elliniko_fantastiko1

Η σειρά Το Ελληνικό Φανταστικό Διήγημα (εκδ. Αίολος) ξεκίνησε το 1987, υπό την επιμέλεια του συγγραφέα και κριτικού Μάκη Πανώριου, με σκοπό να εντοπιστούν δείγματα του φανταστικού στο σώμα της ελληνικής λογοτεχνίας από τους πρώτους μεταβυζαντινούς χρόνους μέχρι τις μέρες μας. Η συγκέντρωση του υλικού γινόταν μέσα από παλαιές εφημερίδες, ανθολογίες και συλλογές διηγημάτων, η επιλογή του δεν ήταν αξιολογική αλλά χαρακτηριστικά ενδεικτική της συνεχούς παραγωγής του είδους, περιστασιακά, από επιφανή ονόματα μέχρι ξεχασμένους διακόνους της γραφής, και μέχρι το 2004 έδωσε πέντε τόμους μιας μοναδικής και άκρως ενδιαφέρουσας ανθολόγησης. Πριν από λίγες μέρες, κυκλοφόρησε και ο έκτος τόμος που φέρνει στο φως «νέους, ώριμους, ερεθιστικής γεύσης καρπούς».

Του Δημήτρη Αργασταρά

Γενικά, η φανταστική αφήγηση χαρακτηρίζεται από μία βίαιη διείσδυση κάτι μυστήριου μέσα στο πλαίσιο της πραγματικής ζωής. Το φανταστικό αποτελεί ρήξη της αναγνωρισμένης τάξης, εισβολή του απαράδεκτου μέσα στην αναλλοίωτη καθημερινή νομιμότητα. Έτσι, το φανταστικό στην λογοτεχνία ‘‘παίζει’’ με το απίστευτο, το αλλόκοτο, το συγκλονιστικό, το ιδιόρρυθμο, το ανησυχητικό, το ασυνήθιστο. Από την άλλη, υπάρχει και ο «πλέον ίσως ενδιαφέρον κλάδος της φανταστικής λογοτεχνίας» κατά τον κ. Πανώριο, η επιστημονική φαντασία, που τοποθετεί τον άνθρωπο και τον κόσμο του σε ένα μελλοντικό πλαίσιο, προβάλλοντας τις προσδοκίες και τους φόβους του πολιτισμού μας στην έκταση του χρόνου. Σε αυτά τα φανταστικά κείμενα, ο συγγραφέας αναφέρεται σε συμβάντα που δεν είναι δυνατό να συμβαίνουν στην ζωή, αν περιοριστούμε στις γνώσεις κάθε εποχής για το τι μπορεί ή όχι να συμβαίνει, και ασχολείται με ζητήματα που η επιστήμη, με την βραδύτερη πρόοδό της και την απαίτησή της για απόλυτη ακρίβεια, τα αποκλείει από το πεδίο της ή δεν μπορεί ακόμη να τα συλλάβει. Τέλος, στην φανταστική λογοτεχνία συναντάμε επίσης το σπάσιμο των αρμών της πραγματικότητας από τα οράματα του εσωτερικού κόσμου των ηρώων. Όπως αναφέρει ο Marcel Schneider στο δοκίμιο ‘‘Η φανταστική λογοτεχνία στην Γαλλία’’: «Το φανταστικό εξερευνά τον χώρο του μέσα, παίζει το ίδιο απολύτως παιχνίδι με την φαντασία, το άγχος της ζωής και την ελπίδα της σωτηρίας».

Κατασκευάζοντας φανταστικούς κόσμους και καταστάσεις για να αναλύσουν και να σχολιάσουν περιστάσεις της καθημερινής πραγματικότητας, οι συγγραφείς πετυχαίνουν ταυτόχρονα να αλλάζουν με πλάγιο τρόπο την οπτική των αναγνωστών τους, να τους απομακρύνουν από τις πάγιες απόψεις και προκαταλήψεις τους, και να τους οδηγούν να αντικρίσουν τα προβλήματα αποστασιοποιημένα.

Το καινούριο που φέρνει ο νέος αυτός τόμος είναι ότι ανθολογεί νεότερους, σημερινούς συγγραφείς, οι οποίοι γράφουν πλέον, όταν επιλέγουν να χρησιμοποιήσουν αυτό το είδος, συνειδητά φανταστική λογοτεχνία, επιλέγουν τα σύμβολά της για να σχεδιάσουν την σύγχρονη πραγματικότητα, και με τον τρόπο αυτό ανανεώνουν και εμπλουτίζουν την λογοτεχνική μας παραγωγή. Ο επιμελητής της έκδοσης, Μάκης Πανώριος, δείχνει αρκετά αισιόδοξος ως προς το καινούριο υλικό : «Η σοβαρότητά της σκέψης τους, η γνήσια υπαρξιακή αγωνία τους και η ποιότητα της γραφής τους είναι και τα στοιχεία εκείνα που μας επιτρέπουν να αισιοδοξούμε για το μέλλον της νεοελληνικής φανταστικής λογοτεχνίας, της σύγχρονης, σκεπτόμενης νεοελληνικής λογοτεχνίας γενικότερα. Οι υποσχέσεις που δίνουν είναι ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσες…».

Οι συγγραφείς, από την άλλη, φαίνονται μάλλον απαισιόξοι ως προς την πραγματικότητα που μυθοποιούν. Έχοντας ψυχανεμιστεί την έλευση μιας σύγχρονης, σκοτεινής και αμφίβολης καθημερινότητας, ένα ανέλπιδο τοπίο που φαίνεται να μας περικυκλώνει με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, ακόμη και το προανάκρουσμα της κρίσης όσον μέχρι χθες θεωρούσαμε σταθερά και δεδομένα, η οπτική τους γίνεται μελαγχολική και το βλέμμα τους αγωνιώδες. Όπως παρατηρεί και ο κ. Πανώριος στην εισαγωγή του, οι συγγραφείς εκφράζουν την «κραυγή αγωνίας του σύγχρονου παγκόσμιου ανθρώπου, ο οποίος ίσταται περιδεής ενώπιον της δυσοίωνης πραγματικότητας του και αντικρίζει περίτρομος την έλευση του αντιουτοπικού του μέλλοντος… η αποκρυπτογράφηση αποκαλύπτει το πρόβλημα σε όλη την σφαιρική του διάσταση. Κρούει αναμφίβολα τον κώδωνα του κινδύνου». Όμως, αυτό δίνει επίσης την ευκαιρία και στην φανταστική λογοτεχνία να αποκαλύψει την δύναμη των εργαλείων της. Κατασκευάζοντας φανταστικούς κόσμους και καταστάσεις για να αναλύσουν και να σχολιάσουν περιστάσεις της καθημερινής πραγματικότητας, οι συγγραφείς πετυχαίνουν ταυτόχρονα να αλλάζουν με πλάγιο τρόπο την οπτική των αναγνωστών τους, να τους απομακρύνουν από τις πάγιες απόψεις και προκαταλήψεις τους, και να τους οδηγούν να αντικρίσουν τα προβλήματα αποστασιοποιημένα.

Ας αναφέρουμε εδώ ότι συμμετέχουν με διηγήματά τους οι : Αντάμης Γ., Αστερίου Χ., Ασωνίτης Α., Βασιλάκου Κ., Βλαντής Ν., Γρηγοριάδης Θ., Καπετανάκης Δ., Καρυδάκης Σ., Κατσουλάρης Κ., Κούστας Π., Κυριλλίδης Β., Μίσσιος Κ., Μπαχά Χ., Νικολαίδου Σ., Νικολής Α., Νικολοπούλου Η., Ντίλιος Σ., Ξενάριος Γ., Οικονόμου Δ., Παπαδόπουλος Α., Πετσετίδης Δ., Σερέφας Σ., Σπυροπούλου Χ., Σταμάτης Α., Σταυρίδης Σ., Σωτάκης Δ., Τσίρος Π., Χαρίτος Κ., Χατζηγιαννίδης Β., Χρυσόπουλος Χ. 

Έτσι, ο έκτος τόμος του Ελληνικού Φανταστικού Διηγήματος δεν θα μπορούσε να επιλέξει καταλληλότερη περίοδο για να κυκλοφορήσει. Το περιεχόμενό του είναι τόσο καίριο όσο και λογοτεχνικά απολαυστικό. Μας κάνει να θυμόμαστε πως, μερικές φορές, η παρουσία σοβαρών κοινωνικών προβλημάτων είναι ένα κίνητρο για εξερεύνηση, πως ο άνθρωπος ψάχνει αδιάκοπα έναν δρόμο μακριά από τα προβλήματα και συχνά το κάνει ανοίγοντας όλες τις πόρτες που μπορεί να τον οδηγήσουν σε κάτι καινούριο και διαφορετικό. Αποτελεί μια ένδειξη του τι μπορεί να γίνει και τι θα έπρεπε να γίνει και πως, χάρη σε αυτό, θα μπορούσαμε να είμαστε πιο αισιόδοξοι για το τι θα μπορούσαμε να κάνουμε πραγματικά εδώ... 


elliniko_fantastiko2

Μάκης Πανώριος
Εκδ. Αίολος 2012
σελ. 254

alt

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η επίσκεψη» της Εύας Στάμου (κριτική) – Γυναίκες της διπλανής πόρτας

«Η επίσκεψη» της Εύας Στάμου (κριτική) – Γυναίκες της διπλανής πόρτας

Για τη συλλογή διηγημάτων της Εύας Στάμου «Η επίσκεψη» (εκδ. Αρμός). « Δεν μας είναι άγνωστες, δεν πρόκειται να μας διηγηθούν κάτι που ενδεχομένως δεν έχουμε φανταστεί ή δεν έχουμε ξανακούσει. Είναι αυτό που συνηθίζουμε να λέμε "γυναίκες της διπλανής πόρτας"». Στην κεντρική εικόνα, ο πίνακας του Edgar Degas «Γυναίκα...

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

Για το μυθιστόρημα της Αγλαΐας Μπλιούμη «Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» (εκδ. Κέδρος). Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία μεταναστών στο Μόναχο το 1960.

Γράφει ο Ανδρέας Καρακίτσιος

Πρόκειται για ένα λογοτ...

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

Για το μυθιστόρημα της Λίνας Φυτιλή «Χρυσός κήπος, Άλτσιν μπαχτσεσί» (εκδ. Εστία). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία ©  Κώστας Μπαλάφας / Αρχείο Κ. Μπουμπουρή. 

Γράφει ο Μάνος Κοντολέων

Η ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Η Ήλια Μπούρα μας συστήθηκε πρόσφατα με την ποιητική της συλλογή «Εύκρατη ζώνη», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. «Ένας νέος ποιητής δεν φέρνει τίποτα καινούργιο εκτός από τη βιωματική χρήση των λέξεων που υπάρχουν στη γλώσσα μας τόσες χιλιάδες χρόνια», σημειώνει, μεταξύ άλλων.

...
«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

Η παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» παρουσιάζεται στο Σύγχρονο Θέατρο σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη. Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

H παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» που ανεβάζει στο Σύγχρονο Θέατ...

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Σύμφωνα με έρευνα, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες [Gabriel García Márquez} είναι ο πιο μεταφρασμένος συγγραφέας ισπανόφωνης λογοτεχνίας των τελευταίων είκοσι ετών, εκθρονίζοντας από την πρώτη θέση τον Θερβάντες [Miguel de Cervantes], δημιουργό του «Δον Κιχώτη».

Επιμέλεια: Boo...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ