Από την Κύπρο το '74 στην ομηρική αρχαιότητα και την αρένα της τηλεοπτικής πραγματικότητας. Του Κώστα Κατσουλάρη.
Λόγια φτερά
Χρήστος Χωμενίδης
ΠΑΤΑΚΗΣ 2009
ΣΕΛ. 376, ΤΙΜΗ €19,00
Μεταφράζοντας στη δημοτική το ομηρικό «έπεα πτερόεντα», πρόδρομο του λατινικού «verba volant», ο Χωμενίδης επιχειρεί μιαν επανασύνδεση με την προφορική παράδοση, το μεγάλο ρεύμα των συλλογικών μύθων και αφηγήσεων.
Κεντρικός ήρωας του μυθιστορήματός του ο παππούς του Ομήρου, ο Τήνελλος, πρόσωπο βέβαια επινοημένο μα όχι αναγκαστικά λιγότερο πραγματικό από τον Όμηρο – η ύπαρξη του οποίου ούτως ή άλλως αμφισβητείται. Ακόμη και η βασική αφηγηματική συνθήκη –ο παππούς, λίγο πριν πεθάνει, αφηγείται στον εγγονό του τις περιπέτειές του– παραπέμπει στην εικόνα του Παραμυθά, του κεντρικού αφηγητή μιας κοινότητας με αποστολή τόσο την τέρψη όσο και τη συγκρότηση ενός συνεκτικού νοηματικά κόσμου. Ο Χωμενίδης βρίσκεται σε προνομιακό για εκείνον πεδίο, στο χώρο της φαντασίας και της επινόησης –με άλλοθι ιστορικά γεγονότα ή και χωρίς αυτά–, αλλά και στο χώρο του ευτράπελου, του γκροτέσκου, της ειρωνείας.
Κόκκινο στην πράσινη γραμμή
Βασίλης Γκουρογιάννης
ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ 2009
ΣΕΛ. 447, ΤΙΜΗ €18,00
Ο Βασίλης Γκουρογιάννης, έπειτα από μια σειρά βιβλίων που τα χαρακτήριζε μια όχι κραυγάζουσα αιρετική διάθεση, αποφασίζει και βάζει το δάχτυλο επί των τύπων των ήλων στην πληγή του κυπριακού δράματος – και μάλιστα από μια πλευρά που κανείς μέχρι σήμερα δεν τολμούσε να αγγίξει: Την ιστορία των βετεράνων Ελλήνων στρατιωτών που πολέμησαν στην Κύπρο, κατά τη διάρκεια των δύο επάλληλων τουρκικών εισβολών. Φέρνει στο φως το δικό μας, ελληνικό, καλά κρυμμένο «Βιετνάμ», μαζί με όλα τα συλλογικά τραύματα ή μυθεύματα που το συνοδεύουν. Χωρίς να θέλει να υποκαταστήσει τους ιστορικούς –βαθύτερο θέμα του, άλλωστε, είναι ο παραλογισμός του πολέμου, η παραδοξότητα της ανθρώπινης κατάστασης, η ευθραυστότητα της μνήμης και της ταυτότητας–, καταφέρνει και συνθέτει ένα από τα πιο πειστικά και ολοκληρωμένα μυθιστορήματα των τελευταίων χρόνων. Μην το προσπεράσετε.
Μια εταίρα θυμάται
Χρήστος Χαρτοματσίδης
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ
ΣΕΛ. 336, ΤΙΜΗ €16,00
Σε παραπλήσιο ιστορικό πλαίσιο με τον Χωμενίδη, χωρίς κι αυτό να είναι με την αυστηρή έννοια «Ιστορικό μυθιστόρημα», κινείται το νέο βιβλίο του Χρήστου Χαρτοματσίδη, το οποίο διαδραματίζεται επίσης στην αρχαιότητα. Συγκεκριμένα, κάπου μεταξύ Αθήνας και Σπάρτης, αφού το στόρι πυροδοτείται από τον παράνομο δεσμό ανάμεσα στον Αλκιβιάδη και τη βασίλισσα της Σπάτης Τιμαία, καρπός του οποίου υπήρξε ο Λεωτυχίδας. Έρωτες και πάθη, αλλά και πολιτικές συνομωσίες, είναι η αφορμή για ένα ιδιότυπο βιβλίο, που προσπαθεί να ισορροπήσει συνταιριάζοντας παράταιρα καμιά φορά υλικά. Ένα, πάντως, συναρπαστικό ανάγνωσμα…
Ξιφίρ Φαλέρ
Αθηνά Κακούρη
ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ 2009
ΣΕΛ. 489, ΤΙΜΗ €24,00
Η Αθηνά Κακούρη, με δόκιμη θητεία στο αστυνομικό μυθιστόρημα, κάνει μια παράλληλη καριέρα σε μυθιστορήματα με ιστορικό υπόβαθρο, μέσα στο οποίο κινεί συχνά έναν πολυπρόσωπο κι αντιπροσωπευτικό της εποχής θίασο. Αγαπημένη της περίοδος, οι αρχές του αιώνα, στην οποία και τοποθέτησε τα τελευταία τρία μυθιστορήματά της, τα «Πριμαρόλια» (η Πάτρα της σταφίδας), ο «Χαρταετός» (τα Λαυρεωτικά), «Θέκλη» (τα χρόνια του μεσοπολέμου). Με το «Ξιφίρ Φαλέρ» παραμένει σε εκείνη την εποχή, και συγκεκριμένα στο 1916, με την Ελλάδα να βρίσκεται μετέωρη μπροστά στο δίλημμα του αν θα αναμιχθεί στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Κι εδώ, όπως και στα προηγούμενα, η Κακούρη στήνει πειστικές αναπαραστάσεις της εποχής, φτιάχνει ήρωες που τους χαρακτηρίζει η έντονη κινητικότητα, μεριμνώντας ταυτόχρονα ώστε η ιστορία της να «αντηχεί» στα σημερινά δρώμενα, μέσα από ομοιότητες και αναλογίες.
Οι μικρές απολαύσεις του κυρίου Ευαγγελινού
Νίκη Αναστασέα
ΚΕΔΡΟΣ 2009
ΣΕΛ. 347, ΤΙΜΗ €16,50
Βραβευμένη ως πρωτοεμφανιζόμενη πεζογράφος στα βραβεία «Διαβάζω» με το εμβληματικό «Αυτή η αργή μέρα προχωρούσε» (Πόλις), η Νίκη Αναστασέα δεν κατάφερε με το δεύτερο βιβλίο της να συνεγείρει ομόθυμες αντιδράσεις, παρότι και το «Επικράνθη, δια χειρός Αλέξη Ραζή» (Κέδρος) ήταν ευρηματικό και υψηλής στόχευσης μυθιστόρημα. Σε τούτο, το τρίτο «κατά συρροήν» βιβλίο της, φλερτάρει με το αστυνομικό, ωστόσο μονάχα στο σκέλος της ύπαρξης πτώματος, φόνου, κι άρα και δολοφόνου. Κατά τα λοιπά, το αφηγηματικό κλίμα ουδόλως μοιάζει με το στακάτο και κάπως πολυφορεμένο ύφος του μέσου αστυνομικού μυθιστορήματος, αλλά και συνολικά το συγγραφικό βάρος φαίνεται να πέφτει κυρίως στους χαρακτήρες και στα πάθη τους, και λιγότερο στο whodunit.
Ο μύθος του Ηρακλή Σπίλου
Νίκος Κουνενής
ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ 2009
ΣΕΛ. 326, ΤΙΜΗ €16,00
Μεταξύ μύθου και σύγχρονης πραγματικότητας κινείται και ο Κουνενής, ένας από τους ελάχιστους σατυρικούς συγγραφείς της νέας ελληνικής πεζογραφίας. Έχοντας τον Ροΐδη ως προπάτορα, δεν διστάζει να κινηθεί σε πιο τολμηρά χωράφια, όπως το απαιτεί άλλωστε η κατά πολύ πιο ευτράπελη εποχή μας. Εδώ, η δολοφονία ενός τηλεοπτικού αστέρα γίνεται η αφορμή για ένα γαϊτανάκι παρεξηγήσεων και τραγέλαφων, που έχουν στο κέντρο τους τον ιδιαίτερο κόσμο ή υπόκοσμο της ελληνικής ιδιωτικής τηλεόρασης. Φτιάχνοντας μια παρωδία των άθλων του Ηρακλή, και βάζοντας το δημοσιογράφο Σπίλο στο ρόλο του «υπερήρωα», ο Κουνενής καταφέρνει να βγάζει γέλιο μέσα από καταστάσεις που φλερτάρουν με τον απόλυτο σουρεαλισμό. Τι άλλο να σκεφτεί κανείς όταν ο Σπίλος πιάνει στα πράσα έτερο δημοσιογράφο με τη σύζυγο υπουργού, κι ενώ στις περιπτύξεις τους εμπλέκονται ένας παπαγάλος κι ένας… ιπποπόταμος;
Η μανία με την Άνοιξη
Άρης Μαραγκόπουλος
ΤΟΠΟΣ
ΣΕΛ. 352, ΤΙΜΗ €14,90
Επανακυκλοφορία, τρία χρόνια μετά, σε άλλο εκδοτικό οίκο, με άλλο εξώφυλλο και σελιδοποίηση, του καλύτερου ίσως μυθιστορήματος του Άρη Μαραγκόπουλου. Το «Η μανία με την Άνοιξη» εκτυλίσσεται σχεδόν εξολοκλήρου σε ένα νησί που δεν κατονομάζεται (θυμίζει ωστόσο τα μάλα την Ικαρία), οι κάτοικοι του οποίου έχουν ορισμένες παράξενες για τα δυτικά ήθη συνήθειες. Παράλληλα, κάποιες αιματηρές βομβιστικές επιθέσεις ανατρέπουν τις ισορροπίες στο νησί, δίνοντας αφορμή στο συγγραφέα για ένα σχόλιο, ή καλύτερα μια ανατομία, του ελληνικού τρομοκρατικού φαινομένου. Πλούσιο μυθιστόρημα, που συνδέει τη σύγχρονη ελληνική ιδιαιτερότητα με την τραυματική μετεμφυλιακή Ιστορία, δίνοντας παράλληλα μια «εναλλακτική» ζωή στη Φλώρα, την ηρωίδα του Τσίρκα από το βιβλίο του «Η χαμένη άνοιξη».
Ο Κώστας Κατσουλάρης είναι συγγραφέας.