Alexakis paris700

Για το μυθιστόρημα του Βασίλη Αλεξάκη Το κλαρινέτο (εκδ. Μεταίχμιο).

Της Διώνης Δημητριάδου

Οι λέξεις έχουν να πουν πολλά, όταν αποπειραθείς το «ξεκλείδωμά» τους, πότε με τη βοήθεια της ετυμολογίας (που πάντα εξιστορεί το περιεχόμενό τους) πότε πάλι μόνο με την αγάπη για τη μέσα όψη τους, που σοφά σε οδηγεί στην αφετηρία της ανάγκης που τις γέννησε. Έτσι, η λέξη μυθιστόρημα, που ως επιλογή χαρακτηρίζει και κατηγοριοποιεί το τελευταίο βιβλίο του Βασίλη Αλεξάκη, αποκαλύπτει τα δύο –άρρηκτα δεμένα μεταξύ τους– στοιχεία που της προσδίδουν το περιεχόμενό της: μύθος και ιστορία. Η μυθοπλασία, παντοδύναμη, με την πλοκή στη φαντασία του συγγραφέα να δημιουργεί έναν κόσμο εκεί όπου τίποτα δεν υπήρχε πριν. Αλλά και η μνήμη να ανακαλεί αληθινά κομμάτια προσωπικής ιστορίας για να εμπλακούν στις επινοημένες εξελίξεις αυτής της πλοκής. Αυτή η σύζευξη των δύο αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της γραφής του Αλεξάκη, ενδεχομένως να είναι και αυτό που σου προσδίδει την ξεχωριστή αίσθηση ότι διαβάζεις κάτι που όσο είναι μυθοπλασία, άλλο τόσο δεν είναι.

Αυτοβιογραφικά τα περισσότερα μυθιστορήματά του, με τη μνήμη να δεσπόζει στην αφήγηση επιλέγοντας κάθε φορά τις πλέον πρόσφορες παραστάσεις για να εξυπηρετηθεί η επινόηση της μυθοπλασίας.

Το ομολογεί άλλωστε και ο ίδιος: Θα έλεγα με δυο λόγια ότι αυτά που γράφω είναι και δεν είναι παραμύθια.

Οπωσδήποτε είναι ένα από τα γνωρίσματα που κάνει τη γραφή του τόσο αγαπητή και για τόσο πολλά χρόνια που διαρκεί η επαφή του με το αναγνωστικό κοινό. Αυτοβιογραφικά τα περισσότερα μυθιστορήματά του, με τη μνήμη να δεσπόζει στην αφήγηση επιλέγοντας κάθε φορά τις πλέον πρόσφορες παραστάσεις για να εξυπηρετηθεί η επινόηση της μυθοπλασίας. Τι από τα δύο υπερισχύει άραγε σ’ αυτή τη σύζευξη; Το αυτοβιογραφικό κομμάτι μιλά πάντοτε αληθινά; Αλλά και ο μύθος μήπως βρίσκει τη θνητή αφορμή του σε κάποια αλήθεια; Θα μας πει ο Αλεξάκης: Πάντα πίστευα ότι τα αυτοβιογραφικά αφηγήματα περιλαμβάνουν τόσα ψέματα όσο και τα φανταστικά. Αυτό ισχύει τουλάχιστον για τα δικά μου, τα οποία τιτλοφορώ μυθιστορήματα για τον απλό λόγο ότι ψεύδομαι διαρκώς, όπως και στη ζωή. Ένα ψέμα καταχωρισμένο σ’ ένα βιβλίο δεν είναι ίσως παρά κατά το ήμισυ πλαστό εφόσον το έχουμε πει στ’ αλήθεια.

Όπως όμως συσσωρεύονται πολλά τα αποθηκευμένα στη μνήμη, κάποια (όχι κατ’ ανάγκη τα πιο μακρινά στον χρόνο) στριμώχνονται στα τοιχώματα του νου και αδυνατούν να πάρουν την ανάσα τους. Είναι τότε που πασχίζουμε να θυμηθούμε κάτι απλό και αναπόφευκτα ο φόβος αναλαμβάνει να δώσει την εξήγηση προσμετρώντας την ηλικία στην απουσία της μνήμης. Έτσι, για παράδειγμα, η αδυναμία ανάκλησης της ονομασίας ενός μουσικού οργάνου είναι ικανή να πυροδοτήσει συνειρμούς επικίνδυνους. Το κλαρινέτο δεν είναι φυσικά από τα πλέον συχνά απαντώμενα μουσικά όργανα στις μνημονικές παραστάσεις ενός μέσου ανθρώπου. Πόσοι μάλιστα θα μπορούσαν να το ξεχωρίσουν ανάμεσα σ’ αυτά που παράγουν συναφή ήχο; Στη σκέψη του συγγραφέα αυτό το κλαρινέτο, με την πρόσκαιρα απολεσθείσα ονομασία του, αποτελεί την αφετηρία για μια σειρά από προβαλλόμενες εικόνες, οι οποίες με τη σειρά τους θα αποτελέσουν το υλικό γραφής.

Πρόκειται, λοιπόν, για ένα βιβλίο γύρω από τη μνήμη; Η συνειρμική γραφή του Αλεξάκη, έτσι όπως αντλεί τις αφορμές της από ποικίλα ερεθίσματα, συνηγορεί γι’ αυτό. Στο κέντρο της σκέψης ο φίλος που δρομολογεί το τέλος της ζωής του σε σύντομο χρόνο, όπως ο ίδιος γνωρίζει και όπως ο συγγραφέας φοβάται αλλά αρνείται να αποδεχθεί. Η πολύχρονη στενή φιλία με τον Jean Marc Roberts, τον εκδότη του, καταγράφεται μέσα από σκηνές που έρχονται στον νου διαρκώς, με τη γνώση του σύντομου χρόνου να ευαισθητοποιεί τον λόγο και να δημιουργεί εύγλωττες σιωπές στις συναντήσεις τους. Ταυτόχρονα ο αφηγητής ταξιδεύει, αφήνει το Παρίσι, επιστρέφει στην Ελλάδα, γνωρίζει από κοντά μια χώρα σε κρίση, επιστρέφει ξανά. Έτσι, η εσωτερική του αναστάτωση δένει αρμονικά με την ταλαντευόμενη σε τρικυμία Ελλάδα. Ζώντας εδώ απομακρύνεται για λίγο από τη φθίνουσα πορεία της ζωής του φίλου του, συναντά όμως τον καθημερινό αγώνα για επιβίωση στους δρόμους της Αθήνας συγχρωτιζόμενος με τους άστεγους, τους μετανάστες, τους απελπισμένους. Η ζωή του μοιρασμένη έτσι κι αλλιώς σε δύο πατρίδες, σε δύο γλώσσες, σε δύο διαφορετικούς τρόπους δόμησης της σκέψης, τώρα ζητάει τόπο να σταθεί φέρνοντας στον νου όλες τις περιπλανήσεις του (πραγματικές ή λογοτεχνικές). Τη συμπυκνωμένη γνώση για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα θα τη διατυπώσει σε μια άλλη γλώσσα από τα γαλλικά και τα ελληνικά, τα σάνγκο:

Πώς λειτουργεί άραγε η μνήμη, σε ποια γλώσσα αποθηκεύει εικόνες και παραστάσεις; Πότε νιώθει ότι χάνει λέξεις; Με ποιο μηχανισμό τις ανασυνθέτει; Η πορεία της φθίνουσας μνήμης.

Χρειάστηκε να ζορίσω αρκετά τη μνήμη μου για να συνθέσω τη φράση «η χώρα μας είναι άρρωστη».
- Κοντόρο τι ε α γέκε κομπέλα.

Πώς λειτουργεί άραγε η μνήμη, σε ποια γλώσσα αποθηκεύει εικόνες και παραστάσεις; Πότε νιώθει ότι χάνει λέξεις; Με ποιο μηχανισμό τις ανασυνθέτει; Η πορεία της φθίνουσας μνήμης. Ο Βασίλης Αλεξάκης αποδίδει με μια αναλογία αυτή την αργή συνειδητοποίηση της απώλειας. Η λογοτεχνία, για μια ακόμα φορά, απολύτως λειτουργική.

- Πώς λέγεται η μνήμη στα ελληνικά;

Σωπάσαμε για αρκετή ώρα. Είδα τη λέξη μνήμη –mnêmê γράφεται στα γαλλικά να γυροφέρνει τον γλόμπο του ηλεκτρικού, κατόπιν, σαν ζαλισμένη από το φως, να την αράζει στο τζάμι του παραθύρου απ’ όπου μόνο η νύχτα ήταν ορατή. Γιατί συλλογίστηκα τότε το τζιτζίκι που είχα προσέξει στη βεράντα του σπιτιού μου στη Τήνο; Προφανώς έπνεε τα λοίσθια: καθώς δεν μπορούσε πια να χρησιμοποιήσει τα φτερά του, προχωρούσε κούτσα κούτσα πάνω στο λιθόστρωτο. Κατάφερε ωστόσο να φτάσει σ’ έναν τοίχο πάνω στον οποίο, μετά από μια στάση, άρχισε να σκαρφαλώνει. Αφού διάνυσε μια δεκαριά εκατοστά, ακινητοποιήθηκε εντελώς. Μια ώρα αργότερα βρισκόταν πάντα στην ίδια θέση. Το άγγιξα ελαφρά χωρίς να προκαλέσω καμία αντίδρασή του: ήταν νεκρό, παρέμενε ωστόσο γαντζωμένο στον τοίχο, σαν να μην ήθελαν να παραδεχτούν τα ποδαράκια του αυτό που είχε συμβεί. Έμεινε εκεί ένα ολόκληρο απόγευμα. Μόνο όταν βράδιασε διαπίστωσα ότι είχε πέσει επιτέλους καταγής, το βρήκα ξαπλωμένο ανάσκελα.

alt

Σε όλα τα βιβλία του Αλεξάκη επανέρχονται τα ίδια μοτίβα, μόνο σ’ αυτό όμως βλέπουμε αυτό το τελευταίο πανίσχυρο θέμα του φόβου μπροστά στον θάνατο του σώματος και της νοητικής λειτουργίας.

Θα μπορούσε να είναι το μυθιστόρημα της φθοράς, αυτής της αργής διαδικασίας που γράφει πάνω στα σώματα, στις σκέψεις, στις καταστάσεις, στη δομή των ανθρώπων και των τόπων. Η φθορά που προξενεί στο σώμα του φίλου του ο καρκίνος, ο αργός θάνατος μιας ολόκληρης χώρας, τέλος πάνω απ’ όλα η αργή απώλεια της μνήμης. Ο φόβος που κυριαρχεί για την επικείμενη λήθη και παράλληλα ο φόβος του θανάτου. Σε όλα τα βιβλία του Αλεξάκη επανέρχονται τα ίδια μοτίβα, μόνο σ’ αυτό όμως βλέπουμε αυτό το τελευταίο πανίσχυρο θέμα του φόβου μπροστά στον θάνατο του σώματος και της νοητικής λειτουργίας. Ίσως γι’ αυτή την αλήθεια που εμπεριέχει να είναι και το πιο ανθρώπινο απ’ όλα. Παρακολουθώντας τη συγγραφική του πορεία όλα τα χρόνια είναι η πρώτη φορά που νομίζω ότι θέλει κάτι παραπάνω να πει.

Κάνω ολοένα και πιο μικρά γράμματα, γράφω με τη μύτη κολλημένη στο χειρόγραφό μου. Ονειρεύομαι ένα βιβλίο γραμμένο ολόκληρο σε μία και μοναδική σελίδα, που θα μπορούσα να το αγκαλιάσω με μια ματιά, όπως βλέπουμε ένα τοπίο. Αποχωρίζομαι με λύπη μου τα τελευταία φύλλα, τα οποία εναποθέτω στην άκρη του τραπεζιού. Κάθε σελίδα είναι κι ένα καινούργιο ταξίδι. Διστάζω πολλή ώρα μέχρι να ξαναρχίσω το γράψιμο, φοβάμαι μήπως πάρω λάθος δρόμο, μήπως ναυαγήσω. Η γόμα μου μου φαίνεται σαν σωσίβιο.

Ίσως είναι η ώρα της επιλογής της μιας πατρίδας, αυτής που δεν τον είδε να μεγαλώνει, που θα του συγχωρούσε την πιθανή αμνησία.

Σαν να βιάζεται να καταγράψει όσα ακόμα διατηρεί ζωντανά. Ίσως για να τα δει απέναντί του στο χαρτί, να αναγνωρίσει τον εαυτό του στον «καθρέφτη». Έναν καθρέφτη που φοβάται μήπως κάποτε του δείξει έναν άγνωστο. Ο φόβος της απώλειας του εαυτού, η προοπτική να περιέλθει σε μια κατάσταση αντιληπτικής ασάφειας, τον απασχολεί βλέποντας τη φθίνουσα νοητική πορεία της ελληνίδας εκδότριάς του. Δυο παράλληλες απώλειες, μια εδώ και μια στη Γαλλία, γράφουν πάνω στο θυμικό του αναπόφευκτα. Ένας κόσμος που τελειώνει, γιατί ίσως ολοκλήρωσε τον σκοπό του, ή πάλι γιατί αιφνιδιαστικά κάτι ανώτερο ή τυχαίο αποφάσισε ερήμην του; Και ο αφηγητής, μετέωρος, σκέφτεται να πάρει οριστικές αποφάσεις επώδυνες. Ίσως είναι η ώρα της επιλογής της μιας πατρίδας, αυτής που δεν τον είδε να μεγαλώνει, που θα του συγχωρούσε την πιθανή αμνησία. Άλλωστε τόσο πολλά έχουν αλλάξει τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Ποιος θα ισχυριζόταν ότι διατηρεί για τον εαυτό του το αμετάβλητο;

Κι όμως, οι δύο τόποι πάντοτε θα συνδέονται μέσα του, δημιουργώντας την υπέροχη αυταπάτη ότι υπάρχουν μόνο και μόνο επειδή αυτός τους θυμάται και τους ανακαλεί. Ή μήπως πράγματι υπάρχει μυστική σύνδεση μεταξύ τους;

Εξήγησα στον Γκυ τον λόγο της επίσκεψής μου στο δημαρχείο. Όταν έμαθε ότι έβλεπα από το παράθυρό μου τον πύργο του Άιφελ, επιχείρησε να με πείσει να μη μετακομίσω.

- Ο πύργος θα σας λείψει, σας διαβεβαιώ. Βλέπετε και τη σκιά του; Είχα προσπαθήσει πριν από καιρό να εντοπίσω το πιο μακρινό σημείο στο οποίο μπορεί να φτάσει την ώρα της δύσης. Τελικά συνειδητοποίησα ότι τη στιγμή που ο ήλιος βρίσκεται στη γραμμή του ορίζοντα η σκιά του εκτείνεται στο άπειρο.
- Πιστεύετε πως περνά από την Ελλάδα;
- Στο ξεκίνημα του χειμώνα περνάει σίγουρα από την Ελλάδα.

Μέσα από μικρές τέτοιες λεπτομέρειες το βιβλίο αυτό καταλήγει να σου δίνει μια αισιόδοξη προοπτική, αν και το θέμα του, τα δύο ή και τρία θέματα για να είμαστε ακριβείς (γιατί όπως σωστά επισημαίνει ο συγγραφέας ένα μόνο θέμα δεν είναι αρκετό για να γραφεί μυθιστόρημα) αγγίζουν με το αισθητικό τους βάρος και με το νοητικό τους επιμύθιο κοινούς φόβους όλων μας. Ένα παράθυρο σε μια πιο ανοιχτόχρωμη εκδοχή του κόσμου θα έρθει ανέλπιστα από μια συνάντηση του αφηγητή με την υπέργηρη αδελφή του Γιώργου Θεοτοκά, τη Λιλή Αλιβιζάτου, η οποία με τη σοφία των χρόνων της, με το μυαλό της καθαρό να βλέπει πέρα από την πρόσκαιρη ζοφερή εικόνα του κόσμου, θα του πει: Θα ήθελα να μου διαβάσετε το βιβλίο σας όταν θα το έχετε τελειώσει, μου είπε. Αφού θ’ αναφερθείτε στην Ελλάδα, σας παρακαλώ μονάχα να λυπηθείτε τη χώρα μας, να μην τη γελοιοποιήσετε, να μιλήσετε γι’ αυτή με γλυκύτητα. Είναι η στιγμή να δείξετε τη στοργή σας, εσείς που έχετε περάσει ένα τόσο μεγάλο μέρος της ζωής σας στο εξωτερικό.

Μέσα στα λόγια της ανιχνεύεται όλο το περιεχόμενο του βιβλίου, με τη μνήμη να είναι ζωντανή μαρτυρία της αληθινής αγάπης για τον τόπο, με την υπενθύμιση ότι η χώρα εδώ είναι κοινή (χώρα μας θα την ονομάσει), με την απόσταση ξαφνικά ανάμεσα στους δύο τόπους να μεταλλάσσεται μόνο σε γνώση και σοφία τροφοδοτημένη από την άλλη οπτική που δίνει η μακρόχρονη απουσία, τελικά με τη ζωή να συνεχίζεται παρά τις απώλειές της και σε πείσμα όλων όσοι διακηρύσσουν με ευκολία την απαξίωσή της. Αυτή ακριβώς η αίσθηση δίνεται στις τελευταίες σειρές του βιβλίου, όταν ο αφηγητής βρισκόμενος στην Τήνο θα θελήσει να βιώσει ως πραγματική την αυταπάτη: Νομίζω ότι θα παραμείνω εδώ μέχρι τις πρώτες μέρες του χειμώνα για να δω τη σκιά του πύργου του Άιφελ πάνω στη θάλασσα.

Παράδοξο; Μάλλον όχι. Άλλωστε το μυθιστόρημα, όπως είπαμε, κρύβει και τον πανίσχυρο μύθο δίπλα στις αλήθειες.

* Η ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ είναι συγγραφέας.

altΤο κλαρινέτο
Βασίλης Αλεξάκης
Μεταίχμιο 2016
Σελ. 464, τιμή εκδότη €17,70

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΑΛΕΞΑΚΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

Για το μυθιστόρημα του Λύο Καλοβυρνά «Όλες μας» (εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: © Diego San / Unsplash.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Γυναικοκτο...

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

Για τη συλλογή διηγημάτων της Λουκίας Δέρβη «Ακούω φωνές» (εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο συγγραφέας ως αντηχείο ενός παλλόμενου κόσμου. Ο δημιουργός ως γόνιμος υποδοχέας γεγονότων, αδιαμόρφωτων κατά βάση, όπω...

Η πορεία, μοτίβο στο πεδίο του Εμφυλίου

Η πορεία, μοτίβο στο πεδίο του Εμφυλίου

«Όλοι όσοι χρησιμοποίησαν το μοτίβο της πορείας κατέθεσαν άμεσα ή έμμεσα κι ένα λιθαράκι αναστοχασμού στο αφήγημα του σωστού και δίκαιου αγώνα, υιοθετώντας νέα βλέμματα κι υποδεικνύοντας αναθεωρητικά πρίσματα στην παλαιότερη κομματική ορθότητα»: σκέψεις με αφορμή το μοτίβο της «πορείας» όπως αποτυπώνεται σε γεγ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

Στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση είδαμε τη μεγαλειώδη παράσταση «ROHTKO» του Πολωνού σκηνοθέτη Λούκα Τβαρκόφσκι [Lukasz Twarkowski], αποτέλεσμα συνεργασίας του με τον Κρίστιαν Λούπα.

Γράφει ο Νϊκος Ξένιος

Ο Λούκας Τβαρκόφσκι σκηνοθέτησε τ...

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Απονεμήθηκε στην Katja Oskamp και τη μεταφράστριά της στα αγγλικά Jo Heinrich, το «Dublin Literary Award 2023» για το μυθιστόρημά της Katja Oskam «Marzahn, Mon Amour». Σύντομα θα κυκλοφορήσει και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

...
Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Ο Haruki Murakami [Χαρούκι Μουρακάμι] είναι ο πρώτος Ιάπωνας συγγραφέας που έλαβε το Βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών». Η συλλογή διηγημάτων του «Σε πρώτο ενικό» κυκλοφόρησε προσφάτως από τις εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση Βασίλη Κιμούλη.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τον πρόλογο του συγγραφέα Παναγιώτη Γούτα της ανθολογίας κειμένων του «Κήπος βιβλίων – Διαβάζοντας Θεσσαλονικείς και Αμερικανούς πεζογράφους», που θα κυκλοφορήσει στις 17 Μαΐου από τις εκδόσεις Νησίδες.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Κανείς δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημά σου, αν δεν κάνεις ο ίδιος την αρχή για να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Είκοσι επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις βιβλίων αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης από τους επαγγελματίες του είδους.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ