Με την πλαστελίνη των λέξεων

Για το βιβλίο του Συμεών Τσακίρη Αυτοβιογραφία ενός βρέφους (εκδ. Γαβριηλίδη).

Της Έλενας Μαρούτσου

Τον αυτοσαρκαστικό και παιχνιδιάρικο τίτλο «αυτοβιογραφία ενός βρέφους» έχει δώσει ο Συμεών Τσακίρης στη συλλογή αυτή από μικρά κείμενα. Σκέφτομαι πως μια αυτοβιογραφία ενός βρέφους πρώτ’ απ’ όλα θα ήταν σύντομη όπως τα κείμενα αυτής της συλλογής, τόσο σύντομα μάλιστα και περιεκτικά που θα μπορούσε να τα ονομάσει κανείς ποιήματα. Η επόμενη όμως σκέψη μου είναι πως μια τέτοια αυτοβιογραφία θα ήταν αδύνατη μια που το βρέφος δεν μιλάει, συνεννοείται άναρθρα, χωρίς λόγο και λογική, κι αυτή ακριβώς η έλλειψη λογικής συνοχής –ένα είδος παιδικής, υπερρεαλιστικής έκφρασης– είναι σαφώς παρούσα ως πρόθεση στα μικρά αυτά ποιητικά πεζά.

Η τάση για ανατροπή της συνηθισμένης τάξης στο νόημα και τη μορφή ενός κειμένου, η διακωμώδηση του αισθηματισμού, η ένταση των υπερρεαλιστικών εικόνων, ο φρενήρης συχνά ρυθμός χαρακτηρίζουν τα περισσότερα από τα μικρά αυτά κείμενα.

Ο Συμεών Τσακίρης παίζει με το περιεχόμενο των κειμένων του όπως παίζει και με τη φόρμα: μικρές, συχνά ασύνδετες προτάσεις, σύνδεσμοι που δεν μοιάζουν να συνδέουν αλλά να απομακρύνουν τα νοήματα, παραβίαση κανόνων στίξης (οι προτάσεις ξεκινούν πάντα με «μικρό» γράμμα – άλλο ένα στοιχείο που παραπέμπει ίσως στην έννοια του «μικρού», του παιδικού), τίτλοι άλλοτε σχετικοί κι άλλοτε παράταιροι με αυτό που τιτλοφορούν, σαν να του βγάζουν τη γλώσσα.

Η τάση για ανατροπή της συνηθισμένης τάξης στο νόημα και τη μορφή ενός κειμένου, η διακωμώδηση του αισθηματισμού, η ένταση των υπερρεαλιστικών εικόνων, ο φρενήρης συχνά ρυθμός χαρακτηρίζουν τα περισσότερα από τα μικρά αυτά κείμενα, χωρίς να λείπει, σαν ένα είδος ανάσας και κάποιο είδος φιλοσοφικού στοχασμού, εκφρασμένου τις περισσότερες φορές σε στίχους, όπως στο παρακάτω ποίημα με τίτλο «ο ένοικος μέσα μου»:

ένας άνθρωπος μπήκε

μέσα

στον κενό χρόνο

και βγήκε

λίγο λίγο

μέσα στον καινό χρόνο

δεν θα του ξαναζητήσω ενοίκιο

Στο ποίημα με τον ειρωνικό τίτλο «πρωτοτυπία 7» ο συγγραφέας δοκιμάζει ένα αποφθεγματικό-αφοριστικό ύφος για να μιλήσει για την ποίηση:

το ποίημα είναι ένα

κομμάτι πλαστελίνη

ο καθένας το πλάθει αναλόγως

το ποίημα είναι ένα

Όταν στα κείμενα του Τσακίρη το παιγνιώδες ύφος συναντάει τη στοχαστικότητα, ή όταν πίσω απ’ το γέλιο διακρίνονται τα χνάρια της μελαγχολίας (όπως στα «κοινόχρηστα του αστροναύτη φίλου», «το απαγορευμένο παραμύθι», «ο αχθοφόρος») τότε είναι που, κατά τη γνώμη μου, πετυχαίνει τα πιο ενδιαφέροντα αποτελέσματα. Αντίθετα, κάποιες σφήνες –λίγες ευτυχώς– από χιούμορ δεκαπεντάχρονου (όπως το ποίημα με τίτλο «τζιοβάνι τζιάκομο καζανόβα»: καλύτερα να πάω στην τουαλέτα να τον παίξω / παρά να βγω στους δρόμους και να μπλέξω) αποδυναμώνουν την τελική εικόνα και φτηναίνουν ένα κατά τ’ άλλα αξιόλογο βιβλίο ενός πολυπράγμονα δημιουργού.

* Η ζωγραφική σύνθεση του θέματος είναι του Συμεών Τσακίρη.

* Η ΕΛΕΝΑ ΜΑΡΟΥΤΣΟΥ είναι συγγραφέας και εκπαιδευτικός.

Αυτοβιογραφία ενός βρέφους
Συμεών Τσακίρης
Εκδ. Γαβριηλίδη 2015
Σελ. 64, τιμή εκδότη €8,48