alt

Για το μυθιστόρημα της Χριστίνας Καράμπελα, Ο ψίθυρος της Ευδοκίας (εκδ. Πόλις).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Η γραφή της Χριστίνας Καράμπελα σκόπιμα ξεπερνάει τα όρια του ρεαλισμού και εισέρχεται στα χωράφια του μαγικού ρεαλισμού. Ή μάλλον μένει στο μεταίχμιο, καθώς όλα εξηγούνται ευλογοφανώς, ή μάλλον μπορούν να εξηγηθούν ευλογοφανώς, αλλά συνάμα το φανταστικό περιίπταται σαν ένα αραιό σύννεφο που νοτίζει τα πάντα.

Το δεύτερο μυθιστόρημά της, λοιπόν, τραμπαλίζεται ανάμεσα στον κοινωνικό ρεαλισμό και το παραμύθι. Ο κοινωνικός ρεαλισμός είναι σαφής με την επιλογή της συγγραφέως τόσο να δώσει στο έργο μορφή αστυνομικής λογοτεχνίας όσο και να τοποθετήσει τους χαρακτήρες σε δίπολα διαφυλικών σχέσεων. Η Ευδοκία Δημουλίδου, καφεμάντισσα, εξαφανίζεται ενώ βρισκόταν σε συνεδρία με τις τρεις ηλικιωμένες πελάτισσές της, την Ακριβή, τη Σώτω και την Πέτρα. Ο αστυνόμος Πολίτης και η υφιστάμενή του Ξένου αναλαμβάνουν την υπόθεση και συναντάνε το τείχος της σιωπής των καταγγελλουσών όσο και τα παράξενα μιας αφύσικης εξαφάνισης.

Βασική συνθήκη κάθε αστυνομικού μυθιστορήματος είναι η αληθοφανής εξήγηση των αιτίων του εγκλήματος και η αποφυγή οιουδήποτε εξωλογικού παράγοντα. Εδώ όμως η περιρρέουσα ατμόσφαιρα φαίνεται να υπονομεύει αυτή την προδιαγραφή λόγω της ιδιότητας της εξαφανισθείσας και διαφόρων άλλων περιστατικών, όπως είναι λ.χ. τα όνειρα της Ξένου ή οι παραισθήσεις του Πολίτη, που αγγίζουν το μεταφυσικό, το παραμυθιακό ή εν γένει το φανταστικό. Ο αναγνώστης εξ αρχής ειδοποιείται ότι δεν πρόκειται για μια κλασική έρευνα, έστω κι αν τίποτα δεν του εξασφαλίζει ότι όλα δεν μπορούν σταδιακά να εξηγηθούν βάσει μιας φυσιολογικής αλληλουχίας ενδείξεων.

Ανάμεσα στην αστυνομική λογοτεχνία και το παραμύθι, στην πραγματικότητα και στην παραίσθηση, στους ζωντανούς και τους νεκρούς, ο αναγνώστης νιώθει παγιδευμένος μαζί και ελεύθερος να μετεωριστεί σε έναν μυθοπλαστικό χώρο που αγγίζει τον μαγικό ρεαλισμό και ταυτόχρονα τον γειώνει σε πιο ελληνικά εδάφη.

Από την άλλη, κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει τις σχέσεις εξουσίας και σύγκρουσης που διέπουν τα φύλα στο έργο, κλίμα το οποίο η πεζογράφος είχε πάλι χρησιμοποιήσει στο πρώτο της μυθιστόρημα με τίτλο Καιροί τέσσερεις (εκδ. Πόλις, 2014). Η αρχικά επιφυλακτική, ή και αρνητική, στάση του προϊστάμενου διοικητή προς την υφιστάμενή του αστυνομικό μετατρέπεται συν τω χρόνω σε σχέσεις συμπάθειας ή και κάτι παραπάνω. Αντίθετα, οι σχέσεις των τεσσάρων γυναικών, οι τρεις εκ των οποίων αποδεικνύεται ότι ήταν ετεροθαλείς αδελφές, προς τον κηδεμόνα τους Αστέριο Δημουλίδη, πατέρα της τέταρτης, δείχνουν μίσος και εκδίκηση. Ο κηδεμόνας πιθανόν κακοποιούσε τα κορίτσια και ίσως κάποια από αυτές τον σκότωσε, χωρίς να περάσει ποτέ από δίκη. Η Χριστίνα Καράμπελα βλέπει και στο δεύτερο βιβλίο της τις διαφυλικές σχέσεις ως πεδία έχθρας, ρήξης, διαγκωνισμού…

Ειδολογικά το έργο λειτουργεί ως υβρίδιο μεταξύ ρεαλιστικού και φανταστικού, γεγονός που το αφήνει να μένει εκκρεμές ανάμεσα στη σταθερότητα του λογικού και στην αιώρηση του μεταφυσικού. Ανάμεσα στην αστυνομική λογοτεχνία και το παραμύθι, ανάμεσα στη λογοκρατούμενη φωνή του Πολίτη και στην άναρχη, νεανική, προφορική φωνή της Ξένου (φωνές που μοιράζουν το κείμενο στα δύο), ανάμεσα στην πραγματικότητα και στην παραίσθηση (όνειρο, οπτασία, αυταπάτη), ανάμεσα στους ζωντανούς και τους νεκρούς, ο αναγνώστης νιώθει παγιδευμένος μαζί και ελεύθερος να μετεωριστεί σε έναν μυθοπλαστικό χώρο που αγγίζει τον μαγικό ρεαλισμό και ταυτόχρονα τον γειώνει σε πιο ελληνικά (με καταβολές από τη λαϊκή κουλτούρα της υπαίθρου) εδάφη.

Το ανοικτό τέλος, που γέρνει σαφώς προς τον άλογο λόγο και την αοριστία, αφήνει σκόπιμα ερωτήματα, που δεν χρειάζεται να απαντηθούν. Μένουν σαν μια συνεχή υπενθύμιση ότι τα αινίγματα δεν λύνονται, τουλάχιστον σ’ αυτήν τη ζωή, και ότι οι ζωντανοί είναι συχνά νεκροί πριν πεθάνουν.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι Διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου.

altΟ ψίθυρος της Ευδοκίας
Χριστίνα Καράμπελα
Πόλις 2015
Σελ. 184, τιμή εκδότη €12,50

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΚΑΡΑΜΠΕΛΑ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη «Πλατεία Κλαυθμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο). 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Η ...

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

Για το μυθιστόρημα του Ανδρέα Νικολακόπουλου «Φλόρενς Μπλαντ» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: Ο πίνακας του Jean Siméon Chardin, «The Kitchen Maid» (1738), λάδι σε καμβά.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Έπειτα από δύο παρόμοιας λογικής συλλογές δ...

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

Για το μυθιστόρημα του Ηλία Λ. Παπαμόσχου «Ανάληψη» (εκδ. Πατάκη) – Για ένα πραγματικό ναυάγιο στην Καστοριά του 1929. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Θλίψη σαν κάρβουνο αναμμένο, πένθος που τυλίγει όπως η αράχνη τα σώ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Πέθανε ο Βασίλης Βασιλικός (1934-2023) − Τα βιβλία του, η ζωή του

Πέθανε ο Βασίλης Βασιλικός (1934-2023) − Τα βιβλία του, η ζωή του

Πέθανε ο βραβευμένος Έλληνας συγγραφέας, Βασίλης Βασιλικός, σε ηλικία 89 ετών.

Επιμέλεια: Book Press

Πέθανε σήμερα ο Βασίλης Βασιλικός, ο οποίος γεννήθηκε στη Θάσο στις 18 Νοεμβρίου 1934, ήταν όμως δημότης Καβάλας.

...

«Η επερχόμενη αταξία» του Κώστα Στούπα (παρουσίαση)

«Η επερχόμενη αταξία» του Κώστα Στούπα (παρουσίαση)

Παρουσίαση του βιβλίου του Κώστα Στούπα «Η επερχόμενη αταξία – Οι πέντε παγίδες που απειλούν τις δημοκρατίες και την ευημερία της Δύσης» (εκδ. Επίκεντρο) την Παρασκευή 1 Δεκεμβρίου, στις 7:00 μ.μ, στο Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Αθήνας.

Επιμέλεια: Book Press

...
«Οδύσσεια» στη Στέγη – με πλήκτρα, φωνές και μουσικό πριόνι

«Οδύσσεια» στη Στέγη – με πλήκτρα, φωνές και μουσικό πριόνι

H «Νέκυια» του Γιάννη Αγγελάκα & του Χρήστου Παπαδόπουλου με πλήκτρα, φωνές και μουσικό πριόνι από τις 21 Δεκεμβρίου μέχρι και τις 28 Ιανουαρίου στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης.

Επιμέλεια: Book Press

«Ονειρεύτηκα μια υποβλητική αφήγηση της Οδύσ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιώργου Παναγή «Χωριό Ποτέμκιν», που κυκλοφορεί στις 28 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Τόπος. [Η έκφραση «Χωριό Ποτέµκιν» (ρωσικά: по­тёмкинские деревни) περιγράφει ένα κατασκεύασµα που έχει στόχο να αποκρύψει την αλήθεια ή να εξωραΐσει µια κατάσταση].

Επιμέλεια:...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

Είναι βιβλία που φέρνουν τις επιστήμες (κυρίως θετικές) πιο κοντά μας και τις κάνουν πιο εύληπτες και γοητευτικές. Επιλέγουμε ορισμένα από τα καλύτερα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα. Κεντρική εικόνα: Ο Ράσελ Κρόου, ως ο μαθηματικός Τζον Νας, στην ταινία «Ενας υπέροχος άνθρωπος», του Ρον Χάουαρντ.

...
13 σημαντικοί σκηνοθέτες του κινηματογράφου που έγραψαν λογοτεχνία

13 σημαντικοί σκηνοθέτες του κινηματογράφου που έγραψαν λογοτεχνία

Αρκετοί σκηνοθέτες ασχολήθηκαν κάποια στιγμή στη ζωή τους με τη συγγραφή μυθοπλασίας και σε αυτό το άρθρο ξεχωρίσαμε δεκατρείς από αυτούς, που έχουν εκδώσει ερεθιστικά μυθιστορήματα και συλλογές διηγημάτων που κυκλοφορούν στη γλώσσα μας. Στην κεντρική φωτογραφία, ο Πιέρ Πάολο Παζολίνι [Pier Paolo Pasolini].

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ