elliniko_fantastiko1

Η σειρά Το Ελληνικό Φανταστικό Διήγημα (εκδ. Αίολος) ξεκίνησε το 1987, υπό την επιμέλεια του συγγραφέα και κριτικού Μάκη Πανώριου, με σκοπό να εντοπιστούν δείγματα του φανταστικού στο σώμα της ελληνικής λογοτεχνίας από τους πρώτους μεταβυζαντινούς χρόνους μέχρι τις μέρες μας. Η συγκέντρωση του υλικού γινόταν μέσα από παλαιές εφημερίδες, ανθολογίες και συλλογές διηγημάτων, η επιλογή του δεν ήταν αξιολογική αλλά χαρακτηριστικά ενδεικτική της συνεχούς παραγωγής του είδους, περιστασιακά, από επιφανή ονόματα μέχρι ξεχασμένους διακόνους της γραφής, και μέχρι το 2004 έδωσε πέντε τόμους μιας μοναδικής και άκρως ενδιαφέρουσας ανθολόγησης. Πριν από λίγες μέρες, κυκλοφόρησε και ο έκτος τόμος που φέρνει στο φως «νέους, ώριμους, ερεθιστικής γεύσης καρπούς».

Του Δημήτρη Αργασταρά

Γενικά, η φανταστική αφήγηση χαρακτηρίζεται από μία βίαιη διείσδυση κάτι μυστήριου μέσα στο πλαίσιο της πραγματικής ζωής. Το φανταστικό αποτελεί ρήξη της αναγνωρισμένης τάξης, εισβολή του απαράδεκτου μέσα στην αναλλοίωτη καθημερινή νομιμότητα. Έτσι, το φανταστικό στην λογοτεχνία ‘‘παίζει’’ με το απίστευτο, το αλλόκοτο, το συγκλονιστικό, το ιδιόρρυθμο, το ανησυχητικό, το ασυνήθιστο. Από την άλλη, υπάρχει και ο «πλέον ίσως ενδιαφέρον κλάδος της φανταστικής λογοτεχνίας» κατά τον κ. Πανώριο, η επιστημονική φαντασία, που τοποθετεί τον άνθρωπο και τον κόσμο του σε ένα μελλοντικό πλαίσιο, προβάλλοντας τις προσδοκίες και τους φόβους του πολιτισμού μας στην έκταση του χρόνου. Σε αυτά τα φανταστικά κείμενα, ο συγγραφέας αναφέρεται σε συμβάντα που δεν είναι δυνατό να συμβαίνουν στην ζωή, αν περιοριστούμε στις γνώσεις κάθε εποχής για το τι μπορεί ή όχι να συμβαίνει, και ασχολείται με ζητήματα που η επιστήμη, με την βραδύτερη πρόοδό της και την απαίτησή της για απόλυτη ακρίβεια, τα αποκλείει από το πεδίο της ή δεν μπορεί ακόμη να τα συλλάβει. Τέλος, στην φανταστική λογοτεχνία συναντάμε επίσης το σπάσιμο των αρμών της πραγματικότητας από τα οράματα του εσωτερικού κόσμου των ηρώων. Όπως αναφέρει ο Marcel Schneider στο δοκίμιο ‘‘Η φανταστική λογοτεχνία στην Γαλλία’’: «Το φανταστικό εξερευνά τον χώρο του μέσα, παίζει το ίδιο απολύτως παιχνίδι με την φαντασία, το άγχος της ζωής και την ελπίδα της σωτηρίας».

Κατασκευάζοντας φανταστικούς κόσμους και καταστάσεις για να αναλύσουν και να σχολιάσουν περιστάσεις της καθημερινής πραγματικότητας, οι συγγραφείς πετυχαίνουν ταυτόχρονα να αλλάζουν με πλάγιο τρόπο την οπτική των αναγνωστών τους, να τους απομακρύνουν από τις πάγιες απόψεις και προκαταλήψεις τους, και να τους οδηγούν να αντικρίσουν τα προβλήματα αποστασιοποιημένα.

Το καινούριο που φέρνει ο νέος αυτός τόμος είναι ότι ανθολογεί νεότερους, σημερινούς συγγραφείς, οι οποίοι γράφουν πλέον, όταν επιλέγουν να χρησιμοποιήσουν αυτό το είδος, συνειδητά φανταστική λογοτεχνία, επιλέγουν τα σύμβολά της για να σχεδιάσουν την σύγχρονη πραγματικότητα, και με τον τρόπο αυτό ανανεώνουν και εμπλουτίζουν την λογοτεχνική μας παραγωγή. Ο επιμελητής της έκδοσης, Μάκης Πανώριος, δείχνει αρκετά αισιόδοξος ως προς το καινούριο υλικό : «Η σοβαρότητά της σκέψης τους, η γνήσια υπαρξιακή αγωνία τους και η ποιότητα της γραφής τους είναι και τα στοιχεία εκείνα που μας επιτρέπουν να αισιοδοξούμε για το μέλλον της νεοελληνικής φανταστικής λογοτεχνίας, της σύγχρονης, σκεπτόμενης νεοελληνικής λογοτεχνίας γενικότερα. Οι υποσχέσεις που δίνουν είναι ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσες…».

Οι συγγραφείς, από την άλλη, φαίνονται μάλλον απαισιόξοι ως προς την πραγματικότητα που μυθοποιούν. Έχοντας ψυχανεμιστεί την έλευση μιας σύγχρονης, σκοτεινής και αμφίβολης καθημερινότητας, ένα ανέλπιδο τοπίο που φαίνεται να μας περικυκλώνει με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, ακόμη και το προανάκρουσμα της κρίσης όσον μέχρι χθες θεωρούσαμε σταθερά και δεδομένα, η οπτική τους γίνεται μελαγχολική και το βλέμμα τους αγωνιώδες. Όπως παρατηρεί και ο κ. Πανώριος στην εισαγωγή του, οι συγγραφείς εκφράζουν την «κραυγή αγωνίας του σύγχρονου παγκόσμιου ανθρώπου, ο οποίος ίσταται περιδεής ενώπιον της δυσοίωνης πραγματικότητας του και αντικρίζει περίτρομος την έλευση του αντιουτοπικού του μέλλοντος… η αποκρυπτογράφηση αποκαλύπτει το πρόβλημα σε όλη την σφαιρική του διάσταση. Κρούει αναμφίβολα τον κώδωνα του κινδύνου». Όμως, αυτό δίνει επίσης την ευκαιρία και στην φανταστική λογοτεχνία να αποκαλύψει την δύναμη των εργαλείων της. Κατασκευάζοντας φανταστικούς κόσμους και καταστάσεις για να αναλύσουν και να σχολιάσουν περιστάσεις της καθημερινής πραγματικότητας, οι συγγραφείς πετυχαίνουν ταυτόχρονα να αλλάζουν με πλάγιο τρόπο την οπτική των αναγνωστών τους, να τους απομακρύνουν από τις πάγιες απόψεις και προκαταλήψεις τους, και να τους οδηγούν να αντικρίσουν τα προβλήματα αποστασιοποιημένα.

Ας αναφέρουμε εδώ ότι συμμετέχουν με διηγήματά τους οι : Αντάμης Γ., Αστερίου Χ., Ασωνίτης Α., Βασιλάκου Κ., Βλαντής Ν., Γρηγοριάδης Θ., Καπετανάκης Δ., Καρυδάκης Σ., Κατσουλάρης Κ., Κούστας Π., Κυριλλίδης Β., Μίσσιος Κ., Μπαχά Χ., Νικολαίδου Σ., Νικολής Α., Νικολοπούλου Η., Ντίλιος Σ., Ξενάριος Γ., Οικονόμου Δ., Παπαδόπουλος Α., Πετσετίδης Δ., Σερέφας Σ., Σπυροπούλου Χ., Σταμάτης Α., Σταυρίδης Σ., Σωτάκης Δ., Τσίρος Π., Χαρίτος Κ., Χατζηγιαννίδης Β., Χρυσόπουλος Χ. 

Έτσι, ο έκτος τόμος του Ελληνικού Φανταστικού Διηγήματος δεν θα μπορούσε να επιλέξει καταλληλότερη περίοδο για να κυκλοφορήσει. Το περιεχόμενό του είναι τόσο καίριο όσο και λογοτεχνικά απολαυστικό. Μας κάνει να θυμόμαστε πως, μερικές φορές, η παρουσία σοβαρών κοινωνικών προβλημάτων είναι ένα κίνητρο για εξερεύνηση, πως ο άνθρωπος ψάχνει αδιάκοπα έναν δρόμο μακριά από τα προβλήματα και συχνά το κάνει ανοίγοντας όλες τις πόρτες που μπορεί να τον οδηγήσουν σε κάτι καινούριο και διαφορετικό. Αποτελεί μια ένδειξη του τι μπορεί να γίνει και τι θα έπρεπε να γίνει και πως, χάρη σε αυτό, θα μπορούσαμε να είμαστε πιο αισιόδοξοι για το τι θα μπορούσαμε να κάνουμε πραγματικά εδώ... 


elliniko_fantastiko2

Μάκης Πανώριος
Εκδ. Αίολος 2012
σελ. 254

alt

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη «Πλατεία Κλαυθμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο). 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Η ...

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

Για το μυθιστόρημα του Ανδρέα Νικολακόπουλου «Φλόρενς Μπλαντ» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: Ο πίνακας του Jean Siméon Chardin, «The Kitchen Maid» (1738), λάδι σε καμβά.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Έπειτα από δύο παρόμοιας λογικής συλλογές δ...

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

Για το μυθιστόρημα του Ηλία Λ. Παπαμόσχου «Ανάληψη» (εκδ. Πατάκη) – Για ένα πραγματικό ναυάγιο στην Καστοριά του 1929. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Θλίψη σαν κάρβουνο αναμμένο, πένθος που τυλίγει όπως η αράχνη τα σώ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Με ανακοίνωσή της η Εταιρεία Συγγραφέων αποχαιρετά των δύο φορές Πρόεδρό της Βασίλη Βασιλικό και ανακοινώνει ότι η Ημέρα Ποίησης 2024 θα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του ανθρώπου που εισηγήθηκε στην UNESCO την 21 Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

...
Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Ακολουθεί επιμνημόσυνο κείμενο του Αλέξη Ζήρα, πρώην Προέδρου της Εταιρείας Συγγραφέων, για τον Βασίλη Βασιλικό.

Ένας αποχαιρετισμός στον Βασίλη Βασιλικό

Για πολλά χρόνια, τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1970 ως το κλείσιμο...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιώργου Παναγή «Χωριό Ποτέμκιν», που κυκλοφορεί στις 28 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Τόπος. [Η έκφραση «Χωριό Ποτέµκιν» (ρωσικά: по­тёмкинские деревни) περιγράφει ένα κατασκεύασµα που έχει στόχο να αποκρύψει την αλήθεια ή να εξωραΐσει µια κατάσταση].

Επιμέλεια:...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

Είναι βιβλία που φέρνουν τις επιστήμες (κυρίως θετικές) πιο κοντά μας και τις κάνουν πιο εύληπτες και γοητευτικές. Επιλέγουμε ορισμένα από τα καλύτερα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα. Κεντρική εικόνα: Ο Ράσελ Κρόου, ως ο μαθηματικός Τζον Νας, στην ταινία «Ενας υπέροχος άνθρωπος», του Ρον Χάουαρντ.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ