alt

Για το μυθιστόρημα του Κωστή Γκιμοσούλη «Όλες μία» (εκδ. Καστανιώτη). Ποιητής κατά βάσιν ο Κωστής Γκιμοσούλης, καίτοι τα περισσότερα βιβλία του ακουμπούν μιαν ιδιότυπη πεζογραφία, διαλέγει έναν στίχο του Τάκη Σινόπουλου από τις Σημειώσεις Ι (Συλλογή ΙΙ, 1965-1980) για να συμπυκνώσει την αίσθηση που αποκομίζει κανείς από το καινούργιο του μυθιστόρημα – ή «σαν μυθιστόρημα», όπως ο ίδιος αποφασίζει να το χαρακτηρίσει.

Του Διονύση Μαρίνου

 

Το μυθιστόρημα του Γκιμοσούλη φέρει την ξεχωριστή ιδιότητα του “σαν” λόγω του ιδιοσυγκρασιακού τρόπου με τον οποίο είναι γραμμένο. Κάτι μεταξύ αυτοβιογραφικών σημειώσεων, προσωπικών στιγμών που ο συγγραφέας ανασκάβει από τα βάθη του παρελθόντος, fragmenta μιας ζωής που δεν έχει φτάσει στο σημείο να συγκεφαλαιωθεί.

«Στον παρόντα χρόνο στον ενεστώτα χρόνο. Όλα παρόντα. Και τα παρελθόντα και τα παρόντα και τ’ απόντα» είχε γράψει ο ποιητής από την Ηλεία. Κι όμως, ο στίχος του Γιώργη Παυλόπουλου από τη ποίημα «Στης Κίρκης» έρχεται να φανερώσει μιαν άλλη πτυχή, ερωτόπληκτη το δίχως άλλο, που διατρέχει όλο το βιβλίο: «Και το καράβι μου στον κήπο της / δεμένο κι άγρυπνο / σαν ένα μεγάλο μαύρο σκυλί / μου θύμιζε κάποτε τους σύντροφους που χάθηκαν / ή τις παράξενες αφορμές της αγάπης». Το μυθιστόρημα του Γκιμοσούλη φέρει την ξεχωριστή ιδιότητα του «σαν» λόγω του ιδιοσυγκρασιακού τρόπου με τον οποίο είναι γραμμένο. Κάτι μεταξύ αυτοβιογραφικών σημειώσεων, προσωπικών στιγμών που ο συγγραφέας ανασκάβει από τα βάθη του παρελθόντος, fragmenta μιας ζωής που δεν έχει φτάσει στο σημείο να συγκεφαλαιωθεί (κάτι που κάνουν συνήθως οι συγγραφείς στα έσχατα έργα τους), αλλά που κατά τον ίδιο αξίζει να καταχωρηθούν σε ένα βιβλίο διότι όλα μαζί συνιστούν τη δική του αυτοβιολογία. Κι όλα τούτα δίχως τη διάθεση να προβεί σε αποκαλύψεις που θα συνεγείρουν τα ταπεινά αναγνωστικά ένστικτα (βλ. ο συγγραφέας που τραβάει την κουρτίνα και εμφανίζεται εν μέση οδώ γυμνός), αλλά με πρόθεση να συγκεραστούν σε ένα βιβλίο όλες εκείνες οι σπάνιες στιγμές έρωτα, αγάπης, κλινοπάλης, αγωνιώδους σχέσης με το άλλο φύλο, αναζήτησης του ιδανικού και ταυτόχρονα απώλειάς του.

Όπως σημειώνει ο Γκιμοσούλης σε κάποιο σημείο: «Ζητούσα το αδύνατο μια πιστή γυναίκα: Πήρα αυτό που μου άξιζε – αφού ήμουν άπιστος επίσης». Όμως, τούτο δεν συνιστά μια μορφή αυτοοικτιρμού ή αυτοπάθειας. Για τον ήρωα του βιβλίου που φέρει το όνομα Κωστής Γκιμοσούλης (δηλώνεται εξαρχής) το έτερο άλλο είναι ο ζωτικός καταλύτης κάθε ουσιαστικής στιγμής. Ακόμη κι εκείνων όπου δεν υπάρχει ευόδωση, όπου η λύση του δεσμού είναι επικείμενη και η ζεύξη με το θήλυ είναι καταδικασμένη να μην επιτευχθεί. Τα πάντα κινούνται γύρω από μια Μαίρη, μια Ρωξάνη, μια Ρίτα, μια Λίζα, αρκετές άλλες ανώνυμες, κάποιες υποφωτισμένες και μερικές με την άλω της γοητείας και του θάλπους να τις κυκλώνει. Ο «ήρωας Γκιμοσούλης» δεν είναι ένας ακόμη ηδονοθήρας που αποζητάει την επιβεβαίωση διά της «τριβής» με τον γυναικείο κόσμο. Δεν είναι ένας Δον Ζουάν που εκκινεί την «καριέρα» του ακατέργαστος με σκοπό να γίνει μέγας πλάνης. Άλλωστε, πώς θα μπορούσε να είναι ένας τέτοιος από τη στιγμή που κρατάει για τον εαυτό του τον ρόλο του πιθήκου και του σκύλου. «Είμαι ο πίθηκος σε αυτή την ιστορία» γράφει χαρακτηριστικά.

Το μυθιστόρημα δομείται σε 55 σταγόνες – με την τελευταία να ξεχειλίζει το ποτήρι. Όμως, αυτό ακριβώς δεν αποτελεί μέρος της υπαρξιακής μαθητείας; Να φτάνεις ως το τέλος, να λαμβάνεις όλους τους χυμούς, να μεθάς από έρωτα, να προσεγγίζεις την αγάπη; Ακόμη κι αν στο τέλος, το ποτήρι δεν αντέχει άλλο και αφήνει το περιττό να τρέξει. Στη ζωή, το περίσσιο είναι πάντα προτιμότερο από το λίγο που οδηγεί στην ξηρασία. Ή, αλλιώς, με τα λόγια του Γκιμοσούλη, αυτό που υπάρχει πάντα είναι «το αίμα της αγάπης». Το πιο ακριβό υγρό. Όλες οι σταγόνες είναι στην πραγματικότητα μία και μοναδική. Όλες οι γυναίκες που παρελαύνουν από το βιβλίο κι από τη ζωή του «ήρωα Γκιμοσούλη» αποτελούν η μία το παραπλήρωμα της άλλης κι όλες μαζί σχηματίζουν τη μία και μοναδική. Την ιδανική; Ίσως αυτή που ποτέ δεν μπορεί κανείς να προσεγγίσει διότι πάντα μια Κίρκη (να πώς ταιριάζει ο Παυλόπουλος) θα μεταμορφώνει τη μια γυναίκα σε μια παρελθούσα ή σε μια μελλοντική και τέλος δεν θα έχει αυτό το γαϊτανάκι από θηλυκά.

O Γκιμοσούλης, δίχως να έχει διαστρέψει εντελώς την οπτική της γραφής του, την έχει μπολιάσει με μιαν υπαρξιακή αναζήτηση του αυθεντικού που συχνάκις χάνεται μέσα στην καθημερινή τύρβη. Βέβαια, δεν προσφέρει καμία θυμοσοφική γνώση, ούτε κανόνες ευ ζην. Ωστόσο, η αναζήτησή του είναι σημαίνουσα και διαρκής.

Μεταξύ μυθοπλασίας και πραγματικότητας, ο Γκιμοσούλης προσεγγίζει ολοένα και περισσότερο, σχεδόν κυκλώνει, ένα σημείο της ζωής του που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωσή του. Η σχέση του με τις γυναίκες ήταν καίρια, ουσιαστική. Με δραματικά βάρη, αλλά και συναισθηματικές ανατάσεις. Με ονειρικές προσμονές και ηδονικές πλησμονές, αλλά και με καταβυθίσεις σχεδόν δραματικές. Ο Γκιμοσούλης de profundis; Θα έλεγε κανείς πως από το βιβλίο του Για να μάθεις να πετάς και εντεύθεν, ο Γκιμοσούλης, δίχως να έχει διαστρέψει εντελώς την οπτική της γραφής του, την έχει μπολιάσει με μιαν υπαρξιακή αναζήτηση του αυθεντικού που συχνάκις χάνεται μέσα στην καθημερινή τύρβη. Βέβαια, δεν προσφέρει καμία θυμοσοφική γνώση, ούτε κανόνες ευ ζην. Ωστόσο, η αναζήτησή του είναι σημαίνουσα και διαρκής. Γράφει ο ίδιος: «Δεν ζω με την ελπίδα. Εκτιμώ την εμπιστοσύνη. Η μόνη σωτηρία είναι να ζητήσεις συγχώρεση από όλες και από όλους. Ακόμα και απ’ τον εαυτό σου». Μια ζωή γεμάτη εντάσεις, με τη δύναμη της μηχανής του να τον πηγαίνει από το ένα σημείο της χώρας στο άλλο, με συναντήσεις απρόσμενες και αντισυμβατικές, με τα γυρίσματα της τύχης να είναι αλλεπάλληλα, ο Γκιμοσούλης βρίσκεται πλέον στο σημείο όπου μπορεί να διοπτεύσει τα περασμένα από το ύψος που του προσφέρει η τωρινή γνώση (ή η αναζήτηση μιας γνώσης ζωτικής).

Αξιοσημείωτη είναι και η σχέση με τον πατέρα του, όσο ζούσε, αλλά κι όταν απεβίωσε. Ο Γκιμοσούλης γράφει γι’ αυτήν με τρόπο άλλοτε συναισθηματικά φορτισμένο κι άλλοτε με μια συγκατάβαση στωική. Πρόκειται για μια σχέση δύσκολη όπως συμβαίνει πάντα μεταξύ πατέρα και γιου. Επίσης, γεμάτη αυθεντική αγάπη είναι η σκηνή που περιγράφει με τον Γιώργο Χειμωνά και τη Λούλα Αναγνωστάκη. Ο τρόπος που βλέπει τον Χειμωνά είναι τόσο σκοτεινά ποιητικός όσο ήταν κι ο «Άμλετ της Σελήνης». Τέλος, ενδιαφέρουσα θέση έχουν στο βιβλίο τα μικρά ποιήματα-ιντερλούδια που παρεμβάλλει μεταξύ των κεφαλαίων ή και εντός αυτών. Άλλοτε παιγνιώδη, άλλοτε συμπερασματικά κι ενίοτε δονούμενα από μιαν ισχύ αυτοφυή, αυτά τα έμμετρα δίνουν έναν διαφορετικό τόνο στην αφήγηση. Ο πλάνης Γκιμοσούλης, ο ερωτευμένος, ο ατενίζων, ο ποιητής, ο στοχαστικός, ο περιπαιχτικός: ο Γκιμοσούλης σε όλες τις πιθανές εκδοχές του. Τελικά, όπως και οι γυναίκες-σταγόνες, βρίσκεται παντού, στο σύνολο των επιμέρους κομματιών του· είναι κι αυτός «όλοι ένας».

* Ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΜΑΡΙΝΟΣ είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας.

altΌλες μία
Κωστής Γκιμοσούλης
Καστανιώτης 2018
Σελ. 224, τιμή εκδότη €12,72

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΚΩΣΤΗ ΓΚΙΜΟΣΟΥΛΗ

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

Για το μυθιστόρημα του Νίκου Μάντζιου «Η λίμπιντο των αγγέλων» (εκδ. Γραφή).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Για μας τους κριτικούς δεν πρέπει να παίζει ρόλο το όνομα του συγγραφέα: αν είναι γνωστός με περγαμηνές στο ενεργητικό του, δεν σημαίνει ...

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

Για το μυθιστόρημα του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη «Ένα κομμάτι χαρτί» (εκδ. Αλεξάνδρεια). Κεντρική εικόνα: © Roman Kraft (Unsplash). 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Το μόνο που αλλάζει είναι το παρελθόν, όλες οι άλλ...

«Η φωνή της» (κριτική) – Πενήντα τρεις γυναίκες γράφουν για την έμφυλη βία

«Η φωνή της» (κριτική) – Πενήντα τρεις γυναίκες γράφουν για την έμφυλη βία

Για το συλλογικό έργο «Η φωνή της» (εκδ. Καστανιώτη). Κεντρική εικόνα: © Oscar Keys (Unsplash). 

Γράφει η Ιωάννα Σπηλιοπούλου

Πενήντα τρεις γράφουσες, μέλη του Δικτύου γυναικών συγγραφέων κατά της ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Οι έξι συγγραφείς που επιλεχτήκαν από την κριτική επιτροπή «παρουσιάζουν έργα εντυπωσιακής δομής». Ανάμεσά τους βρίσκονται δύο πρωτοεμφανιζόμενοι πεζογράφοι. Στη φωτογραφία, η υποψήφια Σάρα Μπερνστάιν [Sarah Bernstein].

Επιμέλεια: Book Press

...
Με «Το σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά ξεκινάει το πρόγραμμα της Στέγης για το φθινόπωρο

Με «Το σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά ξεκινάει το πρόγραμμα της Στέγης για το φθινόπωρο

Ο Δημήτρης Καραντζάς επιστρέφει στη Στέγη με μια περφόρμανς–παραβολή για τη βία, τον εθισμό στην εικόνα και την κατάργηση των ψευδαισθήσεων ή, αλλιώς, για την πραγματικότητα που, ό,τι κι αν κάνεις για να την αποφύγεις, αργά ή γρήγορα θα έρθει να σε βρει.

Επιμέλεια: Book Press

Από τις 30 Σεπτεμβρί...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Τζ.Μ. Κουτσί [J.M. Coetzee] «Ο Πολωνός» (μτφρ. Χριστίνα Σωτηροπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 4 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

Τέσσερις εκδόσεις για τη μελέτη, το σήμερα και το άλλοτε της Αθήνας. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Διονυσίας Αλεξιάδου, από το λεύκωμα των εκδόσεων Καπόν «Η Αθήνα στον καιρό της πανδημίας».

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ