kozeri

Για το βιβλίο του Μποστ Η Φαύστα και διάφορα διηγήματα (εκδ. Μεταίχμιο).

Συγγραφθείς υπό Νικολάου Ξένιου

«Δώδεκα χρόνους στο νερό
κι εννέα άλλους μήνους
έτρωγα κρύον το φαγί
κι ωμούς τους αθερίνους!»

Σκιτσογραφών, εικονογραφών, γελοιογραφών, χαρτογραφών και ζωγραφών, ο Μέντης Μποσταντζόγλου εκ Κωνσταντινούπολις απέκτησεν δύο υιοί εκ του γάμου του. Λίαν συντόμως ήρξατο γράφων την «Όμορφη πόλη» κατόπιν παραγγελιών Μίκη Θεοδωράκη. Προηγηθείς του «Δον Κιχώτης» (1961), τώρα κύριοι ήρωες της στήλης του ήσαν η Μαμά Ελλάς, ο Πειναλέων και η Ανεργίτσα. Αι εφημερίδαι «Αυγή» και «Ελευθερία» τον κατέστην γνωστόν πανελληνίος, ουχ ήττων δε τα σκίτσα του κατά των δικτάτωρ εις «Αντί» και «Ταχυδρόμον». Το 1966 ήνοιξεν το δικόν του κατάστημα δώρων με την επωνυμία «Λαϊκαί Εικόναι». Τας πολιτικάς του γελοιογραφίας μέχρι και του θανάτου του διέκρινεν η άκρος ενωχλοιτική ανωρθωγραφία! Επί παράδειγμα, το ως κάτωθι απόσπασμα εκ της «Τραγικής ζωής της Ρίτσας»:

«περιχαρής γηρίζει,
μεγάλον ιχθήν προσκομίζει.
Η σήζηγός του χαίρει
κε τον σκίζη με μαχαίρει.
Κάνει τα σπλάχνα να βγάλη,
μια νέα ξεπροβάλει.
-Ποια είσθε; της λέγουν,
ενώ ανφότεροι κλέγουν»

Εμπνέεται από την καθωσπρέπει νεόπλουτος Ελλάς και τα εθνικόφρων κόμματα που είναι και αρχαιοπρεπής και άθλια, επίσεις δε από του Βυζαντίου, από της Εθνεγαιρσίας κατά τον Τούρκον 1821, από του ελληνοαλβανικού έπους, από τον ζωγράφον Θεόφιλον και τον Καραγκιόζην. Είναι εν μέρει ελληνίζον, εν μέρει χριστιανίζον κι εν μέρει υπερρεαλίζον. Ο στίχος του, ιαμβικός με δεκαπέντε συλαβαί και ελαφρολαϊκός, μετατραπείς εις στίχος άσματός τινος περιπαθούς ως οι «Νεκροθάφται», εμφανίζετε ενήοτε και ως άσμα μελοποιηθείς υπό Μίκη Θεοδωράκη και, τιτλοφορηθής «Νήσος των Αζορών», ερμηνεύθη υπό Μπιθικώτσιου. Η ομοιωκαταληξία είνε σημαντική εις Μποστ:

«Πέρασαν μήνες και καιροί, πέρασαν δύο χρόνια
και τα μαλλιά ασπρίσανε, σκεπάστηκαν με χιόνια.
Εκεί πλησίον βρίσκονται κι αηδόνια, χελιδόνια
που κτίζουν πάντα μιαν φωλιάν επά εις τα μπαλκόνια»
 
Μα και η περιγραφή (υπαινισσομαίνη πολιτικά συστήματα αυτάρχη) των εξοτικών ταξιδίον εις Κίναν και αλλαχού ομοίως:
 
«Πάρα πολλαί ασθένειαι το πλήθος το μαστίζουν
Φορούν μακροσκελείς χιτών και ρύζι συνηθίζουν»
alt
    Ο Μέντης Μποσταντζόγλου (Μποστ)
 

Η αξιολογώτατος έκδοσις του Μεταίχμιον

Στην «Φαύστα» (ή αλλέως: «απολεσθείς κόρη»,1964) επανεκδοθείς ο Μποστ συναντά την σύγχρονον Ελλάς. Το έργον διακομοδεί την «Φαύσταν» του Βερναρδάκη, ήτις ήτο διδακτική, ενώ επιτρέπη πολιτικήν αλλοιγορίαν και νήξεις καφστικάς κατά τον δικτατοριόν, τον απολυταρχικόν καθεστώς και κάθε τυράνου που εσκέφθη να συμπιέση την λαϊκήν βούλησην. Απορριφθείς της προτάσεώς του εκ του Θέατρον Τέχνης Καρόλου Κουν αποφάσισεν ότι δεν θα σκάσει, αλλά ότι την αναμφησβίτιτον αξίαν του θα αναγνωρίση συντόμος η Ελλάς. Και πράγματι, αναγνωρισθείς το έργο υπό του Αθανασίου Παπαγεωργίου, κατέστη έκτοτε πανελληνίος γνοστόν. Με εντόνους, ήτοι μηχανιστικαί κινήσεις, η ηρωίς Ριτσάκι αποδίδει την μπόστειαν πλοκήν, ήτις είνε ανοικτή εις παρέμβασις του δημιουργού κατά βούλησις. Ομοίως, το μήκος της παραστάσεως ποικίλλων, ο δημιουργός έχει εκ του συγγραφέος το ελεύθερον να αλλάζη τας σκηνάς. Τοιουτοτρόπος και ποικιλοτρόπος προσαρμοσθείς, το έργον καθίσταται πολιτική σάτιρα και μείζων της σατίρης. Ο σκηνοθέτης μπορεί να προσθέση επιπλέων σκηνικέ λεπτομέρειαι και τσιφτετέλιον και ό,τι έτερον σουσούμι επιθυμεί, πράγμα που δεν επέτυχον ούτε ο Σεξπήρος ούτε ο ένδοξος ημόν Εσχήλος. Προσθέτων λαϊκά άσματα και μη φθάνοντος χειμώνος η παράστασις δια πρώτην φοράν είδεν το φως εις Εθνικήν Σκηνήν Θεάτρου εις οδός Αγίου Κωνσταντίνου με την ταλανδούχον Σοφία Φιλιππίδου εις τον ρόλον της απολεσθείς κόρης ονόματι Ριτσάκι, ήτις συνήντησεν την Καραβίδαν (ερμηνευθείς υπό της φιλτάτης Εβελίνας Αραπίδου) εις τας εξωτικάς νοτίους θάλασσαις και κατόπιν, επανευρεθείς, άφησε σύκσυλον την χοντρήν της μήτηρ (Σοφία Κακαρελίδου) και τον τρομερόν οκτάπους (Βασίλης Ρίσβας), όταν, μυρίζων κακαβιάν, την έφαγον αι γαλαί.

Την θεατρικήν «Φαύσταν» πλαισιώνουσαι αι διηγήσης «Στην χώρα των τουλίπων», «Το Αιγαίον, αφτό το άγνωστον», ο «Ηρακλής Μαινόμενος», το «Σενάριον» και το «Επάγγελμα της μητρός μου» έχομεν ανά χήρας εγχοιρίδιον σημαντικόν του ως άνω έργου και δυνάμεθα κατανοών το χιούμορ του σπουδαίου συγγραφέος και μη επιλησμονών της τακτικής μνείας του ξεκαρδιστικού αυτού έργου, καθότι το όντι ήμεθα Έλλην και οφείλομεν να αναθρέπτομεν τους εμαυτούς παίδας με όλα τα αγαθά υλικά.

Και ακόμη διότι ήμεθα υπόχρεος εις προγόνους δημιουργοί μεγάλον ηθικόν δίδαγμα:

«Κι ακόμα και το δράμα αυτό μας εξηγεί πως ότι
Η καλυτέρα αρετή είνε η καθαριότη.
Ο νέος οπού οχθρεύεται σαπούνι για να πιάσει
θα είναι το λιγώτερο τους φίλους του να χάσει.
Κι η κόρη που δεν λούζεται και που δεν πλένει πλάτες
την χάνουν οι γονέοι της και τηνε τρώνε γάτες!»

* Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας.
Τελευταίο βιβλίο του, το μυθιστόρημα «Τα σπλάχνα» (εκδ. Κριτική).


alt Η Φαύστα
Και διάφορα διηγήματα
Μποστ
Μεταίχμιο 2015
Σελ. 192, τιμή εκδότη € 12,20

alt

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΜΠΟΣΤ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Χορός στα ποτήρια» της Γεωργίας Τάτση (κριτική) – Δύο καλογραμμένες νουβέλες με ιστορικές και πολιτικές ρίζες

«Χορός στα ποτήρια» της Γεωργίας Τάτση (κριτική) – Δύο καλογραμμένες νουβέλες με ιστορικές και πολιτικές ρίζες

Για την επανακυκλοφορία του βιβλίου της Γεωργίας Τάτση «Χορός στα ποτήρια» (εκδ. Βακχικόν, δύο νουβέλες). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία από την ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου «Θίασος» (1974-’75) 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Iεροτελεστικός από τη...

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

Για το μυθιστόρημα του Νίκου Μάντζιου «Η λίμπιντο των αγγέλων» (εκδ. Γραφή).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Για μας τους κριτικούς δεν πρέπει να παίζει ρόλο το όνομα του συγγραφέα: αν είναι γνωστός με περγαμηνές στο ενεργητικό του, δεν σημαίνει ...

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

Για το μυθιστόρημα του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη «Ένα κομμάτι χαρτί» (εκδ. Αλεξάνδρεια). Κεντρική εικόνα: © Roman Kraft (Unsplash). 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Το μόνο που αλλάζει είναι το παρελθόν, όλες οι άλλ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«2071» του Ντάνκαν ΜακΜίλλαν, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη, στο θέατρο Σταθμός (κριτική) – Κάνοντας τα μηνύματα του πλανήτη προσωπική υπόθεση

«2071» του Ντάνκαν ΜακΜίλλαν, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη, στο θέατρο Σταθμός (κριτική) – Κάνοντας τα μηνύματα του πλανήτη προσωπική υπόθεση

Το «2071» του Ντάνκαν ΜακΜίλλαν [Duncan Macmillan] παρουσιάζεται στο θέατρο Σταθμός σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη. Φωτογραφίες: © Σπύρος Περδίου.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Το 2071, η σημαντική διάλεξη του...

«Elon Musk: Η επίσημη βιογραφία» του Γουόλτερ Άιζακσον (κριτική) – Μια αμφιλεγόμενη φυσιογνωμία

«Elon Musk: Η επίσημη βιογραφία» του Γουόλτερ Άιζακσον (κριτική) – Μια αμφιλεγόμενη φυσιογνωμία

Για το βιβλίο του Γουόλτερ Άιζακσον [Walter Isaacson] «Elon Musk: Η επίσημη βιογραφία» (μτφρ. Γιώργος Μαραγκός, εκδ. Κλειδάριθμος).

Γράφει ο  Διονύσης Μαρίνος

Πριν από λίγες ημέρες ο ...

Το ζοφερό «Σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά, στη Στέγη (κριτική)

Το ζοφερό «Σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά, στη Στέγη (κριτική)

Ο Δημήτρης Καραντζάς σε συνεργασία με την Γκέλυ Καλαμπάκα, έγραψε και σκηνοθέτησε «Το Σπίτι», την πρώτη του παράσταση έπειτα από δώδεκα χρόνια, ύστερα από ανάθεση της Στέγης για τη δημιουργία ενός πρωτότυπου έργου. «Το Σπίτι» παρουσιάζεται στη Μικρή Σκηνή της Στέγης Τετάρτη - Κυριακή μέχρι και τις 19 Νοεμβρίου. Φωτο...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο μάγος» του Κολμ Τόιμπιν (προδημοσίευση)

«Ο μάγος» του Κολμ Τόιμπιν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευσητο από το μυθιστόρημα του Κολμ Τόιμπιν [Colm Tóibín] «Ο μάγος» (μτφρ. Αθηνά Δημητριάδου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 9 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Ίκαρος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Λίμπεκ, 1892

Η ορχήστρα έπαιζε το Πρ...

«Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» του Σον Μπίθελ (προδημοσίευση)

«Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» του Σον Μπίθελ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Σον Μπίθελ [Shaun Bythell] «Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» (μτφρ. Μαριάννα Καλέμη) το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 18 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Key Books.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τύπος τρία

ΕΙΔΟΣ: PARENTE...

«Οδός Ευτυχίδου» της Χρύσας Φάντη (προδημοσίευση)

«Οδός Ευτυχίδου» της Χρύσας Φάντη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Χρύσας Φάντη «Οδός Ευτυχίδου», το οποίο κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Σμίλη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Πέτρο;»
«Εμένα φωνάζεις, γιαγιά;»
«Εσένα, γιε μου. Πάμε να δούμε τη θ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

22 Σεπτεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ. Επιμέλεια: Κώστας Αγορα

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ