alt

Για το μυθιστόρημα της Χριστίνας Καράμπελα, Ο ψίθυρος της Ευδοκίας (εκδ. Πόλις).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Η γραφή της Χριστίνας Καράμπελα σκόπιμα ξεπερνάει τα όρια του ρεαλισμού και εισέρχεται στα χωράφια του μαγικού ρεαλισμού. Ή μάλλον μένει στο μεταίχμιο, καθώς όλα εξηγούνται ευλογοφανώς, ή μάλλον μπορούν να εξηγηθούν ευλογοφανώς, αλλά συνάμα το φανταστικό περιίπταται σαν ένα αραιό σύννεφο που νοτίζει τα πάντα.

Το δεύτερο μυθιστόρημά της, λοιπόν, τραμπαλίζεται ανάμεσα στον κοινωνικό ρεαλισμό και το παραμύθι. Ο κοινωνικός ρεαλισμός είναι σαφής με την επιλογή της συγγραφέως τόσο να δώσει στο έργο μορφή αστυνομικής λογοτεχνίας όσο και να τοποθετήσει τους χαρακτήρες σε δίπολα διαφυλικών σχέσεων. Η Ευδοκία Δημουλίδου, καφεμάντισσα, εξαφανίζεται ενώ βρισκόταν σε συνεδρία με τις τρεις ηλικιωμένες πελάτισσές της, την Ακριβή, τη Σώτω και την Πέτρα. Ο αστυνόμος Πολίτης και η υφιστάμενή του Ξένου αναλαμβάνουν την υπόθεση και συναντάνε το τείχος της σιωπής των καταγγελλουσών όσο και τα παράξενα μιας αφύσικης εξαφάνισης.

Βασική συνθήκη κάθε αστυνομικού μυθιστορήματος είναι η αληθοφανής εξήγηση των αιτίων του εγκλήματος και η αποφυγή οιουδήποτε εξωλογικού παράγοντα. Εδώ όμως η περιρρέουσα ατμόσφαιρα φαίνεται να υπονομεύει αυτή την προδιαγραφή λόγω της ιδιότητας της εξαφανισθείσας και διαφόρων άλλων περιστατικών, όπως είναι λ.χ. τα όνειρα της Ξένου ή οι παραισθήσεις του Πολίτη, που αγγίζουν το μεταφυσικό, το παραμυθιακό ή εν γένει το φανταστικό. Ο αναγνώστης εξ αρχής ειδοποιείται ότι δεν πρόκειται για μια κλασική έρευνα, έστω κι αν τίποτα δεν του εξασφαλίζει ότι όλα δεν μπορούν σταδιακά να εξηγηθούν βάσει μιας φυσιολογικής αλληλουχίας ενδείξεων.

Ανάμεσα στην αστυνομική λογοτεχνία και το παραμύθι, στην πραγματικότητα και στην παραίσθηση, στους ζωντανούς και τους νεκρούς, ο αναγνώστης νιώθει παγιδευμένος μαζί και ελεύθερος να μετεωριστεί σε έναν μυθοπλαστικό χώρο που αγγίζει τον μαγικό ρεαλισμό και ταυτόχρονα τον γειώνει σε πιο ελληνικά εδάφη.

Από την άλλη, κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει τις σχέσεις εξουσίας και σύγκρουσης που διέπουν τα φύλα στο έργο, κλίμα το οποίο η πεζογράφος είχε πάλι χρησιμοποιήσει στο πρώτο της μυθιστόρημα με τίτλο Καιροί τέσσερεις (εκδ. Πόλις, 2014). Η αρχικά επιφυλακτική, ή και αρνητική, στάση του προϊστάμενου διοικητή προς την υφιστάμενή του αστυνομικό μετατρέπεται συν τω χρόνω σε σχέσεις συμπάθειας ή και κάτι παραπάνω. Αντίθετα, οι σχέσεις των τεσσάρων γυναικών, οι τρεις εκ των οποίων αποδεικνύεται ότι ήταν ετεροθαλείς αδελφές, προς τον κηδεμόνα τους Αστέριο Δημουλίδη, πατέρα της τέταρτης, δείχνουν μίσος και εκδίκηση. Ο κηδεμόνας πιθανόν κακοποιούσε τα κορίτσια και ίσως κάποια από αυτές τον σκότωσε, χωρίς να περάσει ποτέ από δίκη. Η Χριστίνα Καράμπελα βλέπει και στο δεύτερο βιβλίο της τις διαφυλικές σχέσεις ως πεδία έχθρας, ρήξης, διαγκωνισμού…

Ειδολογικά το έργο λειτουργεί ως υβρίδιο μεταξύ ρεαλιστικού και φανταστικού, γεγονός που το αφήνει να μένει εκκρεμές ανάμεσα στη σταθερότητα του λογικού και στην αιώρηση του μεταφυσικού. Ανάμεσα στην αστυνομική λογοτεχνία και το παραμύθι, ανάμεσα στη λογοκρατούμενη φωνή του Πολίτη και στην άναρχη, νεανική, προφορική φωνή της Ξένου (φωνές που μοιράζουν το κείμενο στα δύο), ανάμεσα στην πραγματικότητα και στην παραίσθηση (όνειρο, οπτασία, αυταπάτη), ανάμεσα στους ζωντανούς και τους νεκρούς, ο αναγνώστης νιώθει παγιδευμένος μαζί και ελεύθερος να μετεωριστεί σε έναν μυθοπλαστικό χώρο που αγγίζει τον μαγικό ρεαλισμό και ταυτόχρονα τον γειώνει σε πιο ελληνικά (με καταβολές από τη λαϊκή κουλτούρα της υπαίθρου) εδάφη.

Το ανοικτό τέλος, που γέρνει σαφώς προς τον άλογο λόγο και την αοριστία, αφήνει σκόπιμα ερωτήματα, που δεν χρειάζεται να απαντηθούν. Μένουν σαν μια συνεχή υπενθύμιση ότι τα αινίγματα δεν λύνονται, τουλάχιστον σ’ αυτήν τη ζωή, και ότι οι ζωντανοί είναι συχνά νεκροί πριν πεθάνουν.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι Διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου.

altΟ ψίθυρος της Ευδοκίας
Χριστίνα Καράμπελα
Πόλις 2015
Σελ. 184, τιμή εκδότη €12,50

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΚΑΡΑΜΠΕΛΑ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Διπλή ζωή» του Κώστα Λογαρά (κριτική) – Νέα πρότυπα συμβίωσης, νέοι προβληματισμοί

«Διπλή ζωή» του Κώστα Λογαρά (κριτική) – Νέα πρότυπα συμβίωσης, νέοι προβληματισμοί

Για το μυθιστόρημα «Διπλή ζωή» του Κώστα Λογαρά, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. 

Γράφει η Έλενα Χουζούρη

Πριν από επτά χρόνια ο Δημήτρης Παπανικολάου διαπίστωνε, στην ομότιτλη μελέτη του, ότι Κάτι τρέχει με την οικογένεια&nbs...

«Άδειος τόπος» του Γιάννη Νικολούδη (κριτική) – Φωνές που συντάσσονται με τη φωνή της ίδιας της γης

«Άδειος τόπος» του Γιάννη Νικολούδη (κριτική) – Φωνές που συντάσσονται με τη φωνή της ίδιας της γης

Για τη νουβέλα του Γιάννη Νικολούδη «Άδειος τόπος» (εκδ. Πατάκη). 

Γράφει ο Κωνσταντίνος Βλαχογιάννης

Η νουβέλα του Γιάννη Νικολούδη ...

«Αυτός ο χειμώνας» του Δημήτρη Καρακίτσου (κριτική) – Το μυστικό κάλεσμα της φύσης

«Αυτός ο χειμώνας» του Δημήτρη Καρακίτσου (κριτική) – Το μυστικό κάλεσμα της φύσης

Για το μυθιστόρημα του Δημήτρη Καρακίτσου «Αυτός ο χειμώνας» (εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία του Κώστα Μπαλάφα.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Χιόνι πάνω στο χιόνι και σιωπή. Ένα χωριό, το Περιβόλι, κοντά στα Γρεβε...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Κώστας Λογαράς: «Πρώτη φορά ταξίδεψα πέρα απ’ τα όρια της γειτονιάς μου με τον Ιούλιο Βερν»

Κώστας Λογαράς: «Πρώτη φορά ταξίδεψα πέρα απ’ τα όρια της γειτονιάς μου με τον Ιούλιο Βερν»

«Ο έφηβος» και «Ο νεαρός Τέρλες» τον ώθησαν στην ενδοσκόπιση και τη γραφή, ενώ επανέρχεται στην «Ιστορία ενός αιχμαλώτου» ως πρότυπο γλώσσας και ύφους. Αυτά είναι κάποια από τα βιβλία της ζωής του Κώστα Λογαρά.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα

«Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα

Για την παράσταση «Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα, στο Θέατρο Ροές. Μαζί με τον Περλέγκα παίζουν τα μέλη της ομάδας «κι όμΩς κινείται».

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Στο θέατρο «Ροές» ο ...

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη μελέτη της Έλενας Χουζούρη «Ψυχή ντυμένη αέρα – Ανθούλα Σταθοπούλου - Βαφοπούλου: Η μούσα της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης», η οποία θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Μάγε...

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Ελένης Αλεξανδροπούλου «(Α)Κατάλληλο Timing», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ο Αύγουστος, όσο μεγαλώνεις, μοιάζει πικρός. Οι περισ...

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων του Λάζαρου Αλεξάκη «Mind the gap», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 5 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Είχε φτάσει σε μικρή απόσταση από τη βιτρίνα, και το νυχτεριν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...
«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Η Σίρλεϊ Τζάκσον [Shirley Jackson, 1916-1965] ήταν πολλά περισσότερα από μια συγγραφέας ιστοριών τρόμου. Με άξονα δύο βιβλία της που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα «Η λοταρία και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Χρυσόστομος Τσαπραΐλης) και «Ζούσαμε πάντα σε ένα κάστρο» (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη) από τις εκδόσεις ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ