομπότ» (επίμετρο Γεράσιμος Κουζέλης, εκδ. Θεμέλιο). Στην εικόνα, στιγμιότυπο από την κορεάτικη σειρά «I'm not a robot». 

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Μπορεί η Τεχνητή Νοημοσύνη να γράψει λογοτεχνία; Μπορεί να γράψει λογοτ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Η Ακαδημία Αθηνών εξέλεξε τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο ως επίτιμο μέλος της

Η Ακαδημία Αθηνών εξέλεξε τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο ως επίτιμο μέλος της

Η Ολομέλεια της Ακαδημίας Αθηνών εξέλεξε τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο (γενν. 1928) επίτιμο μέλος της. 

Επιμέλεια: Book Press

Η Ακαδημία Αθην...

Πάουλο Σκοτ: «Το μυθιστόρημά μου βοήθησε κάποιους ανθρώπους να συνειδητοποιήσουν πως δεν είναι “λευκοί”»

Πάουλο Σκοτ: «Το μυθιστόρημά μου βοήθησε κάποιους ανθρώπους να συνειδητοποιήσουν πως δεν είναι “λευκοί”»

«Νομίζω πως οι Φαινότυποι έτυχαν θερμής υποδοχής επειδή δείχνουν το πόσο δύσκολο είναι να χτίσεις γέφυρες μεταξύ ανθρώπων που ζουν στην ίδια χώρα και μιλούν την ίδια γλώσσα, επηρεασμένοι από την αδράνεια που υπάρχει ακόμα εξαιτίας του αποικιοκρατικού παρελθόντος» μας είπε ο Βραζιλιάνος Πάουλο Σκοτ (Paulo Scott), που...

Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025 – Τι θα δούμε σήμερα, Παρασκευή 20 Ιουνίου

Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025 – Τι θα δούμε σήμερα, Παρασκευή 20 Ιουνίου

Ποικιλία εκδηλώσεων συναντάμε στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ ΛΕΑ (Λογοτεχνία εν Αθήναις) 2025 για την Παρασκευή 20 Ιουνίου : εργαστήρια μετάφρασης, αφιερώματα σε νομπελίστες συγγραφείς, συναντήσεις και συζητήσεις με αγαπημένους πεζογράφους της ισπανόφωνης λογοτεχνίας και προβολές ταινιών. Κεντρική εικόνα: Φερνάντο Αραμπ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Ανί Ερνό [Annie Ernaux], «Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Ιουνίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τα σουπερμάρκετ και ο...

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργο της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...
Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Ποιος είναι ο ακριβής ρόλος της καρδιάς και ποιος του εγκεφάλου; Ποιοι μύθοι σχετικά με αυτά τα δύο όργανα καλλιεργούνται από τη σύγχρονη κουλτούρα; Τι αποτελεί «τραυματική εμπειρία» και πώς μπορούμε να αλληλεπιδράσουμε αποτελεσματικά με τα νεαρά αυτιστικά άτομα; Τέσσερα νέα βιβλία από τις εκδόσεις Gutenberg καταπιά...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ