souroupo-sti-thessaloniki

Στη συλλογή του Τζαζ, παθήσεις και άλλα τινά (εκδ. Κέδρος) ο Παναγιώτης Γούτας συγκέντρωσε διηγήματα που έγραψε τα τελευταία 25 χρόνια.

Της Αλεξάνδρας Μπακονίκα

Ο ερωτισμός, τα όνειρα, οι στόχοι ζωής, αλλά και οι ηθικές αξίες κυρίως ενός σύγχρονου αστού προβάλλονται στην καινούργια συλλογή διηγημάτων του Παναγιώτη Γούτα. Η τριτοπρόσωπη γραφή ενός παντογνώστη αφηγητή, που ξετυλίγει την πλοκή, κρίνει, σχολιάζει -και ασφαλώς μέσα από τα προσωπεία των διαφόρων πρωταγωνιστών- αδρά τον ζωγραφίζει. Είναι μορφωμένος, ευαίσθητος, με σταθερή προσήλωση για την ομορφιά στις ποικίλες εκδηλώσεις της, αλλά και με συμπάθεια και συμπόνια για τους αδύναμους, περιθωριακούς και ταπεινωμένους. Απουσιάζει εντελώς ο καυστικός ανδρικός κυνισμός, η τάση για αναρχία και καταστροφική ανατροπή, επίσης η ατέρμονη διαιώνιση μιας εφηβικής αντιμετώπισης των πραγμάτων, περιπαικτικής, αστάθμητης και επιπόλαιης.

Έντονη παρουσία έχει η νοσταλγία για παλιά ειδύλλια, που ακόμη επιμένουν να τροφοδοτούν με θέρμη τη σκέψη του ερωτευμένου ή ξαφνικά συμβαίνει τα ίδια τα πρόσωπα των ειδυλλίων να εμφανίζονται στη ζωή του, γυρεύοντας λύσεις σε επιτακτικά διλήμματα.

Όμως αυτός ο ώριμος και στοχαστικός αστός, που δεν απεμπολεί τις ηθικές αξίες του ακόμη και στις πιο ακραίες δραματικές καταστάσεις, έλκεται φλογερά και πολλές φορές χάνει τον έλεγχο του εαυτού του από τη σαγήνη της γυναικείας ομορφιάς. Νεαρές έφηβες απαράμιλλης χάρης και κάλλους, κοπέλες στα ταμεία των σούπερ-μάρκετ, νοσηλεύτριες ιατρικών κέντρων, μετανάστριες που δουλεύουν για ένα μεροκάματο, φοιτήτριες, τουρίστριες που χαίρονται τις περιπλανήσεις τους στα αιγαιοπελαγίτικα νησιά, εξάπτουν τον πάντα ενεργό ερωτισμό του. Ο γλυκόπικρος δαίμονας του πόθου συθέμελα τον αναστατώνει, επιτακτικά τον ωθεί να καταστρώνει σχέδια και τακτικές για να τις πολιορκήσει. Το αιώνιο παιχνίδι του πλησιάσματος, της επιδέξιας ερωτικής κατάκτησης του άνδρα προς την γυναίκα, καταγράφεται  με όλη την απολαυστική φαντασμαγορία και τους ιριδισμούς που προκύπτουν. Αν ο έρωτας είναι πάθηση, αρρώστια από τη μέγγενη των πόθων,  άλλο τόσο αποτελεί στήριγμα, φάρμακο της ψυχής ενάντια στη μοναξιά, στον πόνο από επώδυνες σωματικές ασθένειες, και προπαντός ενάντια στην απειλή του θανάτου. Ωστόσο, δεν επικεντρώνεται μόνο στην εξωτερική ομορφιά της γυναίκας, ενδέχεται να χάσει κάθε ενδιαφέρον αν κάτι στη συμπεριφορά της είναι άκομψο, αγενές και υπερφίαλο. Πάντως, το πάθος της ερωτικής αφοσίωσης κι εξάρτησης, που οδηγεί στην παραφορά και στην τρέλα, δεν απουσιάζει στο βιβλίο. Επίσης έντονη παρουσία έχει η νοσταλγία για παλιά ειδύλλια, που ακόμη επιμένουν να τροφοδοτούν με θέρμη τη σκέψη του ερωτευμένου ή ξαφνικά συμβαίνει τα ίδια τα πρόσωπα των ειδυλλίων να εμφανίζονται στη ζωή του, γυρεύοντας λύσεις σε επιτακτικά διλήμματα.

Εξαιρετική είναι η προσέγγιση του Παναγιώτη Γούτα όχι μόνο σχετικά με την πολιορκία θελκτικών γυναικών από την πλευρά του άνδρα, αλλά και στην απόγνωση που αυτός αισθάνεται όταν η γυναίκα τον απορρίπτει, προδίδει και εγκαταλείπει. Επίσης διαπιστώνουμε ότι ο Γούτας διαθέτει μια λεπταίσθητη ικανότητα να παρακολουθεί, να ανιχνεύει σε βάθος τη γυναικεία ψυχοσύνθεση και μέσα στη μαγεία της λαμπρής ωραιότητά της, αλλά και στις πιο οδυνηρές κι αντίξοες καταστάσεις. Το γήρας, η μοναξιά, η αρρώστια, η εγκατάλειψη, η παρακμή και πολλά άλλα παθήματα επικεντρώνονται  σε πολλά γυναικεία πρόσωπα στο βιβλίο.

Στις αιχμηρές συγκρούσεις που πλέκουν τον ιστό των διηγημάτων δεν λείπουν ο φόβος από την επέλαση του θανάτου, οι εξαρτήσεις από ουσίες, η υποχοντρία, οι τυραννικές συμπεριφορές μέσα στην οικογένεια, το ακριβό τίμημα για τη λατρεία της νεότητας.

Στις αιχμηρές συγκρούσεις που πλέκουν τον ιστό των διηγημάτων δεν λείπουν ο φόβος από την επέλαση του θανάτου, οι εξαρτήσεις από ουσίες, η υποχοντρία, οι τυραννικές συμπεριφορές μέσα στην οικογένεια, το ακριβό τίμημα για τη λατρεία της νεότητας, η τραχύτητα και η απανθρωπιά. Ως παθιασμένη εμμονή επίσης παρουσιάζεται και η ακαταμάχητη ανάγκη του πρωταγωνιστή (τουλάχιστον σε τρία διηγήματα ως συγγραφές εμφανίζεται) να θέλει να φτάσει σε μια υπέρβαση των δυνατοτήτων του ως προς την τέχνη της λογοτεχνίας, ώστε τελικά να κατορθώσει «να γράφει αιχμηρά, δηκτικά. Να αφήνει σημάδια, ίχνη στο μυαλό και την ψυχή του αναγνώστη. Να ταράζει τα ύδατα…».

Σχεδόν τα μισά από τα τριάντα διηγήματα της συλλογής συνδέουν τα παθήματα του πρωταγωνιστή με ήχους και μελωδίες της τζαζ -συμβαίνει να είναι φανατικός ρέκτης αυτής της μουσικής. Η εκρηκτική, ενθουσιώδης, ηδυπαθής ή και μελαγχολική πολλές φορές μουσική της τζαζ δίνει χρώμα, ένταση και βάθος  στα συναισθήματα που τον κατακλύζουν. Υπάρχει ένας τόνος ανατρεπτικότητας, μια άγρια ομορφιά σε αυτό το είδος μουσικής που διοχετεύει με ορμή, θάρρος και τόλμη τη διστακτικότητα του, αλλά κι αρκετές φορές γίνεται το καταφύγιό του όταν πρόσωπα και καταστάσεις εξουθενωτικά τον απωθούν.

goutas-photoΟ Γούτας με την ώριμη, καλοδουλεμένη ρεαλιστική γραφή του (έχει ήδη στο ενεργητικό του άλλα τέσσερα βιβλία με αφηγήματα και τρία μυθιστορήματα) επανέρχεται δυναμικά και κερδίζει άμεσα το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Κατορθώνει «να αφήνει ίχνη στο μυαλό του», να τον προβληματίζει και να προκαλεί. Τον εξάπτει με τις φωτοσκιάσεις του ερωτισμού, τον αφυπνίζει συγκινησιακά με τις ακραίες περιπτώσεις οικογενειακών σχέσεων, τις ρήξεις που προκύπτουν και τα ηθικά διλήμματα ανθρώπων που τελικά κατατροπώνονται από αδιέξοδα. Οι πιο σκοτεινοί ήρωες είναι και οι πιο συναρπαστικοί, κι ακόμη περισσότερο όταν παρουσιάζονται με την απρόσμενη τροπή που δίνει ο συγγραφέας στην ανέλιξη της πλοκής.

* Η ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΜΠΑΚΟΝΙΚΑ είναι ποιήτρια.

altΤζαζ, παθήσεις και άλλα τινά
Διηγήματα 1989-2014
Παναγιώτης Γούτας
Κέδρος 2015
Σελ. 272, τιμή εκδότη €13,50

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΓΟΥΤΑ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Λοιμός» του Αντρέα Φραγκιά – Γιατί να τον διαβάσει ο αναγνώστης του 21ου αιώνα;

«Λοιμός» του Αντρέα Φραγκιά – Γιατί να τον διαβάσει ο αναγνώστης του 21ου αιώνα;

Το μυθιστόρημα του Αντρέα Φραγκιά «Λοιμός» και ο αναγνώστης του 21ου αιώνα. Το μυθιστόρημα κυκλοφόρησε ξανά πριν από λίγο καιρό από τις εκδόσεις Ποταμός.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το ερώτημα του τίτλου δεν είναι πυροτέχνημα. Όταν ένα βιβλίο...

Γιώτα Ιωαννίδου «Coffee time», Λεύκη Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα»: Με πυξίδα τον έρωτα και την ιστορία

Γιώτα Ιωαννίδου «Coffee time», Λεύκη Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα»: Με πυξίδα τον έρωτα και την ιστορία

Για τη νουβέλα της Γιώτας Ιωαννίδου «Coffee time» και τη συλλογή διηγημάτων της Λεύκης Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα» (εκδ. Βακχικόν).

Γράφει ο Παναγιώτης Γούτας

...

«Δύο παράξενα πλάσματα» του Ανδρέα Μήτσου – Το ναυάγιο που γεννά ατομικά και συλλογικά τραύματα

«Δύο παράξενα πλάσματα» του Ανδρέα Μήτσου – Το ναυάγιο που γεννά ατομικά και συλλογικά τραύματα

Για τη νουβέλα του Ανδρέα Μήτσου «Δύο παράξενα πλάσματα» (εκδ. Καστανιώτη).

Γράφει ο Σπύρος Γ. Μπρίκος

Στη νέα νουβέλα του Ανδρέα Μήτσου ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Λοιμός» του Αντρέα Φραγκιά – Γιατί να τον διαβάσει ο αναγνώστης του 21ου αιώνα;

«Λοιμός» του Αντρέα Φραγκιά – Γιατί να τον διαβάσει ο αναγνώστης του 21ου αιώνα;

Το μυθιστόρημα του Αντρέα Φραγκιά «Λοιμός» και ο αναγνώστης του 21ου αιώνα. Το μυθιστόρημα κυκλοφόρησε ξανά πριν από λίγο καιρό από τις εκδόσεις Ποταμός.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το ερώτημα του τίτλου δεν είναι πυροτέχνημα. Όταν ένα βιβλίο...

Έξι βιβλία κουίρ πεζογραφίας και ποίησης από τις εκδόσεις Βακχικόν

Έξι βιβλία κουίρ πεζογραφίας και ποίησης από τις εκδόσεις Βακχικόν

Τρεις συν τρεις προτάσεις κουίρ πεζογραφίας και ποίησης από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

...

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Φρήντριχ Ντύρρενματτ [Friedrich Dürrenmatt] «Η κοιλάδα της αταξίας» (σε νέα μτφρ. του Βασίλη Πατέρα, με επίμετρο της Πελαγίας Τσινάρη), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Φρήντριχ Ντύρρενματτ [Friedrich Dürrenmatt] «Η κοιλάδα της αταξίας» (σε νέα μτφρ. του Βασίλη Πατέρα, με επίμετρο της Πελαγίας Τσινάρη), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βραβευμένο θεατρικό του Γιώργου Μπουρονίκου «Με στέβια και αγαύη», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΖΕΝΙΕ: Συγγνώμη που θα ρωτήσω: Παιδιά δεν έχε...

«Εγώ, ο άλλος»
της Έλενας Σαλιγκάρα (προδημοσίευση)

«Εγώ, ο άλλος»
της Έλενας Σαλιγκάρα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Έλενας Σαλιγκάρα «Εγώ, ο άλλος», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Αν έλεγα πως εκείνο το βράδυ κοιμήθηκα καλά, θα ήταν ψέμα. Όχι πως τ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Έξι βιβλία κουίρ πεζογραφίας και ποίησης από τις εκδόσεις Βακχικόν

Έξι βιβλία κουίρ πεζογραφίας και ποίησης από τις εκδόσεις Βακχικόν

Τρεις συν τρεις προτάσεις κουίρ πεζογραφίας και ποίησης από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

...

Καλοκαίρι 2025: «Διαβάζοντας σε ανοιχτούς ορίζοντες» – 50 λογοτεχνικά βιβλία για όλες τις διαθέσεις και για κάθε στιγμή

Καλοκαίρι 2025: «Διαβάζοντας σε ανοιχτούς ορίζοντες» – 50 λογοτεχνικά βιβλία για όλες τις διαθέσεις και για κάθε στιγμή

Διηγήματα, νουβέλες και μυθιστορήματα, σύγχρονα και κλασικά, όλα μαζί ανοίγουν μια αναγνωστική βεντάλια για όλες τις διαθέσεις και προτιμήσεις και για κάθε στιγμή. 

Επιλογή-κείμενα: Κώστας Αγοραστός, Διονύσης Μαρίνος

Π...

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 +1 βιογραφίες και αυτοβιογραφικά κείμενα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 +1 βιογραφίες και αυτοβιογραφικά κείμενα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Ανεξάρτητα από το αν καλύπτουν ολόκληρο τον κύκλο της ζωής ή ένας μέρος αυτής, οι βιογραφίες έχουν ως καταστατικό σκοπό να δείξουν όσα δεν φαίνονται, να αποκαλύψουν κίνητρα και να ερμηνεύσουν αποφάσεις. Έντεκα βιβλία από την πρόσφατη παραγωγή.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι βιογρα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ