klironomoi

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Η Κύπρια φιλόλογος και συγγραφέας Χρυστάλλα Κουλέρμου (γεν. 1957) έδωσε ολοκληρωμένα δείγματα αφηγηματικής γραφής καταρχήν με δύο συλλογές διηγημάτων, Τα βήματα της Αλεξάντρας (1985) και Τα τακούνια που δεν κάνουν τάκα-τάκα (1987), όπου επικρατούν διαρκείς ανατροπές στο πλαίσιο ποικίλων διαπροσωπικών σχέσεων με τη συνακόλουθη υπονόμευση της κοινής λογικής, σε συνδυασμό με την ειρωνική και σαρκαστική αντιμετώπιση των πραγμάτων. Με αυτά τα δεδομένα, η Χρυστάλλα Κουλέρμου έχει ήδη ενταχθεί στην περιοχή της νεωτερικής κυπριακής πεζογραφίας, όπως επισημαίνει ο Αλέξης Ζήρας (περιοδικό Η λέξη, τεύχος 203-204, Ιανουάριος-Ιούνιος 2010), εκ των κριτικών βιβλίου που γνωρίζουν καλά (και) τη νεώτερη κυπριακή λογοτεχνική παραγωγή. 

Με το μυθιστόρημα Οι κληρονόμοι των ανέμων η Κουλέρμου παρουσιάζει μια περισσότερο σύνθετη θεματική δομή, όπου οι διαπροσωπικές σχέσεις διασταυρώνονται με την Ιστορία και με παραμέτρους αφενός τον διαρκή διάλογο ανάμεσα στη ζωή και στον θάνατο, και αφετέρου την αντιπαράθεση ανάμεσα στην ανθρώπινη μοίρα και στις αντικειμενικές συνθήκες και σκοπιμότητες.

Αστερισμός προσώπων και γεγονότων

Με αυτή την προϋπόθεση, οι δύο κεντρικοί χαρακτήρες του βιβλίου, οι συνομήλικες μαθήτριες του Γυμνασίου Θηλέων Αμμοχώστου και εξαδέλφες Άννα και Ευδοκία συμμετέχουν στη ροή του προσωπικού και του αντικειμενικού χρόνου, όπως αυτός ορίζεται ανάμεσα στο καλοκαίρι του 1973 και στην τουρκική εισβολή το καλοκαίρι του 1974, μέσα στα κτήρια και στους δρόμους της Αμμοχώστου, στην περιοχή Βαρώσι, και μέσα σε ένα πολύμορφο προσωπικό περιβάλλον. Τον χαρακτήρα αυτού του περιβάλλοντος προσδιορίζουν ιδιαιτέρως ο παππούς Κοσμάς και η γιαγιά Μαρίκα, η ψυχοκόρη Πηνελόπη, ο φιλόλογος, ποιητής και ζωγράφος θείος Δωρόθεος, ο επαναστάτης αγωνιστής εναντίον Άγγλων και Τούρκων θείος Χαράλαμπος ή Πάμπος, η ωραία θεία Ελένη, η μεγάλη θεία Ιουλιανή με τις μεταφυσικές ικανότητες.

Το τοπίο συμπληρώνουν ως ισχυροί εξωτερικοί παράγοντες η φιλόλογος Αικατερίνη η επονομαζομένη Μεγάλη, καθηγήτρια στο Γυμνάσιο Θηλέων Αμμοχώστου, με τις αναφορές της στους Ελεύθερους Πολιορκημένους του Διονυσίου Σολωμού, στον Κ. Π. Καβάφη ή στον Θουκυδίδη, ο Φιλήμων ή Φιλής, αρραβωνιαστικός της θείας Ελένης, και ο Σωτήρης Στυλιανού, θύμα δολοφονίας με πολιτικό μανδύα και με κίνητρο την προσωπική εκδίκηση.

Προς τιμήν της φιλολόγου Αικατερίνης παίρνει το όνομά του το ημερολόγιο της Ευδοκίας («Αγαπητή Αικατερίνη»). Τον Φιλή βαραίνει η σκιά της συνεργασίας του πατέρα του με τους Άγγλους, ενώ εκτελεστής του Σωτήρη Στυλιανού είναι ο θείος Πάμπος. Ως εκ τούτου, ο θάνατος του Πάμπου και του Φιλή κατά την τουρκική εισβολή αντιπροσωπεύει εκπλήρωση προσωπικού και ιστορικού χρέους.

Η τουρκική εισβολή που δεσμεύει στο εξής τη ζωή και τον θάνατο των χαρακτήρων του βιβλίου (και όχι μόνον), αποτελεί κορύφωση στην παράθεση στοιχείων κατά την αναδρομή στην ιστορία της Κύπρου, με ιδιαίτερη αναφορά στον Τεύκρο και στην αρχαία Σαλαμίνα, στους Φράγκους, στους Ενετούς, στην ΕΟΚΑ και στις αγχόνες των Άγγλων, καθώς και στην ΕΟΚΑ Β' με τη συνακόλουθη αντιπαράθεση Γεωργίου Γρίβα και αρχιεπισκόπου Μακαρίου.

Καλειδοσκοπική αφήγηση

Στο βιβλίο αποτυπώνεται πρισματική, καλειδοσκοπική αφήγηση σύμφωνα με την οπτική των χαρακτήρων της Χ. Κουλέρμου σε συνδυασμό με ημερολογιακές καταγραφές (αποσπάσματα από το ημερολόγιο της Ευδοκίας), σε γλώσσα κοινή ελληνική συμπληρωμένη κατά περίπτωση με ορισμένα διαλεκτικά (κυπριακά) στοιχεία.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η οργάνωση της δομής του βιβλίου σε συγκεκριμένες ενότητες: Η έκταση του κειμενικού κόσμου ορίζεται από τον πρόλογο και τον επίλογο. Ο πρόλογος ακολουθείται από την πάροδο, ενώ του επιλόγου προτάσσεται η έξοδος. Τον κυρίως κορμό της αφήγησης αποτελούν τα τρία επεισόδια με τους ιδιαίτερους τίτλους: «Οι φυλακισμένες γοργόνες», «Το ζεϊμπέκικο του Χαράλαμπου» και «Ο θρήνος των αγγέλων». Στη σειρά των επεισοδίων παρεμβάλλονται τα δύο στάσιμα με τους τίτλους «Φιλής» και «Σωτήρης».

Ο πρόλογος και ο επίλογος αντιστοιχούν στα όρια του κειμενικού χρόνου. Η πάροδος και η έξοδος αποτυπώνουν την άνοδο και την πτώση της Αμμοχώστου σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο, με έμφαση στην περιοχή Βαρώσι. Στα τρία επεισόδια αναπτύσσεται η δράση των βασικών χαρακτήρων του βιβλίου μέσα στο ατομικό και στο γενικό, ιστορικό και πολιτικό περιβάλλον αυτών. Στα δύο στάσιμα αποδίδεται η δράση δύο περιφερειακών χαρακτήρων που ελέγχει την ισορροπία και τη μοίρα του κειμενικού κόσμου. Στο πλαίσιο αυτό, το παρελθόν παραμένει σταθερά παρόν (όπως σταθερά παρών είναι και ο άνεμος που φυσά από τη θάλασσα), ενώ δεν λείπουν τα στοιχεία για μια προοπτική μέλλοντος.

Με αυτά τα δεδομένα, το πλούσιο αφηγηματικό υλικό του βιβλίου τεκμηριώνει μια σύνθετη διαδικασία υποκειμενικής πρόσληψης σε ό,τι αφορά την ατομική και τη γενική ιστορία, και περαιτέρω είναι δυνατόν να εκτιμηθεί ως ένα δείγμα δημιουργικής σύνδεσης της μυθοπλασίας με την αντικειμενική πραγματικότητα.

ΑΛΚΗΣΤΙΣ ΣΟΥΛΟΓΙΑΝΝΗ

klironomoi-anemon-exofΟι κληρονόμοι των ανέμων
Χρυστάλλα Κουλέρμου
Εκδόσεις Μελάνι, Αθήνα 2012
Σελ. 176, τιμή € 10,65
 
 politeia-link
 
 
 
 
 
 
 
 
 
  

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μαλανδράκη «Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» (εκδ. Πόλις). Κεντρική εικόνα: φωτογραφία από το Σεράγεβο.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Λένε ότι ένας δημοσιογράφος πρέπει «να κρατάει απόσταση απ’ όλα...

«Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» του Γιάννη Μπασκόζου και «Δυο καλοκαίρια και μισό φθινόπωρο» της Άννας Δαμιανίδη (κριτική) – Κάτοπτρα ενηλικίωσης μέσα στη Χούντα

«Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» του Γιάννη Μπασκόζου και «Δυο καλοκαίρια και μισό φθινόπωρο» της Άννας Δαμιανίδη (κριτική) – Κάτοπτρα ενηλικίωσης μέσα στη Χούντα

Για το μυθιστόρημα του Γιάννη Μπασκόζου «Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» (εκδ. Μεταίχμιο) και το μυθιστόρημα της Άννας Δαμιανίδη «Δυο καλοκαίρια και μισό φθινόπωρο» (εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το ότι τα δύο μυθιστορήμ...

«Αυτός που έτρωγε όλο το γλυκό του» του Τηλέμαχου Τσαρδάκα (κριτική) – ανατρέχοντας σε κοινές παραστάσεις του ελληνικού συλλογικού ασυνείδητου

«Αυτός που έτρωγε όλο το γλυκό του» του Τηλέμαχου Τσαρδάκα (κριτική) – ανατρέχοντας σε κοινές παραστάσεις του ελληνικού συλλογικού ασυνείδητου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Τηλέμαχου Τσαρδάκα «Αυτός που έτρωγε όλο το γλυκό του» (εκδ. Σοκόλη).

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

H συλλογή διηγημάτων του Τηλέμαχου Τσαρδάκα ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

Τα βραβεία του «Χάρτη» 2023: Ο βραχύς κατάλογος

Τα βραβεία του «Χάρτη» 2023: Ο βραχύς κατάλογος

Το διαδικτυακό περιοδικό Λόγου και Τέχνης Χάρτης (www.hartismag.gr), συνεχίζει για τρίτη χρονιά την απονομή ετήσιων βραβείων, με σκοπό την ανάδειξη των σημαντικότερων βιβλίων που κυκλοφόρησαν το περασμένο έτος. Σήμερα ανακοινώθηκε ο Βραχύς Κατάλογος σε όλες τις κατηγορίες. Δείτε βιβλία και συγγραφείς. 

...

Βραβείο Nero Gold 2023: Νικητής ο Ιρλανδός συγγραφέας Πολ Μάρεϊ για το μυθιστόρημα «Τhe Bee Sting»

Βραβείο Nero Gold 2023: Νικητής ο Ιρλανδός συγγραφέας Πολ Μάρεϊ για το μυθιστόρημα «Τhe Bee Sting»

Το μυθιστόρημα του Πολ Μάρεϊ [Paul Murray] «The Bee Sting» είχε προκριθεί και στη μικρή λίστα του Βραβείου Μπούκερ και εκθειάστηκε από τη συγγραφέα Μπερναρντίν Εβαρίστο [Bernardine Evaristo] που είναι μέλος της επιτροπής του βραβείου Νero Gold. 

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

«Μέσα στο δίχτυ» της Άιρις Μέρντοχ (προδημοσίευση)

«Μέσα στο δίχτυ» της Άιρις Μέρντοχ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άιρις Μέρντοχ [Iris Murdoch] «Μέσα στο δίχτυ» (μτφρ. Έφη Τσιρώνη), το οποίο κυκλοφορεί στις 6 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Όταν είδα τον Φιν να με περιμένει στη γωνία το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

«Μικρή Στίξις»: Νέα σειρά βιβλίων και εκδήλωση για τα 7 χρόνια παρουσίας στον εκδοτικό χώρο

«Μικρή Στίξις»: Νέα σειρά βιβλίων και εκδήλωση για τα 7 χρόνια παρουσίας στον εκδοτικό χώρο

Με τη συμπλήρωση επτά συναπτών ετών στο εκδοτικό στερέωμα, οι εκδόσεις Στίξις κάνουν το επόμενο βήμα με μια νέα σειρά τεσσάρων βιβλίων, υπό τον τίτλο «Μικρή Στίξις», των Γιώργου Δουατζή, Χρυσοξένης Προκοπάκη, Στέφανου Τζουβάρα και Μιχάλη Σηφάκη.  

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος  ...

7 γυναίκες γράφουν και ακούγονται – Όψεις της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας

7 γυναίκες γράφουν και ακούγονται – Όψεις της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας

Σίσσυ Δουτσίου, Στεύη Τσούτση, Λίνα Βαρότση, Αστερόπη Λαζαρίδου, Ελισάβετ Παπαδοπούλου, Αντιγόνη Ζόγκα, Λίνα Βαλετοπούλου. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας επιλέγουμε πολύ πρόσφατα βιβλία νέων Ελληνίδων συγγραφέων που θέτουν, άλλοτε με τρόπο διεκδικητικό κι άλλοτε πιο έμμεσο, το ζήτημα της γυναικείας χειρα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ