alexakis

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Ο Ουμπέρτο Έκο στο μυθιστόρημά του «Η μυστηριώδης φλόγα της βασίλισσας Λοάνα» (Bombiani 2004, Ελληνικά γράμματα 2005 - Ψυχογιός 2012) επιστρέφει στην παιδική ηλικία του αφηγητή μέσω των κόμικς που ο τελευταίος ξαναβρήκε στο σπίτι του παππού. Οι χάρτινοι ήρωες τού θυμίζουν έναν ολόκληρο κόσμο που διυλίζεται μέσα από την παιδική ματιά και αντανακλά τις πολιτικές αναταράξεις της φασιστικής Ιταλίας. Ο Βασίλης Αλεξάκης αντίστοιχα βάζει τον γηραιό ήρωά-του να αναπολεί τα παιδικά του αναγνώσματα, από τον «Ροβινσώνα Κρούσο» ώς τους «Άθλιους» κι από τον «Μιχαήλ Στρογκόφ» μέχρι τον «Ταρζάν». 

Ακολουθεί έναν αυτοβιογραφικό τρόπο γραφής, έστω κι αν τον εμπλουτίζει με άπειρες ευφάνταστες προεκτάσεις.

Ο τρόπος με τον οποίο αφηγείται ο Βασίλης Αλεξάκης στα περισσότερα έργα του είναι απλός και γι' αυτό ίσως εξαιρετικά θελκτικός. Στο τελευταίο του μυθιστόρημα, ο αφηγητής, που είναι συγγραφέας, επειδή έχει κάνει εγχείρηση ανευρύσματος, αναγκάζεται για ένα διάστημα να περιπλανάται στον κήπο του Λουξεμβούργου με πατερίτσες. Περπατά με αργό βηματισμό και βλέπει τον κόσμο στην καθημερινότητά του να εκπέμπει μηνύματα, τα οποία αυτός προσπαθεί να αποκωδικοποιήσει, υποθέτοντας τα βαθύτερα νοήματά τους. Βεβαίως, τις περισσότερες φορές οι εικασίες του είναι έκδηλα φανταστικές, βγαλμένες από το επινοητικό μυαλό του, σενάρια από άλλους κόσμους, διακειμενικές ιστορίες μυθιστορηματικών ηρώων που ζωντανεύουν στο Παρίσι και περιδιαβαίνουν ανάμεσα στους σύγχρονους Γάλλους.

Σαν τον ομότεχνό του Ιταλό συγγραφέα, ο Βασίλης Αλεξάκης βλέπει την πραγματικότητα γύρω του σαν ένα σημειωτικό σύμπαν, του οποίου προσπαθεί να βρει ή να κατασκευάσει τα κρυφά σημαινόμενα. Ακολουθεί έναν αυτοβιογραφικό τρόπο γραφής, έστω κι αν τον εμπλουτίζει με άπειρες ευφάνταστες προεκτάσεις, κι αφήνει παντού νήματα, άλλα από τα οποία θα προχωρήσουν την υπόθεση, άλλα θα μείνουν εκκρεμή μέχρι να επανασυνδεθούν αργότερα με την υπόλοιπη αφήγηση κι άλλα θα παραμείνουν με αφηγηματική απλοχεριά σκόπιμα μετέωρα. Στην ουσία γράφει για να καλύψει με πλαστές ιστορίες το κενό που αφήνει η ζωή, η συνηθισμένη και αναμενόμενη πραγματικότητα. Η κενή σελίδα είναι το δημιουργικό χαρτί μιλιμετρέ πάνω στο οποίο θα κατασκευάσει νέους κόσμους, μολονότι συχνά ο ίδιος ο πραγματικός κόσμος προσφέρεται στη σκέψη του για φιλοσοφικές αναζητήσεις, αναζητήσεις που πατάνε ωστόσο γερά στο έδαφος.

Τεχνική της αφημένης βάρκας

Ο Β. Αλεξάκης αφήνει τη γραφή του να τον παρασύρει όπου οι άνεμοι της στιγμής φυσάνε.

Αυτή η τεχνοτροπία, που θα μπορούσε να ονομαστεί τεχνική της αφημένης βάρκας, οδηγείται -στον «Μικρό Έλληνα»- στα απώτατα όριά της. Ο Β. Αλεξάκης αφήνει τη γραφή του να τον παρασύρει όπου οι άνεμοι της στιγμής φυσάνε, προς διάφορες κατευθύνσεις, συχνά να γυρνά στο ίδιο σημείο ή να κάνει κύκλους: οι περίπατοι στον κήπο, οι συναντήσεις με απλούς ανθρώπους, που του θυμίζουν ρομαντικούς ήρωες, το θέατρο με μαριονέτες που φέρνει στη μνήμη του τον καραγκιόζη, οι αναμνήσεις από τα παιδικά παιχνίδια, στα οποία ζωντάνευαν οι μυθοπλαστικοί χαρακτήρες. Αν υπάρχει ένα δοιάκι που να προσπαθεί να τιθασεύσει όλο αυτό το υλικό, αυτό είναι ο κόσμος των κλασικών μυθιστορημάτων που τόσο αγαπούσε ο αδελφός του αφηγητή. Κι η διάνοια του συγγραφέα φαντάζεται με ποιους τρόπους θα αντιδρούσαν οι ήρωές τους, ο Ντ' Αρτανιάν, ο Γιάννης Αγιάννης, ο δεκαπενταετής πλοίαρχος κ.λπ., αν ζούσαν στη σημερινή πραγματικότητα με την οικονομική κρίση να μαστίζει την Ελλάδα και τον Σαρκοζί να διοικεί τη Γαλλία. Το τέλος διατρυπά τα όρια μεταξύ πραγματικού και φανταστικού κόσμου εισάγοντας τους χαρακτήρες στο μυθοπλαστικό σκηνικό των υπονόμων των Παρισίων.

Δεν μπορώ όμως να πω ότι είδα σ' αυτήν την άσκοπη βαρκάδα πάνω στα νερά της λίμνης μια οργανωμένη μυθιστορηματική πλοκή που να μην κάνει τον αναγνώστη αδιάφορο για πολλές από τις διάσπαρτες ιδέες του συγγραφέα. Είναι λες και ο πεζογράφος, παρασυρμένος από τον παλμό της σκέψης του, αφήνει την τελευταία να οδηγεί τη βάρκα εική και ως έτυχε, χωρίς το διακειμενικό υπόστρωμα και η σύγχρονη πραγματικότητα να κατευθύνονται σε μια πραγματική σύγκλιση.

ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ | gperand@yahoo.gr

exofilo mikros ellinasΟ μικρός Έλληνας
Βασίλης Αλεξάκης
Εκδόσεις Εξάντας, 2013
Τιμή: € 17,57, σελ. 312

politeia-link

 

 

 

 

 

 

 

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΑΛΕΞΑΚΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η επίσκεψη» της Εύας Στάμου (κριτική) – Γυναίκες της διπλανής πόρτας

«Η επίσκεψη» της Εύας Στάμου (κριτική) – Γυναίκες της διπλανής πόρτας

Για τη συλλογή διηγημάτων της Εύας Στάμου «Η επίσκεψη» (εκδ. Αρμός). « Δεν μας είναι άγνωστες, δεν πρόκειται να μας διηγηθούν κάτι που ενδεχομένως δεν έχουμε φανταστεί ή δεν έχουμε ξανακούσει. Είναι αυτό που συνηθίζουμε να λέμε "γυναίκες της διπλανής πόρτας"». Στην κεντρική εικόνα, ο πίνακας του Edgar Degas «Γυναίκα...

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

Για το μυθιστόρημα της Αγλαΐας Μπλιούμη «Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» (εκδ. Κέδρος). Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία μεταναστών στο Μόναχο το 1960.

Γράφει ο Ανδρέας Καρακίτσιος

Πρόκειται για ένα λογοτ...

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

Για το μυθιστόρημα της Λίνας Φυτιλή «Χρυσός κήπος, Άλτσιν μπαχτσεσί» (εκδ. Εστία). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία ©  Κώστας Μπαλάφας / Αρχείο Κ. Μπουμπουρή. 

Γράφει ο Μάνος Κοντολέων

Η ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Η Ήλια Μπούρα μας συστήθηκε πρόσφατα με την ποιητική της συλλογή «Εύκρατη ζώνη», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. «Ένας νέος ποιητής δεν φέρνει τίποτα καινούργιο εκτός από τη βιωματική χρήση των λέξεων που υπάρχουν στη γλώσσα μας τόσες χιλιάδες χρόνια», σημειώνει, μεταξύ άλλων.

...
«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

Η παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» παρουσιάζεται στο Σύγχρονο Θέατρο σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη. Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

H παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» που ανεβάζει στο Σύγχρονο Θέατ...

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Σύμφωνα με έρευνα, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες [Gabriel García Márquez} είναι ο πιο μεταφρασμένος συγγραφέας ισπανόφωνης λογοτεχνίας των τελευταίων είκοσι ετών, εκθρονίζοντας από την πρώτη θέση τον Θερβάντες [Miguel de Cervantes], δημιουργό του «Δον Κιχώτη».

Επιμέλεια: Boo...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ