alt

Για το μυθιστόρημα της Τατιάνας Αβέρωφ Δέκα ζωές σε μία (εκδ. Μεταίχμιο).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Ο Ευάγγελος Αβέρωφ (1910-1990), ασχέτως παράταξης και ιδεολογίας, ήταν ένας από τους προβεβλημένους πολιτικούς της μεταπολεμικής Ελλάδας. Μεγαλοαστικής καταγωγής από το Μέτσοβο, απόγονος του Ευεργέτη Γεώργιου Αβέρωφ, διετέλεσε νομάρχης, υπουργός και αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας για το διάστημα 1981-1984. Η ζωή του είναι συνυφασμένη με την εθνική ιστορία του τόπου, αλλά η βιογραφία του, ειδικά όταν γράφεται από την κόρη του, αποσκοπεί στο να δείξει πιο πολύ τον άνθρωπο παρά τον πολιτικό, τον άνθρωπο πριν από τον πολιτικό, τον άνθρωπο πίσω από τον πολιτικό...

Αν δούμε το βιβλίο από την πλευρά της Ιστορίας, ίσως να το περάσουμε ελαφρά τη αναγνώσει, επειδή άλλες πηγές δίνουν τις ίδιες πληροφορίες, χωρίς η Τατιάνα Αβέρωφ να προσθέτει «κρυφές» λεπτομέρειες που δεν είναι γνωστές. Αν όμως δούμε το έργο ως μυθιστορηματική βιογραφία και τον Ευάγγελο (Λόλη) Αβέρωφ ως πρόσωπο μισό πραγματικό και μισό επινοημένο από τη βιογράφο του, τότε μπορούμε να προσέξουμε τη ματιά της προσέγγισής του, την αφηγηματικότητα της γραφής και εντέλει να δούμε το κεντρικό πρόσωπο ως πρωταγωνιστή στα επεισόδια της πένας. Γι’ αυτό άλλωστε η βιογραφία του ξεκινά και τελειώνει, πριν αυτός ξεκινήσει την πολιτική του σταδιοδρομία στην κεντρική σκηνή της Ελλάδας.

Στιγμές πραγματικές και στιμγές επινοημένες

Η ίδια η συγγραφέας δηλώνει ρητά ότι, ακριβώς επειδή την ενδιαφέρει ο άνθρωπος, πλαισίωσε τις πραγματικές στιγμές του με άλλες πλαστές, με πρόσωπα ανύπαρκτα, όπως τον πρώτο του έρωτα τη Φροσούλα. Αυτό είναι λογικό, όταν θέλεις να γράψεις λογοτεχνία και όχι απομνημονεύματα. Ακόμα περισσότερο, η μυθοπλασία υπηρετείται με την εναλλαγή τρίτου προσώπου και δεύτερου στη βιογράφηση του Αβέρωφ, έτσι ώστε τα γεγονότα και οι κινήσεις των προσώπων υποτάσσονται στην αφήγηση.

Η βιογράφος έχει μπροστά της τον βιογραφούμενό της και του μιλά απευθείας.

Το τρίτο πρόσωπο κατέχει θέση αντικειμενικού παρατηρητή, που εξιστορεί με τη δέουσα απόσταση, που προσπαθεί να είναι αντικειμενικό, που βγάζει τον αφηγητή απ’ έξω, έναν ουδέτερο ερευνητή που έψαξε έγγραφα και ρώτησε συγγενείς και φίλους. Το δεύτερο πρόσωπο δείχνει αμεσότητα, η βιογράφος έχει μπροστά της τον βιογραφούμενό της και του μιλά απευθείας. Κι αυτό το τέχνασμα ενέχει μέσα του το πρώτο πρόσωπο, το πρόσωπο της κόρης που μιλά στον πατέρα, αναζητώντας το βαθύτερο είναι του πρίν εμπλακεί ενεργά με την κεντρική πολιτική. Παράλληλα, εξηγεί ως αυτόπτης μάρτυρας τον χαρακτήρα του, αλλά και ως οικείο πρόσωπο έχει το θάρρος να μιλήσει με τρυφερότητα σε έναν δημόσιο άνδρα, που γι’ αυτήν ήταν η καθημερινή πατρική παρουσία.

Από τα Τρίκαλα στην Ελβετία

Η ιστορία ξεκινά από τους γονείς του και τα αδέλφια του στα Τρίκαλα και συνεχίζεται με αργό ρυθμό στους πρώτους του έρωτες και στην παραμονή του για δύο χρόνια σε σανατόριο στην Ελβετία. Με μια ευθύγραμμη αφήγηση -η οποία σταματά ενίοτε, για να δεθούν γεγονότα που θα γίνουν αργότερα όπως και για να προσθέσει η συγγραφέας μαρτυρίες δικές της από τα νεότερα χρόνια- η ζωή του Αβέρωφ συνεχίζεται με τις σπουδές και την πρώτη του θέση ως νομάρχη Κερκύρας, λίγο πριν οι Ιταλογερμανοί μπουν στην Ελλάδα. Τονίζεται ιδιαιτέρως η αντίστασή του εναντίον των βλαχικών διεκδικήσεων στην Ήπειρο και τη Θεσσαλία και ο εγκλεισμός του σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Ιταλία… Η απελευθέρωσή του, η παράνομη πολιτική του δράση, ο γάμος του, η πορεία του μέσα σε μια εξελισσόμενη Ελλάδα.

Η ανάγνωση κυλά σαν αδιατάρακτο ποτάμι, που δεν παρασέρνει και τον αναγνώστη, αλλά του προσφέρει έναν ήρεμο πλου, χωρίς συνταρακτικές συγκινήσεις.

Προφανώς η ματιά της κόρης δεν μπορεί να είναι αντικειμενική· προφανώς πολλά σημεία παρουσιάζονται εξιδανικευμένα, εξωραϊσμένα, με ωραιοποιήσεις της μνήμης και της συγγένειας (όπως η άρνησή του πολιτικού, στην Ελλάδα που ξέρουμε, να κάνει ρουσφέτια). Αυτό όμως είναι μέχρι ενός σημείου αναμενόμενο και ανεκτό. Ίσως όμως το μοναδικό λάθος στη συνταγή έγκειται στο πόσο η σκέψη του Αβέρωφ συναντά τα ίδια τα γεγονότα, στο πόσο θα μπορούσε η Τατιάνα Αβέρωφ να δραματοποιήσει τη ζωή του με κορυφώσεις και διλήμματα, με εξάρσεις και σημεία-καμπές, στοιχεία δηλαδή μιας σαφώς πιο έντονης μυθοπλαστικής γραφής. Αντίθετα, η ανάγνωση κυλά σαν αδιατάρακτο ποτάμι, που δεν παρασέρνει και τον αναγνώστη, αλλά του προσφέρει έναν ήρεμο πλου, χωρίς συνταρακτικές συγκινήσεις.

Παρ’ όλα αυτά, το βιβλίο παρουσιάζει ενδιαφέρον ακριβώς επειδή ο λόγος της λογοτεχνίας διασταυρώνεται με αυτόν της βιογραφίας, ο λόγος της κόρης με αυτόν της δημόσιας εικόνας, ο λόγος της συγγραφέως με τον λόγο άλλων κειμένων (ιστορικών, διπλωματικών, δημοσιογραφικών κ.ά.) που έρχονται στον νου και φωτίζουν από άλλη σκοπιά τον Ευάγγελο Αβέρωφ.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι Διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου.

altΔέκα ζωές σε μία
Τατιάνα Αβέρωφ
Μεταίχμιο 2014
Σελ. 520, τιμή € 18,80

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΤΑΤΙΑΝΑΣ ΑΒΕΡΩΦ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

Για το μυθιστόρημα του Λύο Καλοβυρνά «Όλες μας» (εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: © Diego San / Unsplash.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Γυναικοκτο...

«Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» του Ξενοφώντα Κοντιάδη (κριτική) – Μυθιστορηματική και συναισθηματική προσέγγιση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του

«Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» του Ξενοφώντα Κοντιάδη (κριτική) – Μυθιστορηματική και συναισθηματική προσέγγιση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του

Για το μυθιστόρημα του Ξενοφώντα Κοντιάδη «Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» (εκδ. Τόπος). Στην κεντρική εικόνα, ο Νίκος Μπελογιάννης. 

Γράφει ο Γιώργος Σιακαντάρης

Τι άνθρωποι ήταν αυτοί που μετά την ήττα του ΚΚΕ κα...

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

Για τη συλλογή διηγημάτων της Λουκίας Δέρβη «Ακούω φωνές» (εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο συγγραφέας ως αντηχείο ενός παλλόμενου κόσμου. Ο δημιουργός ως γόνιμος υποδοχέας γεγονότων, αδιαμόρφωτων κατά βάση, όπω...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

Στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση είδαμε τη μεγαλειώδη παράσταση «ROHTKO» του Πολωνού σκηνοθέτη Λούκα Τβαρκόφσκι [Lukasz Twarkowski], αποτέλεσμα συνεργασίας του με τον Κρίστιαν Λούπα.

Γράφει ο Νϊκος Ξένιος

Ο Λούκας Τβαρκόφσκι σκηνοθέτησε τ...

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Απονεμήθηκε στην Katja Oskamp και τη μεταφράστριά της στα αγγλικά Jo Heinrich, το «Dublin Literary Award 2023» για το μυθιστόρημά της Katja Oskam «Marzahn, Mon Amour». Σύντομα θα κυκλοφορήσει και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

...
Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Ο Haruki Murakami [Χαρούκι Μουρακάμι] είναι ο πρώτος Ιάπωνας συγγραφέας που έλαβε το Βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών». Η συλλογή διηγημάτων του «Σε πρώτο ενικό» κυκλοφόρησε προσφάτως από τις εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση Βασίλη Κιμούλη.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τον πρόλογο του συγγραφέα Παναγιώτη Γούτα της ανθολογίας κειμένων του «Κήπος βιβλίων – Διαβάζοντας Θεσσαλονικείς και Αμερικανούς πεζογράφους», που θα κυκλοφορήσει στις 17 Μαΐου από τις εκδόσεις Νησίδες.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Κανείς δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημά σου, αν δεν κάνεις ο ίδιος την αρχή για να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Είκοσι επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις βιβλίων αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης από τους επαγγελματίες του είδους.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ