vardia

Για το μυθιστόρημα της Μαρίας Ξυλούρη Η νυχτερινή βάρδια του καλλιγράφου (εκδ. Καλέντης).

Της Έλενας Μαρούτσου

Ένας κατακλυσμός που κρατάει δεκατρείς ημέρες. Ένα χωριό που αρχίζει να ολισθαίνει προς τη θάλασσα. Ένα νησί που πλέει στο πέλαγος. Ένας γιος που κόβει τέσσερα δάχτυλα από το χέρι του πατέρα του. Ένας λαβύρινθος από πουλιά. Στη Νυχτερινή Βάρδια του καλλιγράφου η Μαρία Ξυλούρη παίρνει στα χέρια της παράξενα και παράταιρα υλικά και τα δένει σε ένα μυθιστόρημα που διαδραματίζεται σε χώρο φανταστικό και χρόνο πραγματικό.

Η Μαρία Ξυλούρη παίρνει στα χέρια της παράξενα και παράταιρα υλικά και τα δένει σε ένα μυθιστόρημα που διαδραματίζεται σε χώρο φανταστικό και χρόνο πραγματικό.

Ολισθήματα ανθρώπων και τόπων

Το Νιόφυτο, ένα χωριό χτισμένο στην πλαγιά ενός βουνού γίνεται μάρτυρας μιας κατακλυσμιαίας βροχής και μιας ματωμένης ιστορίας. Η βροχή θα σκάψει τα θεμέλιά του και θα το γλιστρήσει μέχρι την ακτή. Η ματωμένη του ιστορία είναι καλύτερα ριζωμένη στο χώμα: ο Λουκάς Ραγκούδης, ή αλλιώς το τέρας, όπως τον ονομάζει το χωριό, δοσίλογος και προδότης, έχει διαπράξει εγκλήματα τα οποία βαραίνουν τους ώμους του γιου του, Ραγκούδη – σκέτου, χωρίς μικρό όνομα, λες και όλη του η ύπαρξη έχει ζυμωθεί με την ιστορία και το όνομα του πατέρα. Γι' αυτό κι ενώ ο Λουκάς Ραγκούδης είχε φύγει χρόνια από το Νιόφυτο και μεγάλωνε τους δυο γιους του σε ένα νησί που έπλεε στο πέλαγος, ο Ραγκούδης τον επιστρέφει με τη βία στα ολισθαίνοντα πάτρια εδάφη. Εκεί, τον εκθέτει και τον παραδίδει στο βλέμμα των συγχωριανών του.

Η ιστορία μιας οικογένειας γίνεται στο μυθιστόρημα της Ξυλούρη ο καμβάς για να κεντήσει με την ιδιότυπη πένα της θέματα που έχουν απασχολήσει τη λογοτεχνία από τον καιρό του αρχαίου δράματος: Πόσο παιδεύουν τα τέκνα οι αμαρτίες των γονέων; Ποιο είναι το τίμημα του αίματος και πόσοι πρέπει να θυσιαστούν για να γεννηθεί και πάλι μια αθώα ύπαρξη; Η τρέλα συνορεύει με την σοφία; Η τέχνη μπορεί να αναπληρώσει την απώλεια; Να θεραπεύσει τον πόνο; Η μοίρα τελικά ενός ανθρώπου μπορεί να συμπαρασύρει στο χαλασμό έναν ολόκληρο τόπο ή το αντίστροφο;

alt
    Η Μαρία Ξυλούρη
 

Απλώνοντας το χέρι στην ποίηση

Το ενδιαφέρον βέβαια με τη λογοτεχνία είναι πως αν και η πηγή απ’ όπου αντλεί τα θέματά της είναι κοινή, ο τρόπος του κάθε συγγραφέα να μας τα προσφέρει στις παλάμες του είναι κάθε φορά μοναδικός. Ή έστω: αυτό είναι το ζητούμενο. Από αυτή την άποψη η Ξυλούρη μας έχει δώσει ένα πολύ φρέσκο μυθιστόρημα, με ένα ύφος ολόδικό της, μια γραφή που ενώ χοντρικά θα μπορούσαμε να την εντάξουμε στο μαγικό ρεαλισμό, αντιστέκεται στις κατηγοριοποιήσεις μια που το ίχνος, η σφραγίδα της είναι ξεχωριστή. Η συγγραφέας έχει βρει τη δική της γλώσσα κι έχει χτίσει με αυτήν το δικό της κόσμο, έναν κόσμο που ενώ απλώνει το χέρι προς την ποίηση και την αλληγορία, τα πόδια του είναι βυθισμένα στο χώμα της πραγματικότητας απ’ όπου και αντλούν την αλήθεια τους τα αισθήματα κι οι καταστάσεις.

Με γνώμονα την πυκνότητα

Όσοι διαβάσουν τη Νυχτερινή βάρδια του καλλιγράφου θα απολαύσουν –είμαι βέβαιη– τον αφηγηματικό οίστρο μιας εμπνευσμένης «παραμυθούς» που ξέρει να μας διηγείται σκοτεινά και συγκινητικά σύγχρονα παραμύθια.

Θα έλεγα μάλιστα πως στο πρώτο μισό του βιβλίου, εκεί όπου η αφήγηση επικεντρώνεται στην ιστορία του πατέρα, γιου και εγγονού Ραγκούδη, το κείμενο έχει ζηλευτή πυκνότητα που στο δεύτερο μισό, κατά την γνώμη μου, την χάνει. Πιστεύω πως η επιλογή της συγγραφέως να φέρει στη σκηνή μια σειρά από δευτερεύοντα πρόσωπα με τις μικρές τους ιστορίες που αλληλοδιαπλέκονται με φόντο τη σύγχρονη εκδοχή του Νιόφυτου, καθώς αυτό έχει μετατραπεί σε παραθαλάσσιο θέρετρο (και μαστίζεται από όλες τις πληγές που πλήττουν παρόμοια θέρετρα τα οποία θάλλουν μόνο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες), «αραιώνει» τρόπον τινά το δυνατό μείγμα συγκίνησης που μας είχε επιφυλάξει το πρώτο μέρος. Η Ξυλούρη, βέβαια, δεν χάνει το νήμα της, όμως διαβάζοντας το βιβλίο είχα την αίσθηση πως συνέπτυξε σε αυτό υλικό για δύο μυθιστορήματα και πως το δεύτερο μάλιστα κάπως αφαίμαζε το πρώτο απομυζώντας του πολύτιμα θρεπτικά συστατικά.

Σε κάθε περίπτωση, βέβαια, η επίγευση του βιβλίου είναι δυνατή καθώς πρόκειται για ένα πολύ αξιοπρόσεκτο μυθιστόρημα που σίγουρα θα βάλει τη στάμπα του στη φετινή χρονιά και όσοι το διαβάσουν θα απολαύσουν –είμαι βέβαιη– τον αφηγηματικό οίστρο μιας εμπνευσμένης «παραμυθούς» που ξέρει να μας διηγείται σκοτεινά και συγκινητικά σύγχρονα παραμύθια.

* Η ΕΛΕΝΑ ΜΑΡΟΥΤΣΟΥ είναι συγγραφέας και εκπαιδευτικός.

altΗ νυχτερινή βάρδια του καλλιγράφου
Μαρία Ξυλούρη
Καλέντης 2015
Σελ. 296, τιμή εκδότη €15,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΞΥΛΟΥΡΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ήλιος με ξιφολόγχες» του Γιώργου Σκαμπαρδώνη (κριτική) – Μεσοπόλεμος εντός, εκτός και επί ταυτά

«Ήλιος με ξιφολόγχες» του Γιώργου Σκαμπαρδώνη (κριτική) – Μεσοπόλεμος εντός, εκτός και επί ταυτά

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Σκαμπαρδώνη «Ήλιος με ξιφολόγχες» (εκδ. Πατάκη).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το τελευταίο μυθιστόρημα του Γιώργου Σκαμπαρδώνη ξεκινάει άκρως δελεαστικά. Εν έτει 1931 μια τυχαία φωτιά σε χαμοκέλα της Θεσσαλο...

«Όχι δεν χωριζόμαστε» του Γιώργου Στόγια (κριτική) – Ενίοτε συμβαίνουν «ατυχήματα»

«Όχι δεν χωριζόμαστε» του Γιώργου Στόγια (κριτική) – Ενίοτε συμβαίνουν «ατυχήματα»

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Στόγια «Όχι δεν χωριζόμαστε» (εκδ. Μελάνι). Κεντρική εικόνα: © Tegan Mierle (Unsplash).

Γράφει ο Νίκος Σαλτερής

Ο Γιώργος Στόγιας, γεννημένος στην Αθήνα (1973) σπούδασε στην Κρήτη και στη...

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

Για το μυθιστόρημα του Λύο Καλοβυρνά «Όλες μας» (εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: © Diego San / Unsplash.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Γυναικοκτο...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» του Γιάννη Ν. Μπασκόζου (προδημοσίευση)

«Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» του Γιάννη Ν. Μπασκόζου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιάννη Ν. Μπασκόζου «Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι νεραντζιές τρελαίνονται την άνοιξη στο Παγκράτι. Οι μυρωδιές τους α...

Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία 2022: Στη Μαρία Λαϊνά το Μεγάλο Βραβείο

Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία 2022: Στη Μαρία Λαϊνά το Μεγάλο Βραβείο

Ανακοινώθηκαν τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας, Λογοτεχνικής Μετάφρασης και Παιδικού Βιβλίου καθώς και το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων, το οποίο απονέμεται στη Μαρία Λαϊνά για τη συνολική προσφορά της στα Γράμματα. Τα βραβεία αφορούν βιβλία που κυκλοφόρησαν μέσα στο 2021. Φωτογραφία © Αργυρώ Μπο...

Οι εκδότες χαιρετίζουν την εισαγωγή του «πολλαπλού σχολικού βιβλίου» μα ετοιμάζουν προσφυγή στο ΣΤΕ «για την άκρως προβληματική διαδικασία»

Οι εκδότες χαιρετίζουν την εισαγωγή του «πολλαπλού σχολικού βιβλίου» μα ετοιμάζουν προσφυγή στο ΣΤΕ «για την άκρως προβληματική διαδικασία»

H Σύμπραξη Εκδοτών προσφεύγει στο ΣτΕ με στόχο την επανεξέταση των όρων της Πρόσκλησης του υπουργείου Παιδείας σχετικά με το πολλαπλό σχολικό εγχειρίδιο ενώ ταυτόχρονα καταθέτουν τις δικές τους προτάσεις. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» του Γιάννη Ν. Μπασκόζου (προδημοσίευση)

«Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» του Γιάννη Ν. Μπασκόζου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιάννη Ν. Μπασκόζου «Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι νεραντζιές τρελαίνονται την άνοιξη στο Παγκράτι. Οι μυρωδιές τους α...

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Έρωτες, έρωτες, έρωτες» του Βαγγέλη Ραπτόπουλου (προδημοσίευση)

«Έρωτες, έρωτες, έρωτες» του Βαγγέλη Ραπτόπουλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βαγγέλη Ραπτόπουλου «Έρωτες, έρωτες, έρωτες» – δώδεκα ιστορίες με πρωταγωνιστές που επιμένουν να παλεύουν για την ικανοποίηση της ερωτικής τους επιθυμίας. Δώδεκα παραλλαγές πάνω στο ίδιο θέμα, με την τελευταία και μεγαλύτερη να αγκαλιάζει όλες τις προηγούμενες. Κυκλο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Δύο αξιοπρόσεκτα ελληνικά αστυνομικά

Δύο αξιοπρόσεκτα ελληνικά αστυνομικά

Δύο ελληνικά αστυνομικά μυθιστορήματα που ξεχωρίζουν: «Το τελευταίο κορίτσι» (εκδ. Τόπος), του Γιάννη Ξανθόπουλου και «Το σπάσιμο» (εκδ. Μεταίχμιο), του Τάσου Παπαναστασίου.

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρίου

...

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Λογοτεχνία, έμφυλες ταυτότητες, πατριαρχία, φεμινιστικό κίνημα, γυναικεία γραφή. Αμάντα Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ*, Λύο Καλοβυρνάς φωτίζουν όψεις ενός ζητήματος που μας αφορά περισσότερο απ΄ όσο ίσως πιστεύουμε, ενώ ακολουθεί επιλογή βιβλίων ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας από τις πρόσφατες ...

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ