Ας τα πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Ο γερμανός σκιτσογράφος Ντέτλεφ, εικοσιπέντε ανοίξεων, οδηγείται από τη Διονυσία σε ένα ορεινό χωριό της Πίνδου, όπου ζουν μόνο γυναίκες, Σαρακατσάνες, σε ένα πρωτόγνωρο κοινόβιο, που λειτουργεί εν αυτονομία, χωρίς τη βοήθεια του έξω κόσμου και χωρίς την ανδρική καταπιεστική παρουσία. Η Διονυσία αποδεικνύεται θηλυπρεπής μοναχός, οι γυναίκες θερμασμένες νεράιδες που θέλουν τον νεαρό πρωταγωνιστή μόνο για τις ανδρικές αρετές του και το χωριό ένας κόσμος μεταξύ του πραγματικού και του φανταστικού, μεταξύ του σύγχρονου και του αρχέγονου. Ο Ντέτλεφ ζει ερωτικά μεταξύ της προστασίας μιας εκατοχρονίτισσας γερόντισσας και της μανίας της δυναμικής κοινοτάρχισσας, ώσπου ο χειμώνας παγώνει τα πάντα και αλλάζει την ομαλή πορεία των γεγόνότων, με αποτέλεσμα ο πρωταγωνιστής να γίνει καταρχάς κυνηγός και έπειτα πατέρας δεκάδων μωρών, στο παιχνίδι των δύο φύλων.

Σάτυροι και νεραϊδες

Το γυναικόκαστρο είναι ένα αλληγορικό άλμα στις πρωτόγονες εποχές, είναι μια αποτύπωση ενός κόσμου μητριαρχίας, όπου κυριαρχούν οι γυναίκες, ενώ οι άνδρες χρησιμοποιούνται μόνο ως σπερματοδότες ή ως κυνηγοί.

Το μυθιστόρημα αποτελεί ένα πολυστρωματικό κράμα στο οποίο χωνεύονται νέες και παλιές αντιλήψεις, συνήθειες, στερεότυπα και μυθοποιητικές δυνάμεις. Η όλη σύλληψη χρωστάει φυσικά πολλά στον μύθο των Αμαζόνων, σύμφωνα με τον οποίο αυτή η αρχαία γυναικεία φυλή ζει μακριά από τους άνδρες, τους οποίους χρησιμοποιεί μόνο για την αναπαραγωγή. Σ’ αυτό το πρώτο υπόστρωμα ο Σπύρος Καρυδάκης προσθέτει τον μπασκετμπολίστα Detlef Schrempf (διάσημο για τα προσόντα του), τον θεό Πάνα και όλη τη συνοδεία του από Σάτυρους που οργιάζει στα δάση, τους μεσαιωνικούς θρύλους με νεράιδες και την ατμόσφαιρα των σκίτσων του Milo Manara, τον Σολωμό και τη Γυναίκα της Ζάκυθος, για να συνθέσει το (μετα)φεμινιστικό μανιφέστο μιας άλλης κοινωνίας.

Το γυναικόκαστρο είναι ένα αλληγορικό άλμα στις πρωτόγονες εποχές, είναι μια αποτύπωση ενός κόσμου μητριαρχίας, όπου κυριαρχούν οι γυναίκες, ενώ οι άνδρες χρησιμοποιούνται μόνο ως σπερματοδότες ή ως κυνηγοί. Ο Ντέτλεφ γονιμοποιεί τις γυναίκες του χωριού και βγαίνει μέσα στο χιόνι να κυνηγήσει με τόξα και βέλη σαν άλλος προϊστορικός άνδρας που πρέπει να εκπληρώσει τη φύση του. Έτσι, μ’ αυτές τις προγονολατρικές αναφορές, με τις μυθικές απηχήσεις και την πάλη των δύο φύλων ο Σπύρος Καρυδάκης εισάγει στην ελληνική πεζογραφία τον «Αμαζονικό φεμινισμό», σύμφωνα με τον Thomas Gramstad, που θέλει (στην ειρηνική του παραλλαγή) τα γυναικεία χαρακτηριστικά το ίδιο δυνατά, ενεργητικά και δραστήρια με τα ανδρικά. Στο τέλος, βέβαια, ο συγγραφέας αποδεικνύεται γενναιόδωρος και δεν θανατώνει, όπως συμβαίνει σε θηλεοκρατούμενες κοινωνίες ζώων, τον άρρενα επιβήτορα, αλλά τον ξυπνά από ένα θεϊκό όνειρο.

Όλη αυτή η μεθυστική αλληγορία, αυτός ο μυθολογικός οργασμός, θα μπορούσε να επενδυθεί καλύτερα με μια πιο προσεγμένη έκφραση. Και δεν αναφέρομαι στις συντακτικές αποκλίσεις, που δικαιολογούνται από τον καλπάζοντα ποιητικό οίστρο ορισμένων σκηνών, αλλά σε γλωσσικά ατοπήματα και λεξιλογικές ακροβασίες. Αν τα προσπεράσει κανείς, θα βυθιστεί σε ένα αρχετυπικό κείμενο, γεμάτο με διονυσιακές εξάρσεις, μεταφεμιστικά μηνύματα και παγανιστικούς προσανατολισμούς, που απομυθοποιούν τη σημερινή κατεστημένη κοινωνία.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι Διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου.

Το γυναικόκαστρο
Σπύρος Καρυδάκης
Πάπυρος 2014
Σελ. 144, τιμή € 12,00

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΚΑΡΥΔΑΚΗ