asfalis poli

Για τη συλλογή διηγημάτων της Ηρώς Νικοπούλου Ασφαλής πόλη (εκδ. Γαβριηλίδη).

Της Αλεξάνδρας Μπακονίκα

Τα πάθη, οι συγκρούσεις, το παράδοξο και γενικά ό,τι αποκαλύπτει το κακό, τη σκοτεινή πλευρά του ανθρώπου, ανασκάπτει και φέρνει στην επιφάνεια, μέσα από τα 22 διηγήματα του βιβλίου της, η Ηρώ Νικοπούλου. Παίρνουμε μια γερή δόση της γνώσης του καλού και του κακού, κάτι που εισχωρεί βαθιά μέσα μας, συγκινεί και προβληματίζει. Η διερεύνηση των δοκιμασιών, πληγών, αδιεξόδων των πρωταγωνιστών στις ιστορίες, είναι μια μύηση στο απόκρυφο υπόστρωμα του εαυτού τους, και μύηση σημαίνει λαχτάρα για γνώση της δαιμονικής φύσης του ανθρώπου, που είναι πολυσύνθετη κι αντιφατική.

Ο τίτλος του βιβλίου Ασφαλής πόλη μοιάζει με πικρή ειρωνεία, καθώς η βία, ο κυνισμός, η διαστροφή, η ηδονή για κυριαρχία, κινούν τα νήματα κι αναπόφευκτα σκιαγραφούν μια ατμόσφαιρα κινδύνου.

Πολιτικά διηγήματα

Έτσι ο τίτλος του βιβλίου Ασφαλής πόλη μοιάζει με πικρή ειρωνεία, καθώς η βία, ο κυνισμός, η διαστροφή, η ηδονή για κυριαρχία, κινούν τα νήματα κι αναπόφευκτα σκιαγραφούν μια ατμόσφαιρα κινδύνου, απειλής -κι επομένως ανασφάλειας- στον χώρο της μεγαλούπολης. Τίποτα δεν μπορεί να αποτρέψει τη διείσδυση των πιο φοβερών ιδεών, αντιλήψεων και πράξεων. Από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι το πρώτο διήγημα της συλλογής, τόσο συγκλονιστικό και τόσο ασυνήθιστο, που αναμφίβολα ξεχωρίζει. Μέσα από την αφήγηση παρακολουθούμε ότι ο έρωτας των δύο πρωταγωνιστών κινδυνεύει να διαλυθεί λόγω της επιμονής του Σαρακατσάνου άνδρα να τηρήσει ένα φρικτό για τα σημερινά δεδομένα έθιμο της καταγωγής του. Ενώ το ζευγάρι ζει αρμονικά σε μια υπερσύγχρονη πόλη, ξαφνικά η γυναίκα αντιλαμβάνεται το χάος που τους χωρίζει. Με τον θάνατο του πρόωρα γεννημένου παιδιού τους, η εμμονή και απαίτηση του άνδρα να της επιβάλει ένα βασανιστικό έθιμο της πιο νοσηρής δεισιδαιμονίας, την οδηγεί στα άκρα της ψυχικής και σωματικής αντοχής της.

Το κέντρο της πόλης -εδώ αναφέρεται ρητά η πλατεία Συντάγματος- επίσης γίνεται το σκηνικό όπου συμβαίνουν εν ψυχρώ φόνοι μισαλλοδοξίας σε «μελαμψούς» μετανάστες από άτομο που διαπνέεται από ρατσιστικό μένος. Κι ενώ τα θύματα σφαδάζουν ανυπεράσπιστα, το πλήθος γύρω τους μένει εξοργιστικά αδιάφορο. Σε αντίστιξη όμως, σε άλλο διήγημα, εγκληματικό χτύπημα σε δυτική μεγαλούπολη αναλαμβάνουν φανατικοί μουσουλμάνοι καμικάζι. Η Νικοπούλου δίνει έντονα το στίγμα της συγκρουσιακής υφής στον πολυπολιτισμικό κόσμο μας, αγγίζοντας ένα ακανθώδες πρόβλημα της εποχής μας.

Ερωτικά διηγήματα

Ζεστασιά, ζωντάνια και φως διοχετεύουν στο βιβλίο τα διηγήματα που περιέχουν ερωτική λαγνεία. Σε κατάμεστα από κόσμο τραμ, μετρό και λεωφορεία, η ηδονοθηρία βλεμμάτων κι αγγιγμάτων ενορχηστρώνουν τον αδιάπτωτο κυματισμό της αισθησιακής πλευράς της πόλης. Η συγγραφέας δίνει εκπληκτικά το ψυχογράφημα της ανδρικής δίψας για εκτόνωση της ηδυπάθειας, χωρίς να παραλείπει όμως το ψυχικό ρίγος, τον σεβασμό, που εκδηλώνεται μπροστά σε μια γυναικεία ομορφιά που καθηλώνει. Σαγηνευτική επίσης είναι και η προσέγγισή της σε ιστορίες που συμπλέκονται ο ερωτισμός και ο θάνατος, όπου η τραγικότητα της ανθρώπινης μοίρας παίρνει το μερίδιο της στη χαρά μέσα από τη λατρεία του αγαπημένου ή έστω μέσα από τη ευφροσύνη που δίνει η περιπάθεια των αισθήσεων.

Μορφές βίας

Παράλληλα, το ερωτικό στοιχείο δίνει την ευκαιρία στη Νικοπούλου να προχωρήσει σε αναδίφηση ακραίων ενδοοικογενειακών καταστάσεων. Με ευστοχία ως προς τις κινήσεις και αντιδράσεις των πρωταγωνιστών, ξετυλίγει το οιδιπόδειο σύμπλεγμα που δένει μάνα και γιο στο διήγημα «Μικρές εξομολογήσεις». Όμως η αποκορύφωση του σκότους του κακού περνάει κυρίως από τα δύο διηγήματα όπου εξιστορείται η φρικτά βασανιστική συμπεριφορά μιας σατανικής μάνας προς την μικρή κόρη της, όταν υποπτεύεται ότι μπορεί να μαρτυρήσει την εξωσυζυγική σχέση της, και αργότερα στην εφηβεία του κοριτσιού όταν άδικα το κατηγορεί ότι ερωτικά προσελκύει τον πατριό της. Εξίσου ακραία και σκληρή είναι και η ιστορία του ανάλγητου δασκάλου, που ερωτικά ηδονίζεται να υποβάλει σε δοκιμασία και σαδιστική ταπείνωση τους μαθητές του.

Το θέμα της βίας η Νικοπούλου το πλησιάζει με αποστασιοποίηση, καταβύθιση στην ουσία των πραγμάτων και λεπτό χρωματισμό στις λεπτομέρειες.

Κεντρικό θέμα των διηγημάτων είναι η βία που γεννάει βία. Στη χειρότερη μορφή της αυτό συμβαίνει συνειδητά από τον εκάστοτε ισχυρό προς τον πιο αδύναμο. Αυτές οι εκδηλώσεις αμείλικτης εξουσίας, που σαν τη Λερναία Ύδρα σηκώνει κεφάλι και ρίχνει δηλητήρια, αναφύονται σε ένα μεγάλο φάσμα σχέσεων στο βιβλίο. Το θέμα της βίας η Νικοπούλου το πλησιάζει με αποστασιοποίηση, καταβύθιση στην ουσία των πραγμάτων και λεπτό χρωματισμό στις λεπτομέρειες. Οι χαρακτήρες είναι ολοζώντανοι, οι καταστάσεις αποφλοιώνουν και εκθέτουν παραστατικά την παθογένεια της ανθρώπινης φύσης, να απολαμβάνει και την παραμικρή πλεονεκτική θέση, έτσι ώστε να ικανοποιεί τον αδηφάγο εγωκεντρισμό της.

Ως βυθομέτρης της ανθρώπινης ψυχής και των αναγκών της, η συγγραφέας εστιάζει στην έλλειψη στοργής. Την εντοπίζει στην οικογένεια, τη φιλία, στην περίθαλψη ασθενών ή ηλικιωμένων ατόμων, καθώς υπερτερεί η παγερή αδιαφορία, συμπλέγματα κατωτερότητας που γυρεύουν εκδίκηση, και η στυγνή ιδιοτέλεια. Παρόλα αυτά, ως νησίδες θετικών αισθημάτων, παρεμβάλλονται κάποια διηγήματα που αποκαθιστούν την τάση των πρωταγωνιστών για αλληλοκατανόηση, συμπάθεια, αναγνώριση λαθών, έκκληση για συγχώρεση. Ακόμα και στις πιο ζοφερές καταστάσεις υπάρχει είτε εμφανής είτε υποδόρια, η αίσθηση ότι τα πρόσωπα που δοκιμάζονται μάχονται για τη διατήρηση της αξιοπρέπειάς τους, ακόμη κι αν χρειαστεί να πληρώσουν οδυνηρό τίμημα.

Η συλλογή της Νικοπούλου περιλαμβάνει διηγήσεις που μας εντυπώνονται για τη συναισθηματική τους σφοδρότητα και τη λιτή και ώριμη γλώσσα τους.

* Η ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΜΠΑΚΟΝΙΚΑ είναι ποιήτρια.

altΑσφαλής πόλη
Ηρώ Νικοπούλου
Γαβριηλίδης 2015
Σελ. 176, τιμή εκδότη €10,60

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΗΡΩΣ ΝΙΚΟΠΟΥΛΟΥ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη «Πλατεία Κλαυθμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο). 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Η ...

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

Για το μυθιστόρημα του Ανδρέα Νικολακόπουλου «Φλόρενς Μπλαντ» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: Ο πίνακας του Jean Siméon Chardin, «The Kitchen Maid» (1738), λάδι σε καμβά.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Έπειτα από δύο παρόμοιας λογικής συλλογές δ...

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

Για το μυθιστόρημα του Ηλία Λ. Παπαμόσχου «Ανάληψη» (εκδ. Πατάκη) – Για ένα πραγματικό ναυάγιο στην Καστοριά του 1929. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Θλίψη σαν κάρβουνο αναμμένο, πένθος που τυλίγει όπως η αράχνη τα σώ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Με ανακοίνωσή της η Εταιρεία Συγγραφέων αποχαιρετά των δύο φορές Πρόεδρό της Βασίλη Βασιλικό και ανακοινώνει ότι η Ημέρα Ποίησης 2024 θα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του ανθρώπου που εισηγήθηκε στην UNESCO την 21 Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

...
Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Ακολουθεί επιμνημόσυνο κείμενο του Αλέξη Ζήρα, πρώην Προέδρου της Εταιρείας Συγγραφέων, για τον Βασίλη Βασιλικό.

Ένας αποχαιρετισμός στον Βασίλη Βασιλικό

Για πολλά χρόνια, τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1970 ως το κλείσιμο...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιώργου Παναγή «Χωριό Ποτέμκιν», που κυκλοφορεί στις 28 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Τόπος. [Η έκφραση «Χωριό Ποτέµκιν» (ρωσικά: по­тёмкинские деревни) περιγράφει ένα κατασκεύασµα που έχει στόχο να αποκρύψει την αλήθεια ή να εξωραΐσει µια κατάσταση].

Επιμέλεια:...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ