alt

Για το μυθιστόρημα της Χριστίνας Καράμπελα, Ο ψίθυρος της Ευδοκίας (εκδ. Πόλις).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Η γραφή της Χριστίνας Καράμπελα σκόπιμα ξεπερνάει τα όρια του ρεαλισμού και εισέρχεται στα χωράφια του μαγικού ρεαλισμού. Ή μάλλον μένει στο μεταίχμιο, καθώς όλα εξηγούνται ευλογοφανώς, ή μάλλον μπορούν να εξηγηθούν ευλογοφανώς, αλλά συνάμα το φανταστικό περιίπταται σαν ένα αραιό σύννεφο που νοτίζει τα πάντα.

Το δεύτερο μυθιστόρημά της, λοιπόν, τραμπαλίζεται ανάμεσα στον κοινωνικό ρεαλισμό και το παραμύθι. Ο κοινωνικός ρεαλισμός είναι σαφής με την επιλογή της συγγραφέως τόσο να δώσει στο έργο μορφή αστυνομικής λογοτεχνίας όσο και να τοποθετήσει τους χαρακτήρες σε δίπολα διαφυλικών σχέσεων. Η Ευδοκία Δημουλίδου, καφεμάντισσα, εξαφανίζεται ενώ βρισκόταν σε συνεδρία με τις τρεις ηλικιωμένες πελάτισσές της, την Ακριβή, τη Σώτω και την Πέτρα. Ο αστυνόμος Πολίτης και η υφιστάμενή του Ξένου αναλαμβάνουν την υπόθεση και συναντάνε το τείχος της σιωπής των καταγγελλουσών όσο και τα παράξενα μιας αφύσικης εξαφάνισης.

Βασική συνθήκη κάθε αστυνομικού μυθιστορήματος είναι η αληθοφανής εξήγηση των αιτίων του εγκλήματος και η αποφυγή οιουδήποτε εξωλογικού παράγοντα. Εδώ όμως η περιρρέουσα ατμόσφαιρα φαίνεται να υπονομεύει αυτή την προδιαγραφή λόγω της ιδιότητας της εξαφανισθείσας και διαφόρων άλλων περιστατικών, όπως είναι λ.χ. τα όνειρα της Ξένου ή οι παραισθήσεις του Πολίτη, που αγγίζουν το μεταφυσικό, το παραμυθιακό ή εν γένει το φανταστικό. Ο αναγνώστης εξ αρχής ειδοποιείται ότι δεν πρόκειται για μια κλασική έρευνα, έστω κι αν τίποτα δεν του εξασφαλίζει ότι όλα δεν μπορούν σταδιακά να εξηγηθούν βάσει μιας φυσιολογικής αλληλουχίας ενδείξεων.

Ανάμεσα στην αστυνομική λογοτεχνία και το παραμύθι, στην πραγματικότητα και στην παραίσθηση, στους ζωντανούς και τους νεκρούς, ο αναγνώστης νιώθει παγιδευμένος μαζί και ελεύθερος να μετεωριστεί σε έναν μυθοπλαστικό χώρο που αγγίζει τον μαγικό ρεαλισμό και ταυτόχρονα τον γειώνει σε πιο ελληνικά εδάφη.

Από την άλλη, κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει τις σχέσεις εξουσίας και σύγκρουσης που διέπουν τα φύλα στο έργο, κλίμα το οποίο η πεζογράφος είχε πάλι χρησιμοποιήσει στο πρώτο της μυθιστόρημα με τίτλο Καιροί τέσσερεις (εκδ. Πόλις, 2014). Η αρχικά επιφυλακτική, ή και αρνητική, στάση του προϊστάμενου διοικητή προς την υφιστάμενή του αστυνομικό μετατρέπεται συν τω χρόνω σε σχέσεις συμπάθειας ή και κάτι παραπάνω. Αντίθετα, οι σχέσεις των τεσσάρων γυναικών, οι τρεις εκ των οποίων αποδεικνύεται ότι ήταν ετεροθαλείς αδελφές, προς τον κηδεμόνα τους Αστέριο Δημουλίδη, πατέρα της τέταρτης, δείχνουν μίσος και εκδίκηση. Ο κηδεμόνας πιθανόν κακοποιούσε τα κορίτσια και ίσως κάποια από αυτές τον σκότωσε, χωρίς να περάσει ποτέ από δίκη. Η Χριστίνα Καράμπελα βλέπει και στο δεύτερο βιβλίο της τις διαφυλικές σχέσεις ως πεδία έχθρας, ρήξης, διαγκωνισμού…

Ειδολογικά το έργο λειτουργεί ως υβρίδιο μεταξύ ρεαλιστικού και φανταστικού, γεγονός που το αφήνει να μένει εκκρεμές ανάμεσα στη σταθερότητα του λογικού και στην αιώρηση του μεταφυσικού. Ανάμεσα στην αστυνομική λογοτεχνία και το παραμύθι, ανάμεσα στη λογοκρατούμενη φωνή του Πολίτη και στην άναρχη, νεανική, προφορική φωνή της Ξένου (φωνές που μοιράζουν το κείμενο στα δύο), ανάμεσα στην πραγματικότητα και στην παραίσθηση (όνειρο, οπτασία, αυταπάτη), ανάμεσα στους ζωντανούς και τους νεκρούς, ο αναγνώστης νιώθει παγιδευμένος μαζί και ελεύθερος να μετεωριστεί σε έναν μυθοπλαστικό χώρο που αγγίζει τον μαγικό ρεαλισμό και ταυτόχρονα τον γειώνει σε πιο ελληνικά (με καταβολές από τη λαϊκή κουλτούρα της υπαίθρου) εδάφη.

Το ανοικτό τέλος, που γέρνει σαφώς προς τον άλογο λόγο και την αοριστία, αφήνει σκόπιμα ερωτήματα, που δεν χρειάζεται να απαντηθούν. Μένουν σαν μια συνεχή υπενθύμιση ότι τα αινίγματα δεν λύνονται, τουλάχιστον σ’ αυτήν τη ζωή, και ότι οι ζωντανοί είναι συχνά νεκροί πριν πεθάνουν.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι Διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου.

altΟ ψίθυρος της Ευδοκίας
Χριστίνα Καράμπελα
Πόλις 2015
Σελ. 184, τιμή εκδότη €12,50

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΚΑΡΑΜΠΕΛΑ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ο τελευταίος Άλυπος» της Ελένης Γκίκα (κριτική)

«Ο τελευταίος Άλυπος» της Ελένης Γκίκα (κριτική)

Για το αστυνομικό μυθιστόρημα της Ελένης Γκίκα «Ο τελευταίος Άλυπος» (εκδ. Αρμός). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από τη σειρά  «Klim» (2015).

Γράφει ο Γιώργος Ρούσκας

Δεν έχω πεισθεί ότι ...

«Brandy Sour» της Κωνσταντίας Σωτηρίου (κριτική) – Το Ledra Palace της Λευκωσίας υπογράφει την Ιστορία

«Brandy Sour» της Κωνσταντίας Σωτηρίου (κριτική) – Το Ledra Palace της Λευκωσίας υπογράφει την Ιστορία

Για το μυθιστόρημα της Κωνσταντίας Σωτηρίου «Brandy Sour» (εκδ. Πατάκη). Στην κεντρική εικόνα, καρτ ποστάλ που απεικονίζει το Λήδρα Πάλας (Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο, φωτογραφία του Κυρακού Ζαρταριάν, περ. 1954).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

...
«Το αλάτι του Bad Ischl» του Κώστα Μαυρουδή (κριτική)

«Το αλάτι του Bad Ischl» του Κώστα Μαυρουδή (κριτική)

Για το βιβλίο με πεζά κείμενα του Κώστα Μαυρουδή «Το αλάτι του Bad Ischl» (εκδ. Κίχλη).

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Αυτό που χαρακτηρίζει τα κείμενα του Κώστα Μαυρουδή, ως γνήσιου «εστέτ», αισθητή της γραφής, είναι ότι ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Οι εκδόσεις Βακχικόν γιορτάζουν την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης 2023

Οι εκδόσεις Βακχικόν γιορτάζουν την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης 2023

Οι εκδόσεις Βακχικόν γιορτάζουν την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης 2023 συμμετέχοντας σε ενδιαφέρουσες και άκρως ποιητικές δράσεις. 

Επιμέλεια: Book Press

Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης 2023 στον Κήπο του Αρχαιολογικού Μουσε...

«Ο αδελφός μου ο Αμαντέους» του Μηνά Βιντιάδη, σε σκηνοθεσία Βάνας Πεφάνη, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (κριτική)

«Ο αδελφός μου ο Αμαντέους» του Μηνά Βιντιάδη, σε σκηνοθεσία Βάνας Πεφάνη, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (κριτική)

Για την παράσταση «Ο αδελφός μου ο Αμαντέους» του Μηνά Βιντιάδη, σε σκηνοθεσία Βάνας Πεφάνη, που παρουσιάζεται στη Μουσική Βιβλιοθήκη «Λίλιαν Βουδούρη» του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Φωτογραφίες: Γιώτα Εφραιμίδου.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

...
«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Κώστα Αρκουδέα «Συλλέκτης μανιταριών», που θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαρτίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ο πολιτικάντης ήταν μιμητικό ον. Δανειζόταν συμπεριφορές από τους ανθρώπου...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Κώστα Αρκουδέα «Συλλέκτης μανιταριών», που θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαρτίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ο πολιτικάντης ήταν μιμητικό ον. Δανειζόταν συμπεριφορές από τους ανθρώπου...

«Τα θαύματα του κόσμου» του Μιχάλη Μοδινού (προδημοσίευση)

«Τα θαύματα του κόσμου» του Μιχάλη Μοδινού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Μιχάλη Μοδινού «Τα θαύματα του κόσμου», που θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαρτίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

XVI
Η Κοκκινοσκουφίτσα στον Βασιλικό Κήπο ...

«Ο άλλος αδερφός» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Ο άλλος αδερφός» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Ο άλλος αδερφός», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 22 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τύµµα τύµµατι τεῖσαι»
...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ