alt

Η νέα συλλογή διηγημάτων του Ανδρέα Μήτσου, πολυεπίπεδη τοιχογραφία που αποτυπώνει ποικίλες ανθρώπινες σχέσεις.

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Το κειμενικό σύμπαν του Ανδρέα Μήτσου συνεχίζει να διευρύνεται με γεγονότα που παραβιάζουν την αντικειμενική πραγματικότητα, την κοινώς αποδεκτή λογική, την φυσική κατάσταση των πραγμάτων.

Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η εκδήλωση της ανθρώπινης δυναμικής ως παραβίαση των συμβατικών ορίων, δηλαδή στην ουσία ως ύβρις που συνεπάγεται την τιμωρία για την αποκατάσταση του παραβιασθέντος κανόνα ατομικών και κοινωνικών αρχών, ενώ καιροφυλακτεί η ανατρεπτική δέσμευση της παντοδύναμης μοίρας.

Μοτίβα και αρχέτυπα

Τα δεδομένα αυτά σε ποικίλες αφηγηματικές εκδοχές εντοπίζονται σε προγενέστερα βιβλία του συγγραφέα, π.χ.: Σφήκες (2001), Ιστορίες συμπτωματικού ρεαλισμού (2005), Η ελεημοσύνη των γυναικών (2009), και κυρίως στα: Ο αγαπημένος των μελισσών (2010) και Ο κίτρινος στρατιώτης (2012). Ιδιαιτέρως στα δύο αυτά βιβλία, σημαντικά για τον προσδιορισμό του πρωτότυπου χαρακτήρα της δημιουργικής γραφής του Ανδρέα Μήτσου, εντοπίζονται ευρηματικά στοιχεία που αποκαλύπτουν τη δομή του κειμενικού σύμπαντος του συγγραφέα, όπως είναι η τάση του ανθρώπου να πετάξει και οι μεταμορφώσεις του ως δήλωση της υπέρβασης των συμβατικών ορίων, η ανάδυση καταποντισμένων τόπων ως δήλωση της ανάδυσης/αναβίωσης του υποκειμενικού παρελθόντος, το μη συνηθισμένο άτομο ως παραστατική απόδοση της παραβίασης του κοινού (κοινωνικού, αισθητικού) μέτρου με τη συνακόλουθη αποκοπή από το περιβάλλον, ενώ οι μέλισσες ως τεκμήριο της αθωότητας, της ευγλωττίας και της καλώς οργανωμένης κοινωνίας αναδεικνύονται σε φορείς υπεράσπισης του παραβιασμένου δικαίου και σε διαύλους μετάδοσης του μηνύματος για την αποκατάσταση της διασαλευθείσας τάξης.

Ως κατευθείαν απόγονοι των μελισσών σε ομόλογο κλίμα φαίνεται να λειτουργούν, στο νέο βιβλίο του Ανδρέα Μήτσου με τον τίτλο Η εξαίσια γυναίκα και τα ψάρια, ποικίλα όντα του πολύμορφου φυσικού περιβάλλοντος, όπως διασταυρώνονται με τον (εσωτερικό) άνθρωπο κατά παραβίαση της κοινής λογικής και προεξοφλούν ή δρομολογούν την ανθρώπινη συμπεριφορά.

Μαγεία ζώων και φυτών

Ο Ανδρέας Μήτσου έχει οργανώσει με ευρηματικό τρόπο μια πολυεπίπεδη τοιχογραφία που αποτυπώνει ποικίλες ανθρώπινες σχέσεις, επάνω σε φόντο που συνθέτουν πόλεις και χωριά, θαλασσινά τοπία και ορεινές περιοχές

Τη θεματική ανάπτυξη των είκοσι διηγημάτων του βιβλίου προσδιορίζουν ζώα, όπως: πρόβατα που δηλώνουν τη δέσμευση της μοίρας (το διήγημα «Πρόβατα επί σφαγή»), μια χελώνα και ένα σκυλί ως θύματα της αδυναμίας του ανθρώπου να διαχειρισθεί τις προσωπικές του απώλειες («Μια χελώνα τον Δεκαπενταύγουστο», «Φτηνό τίμημα»), ένα ελάφι και ένας ιδεατός λύκος ως δίαυλοι για την ανάκληση της μυθολογίας του προσωπικού παρελθόντος («Εικασίες για τα άγρια ζώα», «Ο δίχρωμος λύκος»), μια γαλανομάτα γίδα που δεσμεύει τον εσωτερικό και τον κοινωνικό άνθρωπο («Το πιο βολικό ψέμα»), επίσης: η κότα ως πρόδρομος θανάτου (το διήγημα «Κληρονομικά συμπτώματα»), επίσης: το έντομο σερσέγκι ως φορέας της μοίρας που παραμονεύει και δεν αφήνει κανέναν να ξεφύγει («Το σερσέγκι»), επίσης: η μυρωδιά ψαριού που συνδέεται με την ανεκπλήρωτη τελικά επιθυμία για ερωτική απιστία (το διήγημα «Η εξαίσια γυναίκα και τα ψάρια»), ακόμα: ο κισσός για την αποτύπωση ανθρώπινων σχέσεων (το διήγημα «Άντρες ευάλωτοι το Πάσχα»), τριαντάφυλλα για την απόδοση της σχέσης έρωτα και τιμωρίας («Ο μπουκαδόρος και οι άπιστες γυναίκες», «Ο Αιγύπτιος»), φοίνικες για την απόδοση του έρωτα ως απειλή για το εξωτερικό περιβάλλον («Οι έρωτες των άλλων»).

Ο Ανδρέας Μήτσου έχει οργανώσει με ευρηματικό τρόπο μια πολυεπίπεδη τοιχογραφία που αποτυπώνει ποικίλες ανθρώπινες σχέσεις, επάνω σε φόντο που συνθέτουν πόλεις και χωριά, θαλασσινά τοπία και ορεινές περιοχές.

Επιθυμίες στα όρια

Στο πλαίσιο αυτό ο συγγραφέας πραγματεύεται το μείζον ζήτημα που αντιπροσωπεύουν οι ανθρώπινες επιθυμίες σε ένα ευρύτατο φάσμα και σε συνδυασμό με τη σχέση ανάμεσα στο όνειρο και στην αντικειμενική πραγματικότητα, ανάμεσα στη ζωή και στον θάνατο, ανάμεσα στον αντικειμενικό και στον προσωπικό χρόνο, ανάμεσα στο παρόν που βαραίνει και στο παρελθόν ως τον μόνο υπαρκτό τόπο καταφυγής. Κυρίως πρόκειται για την αναχαίτιση των επιθυμιών, για την αδυναμία ικανοποίησης των επιθυμιών ακόμα και αν υπάρχουν οι πλέον ενδεδειγμένες προϋποθέσεις, όπως αναπτύσσεται παραστατικά στο διήγημα «Η εξαίσια γυναίκα και τα ψάρια», ο τίτλος του οποίου έχει αναβαθμισθεί σε τίτλο του βιβλίου ως συνόλου, και με τον τρόπο αυτόν φαίνεται να επισημαίνεται το κοινό επίκεντρο ενδιαφέροντος κατά τη θεματική ανάπτυξη των διηγημάτων.

Iδιαίτερη θέση κατέχει το μη συνηθισμένο άτομο, όπως κωδικοποιείται με την ασχήμια της όψης και με την εσωτερική ανάγκη για υπέρβαση των ανθρώπινων ορίων ως προϊόν της ανθρώπινης βούλησης

Στην αξιοποίηση αυτών των δεδομένων ιδιαίτερη θέση κατέχει το μη συνηθισμένο άτομο, όπως κωδικοποιείται με την ασχήμια της όψης (το διήγημα «Το τέρας») και με την εσωτερική ανάγκη για υπέρβαση των ανθρώπινων ορίων (όπου εμπλέκεται και το στοιχείο των μεταμορφώσεων) ως προϊόν της ανθρώπινης βούλησης («Το πουλί», «Το θαύμα του έρωτα», «Οι ατμοί του κορμιού»), ή ως αποτέλεσμα παρέμβασης εξωτερικών παραγόντων («Κωνσταντίνος ο τετραδάκτυλος», «Ο “Λαμπράκης” κι εγώ»).

Εδώ εντάσσεται και η παραστατική αποτύπωση της παραβίασης της κοινής λογικής κατά την ανάπτυξη της ανθρώπινης συμπεριφοράς (π.χ. τα διηγήματα «Το πουλί», «Οι ατμοί του κορμιού»), με κορύφωση τη λειτουργικότητα της ανθρώπινης φωνής ως παραμυθητικό υποκατάστατο της χαμένης ανθρώπινης παρουσίας (το εμβληματικό διήγημα «Η φωνή της»).

Αυτό το υλικό διεκπεραιώνει αφηγηματικός λόγος άμεσος, απροσδόκητος, πλήρης συναισθήματος αλλά και σκληρότητας, παραστατικός, με χαρακτήρα προφορικότητας, με τη συχνή παρέμβαση της αφοριστικής διατύπωσης (π.χ.: «Ό,τι με τρώει, είναι εκείνο που δεν καταλαβαίνω», «Αφού δεν μπορούμε να τα δεχόμαστε όλα τα ατυχήματά μας αδιαμαρτύρητα, οφείλουμε … να τα αναμοχλεύουμε, για να … μην αφήνουμε να μας καταλύει η λύπη»), με στοιχεία αυτοδιακειμενικότητας (παραπομπή στο βιβλίο Η ελεημοσύνη των γυναικών) και αυτοαναφορικότητας της γραφής (π. χ. τα διηγήματα «Εικασίες για τα άγρια ζώα», «Ο Αιγύπτιος»), με το έντονο έως δραματικό περιεχόμενο των γραμματικών εικόνων όπου εμπλέκονται και σύνθετες προσωπογραφίες.

Για άλλη μια φορά, ο Ανδρέας Μήτσου προσφέρει ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον δείγμα αφηγηματικής τέχνης, το οποίο αντιστοιχεί (πράγμα σημαντικότερο) σε μια ενδιαφέρουσα επιχειρηματολογία για τη διαρκή όσο και έντονη διελκυστίνδα ανάμεσα στο υποκειμενικό και στο αντικειμενικό, όπου πάντως υφέρπει η υπόνοια ότι τελικά το μόνο που υπάρχει είναι η υποκειμενική πραγματικότητα. Με τον τρόπο αυτόν, το βιβλίο αφήνει ανοιχτούς ποικίλους διαύλους δημιουργικής ανάγνωσης.

ΑΛΚΗΣΤΙΣ ΣΟΥΛΟΓΙΑΝΝΗ

altΗ εξαίσια γυναίκα και τα ψάρια
Ανδρέας Μήτσου
Καστανιώτης 2014
Σελ. 160, τιμή € 10,65

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΜΗΤΣΟΥ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Χορός στα ποτήρια» της Γεωργίας Τάτση (κριτική) – Δύο καλογραμμένες νουβέλες με ιστορικές και πολιτικές ρίζες

«Χορός στα ποτήρια» της Γεωργίας Τάτση (κριτική) – Δύο καλογραμμένες νουβέλες με ιστορικές και πολιτικές ρίζες

Για την επανακυκλοφορία του βιβλίου της Γεωργίας Τάτση «Χορός στα ποτήρια» (εκδ. Βακχικόν, δύο νουβέλες). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία από την ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου «Θίασος» (1974-’75) 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Iεροτελεστικός από τη...

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

Για το μυθιστόρημα του Νίκου Μάντζιου «Η λίμπιντο των αγγέλων» (εκδ. Γραφή).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Για μας τους κριτικούς δεν πρέπει να παίζει ρόλο το όνομα του συγγραφέα: αν είναι γνωστός με περγαμηνές στο ενεργητικό του, δεν σημαίνει ...

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

Για το μυθιστόρημα του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη «Ένα κομμάτι χαρτί» (εκδ. Αλεξάνδρεια). Κεντρική εικόνα: © Roman Kraft (Unsplash). 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Το μόνο που αλλάζει είναι το παρελθόν, όλες οι άλλ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Το ζοφερό «Σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά, στη Στέγη (κριτική)

Το ζοφερό «Σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά, στη Στέγη (κριτική)

Την ώρα που το ευρύ τηλεοπτικό κοινό παρακολουθεί με ενδιαφέρον κάποιες εξαιρετικές σειρές του Netflix και της HBO, όμως δεν ενοχλείται καθόλου από τα νέα ελληνικά σήριαλ, που σταθερά θέματά τους έχουν «τη βεντέτα, την τιμή της αδερφής και την κατσίκα του γείτονα» -όπως εύγλωττα είπε σε συνέντευξή του-, ο Δημήτρης Κ...

«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Τζ.Μ. Κουτσί [J.M. Coetzee] «Ο Πολωνός» (μτφρ. Χριστίνα Σωτηροπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 4 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

Βίος και Πολιτεία #11: Η Σώτη Τριανταφύλλου, ζωντανά από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Βίος και Πολιτεία #11: Η Σώτη Τριανταφύλλου, ζωντανά από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Στο 11ο επεισόδιο της σειράς συζητήσεων με ανθρώπους από το χώρο του βιβλίου, με τον Κώστα Κατσουλάρη θα συνομιλήσει η συγγραφέας και ιστορικός Σώτη Τριανταφύλλου, σε μια κουβέντα εφ' όλης της ύλης, από τα παιδικά της χρόνια στην Κυψέλη μέχρι τα νεανικά της χρόνια στη Νέα Υόρκη, τη ζωή της στο Παρίσι, τα ταξίδια της...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο μάγος» του Κολμ Τόιμπιν (προδημοσίευση)

«Ο μάγος» του Κολμ Τόιμπιν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευσητο από το μυθιστόρημα του Κολμ Τόιμπιν [Colm Tóibín] «Ο μάγος» (μτφρ. Αθηνά Δημητριάδου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 9 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Ίκαρος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Λίμπεκ, 1892

Η ορχήστρα έπαιζε το Πρ...

«Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» του Σον Μπίθελ (προδημοσίευση)

«Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» του Σον Μπίθελ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Σον Μπίθελ [Shaun Bythell] «Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» (μτφρ. Μαριάννα Καλέμη) το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 18 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Key Books.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τύπος τρία

ΕΙΔΟΣ: PARENTE...

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

22 Σεπτεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ. Επιμέλεια: Κώστας Αγορα

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ