plotanisia250

Του Παναγιώτη Γούτα 

«Στη θάλασσα είσαι λιγάκι πιο κοντά στο όνειρο. Δεν είναι εύκολο να ξεφύγεις απ’ τη νύχτα μεσοπέλαγα».

Μέσα στις δυο παραπάνω προτάσεις γίνεται η συμπύκνωση του έβδομου κατά σειρά βιβλίου του Δημήτρη Μίγγα, που τιτλοφορείται Πλωτά νησιά.

Πρόκειται για το νησιωτικό σύμπλεγμα των Στροφάδων, δυτικά της Πελοποννήσου, όπου ταξιδεύουν με ιστιοφόρο τρεις παιδικοί φίλοι: ο συγγραφέας Τάσος, ο φιλόλογος Νίκος κι ο ιδιοκτήτης του σκάφους, ο Θεμιστοκλής. Η βραδινή τους διαδρομή γίνεται με παρότρυνση του Τάσου, φόρος τιμής στον εξαφανισμένο προ ετών παιδικό τους φίλο Στράτο, με τον οποίον αποτελούσαν, κάποτε, αχώριστη τετράδα και απάρτιζαν ερασιτεχνικό μουσικό συγκρότημα. Ο Στράτος εξαφανίστηκε μυστηριωδώς μια νύχτα που οι τέσσερις φίλοι ψάρευαν με γρι-γρι και έκτοτε δεν έχουν νέα του. Ο Τάσος, που ο φίλος του έχει στοιχειώσει στη μνήμη του, έχει γράψει ένα βιβλίο για κείνον, το οποίο, οι δυο άλλοι φίλοι, διαβάζουν εν πλω και υποβάλλονται –όπως και ο αναγνώστης, άλλωστε– με την εξέλιξη του στόρι. Παράλληλα, ο καθένας τους νιώθει τύψεις για εκείνη τη βραδιά και τον χαμό του φίλου τους. Στην τελευταία ενότητα, όπου η ιστορία απογειώνεται με τα συμβάντα του φάρου, δυσκολευόμαστε να διακρίνουμε πόσο η πραγματικότητα εμφιλοχωρεί στον μύθο και το αντίστροφο – μια μόνιμη και συνεχής κατάσταση που χαρακτηρίζει τη γραφή του Μίγγα από τα πρώτα του ακόμα βιβλία.

Αφήγηση με αναδρομές

Η αφήγηση των Πλωτών νησιών δεν είναι ευθύγραμμη. Υπάρχουν πολλές εμβόλιμες αναδρομές σε γεγονότα του παρελθόντος, ενώ η γέφυρα από το παρόν στο παρελθόν γίνεται πάντα ομαλά και αβίαστα, είτε με μία κουβέντα ή με μια περιγραφή στην αρχή της επόμενης ή στο τέλος της προηγούμενης ενότητας. Υπάρχει επίσης ένας νεωτερικού τύπου εγκιβωτισμός ενός αφηγηματικού κομματιού (το βιβλίο, αποσπάσματα του οποίου διαβάζονται στο σκάφος και στο νησί), ενώ καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδρομής Πύλου-Στροφάδων εμφανίζονται ως μνήμες τουλάχιστον τρία γυναικεία πρόσωπα – κυρίως οι ματαιωμένες αγάπες των ηρώων.

Το θαλασσινό στοιχείο, που είναι ευδιάκριτο στα βιβλία του Μίγγα απ’ την πρώτη του ποιητική συλλογή, οι νεκροί που ζητούν δικαίωση και τους ζωντανεύουμε όταν τους σκεφτόμαστε (ίδιο αρκετών θεσσαλονικιών λογοτεχνών), κι αυτό το συνεχές πήγαινε-έλα από την ονειρική κατάσταση στην πραγματικότητα, είναι ευδιάκριτα και σ’ αυτό το βιβλίο. Διάσπαρτα, σαν νάρκες, υπάρχουν σ’ ολόκληρο το κείμενο σημεία με έντονη συναισθηματική φόρτιση. Το βιβλίο έχει έντονη δραματικότητα, υπάρχει σασπένς στην πλοκή και μπορεί να χαρακτηριστεί ατμοσφαιρικό μυθιστόρημα. Σ’ όλη τη θαλάσσια διαδρομή γίνεται ένα παιχνίδι βλεμμάτων, σιωπών, κρυφών σκέψεων και φανερών εξομολογήσεων. Η γλώσσα απλή, πυκνή, με θαλασσινή ορολογία, που παρουσιάζει τον συγγραφέα γνώστη της θάλασσας, των σκαφών και των θαλάσσιων διαδρομών. Σε κάποια σημεία, ιδίως στις πάμπολλες περιγραφές, ο Μίγγας κάπου παλαντζάρει ανάμεσα στην απλοϊκή λογιοσύνη και τη ρετουσαρισμένη κοινοτυπία, δίχως όμως η γλώσσα του να γίνεται εξεζητημένη.

Τέλος, δυο μικρά αφηγηματικά φάλτσα που έπιασαν οι κεραίες μου και μια εξίσου μικρή ένσταση, που θα διατυπώσω παρακάτω. Η στιγμή που ο Θεμιστοκλής –ο πιο γήινος, μπερμπάντης και μη λόγιος της παρέας– απαγγέλει στα κύματα στίχους του Καββαδία (πρώτο φάλτσο), ενώ, λίγες σελίδες νωρίτερα, όταν ο ίδιος άνθρωπος έχει άποψη για τις εκδηλώσεις λόγου και τη μιζέρια που αυτές εκπέμπουν, εκφράζοντας προχωρημένες σκέψεις, που μόνο κάποιος που έφαγε τις βιβλιοπαρουσιάσεις με το κουτάλι θα μπορούσε να εκφράσει (δεύτερο φάλτσο). Η μικρή μου ένσταση έχει να κάνει με το πορτρέτο του συγγραφέα του βιβλίου (η εξωτερική περιγραφή ταιριάζει γάντι στον Μίγγα, κοιτώντας και τη φωτογραφία του στο αυτί του βιβλίου) με το οποίο ο Μ, προσπαθεί απεγνωσμένα να δώσει αληθοφάνεια στην ιδιότητα του ήρωά του. Τον προσδιορίζει μάλιστα με την τριπλή ιδιότητα: γραφιάς που βγάζει το χαρτζιλίκι του, επιμελητής εκδόσεων και μεταφραστής ταυτόχρονα, ίσως για του προσδώσει επιπλέον κύρος. Είναι φορεμένο αυτό το τρίπτυχο, κάπως μπανάλ και αδικεί τις προθέσεις του Μ.

Συνοψίζω: Τα Πλωτά νησιά είναι ένα σημαντικό βιβλίο, που πρέπει να κάνει τον συγγραφέα του να νιώθει δικαιωμένος. Ξεχωρίζει ανεπιφύλακτα από τα ανόμοια (υφολογικά και θεματικά) και άνισα βιβλία του Μεταιχμίου της τελευταίας συγγραφικής σοδειάς που αφορούν βορειοελλαδίτες πεζογράφους (εξαιρώ το Απόψε δεν έχουμε φίλους, της Σοφίας Νικολαΐδου, που προκάλεσε αίσθηση και ήταν ιδιαίτερα καλογραμμένο).

Ο Μίγγας με την ευαισθησία και την ποιότητα της γραφής του δίνει βάθος στη σύγχρονη ελληνική πεζογραφία, ενώ παράλληλα εξακολουθεί να αποτελεί το δυνατό χαρτί του οίκου που τον στεγάζει.

plotanisiaΠλωτά νησιά,
Δημήτρης Μίγγας,
Εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα 2012
Τιμή: € 13,30, σελ. 243

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

Για το μυθιστόρημα του Νίκου Μάντζιου «Η λίμπιντο των αγγέλων» (εκδ. Γραφή).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Για μας τους κριτικούς δεν πρέπει να παίζει ρόλο το όνομα του συγγραφέα: αν είναι γνωστός με περγαμηνές στο ενεργητικό του, δεν σημαίνει ...

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

Για το μυθιστόρημα του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη «Ένα κομμάτι χαρτί» (εκδ. Αλεξάνδρεια). Κεντρική εικόνα: © Roman Kraft (Unsplash). 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Το μόνο που αλλάζει είναι το παρελθόν, όλες οι άλλ...

«Η φωνή της» (κριτική) – Πενήντα τρεις γυναίκες γράφουν για την έμφυλη βία

«Η φωνή της» (κριτική) – Πενήντα τρεις γυναίκες γράφουν για την έμφυλη βία

Για το συλλογικό έργο «Η φωνή της» (εκδ. Καστανιώτη). Κεντρική εικόνα: © Oscar Keys (Unsplash). 

Γράφει η Ιωάννα Σπηλιοπούλου

Πενήντα τρεις γράφουσες, μέλη του Δικτύου γυναικών συγγραφέων κατά της ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Οι έξι συγγραφείς που επιλεχτήκαν από την κριτική επιτροπή «παρουσιάζουν έργα εντυπωσιακής δομής». Ανάμεσά τους βρίσκονται δύο πρωτοεμφανιζόμενοι πεζογράφοι. Στη φωτογραφία, η υποψήφια Σάρα Μπερνστάιν [Sarah Bernstein].

Επιμέλεια: Book Press

...
Με «Το σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά ξεκινάει το πρόγραμμα της Στέγης για το φθινόπωρο

Με «Το σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά ξεκινάει το πρόγραμμα της Στέγης για το φθινόπωρο

Ο Δημήτρης Καραντζάς επιστρέφει στη Στέγη με μια περφόρμανς–παραβολή για τη βία, τον εθισμό στην εικόνα και την κατάργηση των ψευδαισθήσεων ή, αλλιώς, για την πραγματικότητα που, ό,τι κι αν κάνεις για να την αποφύγεις, αργά ή γρήγορα θα έρθει να σε βρει.

Επιμέλεια: Book Press

Από τις 30 Σεπτεμβρί...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Τζ.Μ. Κουτσί [J.M. Coetzee] «Ο Πολωνός» (μτφρ. Χριστίνα Σωτηροπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 4 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

Τέσσερις εκδόσεις για τη μελέτη, το σήμερα και το άλλοτε της Αθήνας. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Διονυσίας Αλεξιάδου, από το λεύκωμα των εκδόσεων Καπόν «Η Αθήνα στον καιρό της πανδημίας».

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ