alt

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Η λογοτεχνία ως τώρα αρδευόταν από μεγάλες δεξαμενές αρχέτυπων προσώπων και σκηνών, όπως ήταν η αρχαιοελληνική μυθολογία, ο χριστιανικός κόσμος με την Παλαιά και Καινή Διαθήκη, οι ιστορικές φυσιογνωμίες κ.ά. Μέσα σ’ αυτά, που έχουν εντοπιστεί σε όλη τους την ποικιλία από πολλούς μελετητές, οφείλουμε να συμπεριλάβουμε και την παγιωμένη πλέον στη συνείδηση των αναγνωστών-θεατών σφαίρα της διεθνούς show biz, η οποία τροφοδοτεί κατεξοχήν τον κινηματογράφο, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και το διαδίκτυο, ενώ όλο και περισσότερο περνάει και στις σελίδες των λογοτεχνικών βιβλίων.

Ο Μάικλ Τζάκσον εκπροσωπεί όχι μόνο μια προσφιλέστατη στροφή της μουσικής, αλλά αποτελεί και είδωλο, που απασχόλησε με το έργο και τη ζωή του (αλλά και τον θάνατό του) την παγκόσμια κοινή γνώμη. Η «ανάστασή» του και η κάθοδός του στη μίζερη ζωή ενός μέσου ανθρώπου, καταθλιπτικού υπάλληλου μιας εταιρείας δημοσκοπήσεων, συνιστά τον βασικό άξονα του νέου μυθιστορήματος του Δημήτρη Σωτάκη, ο οποίος συναρμόζει το ποπ είδωλο και τη μικροαστική καθημερινότητα σε ένα παρωδιακό κείμενο.

Παρωδία και ειρωνία

Αυτή η διακωμώδηση στοιχίζεται με τη μεταμοντέρνα τάση για παρωδία και ειρωνικές ματιές σε ό,τι η κοινωνία καθιερώνει ως ιερή αγελάδα. Ο πολύς Μάικλ Τζάκσον βρίσκεται μια βροχερή νύχτα στην πόρτα του αντιήρωά μας, μόνος και ανυπεράσπιστος, η ποπ κουλτούρα του συνδυάζεται με τη φιλοδοξία του να γίνει ποιητής, ο σαρκικός έρωτάς του προς τη μεσήλικα μαγείρισσα, την κυρα-Ντίνα, ο πόλεμος που διασκεδάζεται με ματς και πίτσα κ.ά. εντάσσονται σε ένα ανατρεπτικό πλαίσιο που διακρίνεται από το υποδόριο χιούμορ, τη σατιρική διάθεση, τη σύζευξη αντιθέτων και τον εμπαιγμό κάθε είδους ηθικών αξιών και συνηθισμένων αντιλήψεων. Ο κόσμος αναδιαρθρώνεται όχι μόνο με τον θάνατο που αναιρείται αλλά και με την κατάργηση ιεραρχήσεων, οι οποίες εκτός λογοτεχνίας δύσκολα αναθεωρούνται.

Ο θάνατος είναι ένα αδιάφορο φαινόμενο, αφού τόσο ο Μάικλ Τζάκσον όσο και ο πρωταγωνιστής μπορούν και επιστρέφουν στην προθανάτια ζωή τους

Όλα αυτά, μαζί με τη δηλωμένη επιθυμία του αφηγητή να αυτοκτονήσει, φέρνει το μυθιστόρημα στη γραμμή του Τζον Μπαρθ και της Πλωτής όπερας (1956), όπου ο μηδενισμός και η φάρσα συμπορεύονται, εκφράζοντας το κλίμα της αδιέξοδης μεταπολεμικής εποχής μας. Ο θάνατος είναι ένα αδιάφορο φαινόμενο, αφού τόσο ο Μάικλ Τζάκσον όσο και ο πρωταγωνιστής μπορούν και επιστρέφουν στην προθανάτια ζωή τους. Η φήμη που συνοδεύει τον αμερικανό ποπ σταρ δεν παίζει ιδιαίτερο ρόλο, αφού κανείς δεν έρχεται στη συναυλία του, η δόξα που καρπώθηκε χρόνια και χρόνια αποδεικνύεται φρούδα.

Μηδενισμός και απαξίωση της ζωής

Αυτός ο μηδενισμός παίρνει στο κείμενο του Δημήτρη Σωτάκη τη μορφή της παντελούς απαξίωσης, του νιχιλιστικού ανικανοποίητου προς κάθε είδους ζωή, είτε μιλάμε για την προ του θανάτου εμπειρία είτε για μια μεταθανάτια αναβίωση. Ούτε δηλαδή ο θάνατος, το τέλος που δεν είναι τέλος, ούτε η απειλή του φασισμού δεν μπορεί να αποσοβήσει την αίσθηση ματαιότητας που πλανάται ισοπεδωτικά. Κι ο Μάικλ Τζάκσον είναι ο καταλύτης, όχι ως ο μοναδικός τραγουδιστής αλλά σαν μια πέτρα που ταράζει τα στάσιμα νερά και συμβάλλει στο να φανεί η κενότητα, ο εκμηδενισμός, η αν-αξιότητα των πάντων. Κι έτσι, δίπλα στην απεγνωσμένη φωνή του αφηγητή που στο τέλος του μυθιστορήματος διαπιστώνει ότι δεν έζησε ουσιαστικά, επειδή δεν κατανόησε, συναναστράφηκε, πόνεσε, ενόχλησε, ερέθισε, πλήγωσε, αγάπησε, εν τέλει δεν γνώρισε τους ανθρώπους γύρω του, ο ίδιος ο Μάικλ Τζάκσον αποποιήθηκε την πρότερη ζωή του, επειδή είχε την ίδια ματαιότητα να επιδείξει.

Ο Δημήτρης Σωτάκης χρησιμοποιεί ένα πολυσυλλεκτικό αμάλγαμα ετερόκλητων στοιχείων, όπως έκανε και στον Άνθρωπο καλαμπόκι (εκδ. Κέδρος), χαράζοντας πλέον και μια άλλη γραμμή με τα μεταμοντέρνα έργα του (εκτός από την καφκική του γραφή). Κι αυτή η επιλογή στο προκείμενο έργο τον δικαιώνει πέρα για πέρα, καθώς ο εμβολιασμός του λογικού με το παράλογο έχει να αναδείξει έναν σαφή στόχο: ότι η ζωή δεν έχει σκοπό και νόημα, τίποτα δεν μπορεί να ξεσηκώσει το μηδέν, το επίπεδο, το άοσμο. 

ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ

altΗ ανάσταση του Μάικλ Τζάκσον
Δημήτρης Σωτάκης
Κέδρος 2014
Σελ. 256, τιμή € 14,00

alt

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΩΤΑΚΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Χορός στα ποτήρια» της Γεωργίας Τάτση (κριτική) – Δύο καλογραμμένες νουβέλες με ιστορικές και πολιτικές ρίζες

«Χορός στα ποτήρια» της Γεωργίας Τάτση (κριτική) – Δύο καλογραμμένες νουβέλες με ιστορικές και πολιτικές ρίζες

Για την επανακυκλοφορία του βιβλίου της Γεωργίας Τάτση «Χορός στα ποτήρια» (εκδ. Βακχικόν, δύο νουβέλες). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία από την ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου «Θίασος» (1974-’75) 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Iεροτελεστικός από τη...

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

Για το μυθιστόρημα του Νίκου Μάντζιου «Η λίμπιντο των αγγέλων» (εκδ. Γραφή).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Για μας τους κριτικούς δεν πρέπει να παίζει ρόλο το όνομα του συγγραφέα: αν είναι γνωστός με περγαμηνές στο ενεργητικό του, δεν σημαίνει ...

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

Για το μυθιστόρημα του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη «Ένα κομμάτι χαρτί» (εκδ. Αλεξάνδρεια). Κεντρική εικόνα: © Roman Kraft (Unsplash). 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Το μόνο που αλλάζει είναι το παρελθόν, όλες οι άλλ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τζο Νέσμπο: «Η κόρη μου δεν εντυπωσιάζεται με τίποτα από όσα κάνω, αλλά όταν της είπα ότι θα γίνω επίτιμος διδάκτωρ στην Αθήνα έμεινε με το στόμα ανοιχτό»

Τζο Νέσμπο: «Η κόρη μου δεν εντυπωσιάζεται με τίποτα από όσα κάνω, αλλά όταν της είπα ότι θα γίνω επίτιμος διδάκτωρ στην Αθήνα έμεινε με το στόμα ανοιχτό»

Ο δημοφιλής συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας Τζο Νέσμπο [Jo Nesbø] αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής.

Επιμέλεια: Ευλαλία Πάνου

...
Βίος και Πολιτεία #10: Ο Παναγής Παναγιωτόπουλος ζωντανά από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Βίος και Πολιτεία #10: Ο Παναγής Παναγιωτόπουλος ζωντανά από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Στο 10ο επεισόδιο της σειράς συζητήσεων με ανθρώπους από το χώρο του βιβλίου, με τον Κώστα Κατσουλάρη θα συνομιλήσει ο συγγραφέας και πανεπιστημιακός Παναγής Παναγιωτόπουλος. Η συζήτηση θα μεταδοθεί ζωντανά, την Πέμπτη, 28 Σεπτεμβρίου, στις 7μμ.

Επιμέλεια: Book Press

Βίος ...

«Κάποιοι μήνες της ζωής μου» του Μισέλ Ουελμπέκ – ή πώς να μην αποφεύγεις τις παγίδες της δημοσιότητας (κριτική)

«Κάποιοι μήνες της ζωής μου» του Μισέλ Ουελμπέκ – ή πώς να μην αποφεύγεις τις παγίδες της δημοσιότητας (κριτική)

Για το βιβλίο του Μισέλ Ουελμπέκ [Michel Houellebecq] «Κάποιοι μήνες της ζωής μου» (μτφρ. Γιώργος Καράμπελας, εκδ. Εστία). 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Προβοκάτορας, φίλεχθρος, άνθρωπος που ζει από τις αντιπαραθέσεις και...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

22 Σεπτεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ. Επιμέλεια: Κώστας Αγορα

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ