1 Marco Rios700

Για τη συλλογή διηγημάτων του Γιάννη Ευσταθιάδη Μαύρο εκλεκτό (εκδ. Μελάνι).

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Το «πιο εκλεκτό μαύρο χρώμα», ως μια μοναδική εικαστική διατύπωση, καλύπτει την περιοχή-ισοτοπία ανάμεσα στον θάνατο και στη γέννηση, ορίζει το χωροχρονικό σημείο σύμπτωσης ή ταύτισης θανάτου και ζωής, αποτυπώνει την ατελείωτη σειρά των κύκλων της ζωής, όπου ο θάνατος αποδίδεται ως επιστροφή στην ασφάλεια «μιας μήτρας μακρινής» με αντίστροφη πορεία οπισθοχώρησης στον χρόνο και διολίσθησης «σ’ ένα πυκνό νεφέλωμα παρελθόντος».

Παράλληλα, το εκλεκτό μαύρο χρώμα σηματοδοτεί την έξοδο από τον κειμενικό κόσμο του βιβλίου ως συνόλου που αντιστοιχεί στη συγχρονική παράθεση-σειρά των δεκατεσσάρων διηγημάτων (ανεξάρτητα από εξωκειμενικές συνθήκες συγγραφής και πρώτης δημοσίευσης), και περαιτέρω δηλώνει το σημασιολογικό περιεχόμενο για τον τερματισμό μιας μακράς πορείας που ο εσωτερικός αλλά και ο κοινωνικός άνθρωπος ακολουθεί καθώς διασχίζει «τις παρυφές της ζωής», και χαρτογραφεί ο Γιάννης Ευσταθιάδης.

Κατά τη διάρκεια αυτής της πορείας με αυτές τις προϋποθέσεις αποτυπώνονται ποικίλες διαπροσωπικές σχέσεις, η εξ υποκειμένου και εξ αντικειμένου αντιπαράθεση με τον θάνατο, η σχέση ανάμεσα στην εξωτερική και στην υποκειμενική πραγματικότητα ή ανάμεσα στο αντικειμενικό περιβάλλον και στη φαντασία, το σημασιολογικό αντίκρισμα των αισθήσεων, ο διάλογος (ενίοτε με αντεγκλήσεις) της ζωής με την τέχνη (συμπεριλαμβανομένης της λογοτεχνίας), το φορτίο της μνήμης, το υλικό των αναμνήσεων και το περιεχόμενο της νοσταλγίας, κυρίως η παλινδρομική ροή του προσωπικού χρόνου.

Καθημερινές καταστάσεις με υπερρεαλιστικούς ενίοτε προσανατολισμούς και συμβάντα που ορίζει το τρίπτυχο ζωή-θάνατος-έρως, με την ισχυρή εμπλοκή της μνήμης κυρίως ενώπιον του θανάτου.

Στο πλαίσιο αυτό εντοπίζονται καθημερινές καταστάσεις με υπερρεαλιστικούς ενίοτε προσανατολισμούς και συμβάντα που ορίζει το τρίπτυχο ζωή-θάνατος-έρως, με την ισχυρή εμπλοκή της μνήμης κυρίως ενώπιον του θανάτου, μέσα σε συνθέσεις εσωτερικών τοπίων που κατάγονται από το αντικειμενικό, αστικό και φυσικό περιβάλλον.

Αφηγηματικός λόγος πνευματώδης, παραστατικός, πυκνός και ελλειπτικός που αποτελεί πρόκληση για τη δημιουργική ανάγνωση, σαρκαστικός, στοχαστικός και ενίοτε αφοριστικός, κυρίως απροσδόκητος έως κυνικά ανατρεπτικός σε ό,τι αφορά τη συσχέτιση των σημαινομένων και τις κειμενικές κορυφώσεις-εξόδους, αντιπροσωπεύει το ευρηματικό όχημα του Γιάννη Ευσταθιάδη για τη σταθερή επικοινωνία του με την κοινότητα των αναγνωστών: όπως έχει πολλαπλώς αποδειχθεί (ας συνεκτιμήσουμε π.χ. μεταξύ άλλων το βιβλίο Πορσελάνη / Διηγήματα για νεκρές φύσεις 2008, ή το βιβλίο Καθρέφτης 2010), πρόκειται για επικοινωνία με ιδιαιτέρως υψηλή αισθητική, που δεν περιορίζεται στην επιφανειακή μετάδοση πληροφοριών, αλλά αναδεικνύει το μεγαλύτερο δυνατό βάθος στη διαστρωμάτωση των δεδομένων.

alt
    Ο Γιάννης Ευσταθιάδης
 

Με αυτή την προϋπόθεση, ιδιαίτερα υφολογικά στοιχεία που προσδιορίζουν την αισθητική του συγγραφέα, αναγνωρίζονται στη χρήση της μεταφοράς, όπως: «στην υπεριώδη συννεφιά του χρόνου», «για τις εσωστρεφείς καταιγίδες», «Ίχνη αγάπης σαπισμένης», «θάλλει η χρυσαύγεια του μη χρόνου», «Πόσο σιωπηλή η ταπετσαρία». Ομόλογη είναι και η συνακόλουθη σύνθεση των γραμματικών εικόνων ως πεδίων προβολής σημαινομένων με την πολυεστιακή αξιοποίηση ενός ευρύτατου φάσματος λεπτομερειών, όπου συμμετέχουν και οι πλέον επουσιώδεις στο επίπεδο μιας πρώτης ανάγνωσης, όπως: μια οδοντόβουρτσα, ένα αντηλιακό, αναπτήρες και κεριά γενεθλίων, μικρές βελόνες βελονισμού, μια ταινία στο βίντεο, ένας αιχμηρός χαρτοκόπτης, ογκώδη κιάλια, ένα μαύρο φόρεμα, το δοξάρι του βιολιού και η χορδή του πιάνου ως φονικά όπλα, ένα μαγνητόφωνο, μια φωτογραφία, ο αυτόματος τηλεφωνητής και ο ηλεκτρονικός υπολογιστής, μια αξονική τομογραφία, μια μαύρη κηλίδα στο μέτωπο ως προϊόν από τις «ακτίνες ενός ήλιου πολύ παλιού», το τελευταίο κουμπί σακακιού «έτοιμο να πέσει, με την κλωστή να εξέχει», μια μπαλίτσα χαρτί, ένα στυλό διαρκείας, ένα λαστιχάκι, ένα κινητό τηλέφωνο παλαιάς τεχνολογίας, μια αρμαθιά κλειδιά, μια τούρτα γενεθλίων.

Στην πινακοθήκη των γραμματικών εικόνων η αυτο-/προσωπογραφία αποτυπώνει όχι την εξωτερική πραγματικότητα αλλά την επιθυμία, ενώ τη ροή του προσωπικού χρόνου μετρούν «Επέτειοι του ελαχίστου, …, επέτειοι των μπλε ματιών, επέτειοι αντιφάσεων και κορεσμού, επέτειοι άχρηστης ομορφιάς και σιωπής πολύτροπης».

Στον κειμενικό κόσμο του βιβλίου εντοπίζονται μεταγλωσσικά στοιχεία τόσο στη διάσταση μιας κυριολεκτικής όσο και ανατρεπτικά σαρκαστικής αυτοαναφορικότητας της γραφής.

Εξάλλου, στον κειμενικό κόσμο του βιβλίου εντοπίζονται μεταγλωσσικά στοιχεία τόσο στη διάσταση μιας κυριολεκτικής όσο και ανατρεπτικά σαρκαστικής αυτοαναφορικότητας της γραφής (του ίδιου του συγγραφέα Ευσταθιάδη), π.χ.: «Σας ζητώ να γράψετε ένα κείμενο για τον θάνατό μου… ή μάλλον να περιγράψετε τον θάνατό μου. Μου έχουν πει πως έχετε ιδιαίτερη ικανότητα στην περιγραφή. Αναδεικνύετε λεπτομέρειες, καταγράφετε χρωματισμούς, γενικώς η πένα σας είναι ολοζώντανη», όσο και στη διάσταση της αξιοποίησης γλωσσικών στοιχείων για τη θεματική οργάνωση των κειμένων, π.χ.: «Με τα σημεία στίξεως προσπαθεί να δώσει την έμφαση που λείπει από το διαλυμένο συντακτικό των περασμένων του χρόνων».

Παράλληλα, ποικίλες διακειμενικές και γενικότερα διαγνωσιακές (αναπόφευκτη η παραπομπή στον Γιάννη Ξενάκη) αναφορές διατρέχουν τα κείμενα του βιβλίου, από τον Αντόν Τσέχωφ μέχρι τον Ρολάν Μπαρτ και περαιτέρω μέχρι τον Βασίλη Βασιλικό, τον Αχιλλέα Κυριακίδη, τον Κώστα Μαυρουδή, και από τον Τζουζέππε Ταρτίνι και τον Ρίχαρντ Βάγκνερ μέχρι την Κάρλα Μπρούνι, ενώ παρεμβαίνει και ο Άλφρεντ Χίτσκοκ.

Με αυτές τις συνθήκες, ο Γιάννης Ευσταθιάδης έχει οργανώσει για την κοινότητα των αναγνωστών ένα ακόμα εντυπωσιακό, σημασιολογικό και αισθητικό τοπίο που εξασφαλίζει ελεύθερες δημιουργικές περιηγήσεις εντός και εκτός του βιβλίου, καθώς μάλιστα υπάρχουν μοναδικοί συναισθηματικοί οδοδείκτες (για να παραπέμψω και στον Βάγκνερ), όπως εντοπίζονται π.χ. στα διηγήματα «Μαύρο κουτί», «Επ’ αμοιβή», «Μαύρο φόρεμα», «Η Τρίλια του Διαβόλου», ή στην απαράμιλλη κατακλείδα «Μαύρο εκλεκτό».

* Η ΑΛΚΗΣΤΙΣ ΣΟΥΛΟΓΙΑΝΝΗ είναι διδάκτωρ Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και κριτικός βιβλίου.

altΜαύρο εκλεκτό
Γιάννης Ευσταθιάδης
Μελάνι 2015
Σελ. 112, τιμή εκδότη €13,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

Για το βιβλίο του Θανάση Σκρουμπέλου «Σα μαγεμένο το μυαλό μου – Ιστορίες και εικόνες, ταξίμια της λαϊκής ψυχής» (εκδ. Τόπος). Κεντρική εικόνα: Ο Βασίλης Αυλωνίτης από την ταινία «Ο θησαυρός του μακαρίτη» (1959) σε σενάριο και σκηνοθεσία του Νίκου Τσιφόρου.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης ...

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Αχιλλέα ΙΙΙ «Τέλος πάντων» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: από την ταινία «Αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού» του Michel Gondry.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Τέλος ατελεύτητο για κάτι που ουδείς ...

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μαλανδράκη «Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» (εκδ. Πόλις). Κεντρική εικόνα: φωτογραφία από το Σεράγεβο.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Λένε ότι ένας δημοσιογράφος πρέπει «να κρατάει απόσταση απ’ όλα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ