plotanisia250

Του Παναγιώτη Γούτα 

«Στη θάλασσα είσαι λιγάκι πιο κοντά στο όνειρο. Δεν είναι εύκολο να ξεφύγεις απ’ τη νύχτα μεσοπέλαγα».

Μέσα στις δυο παραπάνω προτάσεις γίνεται η συμπύκνωση του έβδομου κατά σειρά βιβλίου του Δημήτρη Μίγγα, που τιτλοφορείται Πλωτά νησιά.

Πρόκειται για το νησιωτικό σύμπλεγμα των Στροφάδων, δυτικά της Πελοποννήσου, όπου ταξιδεύουν με ιστιοφόρο τρεις παιδικοί φίλοι: ο συγγραφέας Τάσος, ο φιλόλογος Νίκος κι ο ιδιοκτήτης του σκάφους, ο Θεμιστοκλής. Η βραδινή τους διαδρομή γίνεται με παρότρυνση του Τάσου, φόρος τιμής στον εξαφανισμένο προ ετών παιδικό τους φίλο Στράτο, με τον οποίον αποτελούσαν, κάποτε, αχώριστη τετράδα και απάρτιζαν ερασιτεχνικό μουσικό συγκρότημα. Ο Στράτος εξαφανίστηκε μυστηριωδώς μια νύχτα που οι τέσσερις φίλοι ψάρευαν με γρι-γρι και έκτοτε δεν έχουν νέα του. Ο Τάσος, που ο φίλος του έχει στοιχειώσει στη μνήμη του, έχει γράψει ένα βιβλίο για κείνον, το οποίο, οι δυο άλλοι φίλοι, διαβάζουν εν πλω και υποβάλλονται –όπως και ο αναγνώστης, άλλωστε– με την εξέλιξη του στόρι. Παράλληλα, ο καθένας τους νιώθει τύψεις για εκείνη τη βραδιά και τον χαμό του φίλου τους. Στην τελευταία ενότητα, όπου η ιστορία απογειώνεται με τα συμβάντα του φάρου, δυσκολευόμαστε να διακρίνουμε πόσο η πραγματικότητα εμφιλοχωρεί στον μύθο και το αντίστροφο – μια μόνιμη και συνεχής κατάσταση που χαρακτηρίζει τη γραφή του Μίγγα από τα πρώτα του ακόμα βιβλία.

Αφήγηση με αναδρομές

Η αφήγηση των Πλωτών νησιών δεν είναι ευθύγραμμη. Υπάρχουν πολλές εμβόλιμες αναδρομές σε γεγονότα του παρελθόντος, ενώ η γέφυρα από το παρόν στο παρελθόν γίνεται πάντα ομαλά και αβίαστα, είτε με μία κουβέντα ή με μια περιγραφή στην αρχή της επόμενης ή στο τέλος της προηγούμενης ενότητας. Υπάρχει επίσης ένας νεωτερικού τύπου εγκιβωτισμός ενός αφηγηματικού κομματιού (το βιβλίο, αποσπάσματα του οποίου διαβάζονται στο σκάφος και στο νησί), ενώ καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδρομής Πύλου-Στροφάδων εμφανίζονται ως μνήμες τουλάχιστον τρία γυναικεία πρόσωπα – κυρίως οι ματαιωμένες αγάπες των ηρώων.

Το θαλασσινό στοιχείο, που είναι ευδιάκριτο στα βιβλία του Μίγγα απ’ την πρώτη του ποιητική συλλογή, οι νεκροί που ζητούν δικαίωση και τους ζωντανεύουμε όταν τους σκεφτόμαστε (ίδιο αρκετών θεσσαλονικιών λογοτεχνών), κι αυτό το συνεχές πήγαινε-έλα από την ονειρική κατάσταση στην πραγματικότητα, είναι ευδιάκριτα και σ’ αυτό το βιβλίο. Διάσπαρτα, σαν νάρκες, υπάρχουν σ’ ολόκληρο το κείμενο σημεία με έντονη συναισθηματική φόρτιση. Το βιβλίο έχει έντονη δραματικότητα, υπάρχει σασπένς στην πλοκή και μπορεί να χαρακτηριστεί ατμοσφαιρικό μυθιστόρημα. Σ’ όλη τη θαλάσσια διαδρομή γίνεται ένα παιχνίδι βλεμμάτων, σιωπών, κρυφών σκέψεων και φανερών εξομολογήσεων. Η γλώσσα απλή, πυκνή, με θαλασσινή ορολογία, που παρουσιάζει τον συγγραφέα γνώστη της θάλασσας, των σκαφών και των θαλάσσιων διαδρομών. Σε κάποια σημεία, ιδίως στις πάμπολλες περιγραφές, ο Μίγγας κάπου παλαντζάρει ανάμεσα στην απλοϊκή λογιοσύνη και τη ρετουσαρισμένη κοινοτυπία, δίχως όμως η γλώσσα του να γίνεται εξεζητημένη.

Τέλος, δυο μικρά αφηγηματικά φάλτσα που έπιασαν οι κεραίες μου και μια εξίσου μικρή ένσταση, που θα διατυπώσω παρακάτω. Η στιγμή που ο Θεμιστοκλής –ο πιο γήινος, μπερμπάντης και μη λόγιος της παρέας– απαγγέλει στα κύματα στίχους του Καββαδία (πρώτο φάλτσο), ενώ, λίγες σελίδες νωρίτερα, όταν ο ίδιος άνθρωπος έχει άποψη για τις εκδηλώσεις λόγου και τη μιζέρια που αυτές εκπέμπουν, εκφράζοντας προχωρημένες σκέψεις, που μόνο κάποιος που έφαγε τις βιβλιοπαρουσιάσεις με το κουτάλι θα μπορούσε να εκφράσει (δεύτερο φάλτσο). Η μικρή μου ένσταση έχει να κάνει με το πορτρέτο του συγγραφέα του βιβλίου (η εξωτερική περιγραφή ταιριάζει γάντι στον Μίγγα, κοιτώντας και τη φωτογραφία του στο αυτί του βιβλίου) με το οποίο ο Μ, προσπαθεί απεγνωσμένα να δώσει αληθοφάνεια στην ιδιότητα του ήρωά του. Τον προσδιορίζει μάλιστα με την τριπλή ιδιότητα: γραφιάς που βγάζει το χαρτζιλίκι του, επιμελητής εκδόσεων και μεταφραστής ταυτόχρονα, ίσως για του προσδώσει επιπλέον κύρος. Είναι φορεμένο αυτό το τρίπτυχο, κάπως μπανάλ και αδικεί τις προθέσεις του Μ.

Συνοψίζω: Τα Πλωτά νησιά είναι ένα σημαντικό βιβλίο, που πρέπει να κάνει τον συγγραφέα του να νιώθει δικαιωμένος. Ξεχωρίζει ανεπιφύλακτα από τα ανόμοια (υφολογικά και θεματικά) και άνισα βιβλία του Μεταιχμίου της τελευταίας συγγραφικής σοδειάς που αφορούν βορειοελλαδίτες πεζογράφους (εξαιρώ το Απόψε δεν έχουμε φίλους, της Σοφίας Νικολαΐδου, που προκάλεσε αίσθηση και ήταν ιδιαίτερα καλογραμμένο).

Ο Μίγγας με την ευαισθησία και την ποιότητα της γραφής του δίνει βάθος στη σύγχρονη ελληνική πεζογραφία, ενώ παράλληλα εξακολουθεί να αποτελεί το δυνατό χαρτί του οίκου που τον στεγάζει.

plotanisiaΠλωτά νησιά,
Δημήτρης Μίγγας,
Εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα 2012
Τιμή: € 13,30, σελ. 243

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η επίσκεψη» της Εύας Στάμου (κριτική) – Γυναίκες της διπλανής πόρτας

«Η επίσκεψη» της Εύας Στάμου (κριτική) – Γυναίκες της διπλανής πόρτας

Για τη συλλογή διηγημάτων της Εύας Στάμου «Η επίσκεψη» (εκδ. Αρμός). « Δεν μας είναι άγνωστες, δεν πρόκειται να μας διηγηθούν κάτι που ενδεχομένως δεν έχουμε φανταστεί ή δεν έχουμε ξανακούσει. Είναι αυτό που συνηθίζουμε να λέμε "γυναίκες της διπλανής πόρτας"». Στην κεντρική εικόνα, ο πίνακας του Edgar Degas «Γυναίκα...

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

Για το μυθιστόρημα της Αγλαΐας Μπλιούμη «Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» (εκδ. Κέδρος). Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία μεταναστών στο Μόναχο το 1960.

Γράφει ο Ανδρέας Καρακίτσιος

Πρόκειται για ένα λογοτ...

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

Για το μυθιστόρημα της Λίνας Φυτιλή «Χρυσός κήπος, Άλτσιν μπαχτσεσί» (εκδ. Εστία). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία ©  Κώστας Μπαλάφας / Αρχείο Κ. Μπουμπουρή. 

Γράφει ο Μάνος Κοντολέων

Η ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Η Ήλια Μπούρα μας συστήθηκε πρόσφατα με την ποιητική της συλλογή «Εύκρατη ζώνη», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. «Ένας νέος ποιητής δεν φέρνει τίποτα καινούργιο εκτός από τη βιωματική χρήση των λέξεων που υπάρχουν στη γλώσσα μας τόσες χιλιάδες χρόνια», σημειώνει, μεταξύ άλλων.

...
«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

Η παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» παρουσιάζεται στο Σύγχρονο Θέατρο σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη. Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

H παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» που ανεβάζει στο Σύγχρονο Θέατ...

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Σύμφωνα με έρευνα, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες [Gabriel García Márquez} είναι ο πιο μεταφρασμένος συγγραφέας ισπανόφωνης λογοτεχνίας των τελευταίων είκοσι ετών, εκθρονίζοντας από την πρώτη θέση τον Θερβάντες [Miguel de Cervantes], δημιουργό του «Δον Κιχώτη».

Επιμέλεια: Boo...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ