alt

Για τη νουβέλα του Χρήστου Χρυσόπουλου «Η γη του θυμού» (εκδ. Νεφέλη).

Tου Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Η γραφή του Χρήστου Χρυσόπουλου είναι ενίοτε λογοκρατούμενη, που απαιτεί αναγνωστική ενεργητικότητα, τόσο εξαιτίας της αποσπασματικότητας των κειμένων του όσο και λόγω της ωμής γλώσσας που κάνει την ανάγνωση μια διανοητική περιπέτεια. Ο αναγνώστης, μπαίνοντας στα βιβλία του, πρέπει να είναι έτοιμος να υπερβεί τα χάσματα της αφήγησης και να προβεί σε συνάψεις αλλά και νοητικές συλλήψεις, ώστε να μπορέσει να εξαγάγει ή και να αποδώσει νοήματα στα επιμέρους και στο όλον. Έτσι, κι εδώ το νόημα δεν απορρέει από μία ακώλυτη ιστορία, αλλά από μικρές σκηνές και στακάτους διαλόγους, που δεν συστήνουν τόσο μια ροή γεγονότων όσο μια έκρηξη συναισθημάτων. Είναι καθημερινές σκηνές του αστικού χώρου, όπου οι σχέσεις των ανθρώπων διαπλέκονται με τα αισθήματά τους με αλληλοδιασταυρούμενα νήματα και στηρίζονται σε επίπεδα ιεραρχίας. Αφενός η γλώσσα κι αφετέρου το σώμα των συμμετεχόντων είναι δείκτες οργής αλλά και καταπίεσης, αγανάκτησης αλλά και υποταγής ή επιβολής.

Ειδικότερα, έχουμε μια σειρά από σκηνές, όπου ανώνυμοι άνθρωποι συνάπτουν ακούσια ή εκούσια σχέσεις εξουσίας, οι οποίες απλώνονται σε ποικίλα επίπεδα. Άνδρες που περιμένουν πελάτη, όρθιοι σε έναν σταθμό, λειτουργούν με λεκτική και ενίοτε σωματική βία με νότες ρατσισμού, δυο άντρες ετοιμάζονται να επιτεθούν σε έναν άλλο, εργαζόμενη σε τηλεφωνικό κέντρο υφίσταται σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο εργασίας, άνδρες των ΜΑΤ έχουν υπό μάλης την επιθετικότητα προς τους πολίτες, ένας νεαρός βάζει φωτιά στο σπίτι των γονιών του, ένα ετερόφυλο ζευγάρι που δεν καταλαβαίνει ο ένας τον άλλο, επιβάτης λεωφορείου χαστουκίζει λεκτικά τον συνεπιβάτη του, επειδή τον κοίταξε(!), και μια γυναίκα, ενώ ξεκίνησε να ζητήσει συγγνώμη από τον φίλο της, οδηγείται κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής τους συνδιάλεξης να τον βρίσει.

Ο Χρήστος Χρυσόπουλος βλέπει τις ανθρώπινες σχέσεις με όρους εξουσίας. Μεμονωμένα ή σε σύνολο οι άνθρωποι επιχειρούν να πάρουν το πάνω χέρι, να επιβάλουν τη θέλησή τους και να επικρατήσουν σε ένα άτυπο μπρα-ντε-φερ.

Όπως προείπα, ο Χρήστος Χρυσόπουλος βλέπει τις ανθρώπινες σχέσεις με όρους εξουσίας. Μεμονωμένα ή σε σύνολο οι άνθρωποι επιχειρούν να πάρουν το πάνω χέρι, να επιβάλουν τη θέλησή τους και να επικρατήσουν σε ένα άτυπο μπρα-ντε-φερ. Γι’ αυτό υψώνουν τη φωνή, χρησιμοποιούν προσβλητικές εκφράσεις και ύβρεις, ανασηκώνουν το σώμα, τον κορμό ή το χέρι, ως απειλή, καταφέρονται ακόμα και με σωματική –πέρα από τη λεκτική και την ψυχολογική– βία. Η διάχυτη καταπίεση, η προσπάθεια για υποταγή, ο θυμός που διαχέεται, που βράζει και συχνά ξεσπά, η επίδειξη ανωτερότητας ως απόρροια ενός θεριεμένου εγώ, είναι ξίφη και γροθιές συνάμα, που τεντώνονται για να καθυποτάξουν τον όποιο αντίπαλο. Η εξουσία των γονιών, του ή της συζύγου, των ματατζήδων, του προϊσταμένου, είναι περιπτώσεις μιας κατιούσας βίας, που προέρχεται από όποιον πιστεύει ότι έχει το πάνω χέρι και προσπαθεί να διατηρήσει την ιεραρχία ως έχει.

Αν η κρίση βρίσκεται στο φόντο αυτής της νουβέλας, τα βασικά της χαρακτηριστικά είναι διαχρονικά ή τουλάχιστον σύμφυτα με τη νεωτερική κοινωνία μας. Η αστικοποίηση, οι απρόσωπες γεμάτες καχυποψία σχέσεις, η βία ως αυτοεπιβεβαίωση, η εργασία ως πεδίο εκμετάλλευσης, η γλώσσα ως μέσο επιβολής, η βαναυσότητα ως τρόπος εκτόνωσης και άλλα ανάλογα, είναι οι γενεσιουργοί φορείς ζόρικων συναισθημάτων και ακαριαίων εκρήξεων.

Τελικά, πώς συνδυάζεται η εγκεφαλική γραφή του Χρήστου Χρυσόπουλου με την έκρηξη συναισθημάτων κι η οργανωμένη δομή με τη ρευστή λάβα του θυμού; Νομίζω ότι η πυκνότητα του κειμένου, η συντομία των επεισοδίων του, η ομαλή μετάβαση από τη μία σκηνή στην άλλη, η οξεία γλώσσα των διαλόγων κι ο υπόκωφος φόβος που αναδύεται σε κάθε πρόσωπο καθιστούν το κράμα αποτελεσματικό και την ισορροπία επαρκή.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου.

 Στην κεντρική εικόνα: φωτογραφία © Χρήστος Χρυσόπουλος.

altΗ γη του θυμού
Χρήστος Χρυσόπουλος
Νεφέλη 2018
Σελ. 64, τιμή εκδότη €8,80

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΧΡΥΣΟΠΟΥΛΟΥ

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ο τελευταίος Άλυπος» της Ελένης Γκίκα (κριτική)

«Ο τελευταίος Άλυπος» της Ελένης Γκίκα (κριτική)

Για το αστυνομικό μυθιστόρημα της Ελένης Γκίκα «Ο τελευταίος Άλυπος» (εκδ. Αρμός). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από τη σειρά  «Klim» (2015).

Γράφει ο Γιώργος Ρούσκας

Δεν έχω πεισθεί ότι ...

«Brandy Sour» της Κωνσταντίας Σωτηρίου (κριτική) – Το Ledra Palace της Λευκωσίας υπογράφει την Ιστορία

«Brandy Sour» της Κωνσταντίας Σωτηρίου (κριτική) – Το Ledra Palace της Λευκωσίας υπογράφει την Ιστορία

Για το μυθιστόρημα της Κωνσταντίας Σωτηρίου «Brandy Sour» (εκδ. Πατάκη). Στην κεντρική εικόνα, καρτ ποστάλ που απεικονίζει το Λήδρα Πάλας (Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο, φωτογραφία του Κυρακού Ζαρταριάν, περ. 1954).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

...
«Το αλάτι του Bad Ischl» του Κώστα Μαυρουδή (κριτική)

«Το αλάτι του Bad Ischl» του Κώστα Μαυρουδή (κριτική)

Για το βιβλίο με πεζά κείμενα του Κώστα Μαυρουδή «Το αλάτι του Bad Ischl» (εκδ. Κίχλη).

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Αυτό που χαρακτηρίζει τα κείμενα του Κώστα Μαυρουδή, ως γνήσιου «εστέτ», αισθητή της γραφής, είναι ότι ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Οι εκδόσεις Βακχικόν γιορτάζουν την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης 2023

Οι εκδόσεις Βακχικόν γιορτάζουν την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης 2023

Οι εκδόσεις Βακχικόν γιορτάζουν την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης 2023 συμμετέχοντας σε ενδιαφέρουσες και άκρως ποιητικές δράσεις. 

Επιμέλεια: Book Press

Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης 2023 στον Κήπο του Αρχαιολογικού Μουσε...

«Ο αδελφός μου ο Αμαντέους» του Μηνά Βιντιάδη, σε σκηνοθεσία Βάνας Πεφάνη, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (κριτική)

«Ο αδελφός μου ο Αμαντέους» του Μηνά Βιντιάδη, σε σκηνοθεσία Βάνας Πεφάνη, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (κριτική)

Για την παράσταση «Ο αδελφός μου ο Αμαντέους» του Μηνά Βιντιάδη, σε σκηνοθεσία Βάνας Πεφάνη, που παρουσιάζεται στη Μουσική Βιβλιοθήκη «Λίλιαν Βουδούρη» του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Φωτογραφίες: Γιώτα Εφραιμίδου.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

...
«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Κώστα Αρκουδέα «Συλλέκτης μανιταριών», που θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαρτίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ο πολιτικάντης ήταν μιμητικό ον. Δανειζόταν συμπεριφορές από τους ανθρώπου...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Κώστα Αρκουδέα «Συλλέκτης μανιταριών», που θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαρτίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ο πολιτικάντης ήταν μιμητικό ον. Δανειζόταν συμπεριφορές από τους ανθρώπου...

«Τα θαύματα του κόσμου» του Μιχάλη Μοδινού (προδημοσίευση)

«Τα θαύματα του κόσμου» του Μιχάλη Μοδινού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Μιχάλη Μοδινού «Τα θαύματα του κόσμου», που θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαρτίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

XVI
Η Κοκκινοσκουφίτσα στον Βασιλικό Κήπο ...

«Ο άλλος αδερφός» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Ο άλλος αδερφός» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Ο άλλος αδερφός», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 22 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τύµµα τύµµατι τεῖσαι»
...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ