alt

Στις πλαγιές της Πίνδου κατοικούν ιδιότυπες «Αμαζόνες», στο μυθιστόρημα του Σπύρου Καρυδάκη Γυναικόκαστρο (εκδ. Πάπυρος).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη
Φωτογραφία: Τάκης Τλούπας

Πώς αξιολογείς ένα βιβλίο που φτιάχνει έναν καινούργιο κόσμο αλλά με αδέξια λεκτικά υλικά; Πώς κρίνεις ένα έργο που βρίθει φαντασίας, μύθων, παγανιστικών αποήχων και συνθέτει ένα οργιαστικό αμάλγαμα αλλά υστερεί στη γλωσσική επιμέλεια του τελικού αποτελέσματος;

Ας τα πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Ο γερμανός σκιτσογράφος Ντέτλεφ, εικοσιπέντε ανοίξεων, οδηγείται από τη Διονυσία σε ένα ορεινό χωριό της Πίνδου, όπου ζουν μόνο γυναίκες, Σαρακατσάνες, σε ένα πρωτόγνωρο κοινόβιο, που λειτουργεί εν αυτονομία, χωρίς τη βοήθεια του έξω κόσμου και χωρίς την ανδρική καταπιεστική παρουσία. Η Διονυσία αποδεικνύεται θηλυπρεπής μοναχός, οι γυναίκες θερμασμένες νεράιδες που θέλουν τον νεαρό πρωταγωνιστή μόνο για τις ανδρικές αρετές του και το χωριό ένας κόσμος μεταξύ του πραγματικού και του φανταστικού, μεταξύ του σύγχρονου και του αρχέγονου. Ο Ντέτλεφ ζει ερωτικά μεταξύ της προστασίας μιας εκατοχρονίτισσας γερόντισσας και της μανίας της δυναμικής κοινοτάρχισσας, ώσπου ο χειμώνας παγώνει τα πάντα και αλλάζει την ομαλή πορεία των γεγόνότων, με αποτέλεσμα ο πρωταγωνιστής να γίνει καταρχάς κυνηγός και έπειτα πατέρας δεκάδων μωρών, στο παιχνίδι των δύο φύλων.

Σάτυροι και νεραϊδες

Το γυναικόκαστρο είναι ένα αλληγορικό άλμα στις πρωτόγονες εποχές, είναι μια αποτύπωση ενός κόσμου μητριαρχίας, όπου κυριαρχούν οι γυναίκες, ενώ οι άνδρες χρησιμοποιούνται μόνο ως σπερματοδότες ή ως κυνηγοί.

Το μυθιστόρημα αποτελεί ένα πολυστρωματικό κράμα στο οποίο χωνεύονται νέες και παλιές αντιλήψεις, συνήθειες, στερεότυπα και μυθοποιητικές δυνάμεις. Η όλη σύλληψη χρωστάει φυσικά πολλά στον μύθο των Αμαζόνων, σύμφωνα με τον οποίο αυτή η αρχαία γυναικεία φυλή ζει μακριά από τους άνδρες, τους οποίους χρησιμοποιεί μόνο για την αναπαραγωγή. Σ’ αυτό το πρώτο υπόστρωμα ο Σπύρος Καρυδάκης προσθέτει τον μπασκετμπολίστα Detlef Schrempf (διάσημο για τα προσόντα του), τον θεό Πάνα και όλη τη συνοδεία του από Σάτυρους που οργιάζει στα δάση, τους μεσαιωνικούς θρύλους με νεράιδες και την ατμόσφαιρα των σκίτσων του Milo Manara, τον Σολωμό και τη Γυναίκα της Ζάκυθος, για να συνθέσει το (μετα)φεμινιστικό μανιφέστο μιας άλλης κοινωνίας.

Το γυναικόκαστρο είναι ένα αλληγορικό άλμα στις πρωτόγονες εποχές, είναι μια αποτύπωση ενός κόσμου μητριαρχίας, όπου κυριαρχούν οι γυναίκες, ενώ οι άνδρες χρησιμοποιούνται μόνο ως σπερματοδότες ή ως κυνηγοί. Ο Ντέτλεφ γονιμοποιεί τις γυναίκες του χωριού και βγαίνει μέσα στο χιόνι να κυνηγήσει με τόξα και βέλη σαν άλλος προϊστορικός άνδρας που πρέπει να εκπληρώσει τη φύση του. Έτσι, μ’ αυτές τις προγονολατρικές αναφορές, με τις μυθικές απηχήσεις και την πάλη των δύο φύλων ο Σπύρος Καρυδάκης εισάγει στην ελληνική πεζογραφία τον «Αμαζονικό φεμινισμό», σύμφωνα με τον Thomas Gramstad, που θέλει (στην ειρηνική του παραλλαγή) τα γυναικεία χαρακτηριστικά το ίδιο δυνατά, ενεργητικά και δραστήρια με τα ανδρικά. Στο τέλος, βέβαια, ο συγγραφέας αποδεικνύεται γενναιόδωρος και δεν θανατώνει, όπως συμβαίνει σε θηλεοκρατούμενες κοινωνίες ζώων, τον άρρενα επιβήτορα, αλλά τον ξυπνά από ένα θεϊκό όνειρο.

Όλη αυτή η μεθυστική αλληγορία, αυτός ο μυθολογικός οργασμός, θα μπορούσε να επενδυθεί καλύτερα με μια πιο προσεγμένη έκφραση. Και δεν αναφέρομαι στις συντακτικές αποκλίσεις, που δικαιολογούνται από τον καλπάζοντα ποιητικό οίστρο ορισμένων σκηνών, αλλά σε γλωσσικά ατοπήματα και λεξιλογικές ακροβασίες. Αν τα προσπεράσει κανείς, θα βυθιστεί σε ένα αρχετυπικό κείμενο, γεμάτο με διονυσιακές εξάρσεις, μεταφεμιστικά μηνύματα και παγανιστικούς προσανατολισμούς, που απομυθοποιούν τη σημερινή κατεστημένη κοινωνία.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι Διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου.

altΤο γυναικόκαστρο
Σπύρος Καρυδάκης
Πάπυρος 2014
Σελ. 144, τιμή € 12,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΚΑΡΥΔΑΚΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

Για το βιβλίο του Θανάση Σκρουμπέλου «Σα μαγεμένο το μυαλό μου – Ιστορίες και εικόνες, ταξίμια της λαϊκής ψυχής» (εκδ. Τόπος). Κεντρική εικόνα: Ο Βασίλης Αυλωνίτης από την ταινία «Ο θησαυρός του μακαρίτη» (1959) σε σενάριο και σκηνοθεσία του Νίκου Τσιφόρου.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης ...

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Αχιλλέα ΙΙΙ «Τέλος πάντων» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: από την ταινία «Αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού» του Michel Gondry.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Τέλος ατελεύτητο για κάτι που ουδείς ...

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μαλανδράκη «Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» (εκδ. Πόλις). Κεντρική εικόνα: φωτογραφία από το Σεράγεβο.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Λένε ότι ένας δημοσιογράφος πρέπει «να κρατάει απόσταση απ’ όλα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ