asfalis poli

Για τη συλλογή διηγημάτων της Ηρώς Νικοπούλου Ασφαλής πόλη (εκδ. Γαβριηλίδη).

Της Αλεξάνδρας Μπακονίκα

Τα πάθη, οι συγκρούσεις, το παράδοξο και γενικά ό,τι αποκαλύπτει το κακό, τη σκοτεινή πλευρά του ανθρώπου, ανασκάπτει και φέρνει στην επιφάνεια, μέσα από τα 22 διηγήματα του βιβλίου της, η Ηρώ Νικοπούλου. Παίρνουμε μια γερή δόση της γνώσης του καλού και του κακού, κάτι που εισχωρεί βαθιά μέσα μας, συγκινεί και προβληματίζει. Η διερεύνηση των δοκιμασιών, πληγών, αδιεξόδων των πρωταγωνιστών στις ιστορίες, είναι μια μύηση στο απόκρυφο υπόστρωμα του εαυτού τους, και μύηση σημαίνει λαχτάρα για γνώση της δαιμονικής φύσης του ανθρώπου, που είναι πολυσύνθετη κι αντιφατική.

Ο τίτλος του βιβλίου Ασφαλής πόλη μοιάζει με πικρή ειρωνεία, καθώς η βία, ο κυνισμός, η διαστροφή, η ηδονή για κυριαρχία, κινούν τα νήματα κι αναπόφευκτα σκιαγραφούν μια ατμόσφαιρα κινδύνου.

Πολιτικά διηγήματα

Έτσι ο τίτλος του βιβλίου Ασφαλής πόλη μοιάζει με πικρή ειρωνεία, καθώς η βία, ο κυνισμός, η διαστροφή, η ηδονή για κυριαρχία, κινούν τα νήματα κι αναπόφευκτα σκιαγραφούν μια ατμόσφαιρα κινδύνου, απειλής -κι επομένως ανασφάλειας- στον χώρο της μεγαλούπολης. Τίποτα δεν μπορεί να αποτρέψει τη διείσδυση των πιο φοβερών ιδεών, αντιλήψεων και πράξεων. Από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι το πρώτο διήγημα της συλλογής, τόσο συγκλονιστικό και τόσο ασυνήθιστο, που αναμφίβολα ξεχωρίζει. Μέσα από την αφήγηση παρακολουθούμε ότι ο έρωτας των δύο πρωταγωνιστών κινδυνεύει να διαλυθεί λόγω της επιμονής του Σαρακατσάνου άνδρα να τηρήσει ένα φρικτό για τα σημερινά δεδομένα έθιμο της καταγωγής του. Ενώ το ζευγάρι ζει αρμονικά σε μια υπερσύγχρονη πόλη, ξαφνικά η γυναίκα αντιλαμβάνεται το χάος που τους χωρίζει. Με τον θάνατο του πρόωρα γεννημένου παιδιού τους, η εμμονή και απαίτηση του άνδρα να της επιβάλει ένα βασανιστικό έθιμο της πιο νοσηρής δεισιδαιμονίας, την οδηγεί στα άκρα της ψυχικής και σωματικής αντοχής της.

Το κέντρο της πόλης -εδώ αναφέρεται ρητά η πλατεία Συντάγματος- επίσης γίνεται το σκηνικό όπου συμβαίνουν εν ψυχρώ φόνοι μισαλλοδοξίας σε «μελαμψούς» μετανάστες από άτομο που διαπνέεται από ρατσιστικό μένος. Κι ενώ τα θύματα σφαδάζουν ανυπεράσπιστα, το πλήθος γύρω τους μένει εξοργιστικά αδιάφορο. Σε αντίστιξη όμως, σε άλλο διήγημα, εγκληματικό χτύπημα σε δυτική μεγαλούπολη αναλαμβάνουν φανατικοί μουσουλμάνοι καμικάζι. Η Νικοπούλου δίνει έντονα το στίγμα της συγκρουσιακής υφής στον πολυπολιτισμικό κόσμο μας, αγγίζοντας ένα ακανθώδες πρόβλημα της εποχής μας.

Ερωτικά διηγήματα

Ζεστασιά, ζωντάνια και φως διοχετεύουν στο βιβλίο τα διηγήματα που περιέχουν ερωτική λαγνεία. Σε κατάμεστα από κόσμο τραμ, μετρό και λεωφορεία, η ηδονοθηρία βλεμμάτων κι αγγιγμάτων ενορχηστρώνουν τον αδιάπτωτο κυματισμό της αισθησιακής πλευράς της πόλης. Η συγγραφέας δίνει εκπληκτικά το ψυχογράφημα της ανδρικής δίψας για εκτόνωση της ηδυπάθειας, χωρίς να παραλείπει όμως το ψυχικό ρίγος, τον σεβασμό, που εκδηλώνεται μπροστά σε μια γυναικεία ομορφιά που καθηλώνει. Σαγηνευτική επίσης είναι και η προσέγγισή της σε ιστορίες που συμπλέκονται ο ερωτισμός και ο θάνατος, όπου η τραγικότητα της ανθρώπινης μοίρας παίρνει το μερίδιο της στη χαρά μέσα από τη λατρεία του αγαπημένου ή έστω μέσα από τη ευφροσύνη που δίνει η περιπάθεια των αισθήσεων.

Μορφές βίας

Παράλληλα, το ερωτικό στοιχείο δίνει την ευκαιρία στη Νικοπούλου να προχωρήσει σε αναδίφηση ακραίων ενδοοικογενειακών καταστάσεων. Με ευστοχία ως προς τις κινήσεις και αντιδράσεις των πρωταγωνιστών, ξετυλίγει το οιδιπόδειο σύμπλεγμα που δένει μάνα και γιο στο διήγημα «Μικρές εξομολογήσεις». Όμως η αποκορύφωση του σκότους του κακού περνάει κυρίως από τα δύο διηγήματα όπου εξιστορείται η φρικτά βασανιστική συμπεριφορά μιας σατανικής μάνας προς την μικρή κόρη της, όταν υποπτεύεται ότι μπορεί να μαρτυρήσει την εξωσυζυγική σχέση της, και αργότερα στην εφηβεία του κοριτσιού όταν άδικα το κατηγορεί ότι ερωτικά προσελκύει τον πατριό της. Εξίσου ακραία και σκληρή είναι και η ιστορία του ανάλγητου δασκάλου, που ερωτικά ηδονίζεται να υποβάλει σε δοκιμασία και σαδιστική ταπείνωση τους μαθητές του.

Το θέμα της βίας η Νικοπούλου το πλησιάζει με αποστασιοποίηση, καταβύθιση στην ουσία των πραγμάτων και λεπτό χρωματισμό στις λεπτομέρειες.

Κεντρικό θέμα των διηγημάτων είναι η βία που γεννάει βία. Στη χειρότερη μορφή της αυτό συμβαίνει συνειδητά από τον εκάστοτε ισχυρό προς τον πιο αδύναμο. Αυτές οι εκδηλώσεις αμείλικτης εξουσίας, που σαν τη Λερναία Ύδρα σηκώνει κεφάλι και ρίχνει δηλητήρια, αναφύονται σε ένα μεγάλο φάσμα σχέσεων στο βιβλίο. Το θέμα της βίας η Νικοπούλου το πλησιάζει με αποστασιοποίηση, καταβύθιση στην ουσία των πραγμάτων και λεπτό χρωματισμό στις λεπτομέρειες. Οι χαρακτήρες είναι ολοζώντανοι, οι καταστάσεις αποφλοιώνουν και εκθέτουν παραστατικά την παθογένεια της ανθρώπινης φύσης, να απολαμβάνει και την παραμικρή πλεονεκτική θέση, έτσι ώστε να ικανοποιεί τον αδηφάγο εγωκεντρισμό της.

Ως βυθομέτρης της ανθρώπινης ψυχής και των αναγκών της, η συγγραφέας εστιάζει στην έλλειψη στοργής. Την εντοπίζει στην οικογένεια, τη φιλία, στην περίθαλψη ασθενών ή ηλικιωμένων ατόμων, καθώς υπερτερεί η παγερή αδιαφορία, συμπλέγματα κατωτερότητας που γυρεύουν εκδίκηση, και η στυγνή ιδιοτέλεια. Παρόλα αυτά, ως νησίδες θετικών αισθημάτων, παρεμβάλλονται κάποια διηγήματα που αποκαθιστούν την τάση των πρωταγωνιστών για αλληλοκατανόηση, συμπάθεια, αναγνώριση λαθών, έκκληση για συγχώρεση. Ακόμα και στις πιο ζοφερές καταστάσεις υπάρχει είτε εμφανής είτε υποδόρια, η αίσθηση ότι τα πρόσωπα που δοκιμάζονται μάχονται για τη διατήρηση της αξιοπρέπειάς τους, ακόμη κι αν χρειαστεί να πληρώσουν οδυνηρό τίμημα.

Η συλλογή της Νικοπούλου περιλαμβάνει διηγήσεις που μας εντυπώνονται για τη συναισθηματική τους σφοδρότητα και τη λιτή και ώριμη γλώσσα τους.

* Η ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΜΠΑΚΟΝΙΚΑ είναι ποιήτρια.

altΑσφαλής πόλη
Ηρώ Νικοπούλου
Γαβριηλίδης 2015
Σελ. 176, τιμή εκδότη €10,60

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΗΡΩΣ ΝΙΚΟΠΟΥΛΟΥ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

Για το μυθιστόρημα του Λύο Καλοβυρνά «Όλες μας» (εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: © Diego San / Unsplash.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Γυναικοκτο...

«Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» του Ξενοφώντα Κοντιάδη (κριτική) – Μυθιστορηματική και συναισθηματική προσέγγιση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του

«Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» του Ξενοφώντα Κοντιάδη (κριτική) – Μυθιστορηματική και συναισθηματική προσέγγιση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του

Για το μυθιστόρημα του Ξενοφώντα Κοντιάδη «Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» (εκδ. Τόπος). Στην κεντρική εικόνα, ο Νίκος Μπελογιάννης. 

Γράφει ο Γιώργος Σιακαντάρης

Τι άνθρωποι ήταν αυτοί που μετά την ήττα του ΚΚΕ κα...

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

Για τη συλλογή διηγημάτων της Λουκίας Δέρβη «Ακούω φωνές» (εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο συγγραφέας ως αντηχείο ενός παλλόμενου κόσμου. Ο δημιουργός ως γόνιμος υποδοχέας γεγονότων, αδιαμόρφωτων κατά βάση, όπω...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Δημοσιοποιήθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ.

Επιμέλεια: Book Press

Δημοσιοποιείται η λίστα των φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ, υπό την Αιγίδα της Α.Ε. ...

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη στην ευρωπαϊκή λίστα προτεινόμενων βιβλίων του Readers of Europe 2023

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη στην ευρωπαϊκή λίστα προτεινόμενων βιβλίων του Readers of Europe 2023

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη προτείνεται για την ευρωπαϊκή λίστα βιβλίων της Ευρωπαϊκής Βιβλιοθήκης Readers of Europe για το 2023.

Επιμέλεια: Book Press

Το ...

«Ο Νίκος Καζαντζάκης και οι Έλληνες ομότεχνοί του: Αλληλεπιδράσεις, συνάφειες και διαφωνίες» – Συνέδριο στο Γαλλικό Ινστιτούτο

«Ο Νίκος Καζαντζάκης και οι Έλληνες ομότεχνοί του: Αλληλεπιδράσεις, συνάφειες και διαφωνίες» – Συνέδριο στο Γαλλικό Ινστιτούτο

Με αφορμή τη συμπλήρωση 140 χρόνων από τη γέννηση του Νίκου Καζαντζάκη, θα διεξαχθεί το Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα «Ο Νίκος Καζαντζάκης και οι Έλληνες ομότεχνοί του: Αλληλεπιδράσεις, συνάφειες και διαφωνίες» στις 10 και 11 Ιουνίου, στο Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος.

Επιμέλεια: ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Κανείς δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημά σου, αν δεν κάνεις ο ίδιος την αρχή για να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Είκοσι επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις βιβλίων αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης από τους επαγγελματίες του είδους.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ