alt

Του Παναγιώτη Γούτα

Τι κοινό έχουν μεταξύ τους η Πατρίσια Χάισμιθ, ο Φραντς Κάφκα, ο Τζακ Λόντον, ο Ελίας Κανέττι και ο Τζ. Μ. Κουτσί; Και όλοι οι παραπάνω με τον Ηλία Παπαδημητρακόπουλο, τον Γιώργο Σκαμπαρδώνη, τη Λένα Διβάνη και τον Περικλή Σφυρίδη; Μα όλοι τους αγαπούν (ή αγαπούσαν) τα ζώα.

Η γνωστή αμερικανίδα συγγραφέας Πατρίσια Χάισμιθ (1921-1995) στο βιβλίο της Γάτες που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Άγρα το 2006 σε μικρή, κομψή έκδοση, φανερώνει τη σχέση που ανέπτυξε με τα χαριτωμένα τετράποδα – μια σχέση ζωής. Ιστορίες με κομμένα ανθρώπινα δάχτυλα που τα ξετρυπώνουν, θαμμένα στο χώμα, κάποιες γάτες φέρνοντας, παράλληλα, στην επιφάνεια αποσιωπημένα συμβάντα του παρελθόντος, φαντάσματα που πλανώνται συνεχώς κόβοντας την ανάσα του αναγνώστη, μυστηριώδη ζωάκια που σπέρνουν τον τρόμο σε αγροικίες και που αναλαμβάνουν να τα εξολοθρεύσουν γάτες-κυνηγοί, αλλά και σάτιρα, λεπτοδουλεμένα ψυχογραφήματα ή απλώς τρυφερά πορτρέτα, σχεδιασμένα με μολύβι ή με μορφή ποιημάτων, δεσπόζουν σ’ αυτό το βιβλίο. Η Χάισμιθ, που εκτός από φιλολογία σπούδασε και ζωολογία, σέβεται τα αγαπημένα της τετράποδα, τα αντιμετωπίζει επί ίσοις όροις με τους υπόλοιπους λογοτεχνικούς ήρωες των κειμένων της (τα θέτει, ίσως, και ελαφρώς υψηλότερά τους), ενώ η παρουσία των γατών στο κλείσιμο των ιστοριών της είναι καταλυτική. Το βιβλίο Γάτες περιλαμβάνει τρία διηγήματα, τρία ποιήματα, ένα δοκίμιο και επτά σχέδια. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι απόψεις της Χάισμιθ για τις γάτες, που περιέχονται στο δοκίμιό της Για τις γάτες και τον τρόπο ζωής. Αντιγράφω από τη σελ. 128: «Μια γάτα κάνει το σπίτι πιο οικείο, ένας συγγραφέας δεν είναι ποτέ μόνος του όταν έχει γάτα. Είναι όμως αρκετά μόνος του για να δουλέψει. Και επιπλέον η γάτα είναι ένα έργο τέχνης που κινείται, κοιμάται και διαρκώς αλλάζει. Ένας συγγραφέας μπορεί να «χρησιμοποιήσει» μια γάτα για να μυρίσει κάτι στο πάτωμα την κατάλληλη στιγμή, αλλά είναι από τις εκδοχές που φαίνονται αληθοφανείς στην αληθινή ζωή και ψεύτικες στη μυθοπλασία».

Ο πεζογράφος Περικλής Σφυρίδης (1933) είναι κι αυτός ζωόφιλος κι έχει γράψει στο παρελθόν μια πλειάδα ζωοφιλικών διηγημάτων, κυρίως για σκύλους αλλά και για γάτες, ακόμα και για ένα τραγάκι. Ο Αδαμάκος είναι ένα εκτενές διήγημα που τυπώθηκε, τη χρονιά που μας πέρασε, από τη σειρά " Οκτασέλιδο" του Μπιλιέτου, του ομώνυμου εκδοτικού οίκου που εδρεύει στην Παιανία. Στον πυρήνα της ιστορίας κυριαρχεί το δέσιμο ενός ηλικιωμένου Σκυριανού, του Καπετάνιου, με ένα αρσενικό κουτάβι, τον Αδαμάκο, το οποίο δέχτηκε να το υιοθετήσει από κάποιον ψαρά, που σκόπευε να το πνίξει στη θάλασσα, όπως συμβαίνει συχνά σ’ αυτό το νησί... Ο Καπετάν Θόδωρος δέθηκε με το κουτάβι και το μεγάλωσε σαν πραγματικό εγγόνι. Ο συγγραφέας εμπλέκεται στην ιστορία με τριπλή ιδιότητα: ως κατεξοχήν ζωόφιλος, ως γιατρός αλλά και ως επιστήθιος φίλος του Καπετάνιου. Η υπόθεση εν συντομία: Κάποιος ασυνείδητος οδηγός χτυπά, ένα βράδυ, με φορτηγάκι τον Αδαμάκο και τον τραυματίζει θανάσιμα. Ο Καπετάνιος φέρνει αεροπορικώς τον Αδαμάκο στη Θεσσαλονίκη και οι γιατροί συστήνουν την «ευθανασία» ως την πιο εφικτή και ρεαλιστική λύση. Όμως ο Καπετάνιος είναι αμετάπειστος. Αδιαφορώντας για το οικονομικό κόστος, μπαίνει στην περιπέτεια του χειρουργείου του Αδαμάκου, που όμως δεν φέρνει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Επί ένα χρόνο φροντίζει τον σκύλο του ως νοσοκόμος. Του συμπαρίστανται όλες οι γάτες της αυλής του γλείφοντας με στοργή τα τραύματα του χειρουργημένου σκύλου. Κάποτε ο Καπετάνιος, κι επειδή η κατάσταση του Αδαμάκου χειροτερεύει, επιθυμεί να του προσφέρει έναν ωραίο θάνατο με ευθανασία και παρακαλεί τον γιατρό ο οποίος αρνείται. Η ευκαιρία δίνεται όταν ένα ζεύγος νεαρών κτηνιάτρων επισκέπτεται το καλοκαίρι το νησί και δέχεται να λυτρώσει τον Αδαμάκο από το μαρτύριό του. «Κοίμισέ τον, σε παρακαλώ, κορίτσι μου, να ’ναι ο προπομπός και στο τελευταίο ταξίδι μας» λέει κάποια στιγμή ο συγγραφέας, δια στόματος Καπετάνιου. Το θέμα της ευθανασίας έχει αρκετές φορές απασχολήσει τον Σφυρίδη και σε παλιότερα διηγήματά του, είτε αυτά αφορούν ανθρώπους είτε ζώα.

Στην πεζογραφία του Σφυρίδη άνθρωποι και ζώα συμβιώνουν αρμονικά, μέχρι και οι τελετές θανάτου των ζώων είναι περίπου όμοιες με εκείνες των ανθρώπων. Στη σχέση ανθρώπων-ζώων υπάρχει αλληλοπεριχώρηση ζωής και θανάτου, σε σημείο που οι ψυχές των ζώων να γαληνεύουν τους εναπομείναντες ανθρώπους που τους φρόντισαν και τους συμπεριφέρθηκαν όπως και όφειλαν. Κι αυτή η αρμονική συμβίωση ζώων και ανθρώπων που διέπει την ιστορία, είναι τόσο έντονη κι αληθινή, ώστε τον χαμό του σκύλου –στο επιμύθιο του διηγήματος– θρήνησαν τόσο ο Καπετάνιος που μαράζωσε, όσο και οι γάτες του.

Δύο συγγραφείς, λοιπόν, που, παρότι η αγάπη τους για τα ζώα περισσεύει, τα τοποθετούν με διαφορετικό τρόπο (και με διαφορετικό ρόλο) στις ιστορίες τους. Η Χάισμιθ εντάσσει τις γάτες στα διηγήματά της ως μυθοπλαστικό εύρημα και σκηνοθετικό ντεκόρ. Η διακριτική παρουσία τους εντείνει το μυστήριο του στόρι και σε κάποια δεδομένη στιγμή, που εκείνη αποφασίζει ποια θα είναι, ο φακός της κεντράρει στο ζώο, που το σκιτσάρει θαυμάσια (το ίδιο και τις αρετές του) καθιστώντας το πρωταγωνιστή και καταλύτη των εξελίξεων, που συχνά επισπεύδονται εξ αιτίας του. Ο Σφυρίδης, πάλι, νιώθει τα ζώα, τα δικά του και των στενών του φίλων, ως μέλη της ευρύτερης οικογένειάς του, και κάθε απώλειά τους ισοδυναμεί με τον χαμό αγαπημένου προσώπου. Και όπως φάνηκε κι από την τελευταία συλλογή διηγημάτων του Το πάρτι, είναι ικανός να φτάσει μέχρι την αυτοδικία για να υπερασπιστεί τα δικαιώματά τους.

alt

Γάτες
Τρία διηγήματα, τρία ποιήματα, ένα δοκίμιο και επτά σχέδια
Patricia Highsmith
Μτφρ: Ανδρέας Αποστολίδης, Γιάννης Ζέρβας
Άγρα 2006
Σελ. 131, τιμή € 12,68
alt

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ PATRICIA HIGHSMITH

 

 

altΟ Αδαμάκος
Περικλής Σφυρίδης
Μπιλιέτο 2012
Σελ. 16, τιμή € 5,32
alt

 

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΚΛΗ ΣΦΥΡΙΔΗ

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη «Πλατεία Κλαυθμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο). 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Η ...

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

Για το μυθιστόρημα του Ανδρέα Νικολακόπουλου «Φλόρενς Μπλαντ» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: Ο πίνακας του Jean Siméon Chardin, «The Kitchen Maid» (1738), λάδι σε καμβά.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Έπειτα από δύο παρόμοιας λογικής συλλογές δ...

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

Για το μυθιστόρημα του Ηλία Λ. Παπαμόσχου «Ανάληψη» (εκδ. Πατάκη) – Για ένα πραγματικό ναυάγιο στην Καστοριά του 1929. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Θλίψη σαν κάρβουνο αναμμένο, πένθος που τυλίγει όπως η αράχνη τα σώ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Το βιβλίο της μορφής και του κενού» της Ρουθ Οζέκι (κριτική) – Αναζητώντας διέξοδο από το χάος

«Το βιβλίο της μορφής και του κενού» της Ρουθ Οζέκι (κριτική) – Αναζητώντας διέξοδο από το χάος

Για το μυθιστόρημα της Ρουθ Οζέκι [Ruth Ozeki] «Το βιβλίο της μορφής και του κενού» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Κλειδάριθμος). Κεντρική εικόνα: Στιγμιότυπο από την ταινία «Τhe Book of Henry». 

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...
Με τον «Ντετέκτιβ» του Δημήτρη Χατζή συνεχίζονται οι «Παραβάσεις / Αναγνώσεις», το αναλόγιο του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Με τον «Ντετέκτιβ» του Δημήτρη Χατζή συνεχίζονται οι «Παραβάσεις / Αναγνώσεις», το αναλόγιο του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Τρίτη παρουσίαση για τις «Παραβάσεις / Αναγνώσεις» –το θεατρικό αναλόγιο του ΚΠΙΣΝ στον Φάρο– την Κυριακή 10 Δεκεμβρίου με τη Μαρία Σκουλά να διαβάζει το διήγημα «Ο Ντέτεκτιβ» του Δημήτρη Χατζή, σε επιμέλεια του συνθέτη Κορνήλιου Σελαμσή.

Επιμέλεια: ...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

«Η εμμονή» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Η εμμονή» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Ανί Ενρό [Annie Ernaux] «Η εμμονή» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Δεν ήθελε να μου πει το όνομά της.

...
«Μερικές ακόμα σημειώσεις ενός πορνόγερου» του Τσαρλς Μπουκόβσκι (προδημοσίευση)

«Μερικές ακόμα σημειώσεις ενός πορνόγερου» του Τσαρλς Μπουκόβσκι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Τσαρλς Μπουκόβσκι [Charles Bukowski] «Μερικές ακόμα σημειώσεις ενός πορνόγερου» (νέα μτφρ. Γιάννης Λειβαδάς), που κυκλοφορεί στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ