poli xioni mprosta sto spiti240

Του Γιώργου Βέη

Το πνεύμα μου είναι το σώμα μου και τίποτε παραπάνω - Αντονέν Αρτό

Δεν θα μάθουμε μάλλον ποτέ γιατί οπλοφορούσε ο εικοσιοχτάχρονος Στέλιος. Αν ανήκε πράγματι σε κάποια ομάδα νεωτερικών Ρομπέν των Πόλεων ή αν δρούσε κατά μόνας, ως ελεύθερος σκοπευτής, μανιακός υπερασπιστής ενός προσωποπαγούς Δικαίου. 

Αυτό που ξέρουμε όμως πολύ καλά είναι ότι ανταπέδωσε τα πυρά και σκότωσε έναν αστυνομικό, εκείνη τη μοιραία, μυθιστορηματική νύχτα, παρουσία μάλιστα της Ηλέκτρας, της εικοσιδυάχρονης ερωτικής του συντρόφου. Η τελευταία, παρά τις ενδείξεις περί του αντιθέτου, σε όλη τη διάρκεια της κινηματογραφικής αφήγησης στο Πολύ χιόνι μπροστά στο σπίτι, τον καταδίδει στην πρώτη ακροαματική διαδικασία ενώπιον δικαστών και ενόρκων. Οι γονείς της Ηλέκτρας, ο Στέφανος και η Πέρσα, παρακολουθούν τις αντιδράσεις της προφυλακισμένης επί διετία κόρης τους στον Κορυδαλλό, αφήνοντας στο μεταξύ να διαφανούν μέσα από περίτεχνες διηγητικές σχισμές, οι δικές τους ιστορίες, οι ανακατατάξεις των συναισθηματικών τους βίων, οι αποδομήσεις, ανελέητες και εκκωφαντικές, εκατέρωθεν, οι κατ΄ανάγκην συμβιβασμοί και οι ελλειμματικές τους κατά κανόνα επαφές ψυχής. Για να επιβεβαιωθεί άλλη μια φορά ο Όσκαρ Ουάιλντ, ο οποίος εγνώριζε σε βάθος τα ανθρώπινα και ουδέποτε, κατά τον Χόρχε Λουίς Μπόρχες, έσφαλε στις κρίσεις του για τους χρήστες της ζωής, ο καθένας από τους ήρωες αυτού του έργου σκοτώνει εν τέλει αυτό που με τόσο πάθος κάποτε διακήρυξε ότι αγάπησε. Η αρχή «all men kill the thing they love» από την Μπαλάντα της Φυλακής του Ρήντιγκ του Όσκαρ Ουάιλντ μας θυμίζει στις κρίσιμες σελίδες του βιβλίου, ως πένθιμη επωδός θανάτου, την κοινή, τη θλιβερή μοίρα και των θυελλωδών ερώτων. Κατά τις μαρτυρίες βεβαίως των ίδιων των θνητών, τα πάντα κρέμονται κυριολεκτικά από μια τρίχα: η αντοχή του εσύ από την αδηφαγία του εγώ πάντοτε γίνεται θρύψαλα. Όπως φέρ΄ειπείν η Πέρσα σκοτώνει ηθικά τον Στέφανο, διατηρώντας συστηματικά επί ένα οκτάμηνο μια πλήρη εξωσυζυγική σχέση, έτσι η ίδια αποτελειώνει και τον εραστή της, όταν έλθει η σειρά του, εγκαταλείποντάς τον αιφνιδιαστικά, με την γραπτή μονολεκτική δήλωση: «κουράστηκα». Επιστρέφοντας, μετανοημένη πιθανότατα, στον θύτη και θύμα ταυτοχρόνως του τυπικού αυτού οικογενειακού ρομάντζου, ατελέσφορο ομόκλινο Στέφανο, τελεί κατ΄ουσίαν μιαν ακόμη πανηγυρική μύηση στο ανέφικτο του Έρωτα.

Ο καθένας από τους ήρωες αυτού του έργου σκοτώνει εν τέλει αυτό που με τόσο πάθος κάποτε διακήρυξε ότι αγάπησε

Στη σελίδα 89, γενικεύοντας τον προβληματισμό περί του ενστίκτου θανάτου, το οποίο, ως γνωστόν, συνέχει πλήρως την ανθρώπινη υπόσταση, τίθεται κατηγορηματικά το ζήτημα της συνειδητής δολοφονίας, τόσο του Εαυτού, όσο και του Άλλου. Παραθέτω αυτούσιο το χωρίο για τις ανάγκες της εποπτικής στιγμής: «Ο Σεμπρούν […] μιλούσε βεβαίως για την επανάσταση, παίρνοντας αφορμή από τη Γαλλική και τον Ροβεσπιέρο, ουσιαστικά όμως εννοώντας τη δική τους χαμένη επανάσταση, ότι αυτή η ανατροπή, αυτό το πέρασμα από το πεθαίνω για κάτι που πιστεύω στο σκοτώνω για κάτι που πιστεύω, είναι ένα από τα κατ΄εξοχήν θέματα όλων των επαναστάσεων». Η συγγραφέας (1947) εν ολίγοις δεν αφήνει πολλά περιθώρια για αμφισβητήσεις ή επιφυλάξεις: όλες οι κομβικές πράξεις και όλες οι ασύγγνωστες παραλείψεις των υποκειμένων της σκηνής στο ρηματικά ευθύβολο, τέταρτο στη σειρά πεζογράφημά της, καταδηλώνουν με λεκτική ενάργεια ότι η διάφυλη σχέση είναι εμπειρικώς, κατά πάσα πιθανότητα, αδύνατη. Τουλάχιστον εδώ και τώρα. Η ερωτική αβελτηρία είναι εν ολίγοις το ακραίο βάσανο. Από μια φύσει δυνατότητα ανάτασης, ο Έρως, εκφυλίζεται συνειδητά και βεβαίως εκούσια, κατά τις περιστάσεις εκασταχού εκάστοτε, σε μαντζούνι ναρκισσιστικής ψευδοαυτάρκειας. Η καθολικότητά του ελέγχεται ως πανάκεια. Η λίμνη των ψευδαισθήσεων αντανακλά τα είδωλα του έρωτα και στη συνέχεια τα εξουδετερώνει εντός της. Από την άποψη αυτή το Πολύ χιόνι μπροστά στο σπίτι είναι από τα αντιπροσωπευτικά λακανικά αφηγήματα της εποχής. Η δαμόκλειος σπάθη, για να το διατυπώσω διαφορετικά, η οποία, πέφτοντας κάποια στιγμή πάνω στα κεφάλια των σεξουαλικών ανδρεικέλων ή ζαριών του θεού, όπως μας θέλει και ο Πλάτων (πρβλ. Nόμοι 903D), ακυρώνει αμετακλήτως, στην καθημερινή πράξη την υπόθεση της ερωτικής πλήρωσης εν διαρκεία.

Προτίθεμαι να ξαναδιαβάσω το βιβλίο αυτό μετά από καιρό. Είμαι βέβαιος: θα με προκαλέσει και πάλι...

Συγκρατώ ότι η συγγραφέας μας αφήνει να εννοήσουμε ότι οι παρατακτικές, εναλλασσόμενες, ολιγοσέλιδες εξομολογήσεις ενός εκάστου των ηρώων και αντιηρώων του έργου παραπέμπουν στην υφολογική τάξη του Καθώς ψυχορραγώ του Δασκάλου της Γουίλιαμ Φώκνερ. Το δε δίσημο κλίμα του χιονιού, το οποίο πέφτει και στρώνεται σε ορισμένες σελίδες του βιβλίου, μας οδηγεί αβίαστα στην ατμόσφαιρα του μυθιστορήματος του Ζωρζ Σιμενόν Το χιόνι ήταν βρόμικο. Άλλωστε ο εμφανής αστυνομικός χαρακτήρας αυτού του έργου της δόκιμης και ήδη βραβευμένης Νίκης Αναστασέα λειτουργεί συνειρμικά: το αίμα που χύνεται στους χώρους της γαλλικής αστυνομικής γραφής δεν είναι και πολύ διαφορετικό από το αίμα το οποίο σπαταλά τόσο επιπόλαια ο οργίλος Στέλιος. Οι νεκροί είναι τα εμβλήματα του ίδιου ανεγκέφαλου, σκοτεινού και αιωνίως αδάμαστου Κακού. Απλώς τα σημαίνοντα αλλάζουν. Τα σημαινόμενα οφείλουν εξ ορισμού να ενταφιασθούν άνευ λόγου και αιτίας. Πιθανότατα ο Ξένος του Καμύ ήταν το τελευταίο βιβλίο το οποίο διάβασε ή ξαναδιάβασε εμβριθώς αυτή η συν τοις άλλοις ακούραστη αναγνώστις, πρώην, μεταξύ άλλων, βιβλιοπώλις, προτού στρωθεί στη σύνθεση του Πολύ χιόνι μπροστά στο σπίτι. Εξ ου κι αυτή η όσμωση της αλλοτρίωσης, η παράθεση των εξανδραποδισμών, η διοχέτευση της τρομερής πηγής ενέργειας, την οποία ο Φρόιντ κατάφερε να βαφτίσει λίμπιντο, όχι σε έργα μιας αισθητικής ζωής, αλλά σε εργοτάξια φανατικών προδοσιών και καταιγιστικού θανάτου.

Προτίθεμαι να ξαναδιαβάσω το βιβλίο αυτό μετά από καιρό. Είμαι βέβαιος: θα με προκαλέσει και πάλι. Με τρόπους διαφορετικούς εικάζω, διότι είναι εμφανώς πολύπτυχο. Εξαίρω εδώ την οπτική ενδυμασία του μυθιστορήματος από τον ταλαντούχο Καμίλο Νόλλα, ο οποίος φρόντισε υποδειγματικά κι αυτό το εξώφυλλο. Τυχεροί, εννοείται, όσοι συνεργάζονται μαζί του.

anastaseaΠολύ χιόνι μπροστά στο σπίτι
Νίκη Αναστασέα
Εκδόσεις Πόλις, 2012
Τιμή € 14,00, σελ. 243

politeia-link

 

  

 

 

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΝΙΚΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΑ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη «Πλατεία Κλαυθμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο). 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Η ...

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

Για το μυθιστόρημα του Ανδρέα Νικολακόπουλου «Φλόρενς Μπλαντ» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: Ο πίνακας του Jean Siméon Chardin, «The Kitchen Maid» (1738), λάδι σε καμβά.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Έπειτα από δύο παρόμοιας λογικής συλλογές δ...

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

Για το μυθιστόρημα του Ηλία Λ. Παπαμόσχου «Ανάληψη» (εκδ. Πατάκη) – Για ένα πραγματικό ναυάγιο στην Καστοριά του 1929. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Θλίψη σαν κάρβουνο αναμμένο, πένθος που τυλίγει όπως η αράχνη τα σώ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Με ανακοίνωσή της η Εταιρεία Συγγραφέων αποχαιρετά των δύο φορές Πρόεδρό της Βασίλη Βασιλικό και ανακοινώνει ότι η Ημέρα Ποίησης 2024 θα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του ανθρώπου που εισηγήθηκε στην UNESCO την 21 Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

...
Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Ακολουθεί επιμνημόσυνο κείμενο του Αλέξη Ζήρα, πρώην Προέδρου της Εταιρείας Συγγραφέων, για τον Βασίλη Βασιλικό.

Ένας αποχαιρετισμός στον Βασίλη Βασιλικό

Για πολλά χρόνια, τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1970 ως το κλείσιμο...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιώργου Παναγή «Χωριό Ποτέμκιν», που κυκλοφορεί στις 28 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Τόπος. [Η έκφραση «Χωριό Ποτέµκιν» (ρωσικά: по­тёмкинские деревни) περιγράφει ένα κατασκεύασµα που έχει στόχο να αποκρύψει την αλήθεια ή να εξωραΐσει µια κατάσταση].

Επιμέλεια:...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ