alt

Στις πλαγιές της Πίνδου κατοικούν ιδιότυπες «Αμαζόνες», στο μυθιστόρημα του Σπύρου Καρυδάκη Γυναικόκαστρο (εκδ. Πάπυρος).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη
Φωτογραφία: Τάκης Τλούπας

Πώς αξιολογείς ένα βιβλίο που φτιάχνει έναν καινούργιο κόσμο αλλά με αδέξια λεκτικά υλικά; Πώς κρίνεις ένα έργο που βρίθει φαντασίας, μύθων, παγανιστικών αποήχων και συνθέτει ένα οργιαστικό αμάλγαμα αλλά υστερεί στη γλωσσική επιμέλεια του τελικού αποτελέσματος;

Ας τα πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Ο γερμανός σκιτσογράφος Ντέτλεφ, εικοσιπέντε ανοίξεων, οδηγείται από τη Διονυσία σε ένα ορεινό χωριό της Πίνδου, όπου ζουν μόνο γυναίκες, Σαρακατσάνες, σε ένα πρωτόγνωρο κοινόβιο, που λειτουργεί εν αυτονομία, χωρίς τη βοήθεια του έξω κόσμου και χωρίς την ανδρική καταπιεστική παρουσία. Η Διονυσία αποδεικνύεται θηλυπρεπής μοναχός, οι γυναίκες θερμασμένες νεράιδες που θέλουν τον νεαρό πρωταγωνιστή μόνο για τις ανδρικές αρετές του και το χωριό ένας κόσμος μεταξύ του πραγματικού και του φανταστικού, μεταξύ του σύγχρονου και του αρχέγονου. Ο Ντέτλεφ ζει ερωτικά μεταξύ της προστασίας μιας εκατοχρονίτισσας γερόντισσας και της μανίας της δυναμικής κοινοτάρχισσας, ώσπου ο χειμώνας παγώνει τα πάντα και αλλάζει την ομαλή πορεία των γεγόνότων, με αποτέλεσμα ο πρωταγωνιστής να γίνει καταρχάς κυνηγός και έπειτα πατέρας δεκάδων μωρών, στο παιχνίδι των δύο φύλων.

Σάτυροι και νεραϊδες

Το γυναικόκαστρο είναι ένα αλληγορικό άλμα στις πρωτόγονες εποχές, είναι μια αποτύπωση ενός κόσμου μητριαρχίας, όπου κυριαρχούν οι γυναίκες, ενώ οι άνδρες χρησιμοποιούνται μόνο ως σπερματοδότες ή ως κυνηγοί.

Το μυθιστόρημα αποτελεί ένα πολυστρωματικό κράμα στο οποίο χωνεύονται νέες και παλιές αντιλήψεις, συνήθειες, στερεότυπα και μυθοποιητικές δυνάμεις. Η όλη σύλληψη χρωστάει φυσικά πολλά στον μύθο των Αμαζόνων, σύμφωνα με τον οποίο αυτή η αρχαία γυναικεία φυλή ζει μακριά από τους άνδρες, τους οποίους χρησιμοποιεί μόνο για την αναπαραγωγή. Σ’ αυτό το πρώτο υπόστρωμα ο Σπύρος Καρυδάκης προσθέτει τον μπασκετμπολίστα Detlef Schrempf (διάσημο για τα προσόντα του), τον θεό Πάνα και όλη τη συνοδεία του από Σάτυρους που οργιάζει στα δάση, τους μεσαιωνικούς θρύλους με νεράιδες και την ατμόσφαιρα των σκίτσων του Milo Manara, τον Σολωμό και τη Γυναίκα της Ζάκυθος, για να συνθέσει το (μετα)φεμινιστικό μανιφέστο μιας άλλης κοινωνίας.

Το γυναικόκαστρο είναι ένα αλληγορικό άλμα στις πρωτόγονες εποχές, είναι μια αποτύπωση ενός κόσμου μητριαρχίας, όπου κυριαρχούν οι γυναίκες, ενώ οι άνδρες χρησιμοποιούνται μόνο ως σπερματοδότες ή ως κυνηγοί. Ο Ντέτλεφ γονιμοποιεί τις γυναίκες του χωριού και βγαίνει μέσα στο χιόνι να κυνηγήσει με τόξα και βέλη σαν άλλος προϊστορικός άνδρας που πρέπει να εκπληρώσει τη φύση του. Έτσι, μ’ αυτές τις προγονολατρικές αναφορές, με τις μυθικές απηχήσεις και την πάλη των δύο φύλων ο Σπύρος Καρυδάκης εισάγει στην ελληνική πεζογραφία τον «Αμαζονικό φεμινισμό», σύμφωνα με τον Thomas Gramstad, που θέλει (στην ειρηνική του παραλλαγή) τα γυναικεία χαρακτηριστικά το ίδιο δυνατά, ενεργητικά και δραστήρια με τα ανδρικά. Στο τέλος, βέβαια, ο συγγραφέας αποδεικνύεται γενναιόδωρος και δεν θανατώνει, όπως συμβαίνει σε θηλεοκρατούμενες κοινωνίες ζώων, τον άρρενα επιβήτορα, αλλά τον ξυπνά από ένα θεϊκό όνειρο.

Όλη αυτή η μεθυστική αλληγορία, αυτός ο μυθολογικός οργασμός, θα μπορούσε να επενδυθεί καλύτερα με μια πιο προσεγμένη έκφραση. Και δεν αναφέρομαι στις συντακτικές αποκλίσεις, που δικαιολογούνται από τον καλπάζοντα ποιητικό οίστρο ορισμένων σκηνών, αλλά σε γλωσσικά ατοπήματα και λεξιλογικές ακροβασίες. Αν τα προσπεράσει κανείς, θα βυθιστεί σε ένα αρχετυπικό κείμενο, γεμάτο με διονυσιακές εξάρσεις, μεταφεμιστικά μηνύματα και παγανιστικούς προσανατολισμούς, που απομυθοποιούν τη σημερινή κατεστημένη κοινωνία.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι Διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου.

altΤο γυναικόκαστρο
Σπύρος Καρυδάκης
Πάπυρος 2014
Σελ. 144, τιμή € 12,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΚΑΡΥΔΑΚΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η κεφαλή του Τσάτσγουερθ» της Κωνσταντίας Σωτηρίου (κριτική) – Μυθιστόρημα με στοιχεία ιστορικής και λαογραφικής έρευνας

«Η κεφαλή του Τσάτσγουερθ» της Κωνσταντίας Σωτηρίου (κριτική) – Μυθιστόρημα με στοιχεία ιστορικής και λαογραφικής έρευνας

Για το μυθιστόρημα της Κωνσταντίας Σωτηρίου «Η κεφαλή του Τσάτσγουερθ» (εκδ. Πατάκη).

Γράφει ο Μάνος Κοντολέων

Κύπρια πεζογράφος της νέας γενιάς, η ...

«Θα πέσει η νύχτα» του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη (κριτική) – Ο θεσσαλικός κάμπος καίγεται

«Θα πέσει η νύχτα» του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη (κριτική) – Ο θεσσαλικός κάμπος καίγεται

Για το μυθιστόρημα του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη «Θα πέσει η νύχτα» (εκδ. Μεταίχμιο). Κεντρική εικόνα, τμήμα φωτογραφίας του Τάκη Τλούπα, έργο του οποίου κοσμεί και το εξώφυλλο του βιβλίου.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο θεσσαλικό...

«Δεν είμαι ρομπότ», ανθολογία (κριτική) – Τα όρια της λογοτεχνικής δημιουργίας

«Δεν είμαι ρομπότ», ανθολογία (κριτική) – Τα όρια της λογοτεχνικής δημιουργίας

Για την ανθολογία διηγημάτων «Δεν είμαι ρομπότ» (επίμετρο Γεράσιμος Κουζέλης, εκδ. Θεμέλιο). Στην εικόνα, στιγμιότυπο από την κορεάτικη σειρά «I'm not a robot». 

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Μπορεί η Τεχνητή Νοημοσύνη να γράψει λογοτεχνία; Μπορεί να γράψει λογοτ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Βλέπω τα μυθιστορήματα ως το πεδίο όπου η ανθρώπινη κατάσταση μετατρέπεται σε μυστήριο που πρέπει να λυθεί»

Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Βλέπω τα μυθιστορήματα ως το πεδίο όπου η ανθρώπινη κατάσταση μετατρέπεται σε μυστήριο που πρέπει να λυθεί»

«Γράφω για να επικοινωνήσω με τον αναγνώστη, γι’ αυτό και έχω πάντα στο νου μου να διεγείρω το ενδιαφέρον του» μας είπε ο Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες (Juan Gabriel Vásquez), που συμμετέχει στο Φεστιβάλ ΛΕΑ. Με αφορμή το βιβλίο του «Η μετάφραση του κόσμου» (μτφρ. Αχ. Κυριακίδης, εκδ. Ίκαρος), μιλά για την πολιτική μυθοπλα...

Η γλώσσα, η σημειολογία και το σκοτεινό αίνιγμα του Τρίτου Ράιχ – Τότε και σήμερα

Η γλώσσα, η σημειολογία και το σκοτεινό αίνιγμα του Τρίτου Ράιχ – Τότε και σήμερα

Ο ιχνηλάτης βιβλιοπωλείων και βιβλιοθηκών Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης επιστρέφει με τον «Σάκο Εκστρατείας» του μιλώντας για βιβλία σαν να αφηγείται ιστορίες. Σήμερα, για το μυθιστόρημα του Μάξιμ Μπίλλερ (Maxim Biller) «Ο λάθος χαιρετισμός» (μτφρ. Πελαγία Τσινάρη, εκδ. Πατάκη), καθώς και για τη μελέτη του Βίκτορ ...

Τελευταία μέρα για το Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025: Τι θα δούμε σήμερα, Κυριακή 22 Ιουνίου

Τελευταία μέρα για το Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025: Τι θα δούμε σήμερα, Κυριακή 22 Ιουνίου

Το Φεστιβάλ ΛΕΑ (Λογοτεχνία εν Αθήναις) 2025 ολοκληρώνεται σήμερα με μια θεατρική παράσταση για την ισπανική γλώσσα. Κεντρική εικόνα: Ο Πέδρο Σαλίνας (Pedro Salinas), σημαντικός Ισπανός ποιητής και ένας από τους συγγραφείς του έργου «Doña Gramática» («Η κυρά-Γραμματική») του 1942.

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Ανί Ερνό [Annie Ernaux], «Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Ιουνίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τα σουπερμάρκετ και ο...

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργο της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...
Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Ποιος είναι ο ακριβής ρόλος της καρδιάς και ποιος του εγκεφάλου; Ποιοι μύθοι σχετικά με αυτά τα δύο όργανα καλλιεργούνται από τη σύγχρονη κουλτούρα; Τι αποτελεί «τραυματική εμπειρία» και πώς μπορούμε να αλληλεπιδράσουμε αποτελεσματικά με τα νεαρά αυτιστικά άτομα; Τέσσερα νέα βιβλία από τις εκδόσεις Gutenberg καταπιά...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ