souroupo-sti-thessaloniki

Στη συλλογή του Τζαζ, παθήσεις και άλλα τινά (εκδ. Κέδρος) ο Παναγιώτης Γούτας συγκέντρωσε διηγήματα που έγραψε τα τελευταία 25 χρόνια.

Της Αλεξάνδρας Μπακονίκα

Ο ερωτισμός, τα όνειρα, οι στόχοι ζωής, αλλά και οι ηθικές αξίες κυρίως ενός σύγχρονου αστού προβάλλονται στην καινούργια συλλογή διηγημάτων του Παναγιώτη Γούτα. Η τριτοπρόσωπη γραφή ενός παντογνώστη αφηγητή, που ξετυλίγει την πλοκή, κρίνει, σχολιάζει -και ασφαλώς μέσα από τα προσωπεία των διαφόρων πρωταγωνιστών- αδρά τον ζωγραφίζει. Είναι μορφωμένος, ευαίσθητος, με σταθερή προσήλωση για την ομορφιά στις ποικίλες εκδηλώσεις της, αλλά και με συμπάθεια και συμπόνια για τους αδύναμους, περιθωριακούς και ταπεινωμένους. Απουσιάζει εντελώς ο καυστικός ανδρικός κυνισμός, η τάση για αναρχία και καταστροφική ανατροπή, επίσης η ατέρμονη διαιώνιση μιας εφηβικής αντιμετώπισης των πραγμάτων, περιπαικτικής, αστάθμητης και επιπόλαιης.

Έντονη παρουσία έχει η νοσταλγία για παλιά ειδύλλια, που ακόμη επιμένουν να τροφοδοτούν με θέρμη τη σκέψη του ερωτευμένου ή ξαφνικά συμβαίνει τα ίδια τα πρόσωπα των ειδυλλίων να εμφανίζονται στη ζωή του, γυρεύοντας λύσεις σε επιτακτικά διλήμματα.

Όμως αυτός ο ώριμος και στοχαστικός αστός, που δεν απεμπολεί τις ηθικές αξίες του ακόμη και στις πιο ακραίες δραματικές καταστάσεις, έλκεται φλογερά και πολλές φορές χάνει τον έλεγχο του εαυτού του από τη σαγήνη της γυναικείας ομορφιάς. Νεαρές έφηβες απαράμιλλης χάρης και κάλλους, κοπέλες στα ταμεία των σούπερ-μάρκετ, νοσηλεύτριες ιατρικών κέντρων, μετανάστριες που δουλεύουν για ένα μεροκάματο, φοιτήτριες, τουρίστριες που χαίρονται τις περιπλανήσεις τους στα αιγαιοπελαγίτικα νησιά, εξάπτουν τον πάντα ενεργό ερωτισμό του. Ο γλυκόπικρος δαίμονας του πόθου συθέμελα τον αναστατώνει, επιτακτικά τον ωθεί να καταστρώνει σχέδια και τακτικές για να τις πολιορκήσει. Το αιώνιο παιχνίδι του πλησιάσματος, της επιδέξιας ερωτικής κατάκτησης του άνδρα προς την γυναίκα, καταγράφεται  με όλη την απολαυστική φαντασμαγορία και τους ιριδισμούς που προκύπτουν. Αν ο έρωτας είναι πάθηση, αρρώστια από τη μέγγενη των πόθων,  άλλο τόσο αποτελεί στήριγμα, φάρμακο της ψυχής ενάντια στη μοναξιά, στον πόνο από επώδυνες σωματικές ασθένειες, και προπαντός ενάντια στην απειλή του θανάτου. Ωστόσο, δεν επικεντρώνεται μόνο στην εξωτερική ομορφιά της γυναίκας, ενδέχεται να χάσει κάθε ενδιαφέρον αν κάτι στη συμπεριφορά της είναι άκομψο, αγενές και υπερφίαλο. Πάντως, το πάθος της ερωτικής αφοσίωσης κι εξάρτησης, που οδηγεί στην παραφορά και στην τρέλα, δεν απουσιάζει στο βιβλίο. Επίσης έντονη παρουσία έχει η νοσταλγία για παλιά ειδύλλια, που ακόμη επιμένουν να τροφοδοτούν με θέρμη τη σκέψη του ερωτευμένου ή ξαφνικά συμβαίνει τα ίδια τα πρόσωπα των ειδυλλίων να εμφανίζονται στη ζωή του, γυρεύοντας λύσεις σε επιτακτικά διλήμματα.

Εξαιρετική είναι η προσέγγιση του Παναγιώτη Γούτα όχι μόνο σχετικά με την πολιορκία θελκτικών γυναικών από την πλευρά του άνδρα, αλλά και στην απόγνωση που αυτός αισθάνεται όταν η γυναίκα τον απορρίπτει, προδίδει και εγκαταλείπει. Επίσης διαπιστώνουμε ότι ο Γούτας διαθέτει μια λεπταίσθητη ικανότητα να παρακολουθεί, να ανιχνεύει σε βάθος τη γυναικεία ψυχοσύνθεση και μέσα στη μαγεία της λαμπρής ωραιότητά της, αλλά και στις πιο οδυνηρές κι αντίξοες καταστάσεις. Το γήρας, η μοναξιά, η αρρώστια, η εγκατάλειψη, η παρακμή και πολλά άλλα παθήματα επικεντρώνονται  σε πολλά γυναικεία πρόσωπα στο βιβλίο.

Στις αιχμηρές συγκρούσεις που πλέκουν τον ιστό των διηγημάτων δεν λείπουν ο φόβος από την επέλαση του θανάτου, οι εξαρτήσεις από ουσίες, η υποχοντρία, οι τυραννικές συμπεριφορές μέσα στην οικογένεια, το ακριβό τίμημα για τη λατρεία της νεότητας.

Στις αιχμηρές συγκρούσεις που πλέκουν τον ιστό των διηγημάτων δεν λείπουν ο φόβος από την επέλαση του θανάτου, οι εξαρτήσεις από ουσίες, η υποχοντρία, οι τυραννικές συμπεριφορές μέσα στην οικογένεια, το ακριβό τίμημα για τη λατρεία της νεότητας, η τραχύτητα και η απανθρωπιά. Ως παθιασμένη εμμονή επίσης παρουσιάζεται και η ακαταμάχητη ανάγκη του πρωταγωνιστή (τουλάχιστον σε τρία διηγήματα ως συγγραφές εμφανίζεται) να θέλει να φτάσει σε μια υπέρβαση των δυνατοτήτων του ως προς την τέχνη της λογοτεχνίας, ώστε τελικά να κατορθώσει «να γράφει αιχμηρά, δηκτικά. Να αφήνει σημάδια, ίχνη στο μυαλό και την ψυχή του αναγνώστη. Να ταράζει τα ύδατα…».

Σχεδόν τα μισά από τα τριάντα διηγήματα της συλλογής συνδέουν τα παθήματα του πρωταγωνιστή με ήχους και μελωδίες της τζαζ -συμβαίνει να είναι φανατικός ρέκτης αυτής της μουσικής. Η εκρηκτική, ενθουσιώδης, ηδυπαθής ή και μελαγχολική πολλές φορές μουσική της τζαζ δίνει χρώμα, ένταση και βάθος  στα συναισθήματα που τον κατακλύζουν. Υπάρχει ένας τόνος ανατρεπτικότητας, μια άγρια ομορφιά σε αυτό το είδος μουσικής που διοχετεύει με ορμή, θάρρος και τόλμη τη διστακτικότητα του, αλλά κι αρκετές φορές γίνεται το καταφύγιό του όταν πρόσωπα και καταστάσεις εξουθενωτικά τον απωθούν.

goutas-photoΟ Γούτας με την ώριμη, καλοδουλεμένη ρεαλιστική γραφή του (έχει ήδη στο ενεργητικό του άλλα τέσσερα βιβλία με αφηγήματα και τρία μυθιστορήματα) επανέρχεται δυναμικά και κερδίζει άμεσα το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Κατορθώνει «να αφήνει ίχνη στο μυαλό του», να τον προβληματίζει και να προκαλεί. Τον εξάπτει με τις φωτοσκιάσεις του ερωτισμού, τον αφυπνίζει συγκινησιακά με τις ακραίες περιπτώσεις οικογενειακών σχέσεων, τις ρήξεις που προκύπτουν και τα ηθικά διλήμματα ανθρώπων που τελικά κατατροπώνονται από αδιέξοδα. Οι πιο σκοτεινοί ήρωες είναι και οι πιο συναρπαστικοί, κι ακόμη περισσότερο όταν παρουσιάζονται με την απρόσμενη τροπή που δίνει ο συγγραφέας στην ανέλιξη της πλοκής.

* Η ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΜΠΑΚΟΝΙΚΑ είναι ποιήτρια.

altΤζαζ, παθήσεις και άλλα τινά
Διηγήματα 1989-2014
Παναγιώτης Γούτας
Κέδρος 2015
Σελ. 272, τιμή εκδότη €13,50

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΓΟΥΤΑ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

Για το μυθιστόρημα του Λύο Καλοβυρνά «Όλες μας» (εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: © Diego San / Unsplash.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Γυναικοκτο...

«Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» του Ξενοφώντα Κοντιάδη (κριτική) – Μυθιστορηματική και συναισθηματική προσέγγιση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του

«Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» του Ξενοφώντα Κοντιάδη (κριτική) – Μυθιστορηματική και συναισθηματική προσέγγιση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του

Για το μυθιστόρημα του Ξενοφώντα Κοντιάδη «Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» (εκδ. Τόπος). Στην κεντρική εικόνα, ο Νίκος Μπελογιάννης. 

Γράφει ο Γιώργος Σιακαντάρης

Τι άνθρωποι ήταν αυτοί που μετά την ήττα του ΚΚΕ κα...

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

Για τη συλλογή διηγημάτων της Λουκίας Δέρβη «Ακούω φωνές» (εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο συγγραφέας ως αντηχείο ενός παλλόμενου κόσμου. Ο δημιουργός ως γόνιμος υποδοχέας γεγονότων, αδιαμόρφωτων κατά βάση, όπω...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

Στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση είδαμε τη μεγαλειώδη παράσταση «ROHTKO» του Πολωνού σκηνοθέτη Λούκα Τβαρκόφσκι [Lukasz Twarkowski], αποτέλεσμα συνεργασίας του με τον Κρίστιαν Λούπα.

Γράφει ο Νϊκος Ξένιος

Ο Λούκας Τβαρκόφσκι σκηνοθέτησε τ...

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Απονεμήθηκε στην Katja Oskamp και τη μεταφράστριά της στα αγγλικά Jo Heinrich, το «Dublin Literary Award 2023» για το μυθιστόρημά της Katja Oskam «Marzahn, Mon Amour». Σύντομα θα κυκλοφορήσει και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

...
Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Ο Haruki Murakami [Χαρούκι Μουρακάμι] είναι ο πρώτος Ιάπωνας συγγραφέας που έλαβε το Βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών». Η συλλογή διηγημάτων του «Σε πρώτο ενικό» κυκλοφόρησε προσφάτως από τις εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση Βασίλη Κιμούλη.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τον πρόλογο του συγγραφέα Παναγιώτη Γούτα της ανθολογίας κειμένων του «Κήπος βιβλίων – Διαβάζοντας Θεσσαλονικείς και Αμερικανούς πεζογράφους», που θα κυκλοφορήσει στις 17 Μαΐου από τις εκδόσεις Νησίδες.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Κανείς δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημά σου, αν δεν κάνεις ο ίδιος την αρχή για να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Είκοσι επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις βιβλίων αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης από τους επαγγελματίες του είδους.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ