poli xioni mprosta sto spiti240

Του Γιώργου Βέη

Το πνεύμα μου είναι το σώμα μου και τίποτε παραπάνω - Αντονέν Αρτό

Δεν θα μάθουμε μάλλον ποτέ γιατί οπλοφορούσε ο εικοσιοχτάχρονος Στέλιος. Αν ανήκε πράγματι σε κάποια ομάδα νεωτερικών Ρομπέν των Πόλεων ή αν δρούσε κατά μόνας, ως ελεύθερος σκοπευτής, μανιακός υπερασπιστής ενός προσωποπαγούς Δικαίου. 

Αυτό που ξέρουμε όμως πολύ καλά είναι ότι ανταπέδωσε τα πυρά και σκότωσε έναν αστυνομικό, εκείνη τη μοιραία, μυθιστορηματική νύχτα, παρουσία μάλιστα της Ηλέκτρας, της εικοσιδυάχρονης ερωτικής του συντρόφου. Η τελευταία, παρά τις ενδείξεις περί του αντιθέτου, σε όλη τη διάρκεια της κινηματογραφικής αφήγησης στο Πολύ χιόνι μπροστά στο σπίτι, τον καταδίδει στην πρώτη ακροαματική διαδικασία ενώπιον δικαστών και ενόρκων. Οι γονείς της Ηλέκτρας, ο Στέφανος και η Πέρσα, παρακολουθούν τις αντιδράσεις της προφυλακισμένης επί διετία κόρης τους στον Κορυδαλλό, αφήνοντας στο μεταξύ να διαφανούν μέσα από περίτεχνες διηγητικές σχισμές, οι δικές τους ιστορίες, οι ανακατατάξεις των συναισθηματικών τους βίων, οι αποδομήσεις, ανελέητες και εκκωφαντικές, εκατέρωθεν, οι κατ΄ανάγκην συμβιβασμοί και οι ελλειμματικές τους κατά κανόνα επαφές ψυχής. Για να επιβεβαιωθεί άλλη μια φορά ο Όσκαρ Ουάιλντ, ο οποίος εγνώριζε σε βάθος τα ανθρώπινα και ουδέποτε, κατά τον Χόρχε Λουίς Μπόρχες, έσφαλε στις κρίσεις του για τους χρήστες της ζωής, ο καθένας από τους ήρωες αυτού του έργου σκοτώνει εν τέλει αυτό που με τόσο πάθος κάποτε διακήρυξε ότι αγάπησε. Η αρχή «all men kill the thing they love» από την Μπαλάντα της Φυλακής του Ρήντιγκ του Όσκαρ Ουάιλντ μας θυμίζει στις κρίσιμες σελίδες του βιβλίου, ως πένθιμη επωδός θανάτου, την κοινή, τη θλιβερή μοίρα και των θυελλωδών ερώτων. Κατά τις μαρτυρίες βεβαίως των ίδιων των θνητών, τα πάντα κρέμονται κυριολεκτικά από μια τρίχα: η αντοχή του εσύ από την αδηφαγία του εγώ πάντοτε γίνεται θρύψαλα. Όπως φέρ΄ειπείν η Πέρσα σκοτώνει ηθικά τον Στέφανο, διατηρώντας συστηματικά επί ένα οκτάμηνο μια πλήρη εξωσυζυγική σχέση, έτσι η ίδια αποτελειώνει και τον εραστή της, όταν έλθει η σειρά του, εγκαταλείποντάς τον αιφνιδιαστικά, με την γραπτή μονολεκτική δήλωση: «κουράστηκα». Επιστρέφοντας, μετανοημένη πιθανότατα, στον θύτη και θύμα ταυτοχρόνως του τυπικού αυτού οικογενειακού ρομάντζου, ατελέσφορο ομόκλινο Στέφανο, τελεί κατ΄ουσίαν μιαν ακόμη πανηγυρική μύηση στο ανέφικτο του Έρωτα.

Ο καθένας από τους ήρωες αυτού του έργου σκοτώνει εν τέλει αυτό που με τόσο πάθος κάποτε διακήρυξε ότι αγάπησε

Στη σελίδα 89, γενικεύοντας τον προβληματισμό περί του ενστίκτου θανάτου, το οποίο, ως γνωστόν, συνέχει πλήρως την ανθρώπινη υπόσταση, τίθεται κατηγορηματικά το ζήτημα της συνειδητής δολοφονίας, τόσο του Εαυτού, όσο και του Άλλου. Παραθέτω αυτούσιο το χωρίο για τις ανάγκες της εποπτικής στιγμής: «Ο Σεμπρούν […] μιλούσε βεβαίως για την επανάσταση, παίρνοντας αφορμή από τη Γαλλική και τον Ροβεσπιέρο, ουσιαστικά όμως εννοώντας τη δική τους χαμένη επανάσταση, ότι αυτή η ανατροπή, αυτό το πέρασμα από το πεθαίνω για κάτι που πιστεύω στο σκοτώνω για κάτι που πιστεύω, είναι ένα από τα κατ΄εξοχήν θέματα όλων των επαναστάσεων». Η συγγραφέας (1947) εν ολίγοις δεν αφήνει πολλά περιθώρια για αμφισβητήσεις ή επιφυλάξεις: όλες οι κομβικές πράξεις και όλες οι ασύγγνωστες παραλείψεις των υποκειμένων της σκηνής στο ρηματικά ευθύβολο, τέταρτο στη σειρά πεζογράφημά της, καταδηλώνουν με λεκτική ενάργεια ότι η διάφυλη σχέση είναι εμπειρικώς, κατά πάσα πιθανότητα, αδύνατη. Τουλάχιστον εδώ και τώρα. Η ερωτική αβελτηρία είναι εν ολίγοις το ακραίο βάσανο. Από μια φύσει δυνατότητα ανάτασης, ο Έρως, εκφυλίζεται συνειδητά και βεβαίως εκούσια, κατά τις περιστάσεις εκασταχού εκάστοτε, σε μαντζούνι ναρκισσιστικής ψευδοαυτάρκειας. Η καθολικότητά του ελέγχεται ως πανάκεια. Η λίμνη των ψευδαισθήσεων αντανακλά τα είδωλα του έρωτα και στη συνέχεια τα εξουδετερώνει εντός της. Από την άποψη αυτή το Πολύ χιόνι μπροστά στο σπίτι είναι από τα αντιπροσωπευτικά λακανικά αφηγήματα της εποχής. Η δαμόκλειος σπάθη, για να το διατυπώσω διαφορετικά, η οποία, πέφτοντας κάποια στιγμή πάνω στα κεφάλια των σεξουαλικών ανδρεικέλων ή ζαριών του θεού, όπως μας θέλει και ο Πλάτων (πρβλ. Nόμοι 903D), ακυρώνει αμετακλήτως, στην καθημερινή πράξη την υπόθεση της ερωτικής πλήρωσης εν διαρκεία.

Προτίθεμαι να ξαναδιαβάσω το βιβλίο αυτό μετά από καιρό. Είμαι βέβαιος: θα με προκαλέσει και πάλι...

Συγκρατώ ότι η συγγραφέας μας αφήνει να εννοήσουμε ότι οι παρατακτικές, εναλλασσόμενες, ολιγοσέλιδες εξομολογήσεις ενός εκάστου των ηρώων και αντιηρώων του έργου παραπέμπουν στην υφολογική τάξη του Καθώς ψυχορραγώ του Δασκάλου της Γουίλιαμ Φώκνερ. Το δε δίσημο κλίμα του χιονιού, το οποίο πέφτει και στρώνεται σε ορισμένες σελίδες του βιβλίου, μας οδηγεί αβίαστα στην ατμόσφαιρα του μυθιστορήματος του Ζωρζ Σιμενόν Το χιόνι ήταν βρόμικο. Άλλωστε ο εμφανής αστυνομικός χαρακτήρας αυτού του έργου της δόκιμης και ήδη βραβευμένης Νίκης Αναστασέα λειτουργεί συνειρμικά: το αίμα που χύνεται στους χώρους της γαλλικής αστυνομικής γραφής δεν είναι και πολύ διαφορετικό από το αίμα το οποίο σπαταλά τόσο επιπόλαια ο οργίλος Στέλιος. Οι νεκροί είναι τα εμβλήματα του ίδιου ανεγκέφαλου, σκοτεινού και αιωνίως αδάμαστου Κακού. Απλώς τα σημαίνοντα αλλάζουν. Τα σημαινόμενα οφείλουν εξ ορισμού να ενταφιασθούν άνευ λόγου και αιτίας. Πιθανότατα ο Ξένος του Καμύ ήταν το τελευταίο βιβλίο το οποίο διάβασε ή ξαναδιάβασε εμβριθώς αυτή η συν τοις άλλοις ακούραστη αναγνώστις, πρώην, μεταξύ άλλων, βιβλιοπώλις, προτού στρωθεί στη σύνθεση του Πολύ χιόνι μπροστά στο σπίτι. Εξ ου κι αυτή η όσμωση της αλλοτρίωσης, η παράθεση των εξανδραποδισμών, η διοχέτευση της τρομερής πηγής ενέργειας, την οποία ο Φρόιντ κατάφερε να βαφτίσει λίμπιντο, όχι σε έργα μιας αισθητικής ζωής, αλλά σε εργοτάξια φανατικών προδοσιών και καταιγιστικού θανάτου.

Προτίθεμαι να ξαναδιαβάσω το βιβλίο αυτό μετά από καιρό. Είμαι βέβαιος: θα με προκαλέσει και πάλι. Με τρόπους διαφορετικούς εικάζω, διότι είναι εμφανώς πολύπτυχο. Εξαίρω εδώ την οπτική ενδυμασία του μυθιστορήματος από τον ταλαντούχο Καμίλο Νόλλα, ο οποίος φρόντισε υποδειγματικά κι αυτό το εξώφυλλο. Τυχεροί, εννοείται, όσοι συνεργάζονται μαζί του.

anastaseaΠολύ χιόνι μπροστά στο σπίτι
Νίκη Αναστασέα
Εκδόσεις Πόλις, 2012
Τιμή € 14,00, σελ. 243

politeia-link

 

  

 

 

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΝΙΚΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΑ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό» της Σώτης Τριανταφύλλου (κριτική) – Έλληνες στου Μέμφις τα στενά

«Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό» της Σώτης Τριανταφύλλου (κριτική) – Έλληνες στου Μέμφις τα στενά

Για το μυθιστόρημα της Σώτης Τριανταφύλλου «Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό - Χρονικό σε πόλεις με ποτάμι» (εκδ. Πατάκη). Η κεντρική φωτογραφία, που κοσμεί το εξώφυλλο, είναι του Στάνλεϊ Κιούμπρικ.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
«Σφερδούκλια στο κεφάλι» του Βρασίδα Καραλή & «Σταυρός στο ακροθαλάσσι» του Θωμά Κοροβίνη (κριτική) – Γιαγιά, η πιο βαθιά πατρίδα

«Σφερδούκλια στο κεφάλι» του Βρασίδα Καραλή & «Σταυρός στο ακροθαλάσσι» του Θωμά Κοροβίνη (κριτική) – Γιαγιά, η πιο βαθιά πατρίδα

Για τα αφηγήματα «Σφερδούκλια στο κεφάλι» (εκδ. Δώμα) του Βρασίδα Καραλή και «Σταυρός στο ακροθαλάσσι» (εκδ. Άγρα) του Θωμά Κοροβίνη. 

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Δύο συγγραφείς-αφηγητές μιλάνε με τη γιαγιά τους. ...

«Αμαλία, μία πόρνη στα αζήτητα» του Βασίλη Τζανακάρη (κριτική) – Τόσα δίνω, πόσα θες;

«Αμαλία, μία πόρνη στα αζήτητα» του Βασίλη Τζανακάρη (κριτική) – Τόσα δίνω, πόσα θες;

Για το μυθιστόρημα του Βασίλη Τζανακάρη «Αμαλία, μια πόρνη στα αζήτητα» (Ελληνοεκδοτική). Κεντρική εικόνα: Η συνοικία «Μπάρα» στη Θεσσαλονίκη την περίοδο 1916-1918. 

Γράφει η Φανή Κεχαγιά

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

Για το βιβλίο της Αουρόρα Βεντουρίνι (Aurora Ventoyrini) «Οι ξαδέλφες» (μτφρ. Μαρία Αθανασιάδου, Θεώνη Κάμπρα, Αλίκη Μανωλά, Ιφιγένεια Ντούμη, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, εκδ. Carnivora). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία του Αλεχάντρο Γιοντορόφσκι «Santa Sangre» (1989).

...
Φραγκίσκος: Ο Πάπας της «Εκκλησίας του λαού του Θεού»

Φραγκίσκος: Ο Πάπας της «Εκκλησίας του λαού του Θεού»

Για την αυτοβιογραφία του Πάπα Φραγκίσκου με τίτλο «Ελπίδα, η αυτοβιογραφία» που κυκλοφορεί σε μετάφραση Άννας Παπασταύρου από τις εκδόσεις Gutenberg. 

Γράφει ο Γιώργος Σιακαντάρης

Είμαι πάντοτε επιφυλακτικός απέναντι στις αυτοβιογραφίες, αν και έ...

«Δεν έχω ανάσα» του Λουίζ Σβαρτς (κριτική) – Αντιμέτωπος με το θεριό της κατάθλιψης

«Δεν έχω ανάσα» του Λουίζ Σβαρτς (κριτική) – Αντιμέτωπος με το θεριό της κατάθλιψης

Για το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Λουίζ Σβαρτς (Luiz Schwarcz) «Δεν έχω ανάσα» (μτφρ. Μαρία Παπαδήμα, εκδ. Ίκαρος).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο Λουίζ Σβαρτζ είναι ένας από τους σημαντικότερους εκδότες της Βρ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Λένας Κορομηλά «Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ιωλκός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στο τρένο; είπες.

...
«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Μεχμέτ Ατές «Η σιωπή του κελιού», το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίμετρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πάντα έλεγαν: «Συνήθως έρχονται γύρω στις έξι, έξι κα...

«Δεν θα τελειώσει έτσι» των Νίκι Φρεντς (προδημοσίευση)

«Δεν θα τελειώσει έτσι» των Νίκι Φρεντς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα των Νίκι Φρεντς [Nicci French] «Δεν θα τελειώσει έτσι» (μτφρ. Κίκα Κραμβουσάνου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Κίρα άκουγε αν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Η εξέλιξη της τεχνολογίας, η δίκη του Γαλιλαίου, η αποδοχή του θανάτου, αλλά και οι προκαταλήψεις μας για τους τσιγγάνους. Δέκα βιβλία που θα μας γεννήσουν πολλά ερωτήματα και θα μας δώσουν απαντήσεις.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Δέκα πρόσφατα βιβλία πεζογραφίας από όλον τον κόσμο, γραμμένα από γυναίκες, με πρωταγωνίστριες θηλυκότητες, που απευθύνονται σε όλους. Ιστορίες για τις ηχηρές ή σιωπηρές επαναστάσεις των γυναικών εντός και εκτός των έμφυλων ρόλων τους, τις εκφάνσεις της αυτενέργειας και χειραφέτησής τους. Μυθιστορήματα και διηγήματα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ