alt

Για τη νουβέλα του Χρήστου Χρυσόπουλου «Η γη του θυμού» (εκδ. Νεφέλη).

Tου Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Η γραφή του Χρήστου Χρυσόπουλου είναι ενίοτε λογοκρατούμενη, που απαιτεί αναγνωστική ενεργητικότητα, τόσο εξαιτίας της αποσπασματικότητας των κειμένων του όσο και λόγω της ωμής γλώσσας που κάνει την ανάγνωση μια διανοητική περιπέτεια. Ο αναγνώστης, μπαίνοντας στα βιβλία του, πρέπει να είναι έτοιμος να υπερβεί τα χάσματα της αφήγησης και να προβεί σε συνάψεις αλλά και νοητικές συλλήψεις, ώστε να μπορέσει να εξαγάγει ή και να αποδώσει νοήματα στα επιμέρους και στο όλον. Έτσι, κι εδώ το νόημα δεν απορρέει από μία ακώλυτη ιστορία, αλλά από μικρές σκηνές και στακάτους διαλόγους, που δεν συστήνουν τόσο μια ροή γεγονότων όσο μια έκρηξη συναισθημάτων. Είναι καθημερινές σκηνές του αστικού χώρου, όπου οι σχέσεις των ανθρώπων διαπλέκονται με τα αισθήματά τους με αλληλοδιασταυρούμενα νήματα και στηρίζονται σε επίπεδα ιεραρχίας. Αφενός η γλώσσα κι αφετέρου το σώμα των συμμετεχόντων είναι δείκτες οργής αλλά και καταπίεσης, αγανάκτησης αλλά και υποταγής ή επιβολής.

Ειδικότερα, έχουμε μια σειρά από σκηνές, όπου ανώνυμοι άνθρωποι συνάπτουν ακούσια ή εκούσια σχέσεις εξουσίας, οι οποίες απλώνονται σε ποικίλα επίπεδα. Άνδρες που περιμένουν πελάτη, όρθιοι σε έναν σταθμό, λειτουργούν με λεκτική και ενίοτε σωματική βία με νότες ρατσισμού, δυο άντρες ετοιμάζονται να επιτεθούν σε έναν άλλο, εργαζόμενη σε τηλεφωνικό κέντρο υφίσταται σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο εργασίας, άνδρες των ΜΑΤ έχουν υπό μάλης την επιθετικότητα προς τους πολίτες, ένας νεαρός βάζει φωτιά στο σπίτι των γονιών του, ένα ετερόφυλο ζευγάρι που δεν καταλαβαίνει ο ένας τον άλλο, επιβάτης λεωφορείου χαστουκίζει λεκτικά τον συνεπιβάτη του, επειδή τον κοίταξε(!), και μια γυναίκα, ενώ ξεκίνησε να ζητήσει συγγνώμη από τον φίλο της, οδηγείται κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής τους συνδιάλεξης να τον βρίσει.

Ο Χρήστος Χρυσόπουλος βλέπει τις ανθρώπινες σχέσεις με όρους εξουσίας. Μεμονωμένα ή σε σύνολο οι άνθρωποι επιχειρούν να πάρουν το πάνω χέρι, να επιβάλουν τη θέλησή τους και να επικρατήσουν σε ένα άτυπο μπρα-ντε-φερ.

Όπως προείπα, ο Χρήστος Χρυσόπουλος βλέπει τις ανθρώπινες σχέσεις με όρους εξουσίας. Μεμονωμένα ή σε σύνολο οι άνθρωποι επιχειρούν να πάρουν το πάνω χέρι, να επιβάλουν τη θέλησή τους και να επικρατήσουν σε ένα άτυπο μπρα-ντε-φερ. Γι’ αυτό υψώνουν τη φωνή, χρησιμοποιούν προσβλητικές εκφράσεις και ύβρεις, ανασηκώνουν το σώμα, τον κορμό ή το χέρι, ως απειλή, καταφέρονται ακόμα και με σωματική –πέρα από τη λεκτική και την ψυχολογική– βία. Η διάχυτη καταπίεση, η προσπάθεια για υποταγή, ο θυμός που διαχέεται, που βράζει και συχνά ξεσπά, η επίδειξη ανωτερότητας ως απόρροια ενός θεριεμένου εγώ, είναι ξίφη και γροθιές συνάμα, που τεντώνονται για να καθυποτάξουν τον όποιο αντίπαλο. Η εξουσία των γονιών, του ή της συζύγου, των ματατζήδων, του προϊσταμένου, είναι περιπτώσεις μιας κατιούσας βίας, που προέρχεται από όποιον πιστεύει ότι έχει το πάνω χέρι και προσπαθεί να διατηρήσει την ιεραρχία ως έχει.

Αν η κρίση βρίσκεται στο φόντο αυτής της νουβέλας, τα βασικά της χαρακτηριστικά είναι διαχρονικά ή τουλάχιστον σύμφυτα με τη νεωτερική κοινωνία μας. Η αστικοποίηση, οι απρόσωπες γεμάτες καχυποψία σχέσεις, η βία ως αυτοεπιβεβαίωση, η εργασία ως πεδίο εκμετάλλευσης, η γλώσσα ως μέσο επιβολής, η βαναυσότητα ως τρόπος εκτόνωσης και άλλα ανάλογα, είναι οι γενεσιουργοί φορείς ζόρικων συναισθημάτων και ακαριαίων εκρήξεων.

Τελικά, πώς συνδυάζεται η εγκεφαλική γραφή του Χρήστου Χρυσόπουλου με την έκρηξη συναισθημάτων κι η οργανωμένη δομή με τη ρευστή λάβα του θυμού; Νομίζω ότι η πυκνότητα του κειμένου, η συντομία των επεισοδίων του, η ομαλή μετάβαση από τη μία σκηνή στην άλλη, η οξεία γλώσσα των διαλόγων κι ο υπόκωφος φόβος που αναδύεται σε κάθε πρόσωπο καθιστούν το κράμα αποτελεσματικό και την ισορροπία επαρκή.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου.

 Στην κεντρική εικόνα: φωτογραφία © Χρήστος Χρυσόπουλος.

altΗ γη του θυμού
Χρήστος Χρυσόπουλος
Νεφέλη 2018
Σελ. 64, τιμή εκδότη €8,80

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΧΡΥΣΟΠΟΥΛΟΥ

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ο άλιωτος και άλλες ιστορίες με βρυκόλακες» (κριτική) – Η γκόθικ λογοτεχνική παράδοση της Ελλάδας

«Ο άλιωτος και άλλες ιστορίες με βρυκόλακες» (κριτική) – Η γκόθικ λογοτεχνική παράδοση της Ελλάδας

Για την ανθολογία διηγημάτων «Ο άλιωτος και άλλες ιστορίες με βρυκόλακες – Μια ελληνική ανθολογία λαογραφικού τρόμου» (ανθολόγηση – εισαγωγή – επίμετρο: Γιώργος Θάνος, εκδ. Ροές).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Νεράιδες, στοιχει...

«Η Περσεφόνη στο στόμα του λύκου» της Δήμητρας Λουκά (κριτική) – Πρόσωπα και προσωπεία του μύθου

«Η Περσεφόνη στο στόμα του λύκου» της Δήμητρας Λουκά (κριτική) – Πρόσωπα και προσωπεία του μύθου

Για τη συλλογή διηγημάτων της Δήμητρας Λουκά «Η Περσεφόνη στο στόμα του λύκου» (εκδ. Κίχλη). Κεντρική εικόνα: Daniel Egnéus

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Πώς μπορεί ένας αρχετυπικός μύθος, διατηρημένος μέσα στους αιώνες στη βασική του δομή ...

«Ελσίνκι» του Θεόδωρου Γρηγοριάδη (κριτική) – Διπλές ταυτότητες ως μορφές απόκρυψης

«Ελσίνκι» του Θεόδωρου Γρηγοριάδη (κριτική) – Διπλές ταυτότητες ως μορφές απόκρυψης

Για το μυθιστόρημα του Θεόδωρου Γρηγοριάδη «Ελσίνκι» (εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: Ο πρωταγωνιστής της ιρακινής ταινίας «The Heart Sculpture».

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το τελευταίο αυτό μυθιστόρημα του Θεόδωρου Γρηγοριάδη ανήκει καταρχάς στη ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Εκδήλωση στη Θεσσαλονίκη για το βιβλίο «ρησπέκτ» του Άρι Γεωργίου

Εκδήλωση στη Θεσσαλονίκη για το βιβλίο «ρησπέκτ» του Άρι Γεωργίου

Εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου ΡΗΣΠΕΚΤ [λέξεις για τρίτους] του Άρι Γεωργίου διοργανώνει στη Θεσσαλονίκη ο εκδοτικός οίκος University Studio Press, την Τετάρτη 20 Νοεμβρίου 2024 ώρα 19:00, στον χώρο ΥΨΙΛΟΝ.

Επιμέλεια Book Press

Η ...

Εκδήλωση για το λεύκωμα «200 χρόνια Ελλάδα - 200 χρόνια Εθνικές Υποδομές»

Εκδήλωση για το λεύκωμα «200 χρόνια Ελλάδα - 200 χρόνια Εθνικές Υποδομές»

Η Πανελλήνια Ένωση Συνδέσμων Εργοληπτών Δημοσίων Έργων (ΠΕΣΕΔΕ) και οι εκδόσεις Καπόν, διοργανώνουν εκδήλωση για την παρουσίαση του λευκώματος «200 χρόνια Ελλάδα - 200 χρόνια Εθνικές Υποδομές». Στην κεντρική εικόνα, Εγνατία οδός, Γέφυρα της Κρυσταλλοπηγής. 

Επιμέλεια Book Press

...
Στη Ρέιτσελ Κασκ το βραβείο Γκόλντσμιθς 2024: Για το Parade που «γυρίζει τον κόσμο μας ανάποδα»

Στη Ρέιτσελ Κασκ το βραβείο Γκόλντσμιθς 2024: Για το Parade που «γυρίζει τον κόσμο μας ανάποδα»

Στη Ρέιτσελ Κασκ [Rachel Cusk] απονεμήθηκε το βραβείο Γκόλντσμιθς [Goldsmiths] για το μυθιστόρημά της Parade. Τα βιβλία της Κασκ κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Gutenberg.

Επιμέλεια Book Press

Στη ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν» του Δημήτρη Τσεκούρα (προδημοσίευση)

«Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν» του Δημήτρη Τσεκούρα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Δημήτρη Τσεκούρα «Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν – Ένα queer αστυνομικό ψυχόδραμα» που θα κυκλοφορήσει στις 14 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Η ανάκριση»

...
«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το θεατρικό έργο του Βασίλη Κατσικονούρη «Γκουντ λακ», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

(Στο μπαρ του Μότζο. Ο ΜΗΤΣ με τον ΑΛΚΗ σ’ ένα τραπέζι. Ο ΜΗΤΣ έχ...

«Το παιδί και το κρι κρι» της Βάννας Κατσαρού (προδημοσίευση)

«Το παιδί και το κρι κρι» της Βάννας Κατσαρού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Βάννας Κατσαρού «Το παιδί και το κρι κρι», σε εικονογράφηση της Μαίης Σταθοπούλου, το οποίο κυκλοφορεί στις 6 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Λίγα λόγια για...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

  «Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες και Ελληνίδες συγγραφείς και μεταφραστές μας αποκαλύπτουν το μυθιστόρημα που τους μύησε στην αχανή χώρα. Οι επιλογές τους κυμαίνονται από εφηβικά αναγνώσματα μέχρι ένα πολύ επίκαιρο (και μη λογοτεχνικό) βιβλί...

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Επιλογή από τα καλύτερα κατασκοπευτικά μυθιστορήματα που έχουν κυκλοφορήσει τελευταία, συν λίγα παλαιότερα, από τα κορυφαία του είδους. Ταυτόχρονα, μια ευσύνοπτη μα πλήρης παρουσίαση της ιστορίας του είδους, μαζί με έναν αναστοχασμό πάνω στα όρια και τις συντεταγμένες του.

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρί...

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Ο Οκτώβριος οδεύει προς το τέλος του, οι εκδότες έχουν ήδη βγάλει, ή βγάζουν αυτές τις μέρες, σημαντικά βιβλία που θα διαβαστούν και θα συζητηθούν τους μήνες που έρχονται. Επιλέξαμε ορισμένα από αυτά, ελληνικής και ξένης πεζογραφίας, κυρίως. Θα ακολουθήσουν, το επόμενο διάστημα, πολλά περισσότερα. 

Γράφ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

15 Δεκεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2023

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, ποιήματα: Επιλογή 100 βιβλίων, ελληνικών και μεταφρασμένων, από τη βιβλιοπαραγωγή του 2023. Επιλογή: Συντακτική ομάδα της Book

ΦΑΚΕΛΟΙ