earino-360

Της Κατερίνας Στεφάνου*

Ο Γιώργος Στόγιας, άνθρωπος της συλλογικής εργασίας, όπως αποδεικνύεται, μας παραδίδει μαζί με τους ήρωες και την ιστορία τους, ένα εικονογραφημένο βιβλίο και έναν ψηφιακό δίσκο. Άρα και μια πρόταση ανάγνωσης. 

Από αυτή την άποψη, έχουμε περισσότερο ένα έργο, παρά ένα βιβλίο. Ίσως αυτό είναι το αποτέλεσμα της συνεπούς θητείας του στο θέατρο, που του έδωσε μάλιστα υλικό για μεγάλο μέρος του βιβλίου. Η πρόταση της εικονογράφησης του moican είναι υποβλητική. Εικόνες με πολλές λεπτομέρειες, γεμάτες σύγκρουση, δημιουργούν ένα περιβάλλον ασφυκτικό. Από την άλλη, η μουσική του Αντώνη Τσαγκάρη δίνει πολύ χώρο, σαν να πρόκειται να σου αναπληρώσει την ελευθερία που σου αφαίρεσε η εικόνα. Στρίμωγμα στις εικόνες, μοναξιά και ενδοσκόπηση στη μουσική. Έλλειψη χώρου από τη μια, κενό προς εξερεύνηση από την άλλη. Η ηρωίδα και ο αναγνώστης της ιστορίας της βρίσκονται σε ένα αντιφατικό πεδίο, τόσο γεμάτο και τόσο άδειο ταυτόχρονα. Ισορροπία. 

Δεν θέλησε απλώς να πολώσει διαφορετικές γενιές, με τα πρότυπα, τους στόχους και τις ασθένειές τους

Η πρώτη μου επαφή με το κείμενο μου άφησε την εντύπωση ότι έχει ως θέμα τη σύγκρουση των γενεών, αφού πρωταγωνιστές του είναι ένας πατέρας και μια κόρη. Από την άλλη, οι δύο τόποι, Ρέθυμνο και Αθήνα, όπου διαδραματίζεται ταυτόχρονα η ιστορία, προδιαθέτουν για θέματα γύρω από τη σχέση κέντρου και περιφέρειας. Αλλά δεν πρόκειται ακριβώς για αυτό. Ο Γιώργος Στόγιας δεν θέλησε απλώς να πολώσει διαφορετικές γενιές, με τα πρότυπα, τους στόχους και τις ασθένειές τους. Δεν αντιπαραθέτει δηλαδή ηλικιακά μπλοκ, αλλά πρόσωπα που προβάλουν μπροστά μας με κριτήριο τις απόψεις και τη στάση τους απέναντι στα γεγονότα – όχι με βάση την ηλικία τους.

Η κεντρική ιστορία εκτυλίσσεται στο Ρέθυμνο, σε μια επαρχιακή πόλη όπου τα νέα έρχονται όχι μόνο με καθυστέρηση και παράξενες διαθλάσεις αλλά και μέσα από πολύ προσωπικούς δρόμους. Όλα ξεκινούν τον Φλεβάρη του 2009, δυο μήνες μετά τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Είναι Παρασκευή, 13 του μηνός. Το Ρέθυμνο προσπαθεί να βρει τους δικούς του λόγους και τον δικό του τρόπο να αντιδράσει στα γεγονότα. Η όμορφη φοιτήτρια Ντίνα ψάχνει κάτι που να την καταστήσει ζωντανή και στην αναζήτησή της αυτή αντί να κερδίζει χάνει – χάνει τον εαυτό της.

Χαρακτήρες, τόποι, νυχτερινές περιπλανήσεις, παθιασμένοι διάλογοι, σιωπές. Οι ήρωες αντιπαρατίθενται, διαφωνούν, αλλά ο συγγραφέας παραμένει αμέτοχος. Δεν υπάρχουν καλοί και κακοί, αθώοι ή ένοχοι, έξυπνοι κι ανόητοι. Ο Γιώργος Στόγιας καταφέρνει να κρατήσει απόσταση από τους ήρωές του και τους επιτρέπει να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους. Μοιράζει τα επιχειρήματα, εξοπλίζει τον καθένα τους και τους αφήνει μόνους στη σκηνή, στην κρίση μας. Ο συγγραφέας παραμένει σκηνοθέτης και δεν προδίδει κανέναν από τους χαρακτήρες του.

Προς απώλεια ελέγχου

Το βιβλίο βρίθει από ατάκες, καλαμπούρια, πειράγματα, κουβέντες της παρέας, χιούμορ

Από την άλλη, εκτός από αναφορές σε πολύ γνωστές εικόνες και μουσικές, το βιβλίο βρίθει από ατάκες, καλαμπούρια, πειράγματα, κουβέντες της παρέας, χιούμορ. Σταχυολογώ για μια στιγμή αμηχανίας ότι «οι ιδέες της είχαν κατέβει στην προηγούμενη στάση και τώρα τις επαναλάμβανε μόνο από φήμες» ή ότι «η διαύγεια επανήλθε ξαφνικά σαν επανασύνδεση στο διαδίκτυο από προβληματικό μόντεμ», ενώ από την άλλη «οι πρακτικές εργασίες είναι ο φόβος και ο τρόμος των πλασμάτων της νύχτας». Γίνεται σαρκαστικός γράφοντας πως «αν κάθε μπαλιά σου είναι άουτ, δεν μπορείς να λες "παίζω άλλο είδος τένις"», ευρηματικός όταν λέει πως «η μόνη εκδίκηση που απομένει σε αυτόν που δεν θέλει να πάει κάπου αλλά το κάνει είναι να αργήσει». Μιλώντας για τους φοιτητές στις διακοπές λέει ότι «οι υπό αναστολή ενήλικοι παρουσιάζονται στα κατά τόπους σπίτια τους», και για την περίοδο που αρχίζουν να σταθεροποιούνται τα ζευγαράκια ότι «ο ιδιωτικός χρόνος είναι η μετοχή με τη μεγαλύτερη άνοδο». Ενίοτε, εγκαταλείπει την ουδετερότητά του σχολιάζοντας ότι «θα μπορούσε να πάρει το μέσα της στη χούφτα της, και δεν θα ήταν πιο βαρύ από μια ενόχληση».

Παρά τις υπερβολές της, η κεντρική ηρωίδα, η Ντίνα, δεν είναι καρικατούρα ούτε γελοιογραφία, δεν είναι ούτε σύμβολο ούτε παράδειγμα – προς μίμηση ή προς αποφυγή. Όταν λέει στον πατέρα της «ο χρόνος είναι μια παρεξήγηση, θα τη λύσουμε μόνο αν τρυπήσουμε τα όνειρα» ή όταν παραπαίει ανάμεσα στα διαδοχικά «όλα έχουν συνέπειες / τίποτα δεν έχει συνέπειες», έχει κανείς την αίσθηση ότι κάτι από αυτήν υπάρχει μέσα σε όλες τις κοπέλες, σε αυτή την ηλικία. Και αν υπάρχει κάτι «διδακτικό» σε αυτό το βιβλίο είναι η προειδοποίηση ότι στον δρόμο προς την απώλεια του ελέγχου δεν συναντάς καμία απαγορευτική πινακίδα. Όλα μπορούν να συμβούν με την απλότητα ενός κυματισμού και τη νομοτέλεια μιας φυσικής καταστροφής. Μόνο που, μετά από ένα τόσο μακρύ «Εαρινό εξάμηνο», αργά ή γρήγορα έρχεται η ώρα να αναλάβει κανείς τις ευθύνες της ενηλικίωσης.

* Η Κατερίνα Στεφάνου είναι δημοσιογράφος. Το κείμενο αυτό αποτελεί συντομευμένη εκδοχή κειμένου που διαβάστηκε στην παρουσίαση του βιβλίου στη Λευκωσία, τη Δευτέρα 3 Φεβρουαρίου 2014, στο ισόγειο της εφημερίδας «Πολίτης».

earino-coverΕαρινό εξάμηνο
Γιώργος Στόγιας
Εκδόσεις Απόπειρα, 2013
Τιμή € 19,17, σελ. 443
 

alt

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη «Πλατεία Κλαυθμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο). 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Η ...

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

Για το μυθιστόρημα του Ανδρέα Νικολακόπουλου «Φλόρενς Μπλαντ» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: Ο πίνακας του Jean Siméon Chardin, «The Kitchen Maid» (1738), λάδι σε καμβά.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Έπειτα από δύο παρόμοιας λογικής συλλογές δ...

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

Για το μυθιστόρημα του Ηλία Λ. Παπαμόσχου «Ανάληψη» (εκδ. Πατάκη) – Για ένα πραγματικό ναυάγιο στην Καστοριά του 1929. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Θλίψη σαν κάρβουνο αναμμένο, πένθος που τυλίγει όπως η αράχνη τα σώ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης διοργανώνουν χριστουγεννιάτικη γιορτή βιβλίου το Σάββατο 9 & την Κυριακή 10 Δεκεμβρίου από τις 11:00 μέχρι και τις 19:00 στην οδό Θουκυδίδου 4, στην Πλάκα και υπόσχονται δύο μέρες γεμάτες με μουσική, κεράσματα, προτάσεις για δώρα και μεγάλες προσφορές.

Επιμέλεια: ...

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Από σήμερα (7/12) έως και την Κυριακή (10/12) οι εκδόσεις Ψυχογιός ετοιμάζουν μια χριστουγεννιάτικη γιορτή για μικρούς και μεγάλους στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης με bazaar βιβλίων, εκδηλώσεις και δράσεις για τα παιδιά. «Τίτλοι λογοτεχνίας για μικρούς και μεγάλους, bazaar βιβλίων, συναντήσεις με συγγραφείς & συναρπα...

«Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» (κριτική) – Η τελετουργία ενός φόνου σε μια άκρως σύγχρονη παράσταση

«Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» (κριτική) – Η τελετουργία ενός φόνου σε μια άκρως σύγχρονη παράσταση

Για την παράσταση του Πορτογάλου σκηνοθέτη Τιάγκο Ροντρίγκες [Tiago Rodriguez] «Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» που ανέβηκε στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση. Κεντρική εικόνα: © Joseph Bandere.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος  ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής, το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορασ...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ