kozeri

Για το βιβλίο του Μποστ Η Φαύστα και διάφορα διηγήματα (εκδ. Μεταίχμιο).

Συγγραφθείς υπό Νικολάου Ξένιου

«Δώδεκα χρόνους στο νερό
κι εννέα άλλους μήνους
έτρωγα κρύον το φαγί
κι ωμούς τους αθερίνους!»

Σκιτσογραφών, εικονογραφών, γελοιογραφών, χαρτογραφών και ζωγραφών, ο Μέντης Μποσταντζόγλου εκ Κωνσταντινούπολις απέκτησεν δύο υιοί εκ του γάμου του. Λίαν συντόμως ήρξατο γράφων την «Όμορφη πόλη» κατόπιν παραγγελιών Μίκη Θεοδωράκη. Προηγηθείς του «Δον Κιχώτης» (1961), τώρα κύριοι ήρωες της στήλης του ήσαν η Μαμά Ελλάς, ο Πειναλέων και η Ανεργίτσα. Αι εφημερίδαι «Αυγή» και «Ελευθερία» τον κατέστην γνωστόν πανελληνίος, ουχ ήττων δε τα σκίτσα του κατά των δικτάτωρ εις «Αντί» και «Ταχυδρόμον». Το 1966 ήνοιξεν το δικόν του κατάστημα δώρων με την επωνυμία «Λαϊκαί Εικόναι». Τας πολιτικάς του γελοιογραφίας μέχρι και του θανάτου του διέκρινεν η άκρος ενωχλοιτική ανωρθωγραφία! Επί παράδειγμα, το ως κάτωθι απόσπασμα εκ της «Τραγικής ζωής της Ρίτσας»:

«περιχαρής γηρίζει,
μεγάλον ιχθήν προσκομίζει.
Η σήζηγός του χαίρει
κε τον σκίζη με μαχαίρει.
Κάνει τα σπλάχνα να βγάλη,
μια νέα ξεπροβάλει.
-Ποια είσθε; της λέγουν,
ενώ ανφότεροι κλέγουν»

Εμπνέεται από την καθωσπρέπει νεόπλουτος Ελλάς και τα εθνικόφρων κόμματα που είναι και αρχαιοπρεπής και άθλια, επίσεις δε από του Βυζαντίου, από της Εθνεγαιρσίας κατά τον Τούρκον 1821, από του ελληνοαλβανικού έπους, από τον ζωγράφον Θεόφιλον και τον Καραγκιόζην. Είναι εν μέρει ελληνίζον, εν μέρει χριστιανίζον κι εν μέρει υπερρεαλίζον. Ο στίχος του, ιαμβικός με δεκαπέντε συλαβαί και ελαφρολαϊκός, μετατραπείς εις στίχος άσματός τινος περιπαθούς ως οι «Νεκροθάφται», εμφανίζετε ενήοτε και ως άσμα μελοποιηθείς υπό Μίκη Θεοδωράκη και, τιτλοφορηθής «Νήσος των Αζορών», ερμηνεύθη υπό Μπιθικώτσιου. Η ομοιωκαταληξία είνε σημαντική εις Μποστ:

«Πέρασαν μήνες και καιροί, πέρασαν δύο χρόνια
και τα μαλλιά ασπρίσανε, σκεπάστηκαν με χιόνια.
Εκεί πλησίον βρίσκονται κι αηδόνια, χελιδόνια
που κτίζουν πάντα μιαν φωλιάν επά εις τα μπαλκόνια»
 
Μα και η περιγραφή (υπαινισσομαίνη πολιτικά συστήματα αυτάρχη) των εξοτικών ταξιδίον εις Κίναν και αλλαχού ομοίως:
 
«Πάρα πολλαί ασθένειαι το πλήθος το μαστίζουν
Φορούν μακροσκελείς χιτών και ρύζι συνηθίζουν»
alt
    Ο Μέντης Μποσταντζόγλου (Μποστ)
 

Η αξιολογώτατος έκδοσις του Μεταίχμιον

Στην «Φαύστα» (ή αλλέως: «απολεσθείς κόρη»,1964) επανεκδοθείς ο Μποστ συναντά την σύγχρονον Ελλάς. Το έργον διακομοδεί την «Φαύσταν» του Βερναρδάκη, ήτις ήτο διδακτική, ενώ επιτρέπη πολιτικήν αλλοιγορίαν και νήξεις καφστικάς κατά τον δικτατοριόν, τον απολυταρχικόν καθεστώς και κάθε τυράνου που εσκέφθη να συμπιέση την λαϊκήν βούλησην. Απορριφθείς της προτάσεώς του εκ του Θέατρον Τέχνης Καρόλου Κουν αποφάσισεν ότι δεν θα σκάσει, αλλά ότι την αναμφησβίτιτον αξίαν του θα αναγνωρίση συντόμος η Ελλάς. Και πράγματι, αναγνωρισθείς το έργο υπό του Αθανασίου Παπαγεωργίου, κατέστη έκτοτε πανελληνίος γνοστόν. Με εντόνους, ήτοι μηχανιστικαί κινήσεις, η ηρωίς Ριτσάκι αποδίδει την μπόστειαν πλοκήν, ήτις είνε ανοικτή εις παρέμβασις του δημιουργού κατά βούλησις. Ομοίως, το μήκος της παραστάσεως ποικίλλων, ο δημιουργός έχει εκ του συγγραφέος το ελεύθερον να αλλάζη τας σκηνάς. Τοιουτοτρόπος και ποικιλοτρόπος προσαρμοσθείς, το έργον καθίσταται πολιτική σάτιρα και μείζων της σατίρης. Ο σκηνοθέτης μπορεί να προσθέση επιπλέων σκηνικέ λεπτομέρειαι και τσιφτετέλιον και ό,τι έτερον σουσούμι επιθυμεί, πράγμα που δεν επέτυχον ούτε ο Σεξπήρος ούτε ο ένδοξος ημόν Εσχήλος. Προσθέτων λαϊκά άσματα και μη φθάνοντος χειμώνος η παράστασις δια πρώτην φοράν είδεν το φως εις Εθνικήν Σκηνήν Θεάτρου εις οδός Αγίου Κωνσταντίνου με την ταλανδούχον Σοφία Φιλιππίδου εις τον ρόλον της απολεσθείς κόρης ονόματι Ριτσάκι, ήτις συνήντησεν την Καραβίδαν (ερμηνευθείς υπό της φιλτάτης Εβελίνας Αραπίδου) εις τας εξωτικάς νοτίους θάλασσαις και κατόπιν, επανευρεθείς, άφησε σύκσυλον την χοντρήν της μήτηρ (Σοφία Κακαρελίδου) και τον τρομερόν οκτάπους (Βασίλης Ρίσβας), όταν, μυρίζων κακαβιάν, την έφαγον αι γαλαί.

Την θεατρικήν «Φαύσταν» πλαισιώνουσαι αι διηγήσης «Στην χώρα των τουλίπων», «Το Αιγαίον, αφτό το άγνωστον», ο «Ηρακλής Μαινόμενος», το «Σενάριον» και το «Επάγγελμα της μητρός μου» έχομεν ανά χήρας εγχοιρίδιον σημαντικόν του ως άνω έργου και δυνάμεθα κατανοών το χιούμορ του σπουδαίου συγγραφέος και μη επιλησμονών της τακτικής μνείας του ξεκαρδιστικού αυτού έργου, καθότι το όντι ήμεθα Έλλην και οφείλομεν να αναθρέπτομεν τους εμαυτούς παίδας με όλα τα αγαθά υλικά.

Και ακόμη διότι ήμεθα υπόχρεος εις προγόνους δημιουργοί μεγάλον ηθικόν δίδαγμα:

«Κι ακόμα και το δράμα αυτό μας εξηγεί πως ότι
Η καλυτέρα αρετή είνε η καθαριότη.
Ο νέος οπού οχθρεύεται σαπούνι για να πιάσει
θα είναι το λιγώτερο τους φίλους του να χάσει.
Κι η κόρη που δεν λούζεται και που δεν πλένει πλάτες
την χάνουν οι γονέοι της και τηνε τρώνε γάτες!»

* Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας.
Τελευταίο βιβλίο του, το μυθιστόρημα «Τα σπλάχνα» (εκδ. Κριτική).


alt Η Φαύστα
Και διάφορα διηγήματα
Μποστ
Μεταίχμιο 2015
Σελ. 192, τιμή εκδότη € 12,20

alt

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΜΠΟΣΤ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η επίσκεψη» της Εύας Στάμου (κριτική) – Γυναίκες της διπλανής πόρτας

«Η επίσκεψη» της Εύας Στάμου (κριτική) – Γυναίκες της διπλανής πόρτας

Για τη συλλογή διηγημάτων της Εύας Στάμου «Η επίσκεψη» (εκδ. Αρμός). « Δεν μας είναι άγνωστες, δεν πρόκειται να μας διηγηθούν κάτι που ενδεχομένως δεν έχουμε φανταστεί ή δεν έχουμε ξανακούσει. Είναι αυτό που συνηθίζουμε να λέμε "γυναίκες της διπλανής πόρτας"». Στην κεντρική εικόνα, ο πίνακας του Edgar Degas «Γυναίκα...

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

Για το μυθιστόρημα της Αγλαΐας Μπλιούμη «Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» (εκδ. Κέδρος). Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία μεταναστών στο Μόναχο το 1960.

Γράφει ο Ανδρέας Καρακίτσιος

Πρόκειται για ένα λογοτ...

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

Για το μυθιστόρημα της Λίνας Φυτιλή «Χρυσός κήπος, Άλτσιν μπαχτσεσί» (εκδ. Εστία). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία ©  Κώστας Μπαλάφας / Αρχείο Κ. Μπουμπουρή. 

Γράφει ο Μάνος Κοντολέων

Η ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Η Ήλια Μπούρα μας συστήθηκε πρόσφατα με την ποιητική της συλλογή «Εύκρατη ζώνη», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. «Ένας νέος ποιητής δεν φέρνει τίποτα καινούργιο εκτός από τη βιωματική χρήση των λέξεων που υπάρχουν στη γλώσσα μας τόσες χιλιάδες χρόνια», σημειώνει, μεταξύ άλλων.

...
«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

Η παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» παρουσιάζεται στο Σύγχρονο Θέατρο σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη. Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

H παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» που ανεβάζει στο Σύγχρονο Θέατ...

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Σύμφωνα με έρευνα, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες [Gabriel García Márquez} είναι ο πιο μεταφρασμένος συγγραφέας ισπανόφωνης λογοτεχνίας των τελευταίων είκοσι ετών, εκθρονίζοντας από την πρώτη θέση τον Θερβάντες [Miguel de Cervantes], δημιουργό του «Δον Κιχώτη».

Επιμέλεια: Boo...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ