alt

Για τη νουβέλα της Σταυρούλας Σκαλίδη Γραφείον ο φόβος (εκδ. Πόλις).

Του Κώστα Αγοραστού

Η αλήθεια μόνο έναντι θανάτου δίδεται.
Οδυσσέας Ελύτης, Τα ελεγεία της οξώπετρας, 1991

Η νέα νουβέλα της Σταυρούλας Σκαλίδη, Γραφείον ο φόβος, είναι μια ιστορία για την απώλεια, τη φιλία, τον ανολοκλήρωτο έρωτα, τις δεσμεύσεις και τις ενοχές των ανθρώπων. Οι ήρωές της έρχονται αντιμέτωποι με τον κατακερματισμό των κοινωνικών αξιών, τη διαφθορά των συμπολιτών τους και το έγκλημα αλλά την ίδια στιγμή και με τη γέννηση της ελπίδας για ζωή και δημιουργία.

Η αλήθεια της ιστορίας

Τα χρόνια της κρίσης και της έκπτωσης των αξιών, χωρίς να κατονομάζονται, σκιαγραφούνται με υποδειγματικό τρόπο, για ν’ αποτελέσουν αναπόσπαστο και στέρεο διάκοσμο στην ιστορία της Σκαλίδη.

Ο ήρωας, παλαίμαχος συντάκτης του αστυνομικού ρεπορτάζ, με πρόσχημα τη μη συμμόρφωση σε μια αλλαγή στο ύφος του κειμένου σύμφωνα με τις επιθυμίες του αρχισυντάκτη του, και αφορμή τη μείωση προσωπικού της εφημερίδας όπου εργαζόταν επί σειρά ετών, χάνει τη δουλειά του. Κι έπειτα τα γεγονότα ακολουθούν καταιγιστικό ρυθμό. Αποφασίζει να συνεχίσει να κάνει τα ρεπορτάζ του και τις έρευνές του αναρτώντας τες σε ένα μπλογκ στο διαδίκτυο. Ο μέντοράς του τού εμπιστεύεται μια πολύ σημαντική πληροφορία κι έπειτα από μερικές μέρες πεθαίνει κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες (ή μήπως τον δολοφονούν;). Ο ήρωας δέχεται απειλές και εκφοβισμούς για τη ζωή τη δική του και των κοντινών του προσώπων. Η σύντροφός του τον εγκαταλείπει και αυτός βρίσκεται μόνος σε ένα σπίτι μουντό και μια πόλη εχθρική. Παράλληλα, ένας τρόφιμος των φυλακών από την επαρχία και ένας νεαρός, ο οποίος είχε στρατολογηθεί στις τάξεις της φασιστικής πτέρυγας, κάποιας παρακρατικής οργάνωσης, του δίνουν στοιχεία, η αποκάλυψη των οποίων θα προκαλέσει σάλο στην κοινωνική και πολιτική ζωή της χώρας. Ανώτατα κυβερνητικά στελέχη και επιχειρηματίες εμπλέκονται στη χρηματοδότηση της εν λόγω οργάνωσης. Ένα ειδεχθές έγκλημα θα αποκαλυφθεί και μαζί του θα φανούν και τα βαθιά ρήγματα στην κοινωνία. Η ελπίδα και το φως στη ζωή του ήρωα έρχονται με την πρόσκαιρη επιστροφή της συντρόφου του και της νεογέννητης κόρης του. Τα χρόνια της κρίσης και της έκπτωσης των αξιών, χωρίς να κατονομάζονται, σκιαγραφούνται με υποδειγματικό τρόπο, για ν’ αποτελέσουν αναπόσπαστο και στέρεο διάκοσμο στην ιστορία της Σκαλίδη.

alt
    Η Σταυρούλα Σκαλίδη
 

Η αλήθεια των ηρώων

Ο ήρωας της νουβέλας της Σκαλίδη αποτίει φόρο τιμής προς όλους τους ενσυνείδητους και ακαταπόνητους δημοσιογράφους, των εφημερίδων κατά κύριο λόγο. Το μεγαλύτερο πάθος του πρωταγωνιστή αφορά την αλήθεια και την αναζήτησή της. Και η αλήθεια συχνά έχει υψηλό κόστος. Δια στόματός του η συγγραφέας γράφει: «Φυγάς από τη ζωή μου για τουλάχιστον είκοσι χρόνια, όσα δούλευα. Κρυμμένος πίσω από τόνους δημοσιογραφικό χαρτί, από αλλεπάλληλα τηλεφωνήματα, από μελάνια, φήμες και ειδήσεις. Απέφευγα όπως ο διάολος το λιβάνι, εμένα. Έτρεχα –κι ακόμα τρέχω– για άλλους, αλλά εγώ στην απέξω. Μην τυχόν και δω καμιά στάλα τον εαυτόν μου. Ένιωθα υπαρκτός μόνο όταν έβλεπα τις τυπωμένες μου λέξεις». Ο ήρωάς της προσπαθεί να κρατηθεί στην καθημερινότητά του από αξίες που έχουν εκλείψει και ανθρώπους που έχουν χαθεί. Η ζωή του θα ανατραπεί. Η ελευθερία του θα χαθεί. Μάταια επιχειρεί να εξηγήσει τον κόσμο υπό το πρίσμα της τιμιότητας και της αλήθειας. Θα το καταφέρει μόνο μέσα από τα μάτια της νεογέννητης κόρης του και με απεύθυνση προς αυτήν.

Η αλήθεια της γραφής

Η Σκαλίδη με αυτό το βιβλίο της αφήνει πίσω της μια εποχή άνυδρη και μουντή. Και παράλληλα αποδεικνύει ότι ακόμη και σε τέτοιες εποχές η δημιουργία και το φως μπορεί να ξεπηδήσουν από παντού.

Καθώς ξετυλίγεται η ιστορία, η Σκαλίδη κλιμακώνει την ένταση της γραφής της με τρόπο αξιοπρόσεκτο. Στην αρχή με μικρές και κοφτές προτάσεις, το κείμενο υποβάλλει τον αναγνώστη σε έναν αυστηρό ρυθμό, πλήρως συντονισμένο με την ανάσα και τις σκέψεις του αφηγητή-ήρωα. Μουσικότητα προσεκτικά “χτισμένη” που μοιάζει σαν το πρελούδιο της επερχόμενης καταστροφής. Κι έπειτα οι φράσεις μεγαλώνουν, οι σκέψεις εκφράζουν αγωνία και φόβο. Και αμηχανία. Γι’ αυτό που συμβαίνει, για το πόσο βαθιές είναι οι σχέσεις της εξουσίας με τη διαφθορά και την ανθρώπινη απληστία. Και όλα αυτά στο βυθό, γιατί στην επιφάνεια υπάρχει φαινομενική ησυχία και ανησυχητική σιωπή. Η γλώσσα της αφήγησης της Σκαλίδη, με όλες της τις διακυμάνσεις και τις αλλαγές στη θερμοκρασία των φράσεων, αποτυπώνει με ακρίβεια το παραπάνω κλίμα συμβάλλοντας στο άρτιο αποτέλεσμα του βιβλίου.

Η αλήθεια της συγγραφέως

Σ’ αυτό το τρίτο της βιβλίο, η Σταυρούλα Σκαλίδη φωτογραφίζει εκφάνσεις των ημερών της κοινωνικής και οικονομικής κρίσης χωρίς καταγγελτική διάθεση. Έχοντας και η ίδια περάσει από τη στενωπό της απόλυσης και της ανεργίας, χρησιμοποιεί το προσωπικό της βίωμα και καταγράφει με ψυχραιμία τις δαιδαλώδεις συνέπειες αυτών που ζούμε τα τελευταία χρόνια. Ανεργία, διαφθορά, κατακόρυφη αύξηση ρατσιστικών και φασιστικών επεισοδίων. Αλλά και τις μικρές, προσωπικές χαρές και λύπες στο μικρόκοσμο του καθενός. Την ανθοφορία των λουλουδιών, το αίνιγμα του έρωτα, τη συμβίωση των ανθρώπων. Η Σκαλίδη με αυτό το βιβλίο της αφήνει πίσω της μια εποχή άνυδρη και μουντή. Και παράλληλα αποδεικνύει ότι ακόμη και σε τέτοιες εποχές η δημιουργία και το φως μπορεί να ξεπηδήσουν από παντού.

* Ο ΚΩΣΤΑΣ ΑΓΟΡΑΣΤΟΣ είναι δημοσιογράφος.

altΓραφείον ο φόβος
Μια πολλαπλή ήττα
Σταυρούλα Σκαλίδη
Πόλις 2015
Σελ. 168, τιμή εκδότη €12,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΣ ΣΚΑΛΙΔΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό» της Σώτης Τριανταφύλλου (κριτική) – Έλληνες στου Μέμφις τα στενά

«Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό» της Σώτης Τριανταφύλλου (κριτική) – Έλληνες στου Μέμφις τα στενά

Για το μυθιστόρημα της Σώτης Τριανταφύλλου «Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό - Χρονικό σε πόλεις με ποτάμι» (εκδ. Πατάκη). Η κεντρική φωτογραφία, που κοσμεί το εξώφυλλο, είναι του Στάνλεϊ Κιούμπρικ.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
«… άμμος» του Μιχάλη Μακρόπουλου (κριτική) – Memento mori

«… άμμος» του Μιχάλη Μακρόπουλου (κριτική) – Memento mori

Για τη νουβέλα του Μιχάλη Μακρόπουλου «...Άμμος» (εκδ. Κίχλη). 

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Ένας θολός ουρανός, η θάλασσα σαν μια θαμπή μεμβράνη, όλο το σκηνικό εκτεθειμένο σε έναν εμμονικό νοτιά, που όλα τα μεταπλάθει ...

«Τώρα είναι μετά» του Γιάννη Γαβαλά (κριτική) – Η αναζήτηση του καλού μέσα στο παράδοξο

«Τώρα είναι μετά» του Γιάννη Γαβαλά (κριτική) – Η αναζήτηση του καλού μέσα στο παράδοξο

Για το μυθιστόρημα του Γιάννη Γαβαλά «Τώρα είναι μετά» (εκδ. Ροδακιό). 

Γράφει η Ζέτα Κουντούρη 

Αυτοτοσαρκασμός και λεπτή ειρωνεία διατρέχουν το μυθιστόρημα του Γιάννη Γαβαλά με τον παράξενο τίτλο ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου (κριτική)

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου (κριτική)

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου με τον Μάνο Καρατζογιάννη στον πρωταγωνιστικό ρόλο, στο θέατρο «Σταθμός».

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Είδα, στο θέατρο «Σταθμός», τη σκηνοθεσία του Κώστ...

Η Ρέιτσελ Κασκ στην Αθήνα: Θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού»

Η Ρέιτσελ Κασκ στην Αθήνα: Θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού»

Στην Αθήνα έρχεται η συγγραφέας Ρέιτσελ Κασκ, όπου θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού» (μτφρ. Ντόρα Δαρβίρη, εκδ. Gutenberg). Την Τρίτη, 27  Μαΐου, στις 7μμ, στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης.

Επιμέλεια: Book Press

...
«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη βραβευμένη με το «Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUPL) 2021» συλλογή διηγημάτων της Μαλτέζας συγγραφέως Λάρα Καλέγια (Lara Calleja) «Τα καταστρέψατε όλα» (μτφρ. Βίκυ Πορφυρίδου), η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: ...

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από την εισαγωγή της μελέτης του Αχιλλέα Σύρμου «Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα–φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 – 1991», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τέσσερις ενδιαφέρουσες ποιητικές συλλογές από την περισσότερο ή λιγότερο πρόσφατη εκδοτική σοδειά. Τρία έργα από δόκιμους δημιουργούς και ένα αξιοπρόσεκτο ντεμπούτο.

Γράφει ο Γιώργος Δρίτσας 

...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Σταντάλ, Φώκνερ, Έσσε, αλλά και σύγχρονες φωνές συγκροτούν μια δεκάδα βιβλίων που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και που αξίζει να διαβάσουμε. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ