mia_anapnoi_eimai

Ο Γιάννης Μακριδάκης σκιαγραφεί ένα συγκινητικό πορτρέτο.

Του Κώστα Κατσουλάρη

Ευχάριστα ξάφνιασε δύο χρόνια πριν κριτικούς και αναγνωστικό κοινό ο 39χρονος σήμερα Γιάννης Μακριδάκης με το πρώτο του μυθιστόρημα «Ανάμισης ντενεκές». Εκεί, με την ντοπιολαλιά της πατρίδας του της Χίου εξιστορούσε την ζωή και τα πάθη ενός θρύλου του νησιού, του Γιώργη Πέτικα, ο οποίος εξαιτίας ενός εγκλήματος πάθους πέρασε στην παρανομία.

Στο επόμενο βιβλίο του, τη νουβέλα «Η δεξιά τσέπη του ράσου», έδειξε ότι μπορεί να γίνει ακόμη πιο πυκνός, διηγούμενος με φλέγμα και ευφάνταστες επινοήσεις την ιστορία του Βικέντιου και της ιδιαίτερης, μοναχικής (με τη διπλή έννοια) ζωής του. Με το φετινό «Ήλιος με δόντια» αποδεικνύει ότι κάθε άλλο παρά κομήτης ήταν. Τουναντίον: Δυσκολεύομαι να φέρω στο μυαλό μου άλλον νέο Έλληνα συγγραφέα ο οποίος μέσα σε μόλις τρία χρόνια να έχει εκδώσει τρία τόσο άρτια πεζογραφικά έργα.

Το «Ήλιος με δόντια» είναι καταρχάς η ιστορία ενός απόκληρου, ενός κατατρεγμένου της μικρής κοινωνίας της Χίου των αρχών του αιώνα, του Κωνσταντή. Εξαιτίας της έκδηλης θηλυπρέπειάς του, βρέθηκε από παιδί στο στόχαστρο της μικρής χιώτικης κοινωνίας, με αποτέλεσμα έντονη μοναξιά και συνεχείς ταπεινώσεις. Η μάνα του, στάθηκε μεν δίπλα του, ωστόσο χάθηκε σχετικά πρόωρα. Έτσι, ο Κωνσταντής  βρέθηκε άτυπα υιοθετημένος από τον «μαστρο-Μιμάκη», άντρα οικογενειάρχη με τον οποίο η μητέρα του συνδεόταν ερωτικά. Μονάχα οι «παστρικές» του νησιού, που υφίστανται κι εκείνες παρόμοιους διωγμούς και εξευτελισμούς, πρόσφεραν λίγη περισσότερη θέρμη σε αυτό το αγόρι που έμοιαζε με κορίτσι. Ωστόσο, τα λίγα αυτά ψίχουλα αγάπης δεν θα είναι αρκετά: Ο Κωνσταντής θα βυθιστεί στην τρέλα, ειδικά μετά την απώλεια του ενός και μοναδικού του αγαπημένου και προστάτη του, του Αποστόλη.

Κι έτσι περνάμε στο δεύτερο πλάνο της ιστορίας μας, το ιστορικό γεγονός της αεροπορικής επίθεσης της βρετανικής αεροπορίας ενάντια στο σουηδικό πλοίο Wiril που είχε αγκυροβολήσει στο λιμάνι της Χίου τον Φεβρουάριο του ΄44 για να μεταφέρει τρόφιμα στους χειμαζόμενους από τον λιμό κατοίκους. Σε αυτή την –αναιτιολόγητη εν μέρει– επίθεση σκοτώθηκαν δεκάξι άνθρωποι ενώ κοντά εξήντα τραυματίστηκαν. Μεταξύ των νεκρών –περνάμε πάλι στη μυθοπλασία– ο αγαπημένος Αποστόλης.

Το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας μας την εξιστορεί, σε πρωτοπρόσωπη, προφορική και τεθλασμένη αφήγηση, ο ίδιος ο Κωνσταντής. Με γλώσσα που περιέχει κάμποσους χιώτικους ιδιωματισμούς, χωρίς ωστόσο να είναι ντοπιολαλιά, και με πολλά χρονικά πήγαινε έλα, αναπαρίσταται με θαυμάσια γλαφυρότητα και ακρίβεια η ζωή στο λιμάνι του νησιού, από τη δεύτερη δεκαετία του 20υ αιώνα μέχρι και την ημέρα του βομβαρδισμού. Έχοντας στέρεα γνώση της ιστορίας του νησιού, ο Μακριδάκης κεντάει στις περιγραφές του, βάζοντας τις απαραίτητες πινελιές ώστε ο πίνακας να είναι μεν πλήρης, αλλά κοντά στην ανθρώπινη κλίμακα. Λασπουριά, φτώχεια, ποντίκια, ταλαίπωροι πρόσφυγες που έρχονται κατά κύματα από την Ανατολή, δίνουν την εικόνα ενός τόπου που δεν ησυχάζει ποτέ, στο μάτι του κυκλώνα της Ιστορίας.

Το βιβλίο συμπληρώνεται με δύο ακόμη αφηγήσεις: Η μία ανήκει στον ετεροθαλή αδελφό του Κωνσταντή, τον Νικόλαο, ο οποίος ήταν και ο αυτήκοος μάρτυρας των παραληρηματικών αφηγήσεών του. Η άλλη, η τρίτη και συμπληρωματική αφήγηση, ανήκει στον εγγονό του τελευταίου, ο οποίος «μπαλώνει», με την απόσταση του χρόνου, κάποια κενά στην τραγική ύπαρξη του Κωνσταντή.

Το «Ήλιος με δόντια» συγκεντρώνει ασυνήθιστα πολλές αρετές: Κατασκευαστική αρτιότητα, ιστορική ακρίβεια και πληρότητα, ζωντανοί, παλλόμενοι και πρωτότυποι χαρακτήρες, βιωμένος ουμανισμός που δεν είναι ούτε προσχηματικός ούτε καταναγκαστικός αλλά προκύπτει μέσα από την υπεράσπιση των προσώπων. Οι χαρακτήρες αντιμετωπίζονται από τον συγγραφέα με ιερότητα, σεβασμό, βαθιά συμπόνια και πάντοτε μέσα στο ιστορικό τους πλαίσιο. Οι αλλαγές προοπτικής προκαλούν κύματα αναγνωστικής απόλαυσης, εύστοχα βαλμένες καθώς είναι στον αφηγηματικό καμβά.

Εν κατακλείδι: Ο Μακριδάκης έχει επιτύχει όχι μονάχα να γράψει τρία πολύ καλά πεζογραφικά έργα, αλλά και το κάθε ένα να είναι ωριμότερο, εναργέστερο, σοφότερο από το προηγούμενο. Άλλοι συγγραφείς της ηλικίας του κομίζουν προβληματισμούς που αναπτύσσονται τα τελευταία χρόνια στη Δύση, άλλοι είναι πιο καινοτόμοι στους τρόπους τους, πιο εξεζητημένοι στα θέματά τους. Ωστόσο, ο Μακριδάκης έχει ένα μοναδικό ατού: Δεν αστοχεί σε κανέναν από τους στόχους που θέτει. Κι αφού στη λογοτεχνία (όπως και στη ζωή), το αποτέλεσμα είναι τελικά που μετράει, το λιγότερο που μπορούμε να ισχυριστούμε γι’ αυτόν είναι ότι μεταξύ των Ελλήνων συγγραφέων που δεν έχουν ακόμη πατήσει τα σαράντα δεν έχει το ταίρι του.

ilios_me_dontia'Ηλιος με δόντια
Γιάννης Μακριδάκης
ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟΝ
ΤΗΣ ΕΣΤΙΑΣ 2010
ΣΕΛ.246, ΤΙΜΗ €14,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΚΡΙΔΑΚΗ

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η επίσκεψη» της Εύας Στάμου (κριτική) – Γυναίκες της διπλανής πόρτας

«Η επίσκεψη» της Εύας Στάμου (κριτική) – Γυναίκες της διπλανής πόρτας

Για τη συλλογή διηγημάτων της Εύας Στάμου «Η επίσκεψη» (εκδ. Αρμός). « Δεν μας είναι άγνωστες, δεν πρόκειται να μας διηγηθούν κάτι που ενδεχομένως δεν έχουμε φανταστεί ή δεν έχουμε ξανακούσει. Είναι αυτό που συνηθίζουμε να λέμε "γυναίκες της διπλανής πόρτας"». Στην κεντρική εικόνα, ο πίνακας του Edgar Degas «Γυναίκα...

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

Για το μυθιστόρημα της Αγλαΐας Μπλιούμη «Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» (εκδ. Κέδρος). Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία μεταναστών στο Μόναχο το 1960.

Γράφει ο Ανδρέας Καρακίτσιος

Πρόκειται για ένα λογοτ...

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

Για το μυθιστόρημα της Λίνας Φυτιλή «Χρυσός κήπος, Άλτσιν μπαχτσεσί» (εκδ. Εστία). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία ©  Κώστας Μπαλάφας / Αρχείο Κ. Μπουμπουρή. 

Γράφει ο Μάνος Κοντολέων

Η ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Η Ήλια Μπούρα μας συστήθηκε πρόσφατα με την ποιητική της συλλογή «Εύκρατη ζώνη», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. «Ένας νέος ποιητής δεν φέρνει τίποτα καινούργιο εκτός από τη βιωματική χρήση των λέξεων που υπάρχουν στη γλώσσα μας τόσες χιλιάδες χρόνια», σημειώνει, μεταξύ άλλων.

...
«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

Η παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» παρουσιάζεται στο Σύγχρονο Θέατρο σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη. Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

H παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» που ανεβάζει στο Σύγχρονο Θέατ...

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Σύμφωνα με έρευνα, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες [Gabriel García Márquez} είναι ο πιο μεταφρασμένος συγγραφέας ισπανόφωνης λογοτεχνίας των τελευταίων είκοσι ετών, εκθρονίζοντας από την πρώτη θέση τον Θερβάντες [Miguel de Cervantes], δημιουργό του «Δον Κιχώτη».

Επιμέλεια: Boo...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ