wild-west

Tου Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Η λογοτεχνία πολύ συχνά αποτελεί πεδίο διασταύρωσης ποικίλων τομέων της ζωής και ποικίλων εκδοχών της πραγματικότητας. Μ' αυτή τη διαπίστωση μπορεί κανείς να δει το τελευταίο βιβλίο του Μοδινού ως την πλατεία όπου ενώνονται η Αμερική και ο έρωτας, η ιστορία και η οικολογία, η περιφερειακή Ελλάδα με την παγκοσμιοποίηση, το road movie με τη λογοτεχνία, η κάντρι μουσική με την Κούβα, ο ψυχρός πόλεμος με τις προσωπικές αναζητήσεις. 

Όλα αυτά αναμειγνύονται σε ένα μεγάλο αμάλγαμα ιστορικών και μυθοπλαστικών στοιχείων, τοποθετημένα στη δεκαετία του '60 αλλά και κατόπιν, στην Αμερική κατά βάση αλλά και στη Μήλο, όπου συναντήθηκαν ο έλληνας συγγραφέας και η αμερικανίδα εμπειρογνώμονας διεθνών οργανισμών Τερέζα ΜακΕλντόουνι. Ο τρόπος γραφής του έργου θα μπορούσε να ονομαστεί «αισθητική της συσσώρευσης», κυρίως επειδή οι δύο πρωταγωνιστές μοιάζουν με μαριονέττες σε ένα μεγάλο θέατρο, όπου οι ίδιοι υπάρχουν για να φανεί καλύτερα το κοινωνικό, ιστορικό και πολιτικό πλαίσιο της υπερδύναμης Αμερικής. Οι ΗΠΑ εκλαμβάνονται ως η αιχμή του δόρατος του σύγχρονου διεθνοποιημένου πολιτισμού και στον τρόπο με τον οποίο εξελίχθηκαν μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο βλέπει ο Μοδινός την πορεία ολόκληρου του κόσμου.

Αμάλγαμα ιστορικών και μυθοπλαστικών στοιχείων.

Καταρχάς, η τεχνολογική και οικιστική ανάπτυξη, από τα Βραχώδη Όρη έως τις ακτές του Ειρηνικού Ωκεανού, είναι αμφίβολο αν σεβάστηκε τη φύση και αν δρομολογήθηκε με όρους μακροπρόθεσμης αειφόρου ανάπτυξης. Το ίδιο απορρέει και από το ταξίδι της Τερέζα στο Μεξικό, όπου εικάζεται ότι ο προηγμένος οικολογικός πολιτισμός των Μάγιας μπορεί να καταστράφηκε από την υπερβολική εκμετάλλευση του φυσικού περιβάλλοντος. Παράλληλα, το μυθιστόρημα του Μοδινού καταστρώνει, όπως και πολλά άλλων συγγραφέων, μια γεωγραφία της παγκοσμιοποίησης, που στηρίζεται στο ταξίδι, στις συναντήσεις ανθρώπων διαφορετικών εθνοτήτων στα πιο απίθανα μέρη της γης, στον κοσμοπολιτισμό και στην ώσμωση τάσεων και πολιτισμών. Αυτή η τάση μετατρέπεται ενίοτε σε πολιτισμικό και οικονομικό ιμπεριαλισμό, όπως στην περίπτωση των Λακαντόν, φυλής του Μεξικού που αλλοιώθηκε από την εισβολή των ευρωπαϊκών αξιών. 

Αυτή η παγκοσμιοποίηση ενίοτε γίνεται ένας αχταρμάς, όπως στην περίπτωση της κόρης της Τερέζα (σελ. 314): «Η Τζούλι γεννήθηκε στη Γιουντέ του Καμερούν κι έχει ήδη ζήσει στη Ρώμη, τη Βόννη και τη Γενεύη. Παντού από λίγο. Περνάει τις διακοπές εναλλάξ στην Κορνουάλη και τη Βρετάνη, έχει κάνει Χριστούγεννα στις Κομόρες και το Λομπόκ και μιλάει άσχημα τέσσερις γλώσσες. Τα αγγλικά της έχουν βιετναμέζικη προφορά για να μου θυμίζουν ίσως τα απροσδόκητα μονοπάτια που παίρνει η εκδίκηση της Ιστορίας». Και πιο κάτω (σελ. 318) συγκρίνεται η ισοπέδωση των μικρών γλωσσών με την εξαφάνιση της βιοποικιλότητας, φαινόμενα που και τα δύο προσδίδουν μονοδιάστατο χαρακτήρα στον πλανήτη.

Μια πανοραμική μυθιστορηματική κάμερα

Το κείμενο ακολουθεί αυτόν τον λαβύρινθο συσσωρεύοντας άπειρες ποσότητες πραγματολογικού υλικού, το οποίο κάνει τον αναγνώστη να αμφιβάλλει για την ευόδωση του εγχειρήματος.

Η εναλλαγή κεφαλαίων, ενός με την αφήγηση της ζωής της Τερέζα στις ΗΠΑ, στο Μεξικό και αλλού και ενός με τη συνάντηση της Τερέζα με τον αφηγητή, γεγονός που αποτέλεσε την αφορμή για την ενασχόληση με το γράψιμο, σφυροκοπεί τον συγγραφικό στόχο από δύο πλευρές. Από τη μία, τονίζεται η πανοραμική θέαση της οικουμένης όχι τόσο από την οπτική γωνία μιας γυναίκας, συμβάν που είναι απλώς η αφορμή, όσο από τη διεθνιστική αντίληψη ότι η πραγματικότητα γύρω μας είναι ένα πολύχρωμο παζλ, που συστήνεται από τη συσσώρευση στιγμών, ονομάτων, τόπων, ιστορικών γεγονότων, διακειμενικών τσιτάτων, μουσικών κ.ο.κ. Από την άλλη, τίθεται ο προβληματισμός για το πώς όλο αυτό το πολύχρωμο υφαντό μπορεί να γίνει το έναυσμα για να συντεθεί στο χαρτί το μυθιστόρημα του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα, δεύτερου μισού που καθόρισε την παγκοσμιοποιημένη κλίμακα την οποία ζούμε σήμερα. Ο συγγραφέας αντιλαμβάνεται το άνοιγμα του φωτογραφικού φακού και δουλεύει, αποκαλύπτοντας συνάμα και τον τρόπο δουλειάς του στον αναγνώστη, το χαώδες αυτό υλικό, ώστε να το συλλάβει με τη μυθιστορηματική του κάμερα.

Έτσι, ο διεθνισμός συναντά την οικολογία και τα δικαιώματα των ντόπιων πολιτισμών σε ένα μυθιστόρημα που θυμίζει Μπολάνιο και Ντελίλο, που ομνύει στην παγκοσμιοποίηση και ειδικά στην ανάγκη της λογοτεχνίας να βουτήξει το ψωμί της σ' αυτήν («Είναι ζήτημα γεωγραφίας [...]. Ζούμε σ' ένα οικουμενικό τοπίο και είμαι της γνώμης ότι το μόνο που μπορεί να κάνει ένας υποτελής πολιτισμός είναι να αδράξει την περιρρέουσα οικουμενικότητα», συμβουλεύει ο Ντελίλο τον αφηγητή-συγγραφέα), που απλώνεται τοπικά και χρονικά στην προσπάθειά του να χωρέσει όλον τον κόσμο, την ιστορία και τη φύση, τις ηπείρους και τον πολιτισμό τους, τους εργάτες και τους συγγραφείς, σε ένα μεγάλο μίξερ.

Το μυθιστόρημα του Μοδινού δεν είναι ερωτικό, όπως υποτιτλίζεται κι όπως οδηγεί η έκβασή του, αλλά πολιτικό. Η πολιτική δεν αφορά πλέον στους πολιτικούς, αλλά στις διεθνείς οργανώσεις και οργανισμούς, στις αναπτυξιακές πολιτικές και στην πορεία του ατόμου μέσα στον λαβύρινθο της παγκοσμιοποίησης. Το κείμενο ακολουθεί αυτόν τον λαβύρινθο συσσωρεύοντας άπειρες ποσότητες πραγματολογικού υλικού, το οποίο κάνει τον αναγνώστη να αμφιβάλλει για την ευόδωση του εγχειρήματος, αφού αυτό το αμάλγαμα φαίνεται ενίοτε ανομοιογενές, ξεχειλωμένο και ρευστό. Σαν να χάνει τον στόχο, κινούμενο με τη διεθνιστική λογική του συγκρητισμού και της ετερογένειας.

ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ 

modinos-exofΆγρια Δύση
Μιχάλης Μοδινός
Καστανιώτης 2013
Σελ. 448, τιμή €19,17

politeia-link

 

 

 

 

 

 

 

 ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΜΟΔΙΝΟΥ

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

Για το βιβλίο του Θανάση Σκρουμπέλου «Σα μαγεμένο το μυαλό μου – Ιστορίες και εικόνες, ταξίμια της λαϊκής ψυχής» (εκδ. Τόπος). Κεντρική εικόνα: Ο Βασίλης Αυλωνίτης από την ταινία «Ο θησαυρός του μακαρίτη» (1959) σε σενάριο και σκηνοθεσία του Νίκου Τσιφόρου.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης ...

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Αχιλλέα ΙΙΙ «Τέλος πάντων» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: από την ταινία «Αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού» του Michel Gondry.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Τέλος ατελεύτητο για κάτι που ουδείς ...

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μαλανδράκη «Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» (εκδ. Πόλις). Κεντρική εικόνα: φωτογραφία από το Σεράγεβο.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Λένε ότι ένας δημοσιογράφος πρέπει «να κρατάει απόσταση απ’ όλα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ