asfalis poli

Για τη συλλογή διηγημάτων της Ηρώς Νικοπούλου Ασφαλής πόλη (εκδ. Γαβριηλίδη).

Της Αλεξάνδρας Μπακονίκα

Τα πάθη, οι συγκρούσεις, το παράδοξο και γενικά ό,τι αποκαλύπτει το κακό, τη σκοτεινή πλευρά του ανθρώπου, ανασκάπτει και φέρνει στην επιφάνεια, μέσα από τα 22 διηγήματα του βιβλίου της, η Ηρώ Νικοπούλου. Παίρνουμε μια γερή δόση της γνώσης του καλού και του κακού, κάτι που εισχωρεί βαθιά μέσα μας, συγκινεί και προβληματίζει. Η διερεύνηση των δοκιμασιών, πληγών, αδιεξόδων των πρωταγωνιστών στις ιστορίες, είναι μια μύηση στο απόκρυφο υπόστρωμα του εαυτού τους, και μύηση σημαίνει λαχτάρα για γνώση της δαιμονικής φύσης του ανθρώπου, που είναι πολυσύνθετη κι αντιφατική.

Ο τίτλος του βιβλίου Ασφαλής πόλη μοιάζει με πικρή ειρωνεία, καθώς η βία, ο κυνισμός, η διαστροφή, η ηδονή για κυριαρχία, κινούν τα νήματα κι αναπόφευκτα σκιαγραφούν μια ατμόσφαιρα κινδύνου.

Πολιτικά διηγήματα

Έτσι ο τίτλος του βιβλίου Ασφαλής πόλη μοιάζει με πικρή ειρωνεία, καθώς η βία, ο κυνισμός, η διαστροφή, η ηδονή για κυριαρχία, κινούν τα νήματα κι αναπόφευκτα σκιαγραφούν μια ατμόσφαιρα κινδύνου, απειλής -κι επομένως ανασφάλειας- στον χώρο της μεγαλούπολης. Τίποτα δεν μπορεί να αποτρέψει τη διείσδυση των πιο φοβερών ιδεών, αντιλήψεων και πράξεων. Από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι το πρώτο διήγημα της συλλογής, τόσο συγκλονιστικό και τόσο ασυνήθιστο, που αναμφίβολα ξεχωρίζει. Μέσα από την αφήγηση παρακολουθούμε ότι ο έρωτας των δύο πρωταγωνιστών κινδυνεύει να διαλυθεί λόγω της επιμονής του Σαρακατσάνου άνδρα να τηρήσει ένα φρικτό για τα σημερινά δεδομένα έθιμο της καταγωγής του. Ενώ το ζευγάρι ζει αρμονικά σε μια υπερσύγχρονη πόλη, ξαφνικά η γυναίκα αντιλαμβάνεται το χάος που τους χωρίζει. Με τον θάνατο του πρόωρα γεννημένου παιδιού τους, η εμμονή και απαίτηση του άνδρα να της επιβάλει ένα βασανιστικό έθιμο της πιο νοσηρής δεισιδαιμονίας, την οδηγεί στα άκρα της ψυχικής και σωματικής αντοχής της.

Το κέντρο της πόλης -εδώ αναφέρεται ρητά η πλατεία Συντάγματος- επίσης γίνεται το σκηνικό όπου συμβαίνουν εν ψυχρώ φόνοι μισαλλοδοξίας σε «μελαμψούς» μετανάστες από άτομο που διαπνέεται από ρατσιστικό μένος. Κι ενώ τα θύματα σφαδάζουν ανυπεράσπιστα, το πλήθος γύρω τους μένει εξοργιστικά αδιάφορο. Σε αντίστιξη όμως, σε άλλο διήγημα, εγκληματικό χτύπημα σε δυτική μεγαλούπολη αναλαμβάνουν φανατικοί μουσουλμάνοι καμικάζι. Η Νικοπούλου δίνει έντονα το στίγμα της συγκρουσιακής υφής στον πολυπολιτισμικό κόσμο μας, αγγίζοντας ένα ακανθώδες πρόβλημα της εποχής μας.

Ερωτικά διηγήματα

Ζεστασιά, ζωντάνια και φως διοχετεύουν στο βιβλίο τα διηγήματα που περιέχουν ερωτική λαγνεία. Σε κατάμεστα από κόσμο τραμ, μετρό και λεωφορεία, η ηδονοθηρία βλεμμάτων κι αγγιγμάτων ενορχηστρώνουν τον αδιάπτωτο κυματισμό της αισθησιακής πλευράς της πόλης. Η συγγραφέας δίνει εκπληκτικά το ψυχογράφημα της ανδρικής δίψας για εκτόνωση της ηδυπάθειας, χωρίς να παραλείπει όμως το ψυχικό ρίγος, τον σεβασμό, που εκδηλώνεται μπροστά σε μια γυναικεία ομορφιά που καθηλώνει. Σαγηνευτική επίσης είναι και η προσέγγισή της σε ιστορίες που συμπλέκονται ο ερωτισμός και ο θάνατος, όπου η τραγικότητα της ανθρώπινης μοίρας παίρνει το μερίδιο της στη χαρά μέσα από τη λατρεία του αγαπημένου ή έστω μέσα από τη ευφροσύνη που δίνει η περιπάθεια των αισθήσεων.

Μορφές βίας

Παράλληλα, το ερωτικό στοιχείο δίνει την ευκαιρία στη Νικοπούλου να προχωρήσει σε αναδίφηση ακραίων ενδοοικογενειακών καταστάσεων. Με ευστοχία ως προς τις κινήσεις και αντιδράσεις των πρωταγωνιστών, ξετυλίγει το οιδιπόδειο σύμπλεγμα που δένει μάνα και γιο στο διήγημα «Μικρές εξομολογήσεις». Όμως η αποκορύφωση του σκότους του κακού περνάει κυρίως από τα δύο διηγήματα όπου εξιστορείται η φρικτά βασανιστική συμπεριφορά μιας σατανικής μάνας προς την μικρή κόρη της, όταν υποπτεύεται ότι μπορεί να μαρτυρήσει την εξωσυζυγική σχέση της, και αργότερα στην εφηβεία του κοριτσιού όταν άδικα το κατηγορεί ότι ερωτικά προσελκύει τον πατριό της. Εξίσου ακραία και σκληρή είναι και η ιστορία του ανάλγητου δασκάλου, που ερωτικά ηδονίζεται να υποβάλει σε δοκιμασία και σαδιστική ταπείνωση τους μαθητές του.

Το θέμα της βίας η Νικοπούλου το πλησιάζει με αποστασιοποίηση, καταβύθιση στην ουσία των πραγμάτων και λεπτό χρωματισμό στις λεπτομέρειες.

Κεντρικό θέμα των διηγημάτων είναι η βία που γεννάει βία. Στη χειρότερη μορφή της αυτό συμβαίνει συνειδητά από τον εκάστοτε ισχυρό προς τον πιο αδύναμο. Αυτές οι εκδηλώσεις αμείλικτης εξουσίας, που σαν τη Λερναία Ύδρα σηκώνει κεφάλι και ρίχνει δηλητήρια, αναφύονται σε ένα μεγάλο φάσμα σχέσεων στο βιβλίο. Το θέμα της βίας η Νικοπούλου το πλησιάζει με αποστασιοποίηση, καταβύθιση στην ουσία των πραγμάτων και λεπτό χρωματισμό στις λεπτομέρειες. Οι χαρακτήρες είναι ολοζώντανοι, οι καταστάσεις αποφλοιώνουν και εκθέτουν παραστατικά την παθογένεια της ανθρώπινης φύσης, να απολαμβάνει και την παραμικρή πλεονεκτική θέση, έτσι ώστε να ικανοποιεί τον αδηφάγο εγωκεντρισμό της.

Ως βυθομέτρης της ανθρώπινης ψυχής και των αναγκών της, η συγγραφέας εστιάζει στην έλλειψη στοργής. Την εντοπίζει στην οικογένεια, τη φιλία, στην περίθαλψη ασθενών ή ηλικιωμένων ατόμων, καθώς υπερτερεί η παγερή αδιαφορία, συμπλέγματα κατωτερότητας που γυρεύουν εκδίκηση, και η στυγνή ιδιοτέλεια. Παρόλα αυτά, ως νησίδες θετικών αισθημάτων, παρεμβάλλονται κάποια διηγήματα που αποκαθιστούν την τάση των πρωταγωνιστών για αλληλοκατανόηση, συμπάθεια, αναγνώριση λαθών, έκκληση για συγχώρεση. Ακόμα και στις πιο ζοφερές καταστάσεις υπάρχει είτε εμφανής είτε υποδόρια, η αίσθηση ότι τα πρόσωπα που δοκιμάζονται μάχονται για τη διατήρηση της αξιοπρέπειάς τους, ακόμη κι αν χρειαστεί να πληρώσουν οδυνηρό τίμημα.

Η συλλογή της Νικοπούλου περιλαμβάνει διηγήσεις που μας εντυπώνονται για τη συναισθηματική τους σφοδρότητα και τη λιτή και ώριμη γλώσσα τους.

* Η ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΜΠΑΚΟΝΙΚΑ είναι ποιήτρια.

altΑσφαλής πόλη
Ηρώ Νικοπούλου
Γαβριηλίδης 2015
Σελ. 176, τιμή εκδότη €10,60

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΗΡΩΣ ΝΙΚΟΠΟΥΛΟΥ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

Για το βιβλίο του Θανάση Σκρουμπέλου «Σα μαγεμένο το μυαλό μου – Ιστορίες και εικόνες, ταξίμια της λαϊκής ψυχής» (εκδ. Τόπος). Κεντρική εικόνα: Ο Βασίλης Αυλωνίτης από την ταινία «Ο θησαυρός του μακαρίτη» (1959) σε σενάριο και σκηνοθεσία του Νίκου Τσιφόρου.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης ...

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Αχιλλέα ΙΙΙ «Τέλος πάντων» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: από την ταινία «Αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού» του Michel Gondry.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Τέλος ατελεύτητο για κάτι που ουδείς ...

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μαλανδράκη «Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» (εκδ. Πόλις). Κεντρική εικόνα: φωτογραφία από το Σεράγεβο.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Λένε ότι ένας δημοσιογράφος πρέπει «να κρατάει απόσταση απ’ όλα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ