mavroudis

Για το βιβλίο με πεζά κείμενα του Κώστα Μαυρουδή «Το αλάτι του Bad Ischl» (εκδ. Κίχλη).

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Αυτό που χαρακτηρίζει τα κείμενα του Κώστα Μαυρουδή, ως γνήσιου «εστέτ», αισθητή της γραφής, είναι ότι ανατέμνει ό,τι τον περιβάλλει και ό,τι εμπεριέχει ο ίδιος, μέχρι να υψωθεί σε πνευματική κατάσταση, αναδεικνύοντας τα απλά της καθημερινότητας σε πνευματικά γεγονότα αλλά και ενσωματώνοντας την Τέχνη, σε όποια μορφή της, στον καθημερινό βιωμένο χρόνο.

Η ανασύσταση του χαμένου

Αρχής γενομένης, φυσικά, από την παρατήρηση, την αφετηριακή συνθήκη της δημιουργίας, στον πολύτιμο καμβά της οποίας «γράφουν» οι εμπειρίες και τα βιώματα, η ικανότητα στοχαστικής περιδιάβασης, τα αναγνώσματα και οι διακειμενικές συνδέσεις. Στο Αλάτι του Bad Ischl, ένα βιβλίο που θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί υβριδικό στη μορφή, τα πεζά κείμενα ποικίλλουν από μικρούς αφορισμούς, ανοιχτούς στην αναγνωστική ανάλυση, μικρά δοκίμια, εν είδει ανεπτυγμένων αφορισμών ή αποφθεγμάτων, κάποιες διάσπαρτες καταγραφές που μοιάζει να ξέφυγαν από σελίδες ημερολογίου, μέχρι μικρές αφηγήσεις που προσεγγίζουν το διήγημα, χωρίς ωστόσο να είναι, τουλάχιστον με τα τυπικά αναγνωριστικά στοιχεία του είδους. Υβριδικό στη μορφή, όμως ως προς το περιεχόμενο ένας κοινός ιστός συνδέει όλα τα κείμενα, σε μια συνέχεια, ώστε να μην θεωρείται υπερβολή ο χαρακτηρισμός του ως ενιαίου αφηγήματος, πάντα με τον ιδιαίτερο τρόπο του Μαυρουδή.

Τα αντικείμενα παραπέμπουν στον κάτοχό τους, θυμίζουν την παρουσία του, αφημένα σε αχρηστία πλέον, έχοντας ακόμη πάνω τους το άγγιγμά του.

Ο τίτλος, που στεγάζει όλα τα κείμενα του βιβλίου, έχει την αφορμή του στον W.G. Sebald και στο δικό του εκτενές αφήγημα “Al’ estero”, από το Αίσθημα ιλίγγου. Στην ουσία αποτελεί ένα από τα συνδετικά νήματα για όλα τα κείμενα του βιβλίου, αποκαλύπτοντας την αρχική ιδέα της γραφής αυτής μια ιδέα που, κατά την καβαφική ποιητική ρήση, επιμένει πάντα εκεί παρούσα, ως την κάθε φορά υλοποίησή της: επίμονα κι η ποιητική ιδέα πάει κι έρχεται, «Δαρείος»-, την επισήμανση, δηλαδή, μιας συχνά αθέατης και απαρατήρητης λεπτομέρειας, προκειμένου να αποβεί ενσάρκωση μιας μορφής τέχνης, κι έτσι να διεκδικήσει ένα μερίδιο αθανασίας. Όπως ο Sebald, σχολιάζοντας τον θάνατο μιας ηλικιωμένης σε γηροκομείο, εστιάζει την προσοχή του σε «ένα μπλε μισοάδειο πακέτο με αλάτι από το Ισλ, αφημένο κάτω απ’ το νεροχύτη στο διαμέρισμά της στο Όττακρινγκ, στο κοινοτικό κτίριο της Λόρενς Μαντλ Γκάσσε, και το οποίο δεν μπορούσε πια να χρησιμοποιήσει» (W. G. Sebald, «Al’ estero», Αίσθημα ιλίγγου, μτφρ Ιωάννα Μεϊτάνη, Άγρα, Αθήνα, 1990), έτσι και ο Μαυρουδής ακουμπά το βλέμμα του σε όσα, αν δεν τους χαριστεί ένα ελάχιστο έστω «βήμα» στη γραφή, θα χαθούν για πάντα. Τα αντικείμενα παραπέμπουν στον κάτοχό τους, θυμίζουν την παρουσία του, αφημένα σε αχρηστία πλέον, έχοντας ακόμη πάνω τους το άγγιγμά του. Η γραφή καλείται να διασώσει ό,τι αξίζει να σωθεί.

Ίσως ο Μαυρουδής να είναι πάνω απ’ όλα και πέρα απ’ όλα ποιητής.

Οι μικρές στιγμές, που ως μνήμες επιμένουν, οι αναγνώσεις, που μπαίνουν και βγαίνουν μέσα στα δικά του γραπτά, τα έργα τέχνης, εμπλουτισμένα με τη δική του αισθητική προσέγγιση, ακόμη τα δικά του έργα, με την ωριμότερη τώρα ματιά (άρα και αυτά διαφορετικά και εν μέρει ανοίκεια), όλα έχουν θέση σ’ αυτά τα κείμενα, επιβεβαιώνοντας το πείσμα με το οποίο εγγράφεται στον χρόνο μια ανύποπτη στιγμή, τον ρόλο της στην ανασύσταση του χαμένου. Και, αλήθεια, καθόλου τυχαία η αναφορά στον Sebald, μια που κοινός τόπος συνδέει τους δύο συγγραφείς έτσι κι αλλιώς, στον τρόπο αποτύπωσης του ελάχιστου που αναδεικνύεται σε μείζον, στην ικανότητα εικονοπλασίας (στον ένα κυριολεκτική, με φωτογραφικό υλικό στις σελίδες του, στον άλλο νοητή και προσβάσιμη στην αναγνωστική φαντασία), ακόμη στην ποιητικότητα που ανασαίνει πίσω από τις λέξεις τους. Ο τρόπος του Μαυρουδή συχνά παραπέμπει στον ποιητικό λόγο, με τη μεταφορικότητα να προεκτείνει τις έννοιες, με την υπαινικτικότητα να εγκιβωτίζει σε ένα ελάχιστο σώμα πυκνά νοήματα, με τον ρυθμό να κατευθύνει την αφήγηση. Ίσως ο Μαυρουδής να είναι πάνω απ’ όλα και πέρα απ’ όλα ποιητής.

kichli to alati tou bad ischlΚι αν χαρακτηρισθούν τα κείμενα αυτά αυτοβιογραφικά, ο όρος θα εκφράζει μια απλή αλήθεια, πως ό,τι γράφεται, όποια μορφή και να παίρνει, απηχεί με άμεσο ή έμμεσο τρόπο τη ζωή, τα βιώματα, του γράφοντος, αυτά δηλαδή που καθόρισαν την οπτική του και τις επιλογές του. Η αξία, ωστόσο, μιας τέτοιας γραφής έγκειται στη δίοδο που ανοίγει ο συγγραφέας για να αποβούν τα «δικά» του πράγματα χώρος κοινός για τους κατά τα άλλα «παρείσακτους», δηλαδή τους αναγνώστες αποδέκτες του έργου του. Έτσι ο λόγος, ως πνευματικό πλέον απόκτημα, ανήκει τόσο στον δημιουργό του όσο και στον αναγνώστη του, υπερβαίνοντας την αρχική του αφορμή (αυτή ανήκει πρόσκαιρα στον δημιουργό, αφού με τον χρόνο το έργο αυτονομείται ακόμη και από αυτόν) και διαγράφει μια ελεύθερη πορεία, ανοιχτή σε πολλαπλές ερμηνείες. Καθόλου τυχαία και η επιλογή του εξωφύλλου με τα Old glasses (Yoko Nakajima, 2014) να παραπέμπουν στον χρόνο που καθιστά την οπτική καθαρότερη, όσο κι αν χρειάζεται εδώ το οξύμωρο για να λειτουργήσει η σύνδεση.

Τα κείμενα αυτά, συνδέοντας την τέχνη με την πραγματικότητα, είναι ανοιχτά στις αναγνωστικές προσεγγίσεις, ακριβώς γιατί ο ίδιος τα αφήνει «ατελή», χωρίς απόλυτη διατύπωση στις κατακλείδες, χωρίς διάθεση «καθοδήγησης», χωρίς μια αυθεντία να βαραίνει επάνω τους. Κείμενα που, πέρα από την απόλαυση που δημιουργούν, καθόσον ο Μαυρουδής καλός τεχνίτης του λόγου, διαβάζονται προκαλώντας και προσκαλώντας τον αναγνώστη σε «διάλογο» προς τον συγγραφέα αλλά και προς εαυτόν.


Η ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ είναι συγγραφέας. Το νέο της βιβλίο, η μελέτη «Ο ποιητὴς διάγει εσώκλειστος – Οι “τόποι” στην ποίηση του Κώστα Θ. Ριζάκη» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις του Φοίνικα.

Αποσπάσματα από το βιβλίο

«Ένας ολόκληρος κόσμος μπορεί να αναδυθεί απ’ την σύμπτυξη, την περιγραφική συμπίεση. Ο μικρός θεματικός πυρήνας κάποτε μεγεθύνεται αποκαλυπτικά, σαν τη φωτογραφία στο Blow-Up που φανέρωσε, αναπάντεχα, ανάμεσα στους θάμνους του πάρκου έναν νεκρό. Το απόφθεγμα, παρά τη συγγένειά του με την ποίηση, είναι ο νανισμός του δοκιμίου. Ο περαστικός σε ένα επεισόδιο ήρωας, το αιχμάλωτο σε λίγες αράδες ψυχολογικό πορτρέτο, γίνονται δράμα λίγων γραμμών.» (σ. 153).

«Ο ηλικιωμένος που σηκώνεται νύχτα, με στεγνό στόμα, χωρίς να ανάψει το φως, δεν κατευθύνεται πάντα στο μπάνιο. Πλησιάζει στις μύτες τη μισόκλειστη πόρτα της τραπεζαρίας. Ακούγεται μια βαλκανική μουσική απ’ τα βραχέα, και οι συζητήσεις της βεγγέρας που διαρκεί μέχρι αργά. Ο διάδρομος είναι ακόμα παγωμένος. Νιώθει την ανάγκη να τρέξει στην αγκαλιά του πατέρα του που βλέπει στο βάθος. «Μαζί, πάλι», θέλει να πει· «τώρα πια με κοινή μοίρα.» (σ. 188).

politeia link more

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Χορός στα ποτήρια» της Γεωργίας Τάτση (κριτική) – Δύο καλογραμμένες νουβέλες με ιστορικές και πολιτικές ρίζες

«Χορός στα ποτήρια» της Γεωργίας Τάτση (κριτική) – Δύο καλογραμμένες νουβέλες με ιστορικές και πολιτικές ρίζες

Για την επανακυκλοφορία του βιβλίου της Γεωργίας Τάτση «Χορός στα ποτήρια» (εκδ. Βακχικόν, δύο νουβέλες). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία από την ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου «Θίασος» (1974-’75) 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Iεροτελεστικός από τη...

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

Για το μυθιστόρημα του Νίκου Μάντζιου «Η λίμπιντο των αγγέλων» (εκδ. Γραφή).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Για μας τους κριτικούς δεν πρέπει να παίζει ρόλο το όνομα του συγγραφέα: αν είναι γνωστός με περγαμηνές στο ενεργητικό του, δεν σημαίνει ...

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

Για το μυθιστόρημα του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη «Ένα κομμάτι χαρτί» (εκδ. Αλεξάνδρεια). Κεντρική εικόνα: © Roman Kraft (Unsplash). 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Το μόνο που αλλάζει είναι το παρελθόν, όλες οι άλλ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τζο Νέσμπο: «Η κόρη μου δεν εντυπωσιάζεται με τίποτα από όσα κάνω, αλλά όταν της είπα ότι θα γίνω επίτιμος διδάκτωρ στην Αθήνα έμεινε με το στόμα ανοιχτό»

Τζο Νέσμπο: «Η κόρη μου δεν εντυπωσιάζεται με τίποτα από όσα κάνω, αλλά όταν της είπα ότι θα γίνω επίτιμος διδάκτωρ στην Αθήνα έμεινε με το στόμα ανοιχτό»

Ο δημοφιλής συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας Τζο Νέσμπο [Jo Nesbø] αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής.

Επιμέλεια: Ευλαλία Πάνου

...
Βίος και Πολιτεία #10: Ο Παναγής Παναγιωτόπουλος ζωντανά από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Βίος και Πολιτεία #10: Ο Παναγής Παναγιωτόπουλος ζωντανά από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Στο 10ο επεισόδιο της σειράς συζητήσεων με ανθρώπους από το χώρο του βιβλίου, με τον Κώστα Κατσουλάρη θα συνομιλήσει ο συγγραφέας και πανεπιστημιακός Παναγής Παναγιωτόπουλος. Η συζήτηση θα μεταδοθεί ζωντανά, την Πέμπτη, 28 Σεπτεμβρίου, στις 7μμ.

Επιμέλεια: Book Press

Βίος ...

«Κάποιοι μήνες της ζωής μου» του Μισέλ Ουελμπέκ – ή πώς να μην αποφεύγεις τις παγίδες της δημοσιότητας (κριτική)

«Κάποιοι μήνες της ζωής μου» του Μισέλ Ουελμπέκ – ή πώς να μην αποφεύγεις τις παγίδες της δημοσιότητας (κριτική)

Για το βιβλίο του Μισέλ Ουελμπέκ [Michel Houellebecq] «Κάποιοι μήνες της ζωής μου» (μτφρ. Γιώργος Καράμπελας, εκδ. Εστία). 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Προβοκάτορας, φίλεχθρος, άνθρωπος που ζει από τις αντιπαραθέσεις και...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

22 Σεπτεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ. Επιμέλεια: Κώστας Αγορα

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ