alt

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Η λογοτεχνία ως τώρα αρδευόταν από μεγάλες δεξαμενές αρχέτυπων προσώπων και σκηνών, όπως ήταν η αρχαιοελληνική μυθολογία, ο χριστιανικός κόσμος με την Παλαιά και Καινή Διαθήκη, οι ιστορικές φυσιογνωμίες κ.ά. Μέσα σ’ αυτά, που έχουν εντοπιστεί σε όλη τους την ποικιλία από πολλούς μελετητές, οφείλουμε να συμπεριλάβουμε και την παγιωμένη πλέον στη συνείδηση των αναγνωστών-θεατών σφαίρα της διεθνούς show biz, η οποία τροφοδοτεί κατεξοχήν τον κινηματογράφο, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και το διαδίκτυο, ενώ όλο και περισσότερο περνάει και στις σελίδες των λογοτεχνικών βιβλίων.

Ο Μάικλ Τζάκσον εκπροσωπεί όχι μόνο μια προσφιλέστατη στροφή της μουσικής, αλλά αποτελεί και είδωλο, που απασχόλησε με το έργο και τη ζωή του (αλλά και τον θάνατό του) την παγκόσμια κοινή γνώμη. Η «ανάστασή» του και η κάθοδός του στη μίζερη ζωή ενός μέσου ανθρώπου, καταθλιπτικού υπάλληλου μιας εταιρείας δημοσκοπήσεων, συνιστά τον βασικό άξονα του νέου μυθιστορήματος του Δημήτρη Σωτάκη, ο οποίος συναρμόζει το ποπ είδωλο και τη μικροαστική καθημερινότητα σε ένα παρωδιακό κείμενο.

Παρωδία και ειρωνία

Αυτή η διακωμώδηση στοιχίζεται με τη μεταμοντέρνα τάση για παρωδία και ειρωνικές ματιές σε ό,τι η κοινωνία καθιερώνει ως ιερή αγελάδα. Ο πολύς Μάικλ Τζάκσον βρίσκεται μια βροχερή νύχτα στην πόρτα του αντιήρωά μας, μόνος και ανυπεράσπιστος, η ποπ κουλτούρα του συνδυάζεται με τη φιλοδοξία του να γίνει ποιητής, ο σαρκικός έρωτάς του προς τη μεσήλικα μαγείρισσα, την κυρα-Ντίνα, ο πόλεμος που διασκεδάζεται με ματς και πίτσα κ.ά. εντάσσονται σε ένα ανατρεπτικό πλαίσιο που διακρίνεται από το υποδόριο χιούμορ, τη σατιρική διάθεση, τη σύζευξη αντιθέτων και τον εμπαιγμό κάθε είδους ηθικών αξιών και συνηθισμένων αντιλήψεων. Ο κόσμος αναδιαρθρώνεται όχι μόνο με τον θάνατο που αναιρείται αλλά και με την κατάργηση ιεραρχήσεων, οι οποίες εκτός λογοτεχνίας δύσκολα αναθεωρούνται.

Ο θάνατος είναι ένα αδιάφορο φαινόμενο, αφού τόσο ο Μάικλ Τζάκσον όσο και ο πρωταγωνιστής μπορούν και επιστρέφουν στην προθανάτια ζωή τους

Όλα αυτά, μαζί με τη δηλωμένη επιθυμία του αφηγητή να αυτοκτονήσει, φέρνει το μυθιστόρημα στη γραμμή του Τζον Μπαρθ και της Πλωτής όπερας (1956), όπου ο μηδενισμός και η φάρσα συμπορεύονται, εκφράζοντας το κλίμα της αδιέξοδης μεταπολεμικής εποχής μας. Ο θάνατος είναι ένα αδιάφορο φαινόμενο, αφού τόσο ο Μάικλ Τζάκσον όσο και ο πρωταγωνιστής μπορούν και επιστρέφουν στην προθανάτια ζωή τους. Η φήμη που συνοδεύει τον αμερικανό ποπ σταρ δεν παίζει ιδιαίτερο ρόλο, αφού κανείς δεν έρχεται στη συναυλία του, η δόξα που καρπώθηκε χρόνια και χρόνια αποδεικνύεται φρούδα.

Μηδενισμός και απαξίωση της ζωής

Αυτός ο μηδενισμός παίρνει στο κείμενο του Δημήτρη Σωτάκη τη μορφή της παντελούς απαξίωσης, του νιχιλιστικού ανικανοποίητου προς κάθε είδους ζωή, είτε μιλάμε για την προ του θανάτου εμπειρία είτε για μια μεταθανάτια αναβίωση. Ούτε δηλαδή ο θάνατος, το τέλος που δεν είναι τέλος, ούτε η απειλή του φασισμού δεν μπορεί να αποσοβήσει την αίσθηση ματαιότητας που πλανάται ισοπεδωτικά. Κι ο Μάικλ Τζάκσον είναι ο καταλύτης, όχι ως ο μοναδικός τραγουδιστής αλλά σαν μια πέτρα που ταράζει τα στάσιμα νερά και συμβάλλει στο να φανεί η κενότητα, ο εκμηδενισμός, η αν-αξιότητα των πάντων. Κι έτσι, δίπλα στην απεγνωσμένη φωνή του αφηγητή που στο τέλος του μυθιστορήματος διαπιστώνει ότι δεν έζησε ουσιαστικά, επειδή δεν κατανόησε, συναναστράφηκε, πόνεσε, ενόχλησε, ερέθισε, πλήγωσε, αγάπησε, εν τέλει δεν γνώρισε τους ανθρώπους γύρω του, ο ίδιος ο Μάικλ Τζάκσον αποποιήθηκε την πρότερη ζωή του, επειδή είχε την ίδια ματαιότητα να επιδείξει.

Ο Δημήτρης Σωτάκης χρησιμοποιεί ένα πολυσυλλεκτικό αμάλγαμα ετερόκλητων στοιχείων, όπως έκανε και στον Άνθρωπο καλαμπόκι (εκδ. Κέδρος), χαράζοντας πλέον και μια άλλη γραμμή με τα μεταμοντέρνα έργα του (εκτός από την καφκική του γραφή). Κι αυτή η επιλογή στο προκείμενο έργο τον δικαιώνει πέρα για πέρα, καθώς ο εμβολιασμός του λογικού με το παράλογο έχει να αναδείξει έναν σαφή στόχο: ότι η ζωή δεν έχει σκοπό και νόημα, τίποτα δεν μπορεί να ξεσηκώσει το μηδέν, το επίπεδο, το άοσμο. 

ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ

altΗ ανάσταση του Μάικλ Τζάκσον
Δημήτρης Σωτάκης
Κέδρος 2014
Σελ. 256, τιμή € 14,00

alt

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΩΤΑΚΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

Για το μυθιστόρημα της Αγλαΐας Μπλιούμη «Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» (εκδ. Κέδρος). Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία μεταναστών στο Μόναχο το 1960.

Γράφει ο Ανδρέας Καρακίτσιος

Πρόκειται για ένα λογοτ...

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

Για το μυθιστόρημα της Λίνας Φυτιλή «Χρυσός κήπος, Άλτσιν μπαχτσεσί» (εκδ. Εστία). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία ©  Κώστας Μπαλάφας / Αρχείο Κ. Μπουμπουρή. 

Γράφει ο Μάνος Κοντολέων

Η ...

Μαρία Καλιόρη, Ηλίας Μπιστολάς, Χριστίνα Ιωάννου: Νέες φωνές, νέοι δρόμοι (κριτική)

Μαρία Καλιόρη, Ηλίας Μπιστολάς, Χριστίνα Ιωάννου: Νέες φωνές, νέοι δρόμοι (κριτική)

Για τη συλλογή διηγημάτων της Μαρίας Καλιόρη «Οι καλοί πεζοπόροι» (εκδ. Ιωλκός), το μυθιστόρημα του Ηλία Μπιστολά «Χώμα στα μάτια, στα αυτιά, στο στόμα» (εκδ. Τόπος) και τη συλλογή διηγημάτων της Χριστίνας Ιωάννου «Ταξίδι στο φούρνο» (εκδ. Ιωλκός).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ο Πανελλήνιος Όμιλος Φίλων του ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη διοργανώνει στις 27 Μαρτίου 2023 στο θέατρο ΚΥΔΩΝΙΑ στα Χανιά, ημερίδα με θέμα: Νοούμενα και υπονοούμενα στο θεατρικό έργο «Η Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Λούλας Αναγνωστάκη από τον Σπύρο Στάβερη.

...
«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Οι εκδόσεις Ψυχογιός διοργανώνουν συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία, με αφορμή το βιβλίο του Rodric Braithwaite «Μια Σύντομη Ιστορία της Ρωσίας», απόψε, Πέμπτη 23 Μαρτίου, στο βιβλιοπωλείο LIBER.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ