1 Marco Rios700

Για τη συλλογή διηγημάτων του Γιάννη Ευσταθιάδη Μαύρο εκλεκτό (εκδ. Μελάνι).

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Το «πιο εκλεκτό μαύρο χρώμα», ως μια μοναδική εικαστική διατύπωση, καλύπτει την περιοχή-ισοτοπία ανάμεσα στον θάνατο και στη γέννηση, ορίζει το χωροχρονικό σημείο σύμπτωσης ή ταύτισης θανάτου και ζωής, αποτυπώνει την ατελείωτη σειρά των κύκλων της ζωής, όπου ο θάνατος αποδίδεται ως επιστροφή στην ασφάλεια «μιας μήτρας μακρινής» με αντίστροφη πορεία οπισθοχώρησης στον χρόνο και διολίσθησης «σ’ ένα πυκνό νεφέλωμα παρελθόντος».

Παράλληλα, το εκλεκτό μαύρο χρώμα σηματοδοτεί την έξοδο από τον κειμενικό κόσμο του βιβλίου ως συνόλου που αντιστοιχεί στη συγχρονική παράθεση-σειρά των δεκατεσσάρων διηγημάτων (ανεξάρτητα από εξωκειμενικές συνθήκες συγγραφής και πρώτης δημοσίευσης), και περαιτέρω δηλώνει το σημασιολογικό περιεχόμενο για τον τερματισμό μιας μακράς πορείας που ο εσωτερικός αλλά και ο κοινωνικός άνθρωπος ακολουθεί καθώς διασχίζει «τις παρυφές της ζωής», και χαρτογραφεί ο Γιάννης Ευσταθιάδης.

Κατά τη διάρκεια αυτής της πορείας με αυτές τις προϋποθέσεις αποτυπώνονται ποικίλες διαπροσωπικές σχέσεις, η εξ υποκειμένου και εξ αντικειμένου αντιπαράθεση με τον θάνατο, η σχέση ανάμεσα στην εξωτερική και στην υποκειμενική πραγματικότητα ή ανάμεσα στο αντικειμενικό περιβάλλον και στη φαντασία, το σημασιολογικό αντίκρισμα των αισθήσεων, ο διάλογος (ενίοτε με αντεγκλήσεις) της ζωής με την τέχνη (συμπεριλαμβανομένης της λογοτεχνίας), το φορτίο της μνήμης, το υλικό των αναμνήσεων και το περιεχόμενο της νοσταλγίας, κυρίως η παλινδρομική ροή του προσωπικού χρόνου.

Καθημερινές καταστάσεις με υπερρεαλιστικούς ενίοτε προσανατολισμούς και συμβάντα που ορίζει το τρίπτυχο ζωή-θάνατος-έρως, με την ισχυρή εμπλοκή της μνήμης κυρίως ενώπιον του θανάτου.

Στο πλαίσιο αυτό εντοπίζονται καθημερινές καταστάσεις με υπερρεαλιστικούς ενίοτε προσανατολισμούς και συμβάντα που ορίζει το τρίπτυχο ζωή-θάνατος-έρως, με την ισχυρή εμπλοκή της μνήμης κυρίως ενώπιον του θανάτου, μέσα σε συνθέσεις εσωτερικών τοπίων που κατάγονται από το αντικειμενικό, αστικό και φυσικό περιβάλλον.

Αφηγηματικός λόγος πνευματώδης, παραστατικός, πυκνός και ελλειπτικός που αποτελεί πρόκληση για τη δημιουργική ανάγνωση, σαρκαστικός, στοχαστικός και ενίοτε αφοριστικός, κυρίως απροσδόκητος έως κυνικά ανατρεπτικός σε ό,τι αφορά τη συσχέτιση των σημαινομένων και τις κειμενικές κορυφώσεις-εξόδους, αντιπροσωπεύει το ευρηματικό όχημα του Γιάννη Ευσταθιάδη για τη σταθερή επικοινωνία του με την κοινότητα των αναγνωστών: όπως έχει πολλαπλώς αποδειχθεί (ας συνεκτιμήσουμε π.χ. μεταξύ άλλων το βιβλίο Πορσελάνη / Διηγήματα για νεκρές φύσεις 2008, ή το βιβλίο Καθρέφτης 2010), πρόκειται για επικοινωνία με ιδιαιτέρως υψηλή αισθητική, που δεν περιορίζεται στην επιφανειακή μετάδοση πληροφοριών, αλλά αναδεικνύει το μεγαλύτερο δυνατό βάθος στη διαστρωμάτωση των δεδομένων.

alt
    Ο Γιάννης Ευσταθιάδης
 

Με αυτή την προϋπόθεση, ιδιαίτερα υφολογικά στοιχεία που προσδιορίζουν την αισθητική του συγγραφέα, αναγνωρίζονται στη χρήση της μεταφοράς, όπως: «στην υπεριώδη συννεφιά του χρόνου», «για τις εσωστρεφείς καταιγίδες», «Ίχνη αγάπης σαπισμένης», «θάλλει η χρυσαύγεια του μη χρόνου», «Πόσο σιωπηλή η ταπετσαρία». Ομόλογη είναι και η συνακόλουθη σύνθεση των γραμματικών εικόνων ως πεδίων προβολής σημαινομένων με την πολυεστιακή αξιοποίηση ενός ευρύτατου φάσματος λεπτομερειών, όπου συμμετέχουν και οι πλέον επουσιώδεις στο επίπεδο μιας πρώτης ανάγνωσης, όπως: μια οδοντόβουρτσα, ένα αντηλιακό, αναπτήρες και κεριά γενεθλίων, μικρές βελόνες βελονισμού, μια ταινία στο βίντεο, ένας αιχμηρός χαρτοκόπτης, ογκώδη κιάλια, ένα μαύρο φόρεμα, το δοξάρι του βιολιού και η χορδή του πιάνου ως φονικά όπλα, ένα μαγνητόφωνο, μια φωτογραφία, ο αυτόματος τηλεφωνητής και ο ηλεκτρονικός υπολογιστής, μια αξονική τομογραφία, μια μαύρη κηλίδα στο μέτωπο ως προϊόν από τις «ακτίνες ενός ήλιου πολύ παλιού», το τελευταίο κουμπί σακακιού «έτοιμο να πέσει, με την κλωστή να εξέχει», μια μπαλίτσα χαρτί, ένα στυλό διαρκείας, ένα λαστιχάκι, ένα κινητό τηλέφωνο παλαιάς τεχνολογίας, μια αρμαθιά κλειδιά, μια τούρτα γενεθλίων.

Στην πινακοθήκη των γραμματικών εικόνων η αυτο-/προσωπογραφία αποτυπώνει όχι την εξωτερική πραγματικότητα αλλά την επιθυμία, ενώ τη ροή του προσωπικού χρόνου μετρούν «Επέτειοι του ελαχίστου, …, επέτειοι των μπλε ματιών, επέτειοι αντιφάσεων και κορεσμού, επέτειοι άχρηστης ομορφιάς και σιωπής πολύτροπης».

Στον κειμενικό κόσμο του βιβλίου εντοπίζονται μεταγλωσσικά στοιχεία τόσο στη διάσταση μιας κυριολεκτικής όσο και ανατρεπτικά σαρκαστικής αυτοαναφορικότητας της γραφής.

Εξάλλου, στον κειμενικό κόσμο του βιβλίου εντοπίζονται μεταγλωσσικά στοιχεία τόσο στη διάσταση μιας κυριολεκτικής όσο και ανατρεπτικά σαρκαστικής αυτοαναφορικότητας της γραφής (του ίδιου του συγγραφέα Ευσταθιάδη), π.χ.: «Σας ζητώ να γράψετε ένα κείμενο για τον θάνατό μου… ή μάλλον να περιγράψετε τον θάνατό μου. Μου έχουν πει πως έχετε ιδιαίτερη ικανότητα στην περιγραφή. Αναδεικνύετε λεπτομέρειες, καταγράφετε χρωματισμούς, γενικώς η πένα σας είναι ολοζώντανη», όσο και στη διάσταση της αξιοποίησης γλωσσικών στοιχείων για τη θεματική οργάνωση των κειμένων, π.χ.: «Με τα σημεία στίξεως προσπαθεί να δώσει την έμφαση που λείπει από το διαλυμένο συντακτικό των περασμένων του χρόνων».

Παράλληλα, ποικίλες διακειμενικές και γενικότερα διαγνωσιακές (αναπόφευκτη η παραπομπή στον Γιάννη Ξενάκη) αναφορές διατρέχουν τα κείμενα του βιβλίου, από τον Αντόν Τσέχωφ μέχρι τον Ρολάν Μπαρτ και περαιτέρω μέχρι τον Βασίλη Βασιλικό, τον Αχιλλέα Κυριακίδη, τον Κώστα Μαυρουδή, και από τον Τζουζέππε Ταρτίνι και τον Ρίχαρντ Βάγκνερ μέχρι την Κάρλα Μπρούνι, ενώ παρεμβαίνει και ο Άλφρεντ Χίτσκοκ.

Με αυτές τις συνθήκες, ο Γιάννης Ευσταθιάδης έχει οργανώσει για την κοινότητα των αναγνωστών ένα ακόμα εντυπωσιακό, σημασιολογικό και αισθητικό τοπίο που εξασφαλίζει ελεύθερες δημιουργικές περιηγήσεις εντός και εκτός του βιβλίου, καθώς μάλιστα υπάρχουν μοναδικοί συναισθηματικοί οδοδείκτες (για να παραπέμψω και στον Βάγκνερ), όπως εντοπίζονται π.χ. στα διηγήματα «Μαύρο κουτί», «Επ’ αμοιβή», «Μαύρο φόρεμα», «Η Τρίλια του Διαβόλου», ή στην απαράμιλλη κατακλείδα «Μαύρο εκλεκτό».

* Η ΑΛΚΗΣΤΙΣ ΣΟΥΛΟΓΙΑΝΝΗ είναι διδάκτωρ Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και κριτικός βιβλίου.

altΜαύρο εκλεκτό
Γιάννης Ευσταθιάδης
Μελάνι 2015
Σελ. 112, τιμή εκδότη €13,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Διπλή ζωή» του Κώστα Λογαρά (κριτική) – Νέα πρότυπα συμβίωσης, νέοι προβληματισμοί

«Διπλή ζωή» του Κώστα Λογαρά (κριτική) – Νέα πρότυπα συμβίωσης, νέοι προβληματισμοί

Για το μυθιστόρημα «Διπλή ζωή» του Κώστα Λογαρά, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. 

Γράφει η Έλενα Χουζούρη

Πριν από επτά χρόνια ο Δημήτρης Παπανικολάου διαπίστωνε, στην ομότιτλη μελέτη του, ότι Κάτι τρέχει με την οικογένεια&nbs...

«Άδειος τόπος» του Γιάννη Νικολούδη (κριτική) – Φωνές που συντάσσονται με τη φωνή της ίδιας της γης

«Άδειος τόπος» του Γιάννη Νικολούδη (κριτική) – Φωνές που συντάσσονται με τη φωνή της ίδιας της γης

Για τη νουβέλα του Γιάννη Νικολούδη «Άδειος τόπος» (εκδ. Πατάκη). 

Γράφει ο Κωνσταντίνος Βλαχογιάννης

Η νουβέλα του Γιάννη Νικολούδη ...

«Αυτός ο χειμώνας» του Δημήτρη Καρακίτσου (κριτική) – Το μυστικό κάλεσμα της φύσης

«Αυτός ο χειμώνας» του Δημήτρη Καρακίτσου (κριτική) – Το μυστικό κάλεσμα της φύσης

Για το μυθιστόρημα του Δημήτρη Καρακίτσου «Αυτός ο χειμώνας» (εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία του Κώστα Μπαλάφα.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Χιόνι πάνω στο χιόνι και σιωπή. Ένα χωριό, το Περιβόλι, κοντά στα Γρεβε...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Κώστας Λογαράς: «Πρώτη φορά ταξίδεψα πέρα απ’ τα όρια της γειτονιάς μου με τον Ιούλιο Βερν»

Κώστας Λογαράς: «Πρώτη φορά ταξίδεψα πέρα απ’ τα όρια της γειτονιάς μου με τον Ιούλιο Βερν»

«Ο έφηβος» και «Ο νεαρός Τέρλες» τον ώθησαν στην ενδοσκόπιση και τη γραφή, ενώ επανέρχεται στην «Ιστορία ενός αιχμαλώτου» ως πρότυπο γλώσσας και ύφους. Αυτά είναι κάποια από τα βιβλία της ζωής του Κώστα Λογαρά.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα

«Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα

Για την παράσταση «Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα, στο Θέατρο Ροές. Μαζί με τον Περλέγκα παίζουν τα μέλη της ομάδας «κι όμΩς κινείται».

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Στο θέατρο «Ροές» ο ...

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη μελέτη της Έλενας Χουζούρη «Ψυχή ντυμένη αέρα – Ανθούλα Σταθοπούλου - Βαφοπούλου: Η μούσα της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης», η οποία θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Μάγε...

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Ελένης Αλεξανδροπούλου «(Α)Κατάλληλο Timing», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ο Αύγουστος, όσο μεγαλώνεις, μοιάζει πικρός. Οι περισ...

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων του Λάζαρου Αλεξάκη «Mind the gap», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 5 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Είχε φτάσει σε μικρή απόσταση από τη βιτρίνα, και το νυχτεριν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...
«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Η Σίρλεϊ Τζάκσον [Shirley Jackson, 1916-1965] ήταν πολλά περισσότερα από μια συγγραφέας ιστοριών τρόμου. Με άξονα δύο βιβλία της που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα «Η λοταρία και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Χρυσόστομος Τσαπραΐλης) και «Ζούσαμε πάντα σε ένα κάστρο» (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη) από τις εκδόσεις ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ