elliniko_fantastiko1

Η σειρά Το Ελληνικό Φανταστικό Διήγημα (εκδ. Αίολος) ξεκίνησε το 1987, υπό την επιμέλεια του συγγραφέα και κριτικού Μάκη Πανώριου, με σκοπό να εντοπιστούν δείγματα του φανταστικού στο σώμα της ελληνικής λογοτεχνίας από τους πρώτους μεταβυζαντινούς χρόνους μέχρι τις μέρες μας. Η συγκέντρωση του υλικού γινόταν μέσα από παλαιές εφημερίδες, ανθολογίες και συλλογές διηγημάτων, η επιλογή του δεν ήταν αξιολογική αλλά χαρακτηριστικά ενδεικτική της συνεχούς παραγωγής του είδους, περιστασιακά, από επιφανή ονόματα μέχρι ξεχασμένους διακόνους της γραφής, και μέχρι το 2004 έδωσε πέντε τόμους μιας μοναδικής και άκρως ενδιαφέρουσας ανθολόγησης. Πριν από λίγες μέρες, κυκλοφόρησε και ο έκτος τόμος που φέρνει στο φως «νέους, ώριμους, ερεθιστικής γεύσης καρπούς».

Του Δημήτρη Αργασταρά

Γενικά, η φανταστική αφήγηση χαρακτηρίζεται από μία βίαιη διείσδυση κάτι μυστήριου μέσα στο πλαίσιο της πραγματικής ζωής. Το φανταστικό αποτελεί ρήξη της αναγνωρισμένης τάξης, εισβολή του απαράδεκτου μέσα στην αναλλοίωτη καθημερινή νομιμότητα. Έτσι, το φανταστικό στην λογοτεχνία ‘‘παίζει’’ με το απίστευτο, το αλλόκοτο, το συγκλονιστικό, το ιδιόρρυθμο, το ανησυχητικό, το ασυνήθιστο. Από την άλλη, υπάρχει και ο «πλέον ίσως ενδιαφέρον κλάδος της φανταστικής λογοτεχνίας» κατά τον κ. Πανώριο, η επιστημονική φαντασία, που τοποθετεί τον άνθρωπο και τον κόσμο του σε ένα μελλοντικό πλαίσιο, προβάλλοντας τις προσδοκίες και τους φόβους του πολιτισμού μας στην έκταση του χρόνου. Σε αυτά τα φανταστικά κείμενα, ο συγγραφέας αναφέρεται σε συμβάντα που δεν είναι δυνατό να συμβαίνουν στην ζωή, αν περιοριστούμε στις γνώσεις κάθε εποχής για το τι μπορεί ή όχι να συμβαίνει, και ασχολείται με ζητήματα που η επιστήμη, με την βραδύτερη πρόοδό της και την απαίτησή της για απόλυτη ακρίβεια, τα αποκλείει από το πεδίο της ή δεν μπορεί ακόμη να τα συλλάβει. Τέλος, στην φανταστική λογοτεχνία συναντάμε επίσης το σπάσιμο των αρμών της πραγματικότητας από τα οράματα του εσωτερικού κόσμου των ηρώων. Όπως αναφέρει ο Marcel Schneider στο δοκίμιο ‘‘Η φανταστική λογοτεχνία στην Γαλλία’’: «Το φανταστικό εξερευνά τον χώρο του μέσα, παίζει το ίδιο απολύτως παιχνίδι με την φαντασία, το άγχος της ζωής και την ελπίδα της σωτηρίας».

Κατασκευάζοντας φανταστικούς κόσμους και καταστάσεις για να αναλύσουν και να σχολιάσουν περιστάσεις της καθημερινής πραγματικότητας, οι συγγραφείς πετυχαίνουν ταυτόχρονα να αλλάζουν με πλάγιο τρόπο την οπτική των αναγνωστών τους, να τους απομακρύνουν από τις πάγιες απόψεις και προκαταλήψεις τους, και να τους οδηγούν να αντικρίσουν τα προβλήματα αποστασιοποιημένα.

Το καινούριο που φέρνει ο νέος αυτός τόμος είναι ότι ανθολογεί νεότερους, σημερινούς συγγραφείς, οι οποίοι γράφουν πλέον, όταν επιλέγουν να χρησιμοποιήσουν αυτό το είδος, συνειδητά φανταστική λογοτεχνία, επιλέγουν τα σύμβολά της για να σχεδιάσουν την σύγχρονη πραγματικότητα, και με τον τρόπο αυτό ανανεώνουν και εμπλουτίζουν την λογοτεχνική μας παραγωγή. Ο επιμελητής της έκδοσης, Μάκης Πανώριος, δείχνει αρκετά αισιόδοξος ως προς το καινούριο υλικό : «Η σοβαρότητά της σκέψης τους, η γνήσια υπαρξιακή αγωνία τους και η ποιότητα της γραφής τους είναι και τα στοιχεία εκείνα που μας επιτρέπουν να αισιοδοξούμε για το μέλλον της νεοελληνικής φανταστικής λογοτεχνίας, της σύγχρονης, σκεπτόμενης νεοελληνικής λογοτεχνίας γενικότερα. Οι υποσχέσεις που δίνουν είναι ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσες…».

Οι συγγραφείς, από την άλλη, φαίνονται μάλλον απαισιόξοι ως προς την πραγματικότητα που μυθοποιούν. Έχοντας ψυχανεμιστεί την έλευση μιας σύγχρονης, σκοτεινής και αμφίβολης καθημερινότητας, ένα ανέλπιδο τοπίο που φαίνεται να μας περικυκλώνει με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, ακόμη και το προανάκρουσμα της κρίσης όσον μέχρι χθες θεωρούσαμε σταθερά και δεδομένα, η οπτική τους γίνεται μελαγχολική και το βλέμμα τους αγωνιώδες. Όπως παρατηρεί και ο κ. Πανώριος στην εισαγωγή του, οι συγγραφείς εκφράζουν την «κραυγή αγωνίας του σύγχρονου παγκόσμιου ανθρώπου, ο οποίος ίσταται περιδεής ενώπιον της δυσοίωνης πραγματικότητας του και αντικρίζει περίτρομος την έλευση του αντιουτοπικού του μέλλοντος… η αποκρυπτογράφηση αποκαλύπτει το πρόβλημα σε όλη την σφαιρική του διάσταση. Κρούει αναμφίβολα τον κώδωνα του κινδύνου». Όμως, αυτό δίνει επίσης την ευκαιρία και στην φανταστική λογοτεχνία να αποκαλύψει την δύναμη των εργαλείων της. Κατασκευάζοντας φανταστικούς κόσμους και καταστάσεις για να αναλύσουν και να σχολιάσουν περιστάσεις της καθημερινής πραγματικότητας, οι συγγραφείς πετυχαίνουν ταυτόχρονα να αλλάζουν με πλάγιο τρόπο την οπτική των αναγνωστών τους, να τους απομακρύνουν από τις πάγιες απόψεις και προκαταλήψεις τους, και να τους οδηγούν να αντικρίσουν τα προβλήματα αποστασιοποιημένα.

Ας αναφέρουμε εδώ ότι συμμετέχουν με διηγήματά τους οι : Αντάμης Γ., Αστερίου Χ., Ασωνίτης Α., Βασιλάκου Κ., Βλαντής Ν., Γρηγοριάδης Θ., Καπετανάκης Δ., Καρυδάκης Σ., Κατσουλάρης Κ., Κούστας Π., Κυριλλίδης Β., Μίσσιος Κ., Μπαχά Χ., Νικολαίδου Σ., Νικολής Α., Νικολοπούλου Η., Ντίλιος Σ., Ξενάριος Γ., Οικονόμου Δ., Παπαδόπουλος Α., Πετσετίδης Δ., Σερέφας Σ., Σπυροπούλου Χ., Σταμάτης Α., Σταυρίδης Σ., Σωτάκης Δ., Τσίρος Π., Χαρίτος Κ., Χατζηγιαννίδης Β., Χρυσόπουλος Χ. 

Έτσι, ο έκτος τόμος του Ελληνικού Φανταστικού Διηγήματος δεν θα μπορούσε να επιλέξει καταλληλότερη περίοδο για να κυκλοφορήσει. Το περιεχόμενό του είναι τόσο καίριο όσο και λογοτεχνικά απολαυστικό. Μας κάνει να θυμόμαστε πως, μερικές φορές, η παρουσία σοβαρών κοινωνικών προβλημάτων είναι ένα κίνητρο για εξερεύνηση, πως ο άνθρωπος ψάχνει αδιάκοπα έναν δρόμο μακριά από τα προβλήματα και συχνά το κάνει ανοίγοντας όλες τις πόρτες που μπορεί να τον οδηγήσουν σε κάτι καινούριο και διαφορετικό. Αποτελεί μια ένδειξη του τι μπορεί να γίνει και τι θα έπρεπε να γίνει και πως, χάρη σε αυτό, θα μπορούσαμε να είμαστε πιο αισιόδοξοι για το τι θα μπορούσαμε να κάνουμε πραγματικά εδώ... 


elliniko_fantastiko2

Μάκης Πανώριος
Εκδ. Αίολος 2012
σελ. 254

alt

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σωματογραφία» της Εύας Στάμου (κριτική) – Πορτρέτα γυναικών σε κίνηση

«Σωματογραφία» της Εύας Στάμου (κριτική) – Πορτρέτα γυναικών σε κίνηση

Για το μυθιστόρημα της Εύας Στάμου «Σωματογραφία», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αρμός. 

Γράφει η Ντόρα Τσιμπούκη

To πρόσφατο βιβλίο της Εύα...

«Διπλή ζωή» του Κώστα Λογαρά (κριτική) – Νέα πρότυπα συμβίωσης, νέοι προβληματισμοί

«Διπλή ζωή» του Κώστα Λογαρά (κριτική) – Νέα πρότυπα συμβίωσης, νέοι προβληματισμοί

Για το μυθιστόρημα «Διπλή ζωή» του Κώστα Λογαρά, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. 

Γράφει η Έλενα Χουζούρη

Πριν από επτά χρόνια ο Δημήτρης Παπανικολάου διαπίστωνε, στην ομότιτλη μελέτη του, ότι Κάτι τρέχει με την οικογένεια&nbs...

«Άδειος τόπος» του Γιάννη Νικολούδη (κριτική) – Φωνές που συντάσσονται με τη φωνή της ίδιας της γης

«Άδειος τόπος» του Γιάννη Νικολούδη (κριτική) – Φωνές που συντάσσονται με τη φωνή της ίδιας της γης

Για τη νουβέλα του Γιάννη Νικολούδη «Άδειος τόπος» (εκδ. Πατάκη). 

Γράφει ο Κωνσταντίνος Βλαχογιάννης

Η νουβέλα του Γιάννη Νικολούδη ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Το αρχαίο θέατρο μέσα από τις πηγές» των Έρικ Τσάπο και Γουίλιαμ Τζ. Σλάτερ (κριτική) –  Πρωτότυπη μελέτη για τις ρίζες του δράματος και της κωμωδίας

«Το αρχαίο θέατρο μέσα από τις πηγές» των Έρικ Τσάπο και Γουίλιαμ Τζ. Σλάτερ (κριτική) – Πρωτότυπη μελέτη για τις ρίζες του δράματος και της κωμωδίας

Για το βιβλίο των Έρικ Τσάπο [Eric Csapo] και Γουίλιαμ Τζ. Σλάτερ [William J. Slater] «Το αρχαίο θέατρο μέσα από τις πηγές», που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, σε μετάφραση Βάιου Λιαπή. Στις εικόνες, θεατρικές μάσκες σκαλισμένες σε μάρμαρo, όπως βρίσκονται στη Νεκρόπολη της αρχαίας ...

Αφιέρωμα στον Χρήστο Βακαλόπουλο [ΙΙ] –  Διαβάζοντας τη Γραμμή του Ορίζοντος τότε και τώρα

Αφιέρωμα στον Χρήστο Βακαλόπουλο [ΙΙ] – Διαβάζοντας τη Γραμμή του Ορίζοντος τότε και τώρα

«Η Γραμμή του Ορίζοντος», το τελευταίο μυθιστόρημα του Χρήστου Βακαλόπουλου, συμπυκνώνει το πεζογραφικό του σύμπαν και συμπληρώνει το ψηφιδωτό μιας ανήσυχης, δημιουργικής και έκκεντρης προσωπικότητας.

Γράφει ο Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης

Habent sua fata...

Βαγγέλης Μπέκας: «Το Ελεγεία και Σάτιρες του Καρυωτάκη σημάδεψε την εφηβεία μου»

Βαγγέλης Μπέκας: «Το Ελεγεία και Σάτιρες του Καρυωτάκη σημάδεψε την εφηβεία μου»

Από τις «20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα» μέχρι το «Υπόγειο», μια «Ελεγεία και Σάτιρες» δρόμος. Αυτά είναι κάποια από τα βιβλία της ζωής του Βαγγέλη Μπέκα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Το πρώτο βιβλίο που θυμάμαι...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ηθική και Ανήθικοι» του Κωνσταντίνου Γιατρά (προδημοσίευση)

«Ηθική και Ανήθικοι» του Κωνσταντίνου Γιατρά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Κωνσταντίνου Γιατρά «Ηθική και Ανήθικοι», το οποιο κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Stamora Moravita

...
«Στη σκόνη» της Μοργκάνα Κρέτζμαν (προδημοσίευση)

«Στη σκόνη» της Μοργκάνα Κρέτζμαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Βραζιλιάνας Μοργκάνα Κρέτζμαν [Morgana Kretzmann] «Στη σκόνη» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κωστας Αγοραστός

Ρόδια και Τσιγάρα

...
«Απάρνηση» του Άρη Μαραγκόπουλου (προδημοσίευση)

«Απάρνηση» του Άρη Μαραγκόπουλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπασμάτων από το μυθιστόρημα του Άρη Μαραγκόπουλου «Απάρνηση», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Τόπος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιφάνεια Ι
(Ο Νικόλας δεν είναι πια εδώ)

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Πόσα είναι τα φύλα, τελικά; Βιβλία και μελέτες που δίνουν τις απαντήσεις

Πόσα είναι τα φύλα, τελικά; Βιβλία και μελέτες που δίνουν τις απαντήσεις

Πόσα φύλα υπάρχουν; Ποια είναι η διαφορά μεταξύ βιολογικού και κοινωνικού φύλου; Υπάρχει φάσμα όσον αφορά το βιολογικό φύλο; Μια προσεκτική εξέταση των παραπάνω ερωτημάτων που αναδύονται στην επικαιρότητα τα τελευταία χρόνια.

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός

...
«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...
«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ