vardia

Για το μυθιστόρημα της Μαρίας Ξυλούρη Η νυχτερινή βάρδια του καλλιγράφου (εκδ. Καλέντης).

Της Έλενας Μαρούτσου

Ένας κατακλυσμός που κρατάει δεκατρείς ημέρες. Ένα χωριό που αρχίζει να ολισθαίνει προς τη θάλασσα. Ένα νησί που πλέει στο πέλαγος. Ένας γιος που κόβει τέσσερα δάχτυλα από το χέρι του πατέρα του. Ένας λαβύρινθος από πουλιά. Στη Νυχτερινή Βάρδια του καλλιγράφου η Μαρία Ξυλούρη παίρνει στα χέρια της παράξενα και παράταιρα υλικά και τα δένει σε ένα μυθιστόρημα που διαδραματίζεται σε χώρο φανταστικό και χρόνο πραγματικό.

Η Μαρία Ξυλούρη παίρνει στα χέρια της παράξενα και παράταιρα υλικά και τα δένει σε ένα μυθιστόρημα που διαδραματίζεται σε χώρο φανταστικό και χρόνο πραγματικό.

Ολισθήματα ανθρώπων και τόπων

Το Νιόφυτο, ένα χωριό χτισμένο στην πλαγιά ενός βουνού γίνεται μάρτυρας μιας κατακλυσμιαίας βροχής και μιας ματωμένης ιστορίας. Η βροχή θα σκάψει τα θεμέλιά του και θα το γλιστρήσει μέχρι την ακτή. Η ματωμένη του ιστορία είναι καλύτερα ριζωμένη στο χώμα: ο Λουκάς Ραγκούδης, ή αλλιώς το τέρας, όπως τον ονομάζει το χωριό, δοσίλογος και προδότης, έχει διαπράξει εγκλήματα τα οποία βαραίνουν τους ώμους του γιου του, Ραγκούδη – σκέτου, χωρίς μικρό όνομα, λες και όλη του η ύπαρξη έχει ζυμωθεί με την ιστορία και το όνομα του πατέρα. Γι' αυτό κι ενώ ο Λουκάς Ραγκούδης είχε φύγει χρόνια από το Νιόφυτο και μεγάλωνε τους δυο γιους του σε ένα νησί που έπλεε στο πέλαγος, ο Ραγκούδης τον επιστρέφει με τη βία στα ολισθαίνοντα πάτρια εδάφη. Εκεί, τον εκθέτει και τον παραδίδει στο βλέμμα των συγχωριανών του.

Η ιστορία μιας οικογένειας γίνεται στο μυθιστόρημα της Ξυλούρη ο καμβάς για να κεντήσει με την ιδιότυπη πένα της θέματα που έχουν απασχολήσει τη λογοτεχνία από τον καιρό του αρχαίου δράματος: Πόσο παιδεύουν τα τέκνα οι αμαρτίες των γονέων; Ποιο είναι το τίμημα του αίματος και πόσοι πρέπει να θυσιαστούν για να γεννηθεί και πάλι μια αθώα ύπαρξη; Η τρέλα συνορεύει με την σοφία; Η τέχνη μπορεί να αναπληρώσει την απώλεια; Να θεραπεύσει τον πόνο; Η μοίρα τελικά ενός ανθρώπου μπορεί να συμπαρασύρει στο χαλασμό έναν ολόκληρο τόπο ή το αντίστροφο;

alt
    Η Μαρία Ξυλούρη
 

Απλώνοντας το χέρι στην ποίηση

Το ενδιαφέρον βέβαια με τη λογοτεχνία είναι πως αν και η πηγή απ’ όπου αντλεί τα θέματά της είναι κοινή, ο τρόπος του κάθε συγγραφέα να μας τα προσφέρει στις παλάμες του είναι κάθε φορά μοναδικός. Ή έστω: αυτό είναι το ζητούμενο. Από αυτή την άποψη η Ξυλούρη μας έχει δώσει ένα πολύ φρέσκο μυθιστόρημα, με ένα ύφος ολόδικό της, μια γραφή που ενώ χοντρικά θα μπορούσαμε να την εντάξουμε στο μαγικό ρεαλισμό, αντιστέκεται στις κατηγοριοποιήσεις μια που το ίχνος, η σφραγίδα της είναι ξεχωριστή. Η συγγραφέας έχει βρει τη δική της γλώσσα κι έχει χτίσει με αυτήν το δικό της κόσμο, έναν κόσμο που ενώ απλώνει το χέρι προς την ποίηση και την αλληγορία, τα πόδια του είναι βυθισμένα στο χώμα της πραγματικότητας απ’ όπου και αντλούν την αλήθεια τους τα αισθήματα κι οι καταστάσεις.

Με γνώμονα την πυκνότητα

Όσοι διαβάσουν τη Νυχτερινή βάρδια του καλλιγράφου θα απολαύσουν –είμαι βέβαιη– τον αφηγηματικό οίστρο μιας εμπνευσμένης «παραμυθούς» που ξέρει να μας διηγείται σκοτεινά και συγκινητικά σύγχρονα παραμύθια.

Θα έλεγα μάλιστα πως στο πρώτο μισό του βιβλίου, εκεί όπου η αφήγηση επικεντρώνεται στην ιστορία του πατέρα, γιου και εγγονού Ραγκούδη, το κείμενο έχει ζηλευτή πυκνότητα που στο δεύτερο μισό, κατά την γνώμη μου, την χάνει. Πιστεύω πως η επιλογή της συγγραφέως να φέρει στη σκηνή μια σειρά από δευτερεύοντα πρόσωπα με τις μικρές τους ιστορίες που αλληλοδιαπλέκονται με φόντο τη σύγχρονη εκδοχή του Νιόφυτου, καθώς αυτό έχει μετατραπεί σε παραθαλάσσιο θέρετρο (και μαστίζεται από όλες τις πληγές που πλήττουν παρόμοια θέρετρα τα οποία θάλλουν μόνο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες), «αραιώνει» τρόπον τινά το δυνατό μείγμα συγκίνησης που μας είχε επιφυλάξει το πρώτο μέρος. Η Ξυλούρη, βέβαια, δεν χάνει το νήμα της, όμως διαβάζοντας το βιβλίο είχα την αίσθηση πως συνέπτυξε σε αυτό υλικό για δύο μυθιστορήματα και πως το δεύτερο μάλιστα κάπως αφαίμαζε το πρώτο απομυζώντας του πολύτιμα θρεπτικά συστατικά.

Σε κάθε περίπτωση, βέβαια, η επίγευση του βιβλίου είναι δυνατή καθώς πρόκειται για ένα πολύ αξιοπρόσεκτο μυθιστόρημα που σίγουρα θα βάλει τη στάμπα του στη φετινή χρονιά και όσοι το διαβάσουν θα απολαύσουν –είμαι βέβαιη– τον αφηγηματικό οίστρο μιας εμπνευσμένης «παραμυθούς» που ξέρει να μας διηγείται σκοτεινά και συγκινητικά σύγχρονα παραμύθια.

* Η ΕΛΕΝΑ ΜΑΡΟΥΤΣΟΥ είναι συγγραφέας και εκπαιδευτικός.

altΗ νυχτερινή βάρδια του καλλιγράφου
Μαρία Ξυλούρη
Καλέντης 2015
Σελ. 296, τιμή εκδότη €15,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΞΥΛΟΥΡΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η κεφαλή του Τσάτσγουερθ» της Κωνσταντίας Σωτηρίου (κριτική) – Μυθιστόρημα με στοιχεία ιστορικής και λαογραφικής έρευνας

«Η κεφαλή του Τσάτσγουερθ» της Κωνσταντίας Σωτηρίου (κριτική) – Μυθιστόρημα με στοιχεία ιστορικής και λαογραφικής έρευνας

Για το μυθιστόρημα της Κωνσταντίας Σωτηρίου «Η κεφαλή του Τσάτσγουερθ» (εκδ. Πατάκη).

Γράφει ο Μάνος Κοντολέων

Κύπρια πεζογράφος της νέας γενιάς, η ...

«Θα πέσει η νύχτα» του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη (κριτική) – Ο θεσσαλικός κάμπος καίγεται

«Θα πέσει η νύχτα» του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη (κριτική) – Ο θεσσαλικός κάμπος καίγεται

Για το μυθιστόρημα του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη «Θα πέσει η νύχτα» (εκδ. Μεταίχμιο). Κεντρική εικόνα, τμήμα φωτογραφίας του Τάκη Τλούπα, έργο του οποίου κοσμεί και το εξώφυλλο του βιβλίου.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο θεσσαλικό...

«Δεν είμαι ρομπότ», ανθολογία (κριτική) – Τα όρια της λογοτεχνικής δημιουργίας

«Δεν είμαι ρομπότ», ανθολογία (κριτική) – Τα όρια της λογοτεχνικής δημιουργίας

Για την ανθολογία διηγημάτων «Δεν είμαι ρομπότ» (επίμετρο Γεράσιμος Κουζέλης, εκδ. Θεμέλιο). Στην εικόνα, στιγμιότυπο από την κορεάτικη σειρά «I'm not a robot». 

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Μπορεί η Τεχνητή Νοημοσύνη να γράψει λογοτεχνία; Μπορεί να γράψει λογοτ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Βλέπω τα μυθιστορήματα ως το πεδίο όπου η ανθρώπινη κατάσταση μετατρέπεται σε μυστήριο που πρέπει να λυθεί»

Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Βλέπω τα μυθιστορήματα ως το πεδίο όπου η ανθρώπινη κατάσταση μετατρέπεται σε μυστήριο που πρέπει να λυθεί»

«Γράφω για να επικοινωνήσω με τον αναγνώστη, γι’ αυτό και έχω πάντα στο νου μου να διεγείρω το ενδιαφέρον του» μας είπε ο Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες (Juan Gabriel Vásquez), που συμμετέχει στο Φεστιβάλ ΛΕΑ. Με αφορμή το βιβλίο του «Η μετάφραση του κόσμου» (μτφρ. Αχ. Κυριακίδης, εκδ. Ίκαρος), μιλά για την πολιτική μυθοπλα...

Η γλώσσα, η σημειολογία και το σκοτεινό αίνιγμα του Τρίτου Ράιχ – Τότε και σήμερα

Η γλώσσα, η σημειολογία και το σκοτεινό αίνιγμα του Τρίτου Ράιχ – Τότε και σήμερα

Ο ιχνηλάτης βιβλιοπωλείων και βιβλιοθηκών Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης επιστρέφει με τον «Σάκο Εκστρατείας» του μιλώντας για βιβλία σαν να αφηγείται ιστορίες. Σήμερα, για το μυθιστόρημα του Μάξιμ Μπίλλερ (Maxim Biller) «Ο λάθος χαιρετισμός» (μτφρ. Πελαγία Τσινάρη, εκδ. Πατάκη), καθώς και για τη μελέτη του Βίκτορ ...

Τελευταία μέρα για το Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025: Τι θα δούμε σήμερα, Κυριακή 22 Ιουνίου

Τελευταία μέρα για το Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025: Τι θα δούμε σήμερα, Κυριακή 22 Ιουνίου

Το Φεστιβάλ ΛΕΑ (Λογοτεχνία εν Αθήναις) 2025 ολοκληρώνεται σήμερα με μια θεατρική παράσταση για την ισπανική γλώσσα. Κεντρική εικόνα: Ο Πέδρο Σαλίνας (Pedro Salinas), σημαντικός Ισπανός ποιητής και ένας από τους συγγραφείς του έργου «Doña Gramática» («Η κυρά-Γραμματική») του 1942.

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Ανί Ερνό [Annie Ernaux], «Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Ιουνίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τα σουπερμάρκετ και ο...

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργο της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...
Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Ποιος είναι ο ακριβής ρόλος της καρδιάς και ποιος του εγκεφάλου; Ποιοι μύθοι σχετικά με αυτά τα δύο όργανα καλλιεργούνται από τη σύγχρονη κουλτούρα; Τι αποτελεί «τραυματική εμπειρία» και πώς μπορούμε να αλληλεπιδράσουμε αποτελεσματικά με τα νεαρά αυτιστικά άτομα; Τέσσερα νέα βιβλία από τις εκδόσεις Gutenberg καταπιά...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ