revance2

Του Γ. Ν. Περαντωνάκη

Η συγγραφική εμμονή τής Αργυρώς Μαντόγλου ήταν ώς τώρα το (γυναικείο) σώμα, προϊόν όχι τόσο της βιολογικής του διάστασης όσο της πολιτισμικής του θεώρησης μέσα σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο. Σ’ αυτό το τελευταίο της βιβλίο, παρόλο που το βαθύτερο υπέδαφος της γραφής της δεν έχει αλλάξει ριζικά, το έδαφός της αναφύει έναν άλλο χλοοτάπητα που αποτελείται από συμπτώματα βίας και άλλων μορφών κοινωνικής καταπίεσης. Κι αυτό το πετυχαίνει, χωρίς να ξεπέφτει σε ωμά ρεαλιστικές σκηνές ή σε βαρυφορτωμένα συναισθήματα. 

Ακολουθώντας την τάση τής εποχής (κορυφαίο ενδεικτικό παράδειγμα είναι οι βραβευμένες “Σκοτεινές επιγραφές” τού Αλέξη Πανσέληνου), οικοδομεί ένα πολυπρόσωπο κείμενο, μέσα στο οποίο η οπτική γωνία τού αφηγητή πηγαινοέρχεται από την Πολυτίμη στην Ευρυδίκη κι από εκεί στη Μαριάννα, αν και δεν λείπει η εκτεταμένη προοπτική ενός άνδρα-θύτη. Κάθε πρωταγωνιστής, στα μικρά κεφάλαια του βιβλίου, συλλαμβάνει στο οπτικό του πεδίο τούς άλλους, οι οποίοι προσωρινά δεν αποκαλύπτουν όλες τις πτυχές του χαρακτήρα τους. Όταν η συγγραφέας μάς κάνει να δούμε μέσα από τα δικά τους μάτια, ολοκληρώνεται σταδιακά το προφίλ τους και ταυτόχρονα επεκτείνεται ο πλούτος των πληροφορησιακών λεπτομερειών, που χρειάζονται για να φανεί σε όλους πλέον το ποικίλο μωσαϊκό των δράσεων και των αντιδράσεων. Η αφήγηση μάλιστα ακολουθεί μια αντίστροφη χρονική σειρά και έτσι τα αινίγματα του παρόντος λύνονται με τη γνώση των εξελίξεων στο παρελθόν.

Το έργο θα μπορούσε να ονομαστεί “Ασκήσεις βίας”, αφού κέντρο του είναι το κακό που παίρνει ποικίλες μορφές, όχι πάντα μακρινές και αόριστες αλλά πιο συχνά καθημερινές και αναμενόμενες. Η ψυχολογική βία είναι η πιο συνηθισμένη, ωστόσο αυτή συνοδεύεται από την απόλυση ως εργασιακή βία, τη σεξουαλική διείσδυση χωρίς αγάπη, την επιβολή τής θέλησης του ενός στον άλλο, την καταπίεση κ.λπ. Η κλίμακα ανεβαίνει στην παιδική βία, στην εκδίκηση που φαίνεται δικαιολογημένη, στην αυτοκτονία και μάλιστα στη χειραγωγούμενη αυτοχειρία, στις δολοφονίες που γίνονται κατά συρροή με τη μορφή δολιοφθοράς…

Παρόλο που το μυθιστόρημα κάνει κοιλιά όταν η βία καμουφλάρεται από το πέπλο τού έρωτα, το έργο δεν υστερεί στην αφηγηματική οικονομία του και στη γλωσσική του ευθύτητα. Ο αναγνώστης στην αρχή θέλγεται από έναν λαβύρινθο προσώπων και στιγμιοτύπων, τα οποία όμως δεν οδηγούν σε αδιέξοδους διαδρόμους αλλά σε σοφά μελετημένες συγκλίσεις. Και μέσα σ’ αυτό το πολυπρόσωπο σύνολο αναδύεται η μορφή τού δολοφόνου, κληρονόμου μιας πατρικής λίστας με θύτες που άξιζαν να τιμωρηθούν, δολοφόνου που μοιράζεται σε ρόλους μεταξύ Ζορό και Δον Ζουάν, εκδικητή και υποκριτή. Το πρόβλημα είναι ότι η δικαιολογημένη εκδίκηση παίρνει σταδιακά μορφή προσωπικού στοιχήματος και το αναγκαίο κακό μετασχηματίζεται σε αμοραλιστικό χτύπημα.

Τελικά, το κακό μάς περιτριγυρίζει και διαμορφώνει ένα πλέγμα απειλών και πληγμάτων. Το ζητούμενο είναι όχι μόνο να καταλάβουμε πως στις πολυάριθμες ανθρώπινες σχέσεις ελλοχεύει ο κίνδυνος αόρατων θυτών και ανεξήγητων κρουσμάτων βίας, αλλά και να μπορέσουμε να επιβιώσουμε –κυρίως ψυχολογικά- πάνω σ’ αυτόν τον ιστό, στον οποίο δεν είμαστε η αράχνη. Η Αργ. Μαντόγλου επιμένει, με τον πλάγιο τρόπο τής λογοτεχνίας, ότι η αιτιώδης σχέση αιτίου και αποτελέσματος, κακού δηλαδή και έμπρακτης απειλής, δεν είναι πάντα τόσο προφανής όσο λένε τα αστυνομικά μυθιστορήματα και δεν αποδεικνύεται παρά μόνο μέσα από βαθιές ψυχικές γεωτρήσεις και παιδικά τραύματα που δεν φαίνονται με την πρώτη ματιά.

gperand@yahoo.gr

revance-exofΑργυρώ Μαντόγλου
Λευκή ρεβάνς
Ψυχογιός 2012
Σελ. 408, τιμή € 16,60

alt



 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Λοιμός» του Αντρέα Φραγκιά – Γιατί να τον διαβάσει ο αναγνώστης του 21ου αιώνα;

«Λοιμός» του Αντρέα Φραγκιά – Γιατί να τον διαβάσει ο αναγνώστης του 21ου αιώνα;

Το μυθιστόρημα του Αντρέα Φραγκιά «Λοιμός» και ο αναγνώστης του 21ου αιώνα. Το μυθιστόρημα κυκλοφόρησε ξανά πριν από λίγο καιρό από τις εκδόσεις Ποταμός.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το ερώτημα του τίτλου δεν είναι πυροτέχνημα. Όταν ένα βιβλίο...

«Συνθετική ορμόνη» της Κατερίνας Ι. Παπαντωνίου (κριτική) – Η γυναικεία γραφή ως πράξη αντίστασης ενάντια στην αποσιώπηση

«Συνθετική ορμόνη» της Κατερίνας Ι. Παπαντωνίου (κριτική) – Η γυναικεία γραφή ως πράξη αντίστασης ενάντια στην αποσιώπηση

Για το μυθιστόρημα της Κατερίνας Ι. Παπαντωνίου «Συνθετική ορμόνη» (εκδ. Καστανιώτη).

Γράφει η Νατάσσα Ρεμούνδου-Χάουλι

Η ...

Γιώτα Ιωαννίδου «Coffee time», Λεύκη Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα»: Με πυξίδα τον έρωτα και την ιστορία

Γιώτα Ιωαννίδου «Coffee time», Λεύκη Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα»: Με πυξίδα τον έρωτα και την ιστορία

Για τη νουβέλα της Γιώτας Ιωαννίδου «Coffee time» και τη συλλογή διηγημάτων της Λεύκης Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα» (εκδ. Βακχικόν).

Γράφει ο Παναγιώτης Γούτας

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Η χορτοφάγος» της Χαν Γκανγκ, σε σκηνοθεσία της Ντάρια Ντεφλοριάν (κριτική) – Ξεριζώνοντας πατριαρχικές αντιλήψεις επί σκηνής

«Η χορτοφάγος» της Χαν Γκανγκ, σε σκηνοθεσία της Ντάρια Ντεφλοριάν (κριτική) – Ξεριζώνοντας πατριαρχικές αντιλήψεις επί σκηνής

Για την παράσταση «Η χορτοφάγος», βασισμένη στο μυθιστόρημα της Χαν Γκανγκ (Han Kang), σε σκηνοθεσία Ντάρια Ντεφλοριάν (Daria Deflorian), στην Πειραιώς 260. © εικόνας: Andrea Pizzalis 

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Σ...

Είναι ο νέος Σούπερμαν «υπερβολικά woke»; Μια αναδρομή στην έντυπη ιστορία του φανερώνει έναν ήρωα διαφορετικό από τα στερεότυπα

Είναι ο νέος Σούπερμαν «υπερβολικά woke»; Μια αναδρομή στην έντυπη ιστορία του φανερώνει έναν ήρωα διαφορετικό από τα στερεότυπα

Με αφορμή την κυκλοφορία της πρόσφατης ταινίας «Superman» (2025) και τον ισχυρισμό ορισμένων πως η νέα εκδοχή «παραείναι woke», διατρέχουμε την έντυπη ιστορία του ήρωα, ο οποίος ανέκαθεν πρέσβευε τις αξίες της δικαιοσύνης και της βοήθειας προς τους καταπιεσμένους. 

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός ...

«Ο τάφος της Αντιγόνης» της Μαρία Θαμπράνο (κριτική) – Πεδίο όπου συγκλίνουν προβληματισμοί για τη δικαιοσύνη, το φύλο, την ταυτότητα

«Ο τάφος της Αντιγόνης» της Μαρία Θαμπράνο (κριτική) – Πεδίο όπου συγκλίνουν προβληματισμοί για τη δικαιοσύνη, το φύλο, την ταυτότητα

Για το θεατρικό κείμενο της Μαρία Θαμπράνο (María Zambrano) «Ο τάφος της Αντιγόνης» (μτφρ. Μαίρη Ι. Γιόση, Χρήστος Σιορίκης, εκδ. Loggia). Κεντρική εικόνα: Η συγγραφέας.

Γράφει η Ιωάννα Φωτοπούλου 

Οι μύ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

Προδημοσιεύση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βρασίδα Καραλή «Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ» (μτφρ. Σοφία Τρουλλινού), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Petites Maisons. Μαζί, ένα πολύ προσωπικό βίντεο με τον συγγραφέα στο Σίδνεϊ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Φρήντριχ Ντύρρενματτ [Friedrich Dürrenmatt] «Η κοιλάδα της αταξίας» (σε νέα μτφρ. του Βασίλη Πατέρα, με επίμετρο της Πελαγίας Τσινάρη), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βραβευμένο θεατρικό του Γιώργου Μπουρονίκου «Με στέβια και αγαύη», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΖΕΝΙΕ: Συγγνώμη που θα ρωτήσω: Παιδιά δεν έχε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα, φέρνουν ξανά στις πρ...

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας ξεδιπλώνονται, ο παραλογισμός εισβάλλει, οι «απλοί» άνθρωποι παλεύουν κόντρα στις εξελίξεις, τους Άλλους και τους ίδιους τους εαυτούς τους – αυτά και πολλά ακόμα συναντάμε σε οκτώ μυθιστορήματα από Έλληνες συγγραφείς που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ...

Βιβλία για ένα καλοκαίρι με μυστήριο και ανατριχίλες: 21 αστυνομικά που ξεχωρίζουν

Βιβλία για ένα καλοκαίρι με μυστήριο και ανατριχίλες: 21 αστυνομικά που ξεχωρίζουν

20 αστυνομικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, ελληνικά και μεταφρασμένα, συν το γνωστό μας Κάσκο του Σέργιου Γκάκα, που είναι επανέκδοση. Για ένα καλοκαίρι γεμάτο μυστήριο και ανατριχίλες, αλλά και με κοινωνικό προβληματισμό. 

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρίου

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ