revance2

Του Γ. Ν. Περαντωνάκη

Η συγγραφική εμμονή τής Αργυρώς Μαντόγλου ήταν ώς τώρα το (γυναικείο) σώμα, προϊόν όχι τόσο της βιολογικής του διάστασης όσο της πολιτισμικής του θεώρησης μέσα σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο. Σ’ αυτό το τελευταίο της βιβλίο, παρόλο που το βαθύτερο υπέδαφος της γραφής της δεν έχει αλλάξει ριζικά, το έδαφός της αναφύει έναν άλλο χλοοτάπητα που αποτελείται από συμπτώματα βίας και άλλων μορφών κοινωνικής καταπίεσης. Κι αυτό το πετυχαίνει, χωρίς να ξεπέφτει σε ωμά ρεαλιστικές σκηνές ή σε βαρυφορτωμένα συναισθήματα. 

Ακολουθώντας την τάση τής εποχής (κορυφαίο ενδεικτικό παράδειγμα είναι οι βραβευμένες “Σκοτεινές επιγραφές” τού Αλέξη Πανσέληνου), οικοδομεί ένα πολυπρόσωπο κείμενο, μέσα στο οποίο η οπτική γωνία τού αφηγητή πηγαινοέρχεται από την Πολυτίμη στην Ευρυδίκη κι από εκεί στη Μαριάννα, αν και δεν λείπει η εκτεταμένη προοπτική ενός άνδρα-θύτη. Κάθε πρωταγωνιστής, στα μικρά κεφάλαια του βιβλίου, συλλαμβάνει στο οπτικό του πεδίο τούς άλλους, οι οποίοι προσωρινά δεν αποκαλύπτουν όλες τις πτυχές του χαρακτήρα τους. Όταν η συγγραφέας μάς κάνει να δούμε μέσα από τα δικά τους μάτια, ολοκληρώνεται σταδιακά το προφίλ τους και ταυτόχρονα επεκτείνεται ο πλούτος των πληροφορησιακών λεπτομερειών, που χρειάζονται για να φανεί σε όλους πλέον το ποικίλο μωσαϊκό των δράσεων και των αντιδράσεων. Η αφήγηση μάλιστα ακολουθεί μια αντίστροφη χρονική σειρά και έτσι τα αινίγματα του παρόντος λύνονται με τη γνώση των εξελίξεων στο παρελθόν.

Το έργο θα μπορούσε να ονομαστεί “Ασκήσεις βίας”, αφού κέντρο του είναι το κακό που παίρνει ποικίλες μορφές, όχι πάντα μακρινές και αόριστες αλλά πιο συχνά καθημερινές και αναμενόμενες. Η ψυχολογική βία είναι η πιο συνηθισμένη, ωστόσο αυτή συνοδεύεται από την απόλυση ως εργασιακή βία, τη σεξουαλική διείσδυση χωρίς αγάπη, την επιβολή τής θέλησης του ενός στον άλλο, την καταπίεση κ.λπ. Η κλίμακα ανεβαίνει στην παιδική βία, στην εκδίκηση που φαίνεται δικαιολογημένη, στην αυτοκτονία και μάλιστα στη χειραγωγούμενη αυτοχειρία, στις δολοφονίες που γίνονται κατά συρροή με τη μορφή δολιοφθοράς…

Παρόλο που το μυθιστόρημα κάνει κοιλιά όταν η βία καμουφλάρεται από το πέπλο τού έρωτα, το έργο δεν υστερεί στην αφηγηματική οικονομία του και στη γλωσσική του ευθύτητα. Ο αναγνώστης στην αρχή θέλγεται από έναν λαβύρινθο προσώπων και στιγμιοτύπων, τα οποία όμως δεν οδηγούν σε αδιέξοδους διαδρόμους αλλά σε σοφά μελετημένες συγκλίσεις. Και μέσα σ’ αυτό το πολυπρόσωπο σύνολο αναδύεται η μορφή τού δολοφόνου, κληρονόμου μιας πατρικής λίστας με θύτες που άξιζαν να τιμωρηθούν, δολοφόνου που μοιράζεται σε ρόλους μεταξύ Ζορό και Δον Ζουάν, εκδικητή και υποκριτή. Το πρόβλημα είναι ότι η δικαιολογημένη εκδίκηση παίρνει σταδιακά μορφή προσωπικού στοιχήματος και το αναγκαίο κακό μετασχηματίζεται σε αμοραλιστικό χτύπημα.

Τελικά, το κακό μάς περιτριγυρίζει και διαμορφώνει ένα πλέγμα απειλών και πληγμάτων. Το ζητούμενο είναι όχι μόνο να καταλάβουμε πως στις πολυάριθμες ανθρώπινες σχέσεις ελλοχεύει ο κίνδυνος αόρατων θυτών και ανεξήγητων κρουσμάτων βίας, αλλά και να μπορέσουμε να επιβιώσουμε –κυρίως ψυχολογικά- πάνω σ’ αυτόν τον ιστό, στον οποίο δεν είμαστε η αράχνη. Η Αργ. Μαντόγλου επιμένει, με τον πλάγιο τρόπο τής λογοτεχνίας, ότι η αιτιώδης σχέση αιτίου και αποτελέσματος, κακού δηλαδή και έμπρακτης απειλής, δεν είναι πάντα τόσο προφανής όσο λένε τα αστυνομικά μυθιστορήματα και δεν αποδεικνύεται παρά μόνο μέσα από βαθιές ψυχικές γεωτρήσεις και παιδικά τραύματα που δεν φαίνονται με την πρώτη ματιά.

gperand@yahoo.gr

revance-exofΑργυρώ Μαντόγλου
Λευκή ρεβάνς
Ψυχογιός 2012
Σελ. 408, τιμή € 16,60

alt



 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

Για το μυθιστόρημα του Λύο Καλοβυρνά «Όλες μας» (εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: © Diego San / Unsplash.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Γυναικοκτο...

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

Για τη συλλογή διηγημάτων της Λουκίας Δέρβη «Ακούω φωνές» (εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο συγγραφέας ως αντηχείο ενός παλλόμενου κόσμου. Ο δημιουργός ως γόνιμος υποδοχέας γεγονότων, αδιαμόρφωτων κατά βάση, όπω...

Η πορεία, μοτίβο στο πεδίο του Εμφυλίου

Η πορεία, μοτίβο στο πεδίο του Εμφυλίου

«Όλοι όσοι χρησιμοποίησαν το μοτίβο της πορείας κατέθεσαν άμεσα ή έμμεσα κι ένα λιθαράκι αναστοχασμού στο αφήγημα του σωστού και δίκαιου αγώνα, υιοθετώντας νέα βλέμματα κι υποδεικνύοντας αναθεωρητικά πρίσματα στην παλαιότερη κομματική ορθότητα»: σκέψεις με αφορμή το μοτίβο της «πορείας» όπως αποτυπώνεται σε γεγ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

Στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση είδαμε τη μεγαλειώδη παράσταση «ROHTKO» του Πολωνού σκηνοθέτη Λούκα Τβαρκόφσκι [Lukasz Twarkowski], αποτέλεσμα συνεργασίας του με τον Κρίστιαν Λούπα.

Γράφει ο Νϊκος Ξένιος

Ο Λούκας Τβαρκόφσκι σκηνοθέτησε τ...

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Απονεμήθηκε στην Katja Oskamp και τη μεταφράστριά της στα αγγλικά Jo Heinrich, το «Dublin Literary Award 2023» για το μυθιστόρημά της Katja Oskam «Marzahn, Mon Amour». Σύντομα θα κυκλοφορήσει και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

...
Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Ο Haruki Murakami [Χαρούκι Μουρακάμι] είναι ο πρώτος Ιάπωνας συγγραφέας που έλαβε το Βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών». Η συλλογή διηγημάτων του «Σε πρώτο ενικό» κυκλοφόρησε προσφάτως από τις εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση Βασίλη Κιμούλη.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τον πρόλογο του συγγραφέα Παναγιώτη Γούτα της ανθολογίας κειμένων του «Κήπος βιβλίων – Διαβάζοντας Θεσσαλονικείς και Αμερικανούς πεζογράφους», που θα κυκλοφορήσει στις 17 Μαΐου από τις εκδόσεις Νησίδες.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Κανείς δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημά σου, αν δεν κάνεις ο ίδιος την αρχή για να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Είκοσι επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις βιβλίων αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης από τους επαγγελματίες του είδους.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ