anapalaiosi-680

Για τη νουβέλα Η αναπαλαίωση του Φαίδωνα Ταμβακάκη (εκδ. Εστία)

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Η νουβέλα ως είδος, παρόλο που δεν φαίνεται να έχει χαραγμένα σαφώς τα όριά της σε σχέση με το διήγημα και το μυθιστόρημα, προσφέρει τη δυνατότητα στον συγγραφέα να δώσει την ατμόσφαιρα, η οποία χρειάζεται συνήθως έκταση, χωρίς να επιμείνει σε αυτονόητες λεπτομέρειες και εκτενέστερες περιγραφές. Ενώ δεν παρουσιάζει ένα ευρύ όραμα του κόσμου, δεν υστερεί σε αυτοτέλεια, ολότητα και ατμοσφαιρική πληρότητα. Έτσι, είδαμε τον τελευταίο καιρό να την προτιμούν τόσο οι νέοι πεζογράφοι όσο και οι πιο δοκιμασμένοι λογοτέχνες, από τον Γ. Μητά ώς τον Μ. Μακρόπουλο κι από τον Άκ. Παπαντώνη έως τον Φ. Ταμβακάκη, για να παραθέσω μερικά πρόσφατα παραδείγματα.

Αξιοποιεί τη λειτουργικότητα του είδους, για να περιλάβει στις 77 σελίδες του έργου του κλίμα νοσταλγίας, ταξίδι, υπαρξιακά ερωτήματα και γενναίες αποφάσεις που δεν παίρνονται πάντα αυτόματα.

Ο τελευταίος αξιοποιεί τη λειτουργικότητα του είδους, για να περιλάβει στις 77 σελίδες του έργου του κλίμα νοσταλγίας, ταξίδι, υπαρξιακά ερωτήματα και γενναίες αποφάσεις που δεν παίρνονται πάντα αυτόματα. Μιλάει για τον Κωνσταντίνο, ο οποίος, χάρη στην αγάπη του για τα πλοία, αγοράζει ένα παλιό ιστιοφόρο και έχει κατά νου ένα υπερωκεάνιο ταξίδι, αλλά η αναγκαστική συντήρηση του πλοίου τον αποκλείει στη Σύρο. Εκεί ξανασυναντά την παλιά του αγάπη Πηνελόπη και εκών άκων (μάλλον εκών) αποπειράται να αποκαταστήσει τη σχέση του μαζί της, ξαναρχίζοντας τη ρότα της ζωής του.

Θα ξεκινήσω από την ήρωα-αφηγητή, γιατί πάνω στην ψυχοσύνθεσή του χτίζεται όλο το κείμενο, χωρίς να μας χρειάζονται στοιχεία για το παρελθόν του και τη μέχρι εδώ πορεία του. Πρόκειται για έναν άνθρωπο, από σπόντα καραβοκύρη, μάλλον συντηρητικό, με δημιουργικές εμμονές που τον κρατούν σε ένα (εξιδανικευμένο) παρελθόν, όπως το μεσοπολεμικό σκαρί, ο τηλεφωνικός κατάλογος στην εποχή του διαδικτύου και η επάνοδος στην πρώτη αγάπη μέσα σε ένα ναυτικό σκηνικό, όπου τα λιμάνια και οι γυναίκες ποτέ δεν λείπουν. Μάλλον λοιπόν έχουμε έναν ιδεαλιστή, που αναζητεί το ταξίδι, ως πηγή εμπειριών και όχι με τα ιδιοτελή κίνητρα άλλων φημισμένων ποντοπόρων, και τη γυναίκα με τα υποσυνείδητα ένστικτα που δεν μπαίνουν στη βάσανο της λογικής.

Είναι εν τέλει ο ήρωας ένας κλασικός Οδυσσέας που επιθυμεί το γνώριμο έδαφος της Ιθάκης ή ένας καζαντζακικός ταξιδευτής που αναζητά μονίμως την περιπλάνηση;

Καθώς βρίσκεται ακούσια στη Σύρο, ξανασυνδέεται με την Πηνελόπη, η οποία αντικατοπτρίζει τον στεριανό, στέρεο βίο, σε αντίθεση με έναν άλλο έρωτά του, την Τίνα, που αντιπροσώπευε τη θάλασσα και τη φυσικότητα της. Κι εκεί αρχίζει να ξεδιπλώνεται το δίλημμα για τον (επανα)καθορισμό της ζωής ανάμεσα στο ταξίδι και την άστατη φύση τού ανθρώπου από τη μία, και το απάγκιο στην ξηρά με όλες τις δεσμεύσεις της από την άλλη. Η επιδιωκόμενη σύνδεση με την Πηνελόπη δείχνει ως επιλογή το σταθερό έδαφος της στεριάς, αλλά χωρίς κανείς να ξέρει αν πρόκειται για άρνηση της περιήγησης ή αφετηρία για επανεκκίνηση. Είναι εν τέλει ο ήρωας ένας κλασικός Οδυσσέας που επιθυμεί το γνώριμο έδαφος της Ιθάκης ή ένας καζαντζακικός ταξιδευτής που αναζητά μονίμως την περιπλάνηση;

Τελικά, η απόφαση για μια αναπαλαίωση (του μικρού καϊκιού «Ανδρέας Ζέππος» αντί του μεγάλου ιστιοφόρου και της σχέσης του με την Πηνελόπη) λαμβάνεται, αλλά σπάνια η ζωή δικαιώνει τις επιλογές μας, ειδικά αν αυτές είναι όψιμες και καθυστερημένες. Η ρότα για πίσω δύσκολα χαράσσεται και γι' αυτό η ματαίωση έρχεται ακάλεστη να συνοδεύσει την ύπαρξή μας «σαν σκιά μεγάλου ρολογιού». Ο Φ. Ταμβακάκης συνδέει τη θάλασσα και τη γυναίκα, υποδεικνύοντας ότι η επιστροφή στην Ιθάκη δεν σημαίνει κατ' ανάγκην μια πετυχημένη αναπαλαίωση. Ανάμεσα στον Οδυσσέα του Όμηρου και του Καζαντζάκη, αυτός του Καβάφη είναι μάλλον το θαλασσινό πρότυπο που καθορίζει τη νεοελληνική μοίρα μας.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι Διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου.

tambakakis-exofΗ αναπαλαίωση
Φαίδων Ταμβακάκης
Εστία 2015
Σελ. 80, τιμή εκδότη € 10,95
 
politeia-link
 
 
 
 
 
 

 ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΦΑΙΔΩΝΑ ΤΑΜΒΑΚΑΚΗ

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

Για το μυθιστόρημα του Λύο Καλοβυρνά «Όλες μας» (εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: © Diego San / Unsplash.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Γυναικοκτο...

«Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» του Ξενοφώντα Κοντιάδη (κριτική) – Μυθιστορηματική και συναισθηματική προσέγγιση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του

«Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» του Ξενοφώντα Κοντιάδη (κριτική) – Μυθιστορηματική και συναισθηματική προσέγγιση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του

Για το μυθιστόρημα του Ξενοφώντα Κοντιάδη «Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» (εκδ. Τόπος). Στην κεντρική εικόνα, ο Νίκος Μπελογιάννης. 

Γράφει ο Γιώργος Σιακαντάρης

Τι άνθρωποι ήταν αυτοί που μετά την ήττα του ΚΚΕ κα...

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

Για τη συλλογή διηγημάτων της Λουκίας Δέρβη «Ακούω φωνές» (εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο συγγραφέας ως αντηχείο ενός παλλόμενου κόσμου. Ο δημιουργός ως γόνιμος υποδοχέας γεγονότων, αδιαμόρφωτων κατά βάση, όπω...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Δημοσιοποιήθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ.

Επιμέλεια: Book Press

Δημοσιοποιείται η λίστα των φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ, υπό την Αιγίδα της Α.Ε. ...

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη στην ευρωπαϊκή λίστα προτεινόμενων βιβλίων του Readers of Europe 2023

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη στην ευρωπαϊκή λίστα προτεινόμενων βιβλίων του Readers of Europe 2023

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη προτείνεται για την ευρωπαϊκή λίστα βιβλίων της Ευρωπαϊκής Βιβλιοθήκης Readers of Europe για το 2023.

Επιμέλεια: Book Press

Το ...

«Ο Νίκος Καζαντζάκης και οι Έλληνες ομότεχνοί του: Αλληλεπιδράσεις, συνάφειες και διαφωνίες» – Συνέδριο στο Γαλλικό Ινστιτούτο

«Ο Νίκος Καζαντζάκης και οι Έλληνες ομότεχνοί του: Αλληλεπιδράσεις, συνάφειες και διαφωνίες» – Συνέδριο στο Γαλλικό Ινστιτούτο

Με αφορμή τη συμπλήρωση 140 χρόνων από τη γέννηση του Νίκου Καζαντζάκη, θα διεξαχθεί το Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα «Ο Νίκος Καζαντζάκης και οι Έλληνες ομότεχνοί του: Αλληλεπιδράσεις, συνάφειες και διαφωνίες» στις 10 και 11 Ιουνίου, στο Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος.

Επιμέλεια: ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Κανείς δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημά σου, αν δεν κάνεις ο ίδιος την αρχή για να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Είκοσι επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις βιβλίων αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης από τους επαγγελματίες του είδους.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ