mikra-agglia-wallpaper

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Η ταινία του Παντελή Βούλγαρη «Μικρά Αγγλία», που θα αρχίσει να προβάλλεται τις προσεχείς μέρες στους κινηματογράφους, στηρίζεται στο ομώνυμο βιβλίο της Ιωάννας Καρυστιάνη, το οποίο κυκλοφόρησε το 1997 και βραβεύτηκε την επόμενη χρονιά με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος. Δεκαέξι χρόνια μετά, το έργο δοκιμάζει τη διαχρονικότητά του, καθώς επανεκδίδεται από τις εκδόσεις Καστανιώτη και μετουσιώνεται σε σενάριο για τη μεγάλη οθόνη.

Η «Μικρά Αγγλία» είναι η γεμάτη εφοπλιστές και ναύτες Άνδρος, που τους χειμώνες ειδικά αδειάζει από τον ανδρικό πληθυσμό και κατακλύζεται μόνο από γυναίκες, παιδιά και παροπλισμένα αρσενικά. Στα τέλη της δεκαετίας του '20 και τη δεκαετία του '30 το νησί γυναικοκρατείται, δονείται από τα σεξουαλικά αστεία για μπερμπάντηδες άνδρες και αραχνιασμένες γυναίκες, διοικείται με το δόγμα της παρουσίας – απουσίας: οι άνδρες άρχουν στο καράβι τους κι οι γυναίκες στη φαμίλια τους. Χαρακτηριστική περίπτωση η Μίνα Σαλταφέρου –της οποίας ο καπετάνιος άνδρας νιώθει καλύτερα στη θάλασσα παρά στο συζυγικό κρεβάτι– κυβερνά με στυφάδα και σιδηρά πυγμή το σπιτικό της, από τα οικονομικά που περνάνε από τα χέρια της για να αυγατίσουν με επενδύσεις έως την ανατροφή και το πάντρεμα των θυγατέρων της.

Έρωτας σε περιβάλλον ασφυξίας 

Οι άνδρες άρχουν στο καράβι τους κι οι γυναίκες στη φαμίλια τους...

Η πρωτότοκη Όρσα δίνεται σε γάμο με συνοικέσιο στον Νίκο Βατοκούζη, παρόλο που αγαπούσε από νιόβγαλτη έφηβη έναν συνομήλικό της, νυν καπετάνιο, τον Σπύρο Μαλταμπέ. Τα πράγματα στην Άνδρο τακτοποιούνται παστρικά και γρήγορα ερήμην των ενδιαφερομένων. Ώσπου γυρίζοντας από ένα ταξίδι η Όρσα βρίσκει τη μικρή της αδελφή Μόσχα να ετοιμάζεται για γάμο με τον Σπύρο. Κι από κει αρχίζει να υφαίνεται το άδηλο νήμα που συνδέει τους τρεις τους, τις δυο αδελφές και τον αιώνιο εραστή, τρεις κορυφές στο τρίγωνο της ερωτικής τραγωδίας και των ανθρώπινων απωθημένων.

Η ψυχολογία της Όρσας αναδίδει ασφυξία, όσο αισθάνεται στο ίδιο σπίτι (τα ζευγάρια μένουν πάνω κάτω) την παρουσία του Σπύρου να τρίζει το κρεβάτι της αδελφής της μέσα στη νύχτα. Κι αν αυτή ενισχυθεί από τη συχνή απουσία του άνδρα της, το απωθημένο από την αδικία της μάνας της, την κλειστή ατμόσφαιρα του νησιού, τις βουβές αναμνήσεις από τον Σπύρο, την ησυχία που επικρατεί πριν από την καταστροφή, το κλίμα του πολέμου που έρχεται να αναταράξει τις ισορροπίες κ.ά., τότε μπορούμε να καταλάβουμε πόσο σκληρά είναι τα πράγματα που δεν φαίνονται.

Ψυχολογικό δράμα με ναυτικές επιρροές 

karystiani-thalassaΗ Ιωάννα Καρυστιάνη συνέχισε έκτοτε τη μυθιστορηματική της ενασχόληση με τη θάλασσα και τους ναυτικούς, λιγότερο στις «Νύφες» (2004) και πολύ περισσότερο στο «Σουέλ» (2006). Χρησιμοποιεί την ιδιόλεκτο των ναυτικών, γεμάτη θαλασσινές εικόνες και εφοπλιστικούς όρους, γεμάτη λαϊκές θυμοσοφίες και ανδρειώτικα χωρατά, μια φρασεολογία που θυμίζει λίγο Μ. Καραγάτση και πολύ Ν. Καββαδία, μια πληθωρικότητα σε μικρά καθημερινά αντικείμενα, συνήθειες, λεπτομέρειες κ.ά. που θα την ξαναδούμε στα «Σακιά» (2010). Από τη «Μεγάλη χίμαιρα», μάλιστα, του Μ. Καραγάτση δανείζεται το περιβάλλον ενός ναυτονησιού και πιο συγκεκριμένα το μοτίβο της (ιψενικής) ερωτικής τριάδας, που διαταράσσει τραγικά τις οικογενειακές σχέσεις. Εκεί, δυο αδελφοί αγάπησαν την ίδια γυναίκα, τη γαλλίδα σύζυγο του ενός, εδώ, δυο αδελφές τον ίδιο άντρα, ο οποίος στα νιάτα του αγαπούσε τη μεγάλη και κατόπιν παντρεύτηκε τη μικρή.

Τα συμφέροντα δεν μπορούν να σκεπάσουν τις εσωτερικές διαδρομές της αγάπης.

Η «Μικρά Αγγλία» είναι ένα έργο βουβής ψυχολογίας. Τα πρόσωπα του μυθιστορήματος, αν και περνάνε χρόνια φαινομενικά ήσυχης ζωής, νιώθουν μέσα τους τα υπόγεια ρεύματα των αισθημάτων να τους λυγίζουν. Η Όρσα που δεν ξέχασε ποτέ τον Σπύρο, ο Σπύρος που αναγκάστηκε να παντρευτεί τη Μόσχα, ενώ αγαπούσε τη μεγαλύτερη αδελφή της, η Μόσχα που ανακάλυψε τον κρυφό δεσμό των δύο, ο Νίκος που αγαπούσε τη γυναίκα του αλλά μέσα του ένιωθε ότι αυτή δεν είναι ολόκορμα δοσμένη σ' αυτόν... «Το πεπρωμένον φυγείν αδύνατον», που ακούγεται συχνά πυκνά μέσα στο κείμενο, προσδιορίζει και τα δράματα που παίζονται στο μικρό σκηνικό ενός περίκλειστου νησιού. Τα συμφέροντα, που δεν μπορούν να θάψουν τα συναισθήματα, και οι καθωσπρέπει σχέσεις, που δεν μπορούν να σκεπάσουν τις εσωτερικές διαδρομές της αγάπης, είναι η εξωτερική όψη, κάτω από την οποία κινούνται μαγματώδη ποτάμια, τα οποία φλεγόμενα πυρπολούν όσους από τους ανθρώπους δεν μπορούν να τα τιθασεύσουν.

Η Ιωάννα Καρυστιάνη στήνει μια τραγωδία με όρους ψυχολογικούς.

ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ | gperand@yahoo.gr

 

karystiani mikra aggliaΜικρά Αγγλία
Ιωάννα Καρυστιάνη
Εκδόσεις Καστανιώτη, 1997 (1η έκδοση), 2013 (επανεκτύπωση)
Τιμή: € 15,98, σελ. 365

 politeia-link

 

 

 

 

 ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΑΡΥΣΤΙΑΝΗ 

  

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό» της Σώτης Τριανταφύλλου (κριτική) – Έλληνες στου Μέμφις τα στενά

«Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό» της Σώτης Τριανταφύλλου (κριτική) – Έλληνες στου Μέμφις τα στενά

Για το μυθιστόρημα της Σώτης Τριανταφύλλου «Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό - Χρονικό σε πόλεις με ποτάμι» (εκδ. Πατάκη). Η κεντρική φωτογραφία, που κοσμεί το εξώφυλλο, είναι του Στάνλεϊ Κιούμπρικ.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
«… άμμος» του Μιχάλη Μακρόπουλου (κριτική) – Memento mori

«… άμμος» του Μιχάλη Μακρόπουλου (κριτική) – Memento mori

Για τη νουβέλα του Μιχάλη Μακρόπουλου «...Άμμος» (εκδ. Κίχλη). 

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Ένας θολός ουρανός, η θάλασσα σαν μια θαμπή μεμβράνη, όλο το σκηνικό εκτεθειμένο σε έναν εμμονικό νοτιά, που όλα τα μεταπλάθει ...

«Τώρα είναι μετά» του Γιάννη Γαβαλά (κριτική) – Η αναζήτηση του καλού μέσα στο παράδοξο

«Τώρα είναι μετά» του Γιάννη Γαβαλά (κριτική) – Η αναζήτηση του καλού μέσα στο παράδοξο

Για το μυθιστόρημα του Γιάννη Γαβαλά «Τώρα είναι μετά» (εκδ. Ροδακιό). 

Γράφει η Ζέτα Κουντούρη 

Αυτοτοσαρκασμός και λεπτή ειρωνεία διατρέχουν το μυθιστόρημα του Γιάννη Γαβαλά με τον παράξενο τίτλο ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου (κριτική)

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου (κριτική)

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου με τον Μάνο Καρατζογιάννη στον πρωταγωνιστικό ρόλο, στο θέατρο «Σταθμός».

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Είδα, στο θέατρο «Σταθμός», τη σκηνοθεσία του Κώστ...

Η Ρέιτσελ Κασκ στην Αθήνα: Θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού»

Η Ρέιτσελ Κασκ στην Αθήνα: Θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού»

Στην Αθήνα έρχεται η συγγραφέας Ρέιτσελ Κασκ, όπου θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού» (μτφρ. Ντόρα Δαρβίρη, εκδ. Gutenberg). Την Τρίτη, 27  Μαΐου, στις 7μμ, στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης.

Επιμέλεια: Book Press

...
«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη βραβευμένη με το «Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUPL) 2021» συλλογή διηγημάτων της Μαλτέζας συγγραφέως Λάρα Καλέγια (Lara Calleja) «Τα καταστρέψατε όλα» (μτφρ. Βίκυ Πορφυρίδου), η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: ...

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από την εισαγωγή της μελέτης του Αχιλλέα Σύρμου «Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα–φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 – 1991», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τέσσερις ενδιαφέρουσες ποιητικές συλλογές από την περισσότερο ή λιγότερο πρόσφατη εκδοτική σοδειά. Τρία έργα από δόκιμους δημιουργούς και ένα αξιοπρόσεκτο ντεμπούτο.

Γράφει ο Γιώργος Δρίτσας 

...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Σταντάλ, Φώκνερ, Έσσε, αλλά και σύγχρονες φωνές συγκροτούν μια δεκάδα βιβλίων που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και που αξίζει να διαβάσουμε. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ