
Η γυναίκα, ο άντρας της, η ερωμένη κι ο εραστής της.
Του Κώστα Κατσουλάρη
Υπάρχει ή όχι «γυναικεία» λογοτεχνία; Είναι το «ροζ» η μοναδική διέξοδος της γυναικείας γραφής ή μήπως οι γυναίκες μπορούν να επιβάλουν τις δικές τους θεματολογίες, χωρίς να κινδυνεύουν να χαρακτηριστούν «ελαφρές»; Οι περισσότερες γυναίκες συγγραφείς συχνά αντιδρούν στην κατηγοριοποίηση με βάση το φύλο, κι έχουν δίκιο: Συχνά, πίσω από παρόμοιες κατηγοριοποιήσεις ελλοχεύει μια ακόμη αντρική προκατάληψη που, συχνά, έχει ως στόχο
την υποτίμηση, τον παραμερισμό της γυναίκας εκτός του κεντρικού δημόσιου χώρου. Ωστόσο, όπως μαρτυρούν όλο και περισσότερα βιβλία πεζογραφίας τα τελευταία χρόνια, πολλές γυναίκες αναζητούν τη χειραφέτηση, τη συνειδητοποίηση του ρόλου τους, την κοινωνική τους καταξίωση μέσα από θεματολογίες και τρόπους γραφής που τους είναι περισσότερο οικείοι. Ερωτικές και οικογενειακές σχέσεις, σωματικότητα, ταυτότητα, τεκνοποίηση, απελευθέρωση από τις κοινωνικές νόρμες της παραδοσιακής κοινωνίας, επαγγελματική καταξίωση μέσα από την ανάπτυξη «γυναικείων» χαρισμάτων (κατανόηση, άμβλυνση αντιθέσεων, κ.ά), είναι μοτίβα που έρχονται κι επανέρχονται. Και βέβαια, κυρίαρχο, το ζήτημα της κατοχής του αρσενικού, της άλλης γυναίκας, της ανταγωνίστριας, που συχνά εξελίσσεται σε «σύμμαχο». Ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια: Σε τρεις από τους τίτλους που παρουσιάζουμε, πρώτη λέξη είναι η λέξη «Όλα»...

Αργυρώ Μαντόγλου
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ 2009
ΣΕΛ. 387, ΤΙΜΗ €16,00
Ίσως η πιο «διαβασμένη» εκπρόσωπος μιας υποψιασμένης γυναικείας γραφής, που συνομιλεί με παρόμοιες λογοτεχνικές προσπάθειες στον αγγλοσαξονικό, κυρίως, χώρο. Το «Όλα στο μηδέν» είναι το πιο φιλόδοξο έργο της, με φόντο το φαντασμαγορικό κόσμο του καζίνο. Εκεί, η Αυγή συναντά τον Σταύρο και τα πάντα μοιάζουν πιθανά: η εύνοια της Τύχης, ο έρωτας, η έμπνευση. Ωστόσο, και οι δύο κρύβουν το αληθινό τους πρόσωπο και οι δύο έχουν μυστικά και διπλές ιδιότητες. Γύρω τους, τυχοδιώκτες, εκκεντρικοί, γυναίκες μόνες, ταξιδιώτες και λιποτάκτες, πρώην ευνοημένοι και νυν υποταγμένοι, άνθρωποι εθισμένοι στην ελπίδα, εξαγοράζουν τη λήθη και επενδύουν τις φαντασιώσεις τους σε σχέσεις υψηλού ρίσκου, προσδοκώντας το νεύμα της «άστατης θεάς». Στόχος, η παραμονή στο παιχνίδι, το παιχνίδι της ζωής αλλά και της γραφής.

Στυλιάνα Γκαλινίκη
ΜΕΛΑΝΙ 2009
ΣΕΛ. 320, ΤΙΜΗ €15,50
Έπειτα από μια συλλογή διηγημάτων («Ρούχα από δεύτερο χέρι», University Studio Press), η πρωτοεμφανιζόμενη στο μυθιστόρημα 40χρονη Στυλιάνα Γκαλινίκη «παίζει» με ένα από τα κλασικά στερεότυπα του είδους: Την ανάπτυξη ενός ισχυρού κι ακλόνητου έρωτα μέσα στο εχθρικό περιβάλλον της παραδοσιακής κοινωνίας, στην περίπτωσή μας της ελληνικής επαρχίας. Επινοεί μια μικρή κλειστή πολίχνη, τη «Σεωρή», ένα αρχετυπικό χωριό, όπου και ανθίζει η αγάπη του Μηνά με μια κοπέλα με τον παράξενο όνομα Αλγερία. Ο έρωτάς τους καρποφορεί, το σπιτικό τους στεριώνει, ωστόσο τα σύννεφα δεν θα αργήσουν να κάτσουν πάνω από τη σχέση τους. Εμμέσως, πρόκειται για μυθιστόρημα που κινείται στην προβληματική του «άλλου», του ξένου, μέσα σε κλειστές κοινωνίες γεμάτες προκαταλήψεις και αποκλεισμούς.

Ελισάβετ Παπαδοπούλου
ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ 2009
ΣΕΛ. 202, ΤΙΜΗ €15,68
Με τη ζήλια, την ερωτική απιστία, τους ψυχολογικούς και υπαρξιακούς μαιάνδρους που μπορούν να οδηγήσουν μια γυναίκα κι έναν άντρα, καταπιάνεται η Ελισάβετ Παπαδοπούλου στο πέμπτο αυτό βιβλίο της, τέταρτο μυθιστόρημα μετά το «Κληρονόμησα όλες τις φίλες της μαμάς μου». Η Παπαδοπούλου φτιάχνει την αφήγησή της στο ολισθηρό και συνάμα πολύπατημένο έδαφος των σχέσεων στα μοντέρνα ζευγάρια, και ειδικότερα του πώς εγγράφεται σε αυτά το ακανθώδες πρόβλημα της απιστίας. Η άλλη, ο άλλος, εισβάλλουν στον ασφαλή λειμώνα της μονογαμίας φέρνοντας τα πάνω κάτω. Το θέμα είναι, απ’ ό,τι φαίνεται, ανεξάντλητο –άλλωστε, ποιος έχει έτοιμες απαντήσεις;– και στην Παπαδοπούλου πιστώνεται η προσπάθειά της να το χειριστεί σοβαρά και χωρίς πολλές παραχωρήσεις στο βωμό των κοινών τόπων και των κοινωνικών στερεοτύπων.

Νένα Κοκκινάκη
ΑΓΚΥΡΑ 2009
ΣΕΛ. 123, ΤΙΜΗ €10,80
Παρομοίως, η Νένα Κοκκινάκη, με μεγαλύτερο έργο στο ενεργητικό της και σοβαρές σπουδές στο χώρο της λογοτεχνίας (διδάσκει Ελληνική Λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο των Βρυξελών), διερευνά κι εκείνη το ζήτημα της «άλλης», αλλά από την ανάποδη: Βάζοντας την ηρωίδα της να ανταλλάσει επιστολές με την άγνωστη σύζυγο του εραστή της. Έρωτας, αγάπη, κτητικότητα, κατοχή, όλα μπαίνουν σε τροχιά αμφισβήτησης και αναστοχασμού. «Αν αγαπάς πραγματικά, μπορείς να αποδεχτείς το σκοτάδι, να ξεχάσεις έστω για λίγο ότι η ερωτική σχέση δεν είναι πάντα σχέση εξουσίας».
![]() |
Όλα τα μήλα |
![]() |
Αναίσθητοι κι ονειροπόλοι |
![]() |
Μ.Α.Ι.Ρ.Ο.Υ.Λ.Α. Λένα Κιτσοπούλου ΚΕΔΡΟΣ 2008 ΣΕΛ. 85, ΤΙΜΗ €8,50 Μονόλογος μιας 37χρονης γυναίκας που φαινομενικά δεν της λείπει τίποτε κι όμως την ίδια στιγμή είναι έτοιμη να τα τινάξει όλα στον αέρα. Γλώσσα προφορική κι ασθμαίνουσα, ατμόσφαιρα ψυχρή και κατασταλλαγμένη, η Κιτσοπούλου επιχειρεί –σοκάροντας, ενίοτε, με την ωμότητα των λέξεών της– να σκηνοθετήσει μια μεταφεμινιστική περσόνα, το πορτρέτο μιας σύγχρονης απελπισμένης γυναίκας. «Θέλει να αφήσει πίσω της ό,τι τη βασανίζει – τα υπαρξιακά και τα καθημερινά. Αρρώστιες, θάνατο και γηρατειά, έρωτες και μοναξιά, κοινόχρηστα και ψώνια στο σουπερμάρκετ, παραγγελίες πίτσας και κηδειόσημα, ψυχαναλυτές, χαπάκια, ευρουλάκια και μεταλλαγμένα κοτόπουλα». |