baladeur

Για το μυθιστόρημα της Ασημένιας Σαράφη «Ο παππούς δεν θα ψηφίσει φέτος», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος

Της Λεύκης Σαραντινού

«Ο Τσέχος παππούς μου, ή κατά κόσμον Νικόλαος Περιστέρης, δεν ήταν σε καμία περίπτωση Τσέχος, αλλά έτσι τον αποκαλούσαν όλοι τις μέρες που ακολούθησαν την αιφνιδιαστική του άφιξη στην πόλη και άρα με αυτή την προσωνυμία γινόταν στο εξής η αναφορά στο πρόσωπό του. Η επιστροφή του, γιατί περί επιστροφής επρόκειτο, ξεσήκωσε σάλο και προκάλεσε παθιασμένες συζητήσεις, οι οποίες ανακάτεψαν βίαια την κοίτη του παρελθόντος φέρνοντάς στην επιφάνεια ποικίλα θαμμένα σκουπίδια, φήμες, αναμνήσεις και εκτιμήσεις περί των σκοπιμοτήτων που ενείχε μια τέτοια επιστροφή. Πολλοί απ’ όσους τον θυμούνταν είχαν ήδη πεθάνει ή μεταναστεύσει, όσοι όμως παρέμεναν ζωντανοί και στην πόλη, άρχισαν να χτυπούν την πόρτα μας για να τον επισκεφτούν».

Κάπως έτσι παρουσιάζεται ο Τσέχος παππούς -για την ακρίβεια ο Έλληνας πολιτικός πρόσφυγας από την Τσεχία-, το κομβικό δηλαδή πρόσωπο στο βιβλίο της Ασημένιας Σαράφη με τον ευφάνταστο και πολύ πρωτότυπο τίτλο «Ο παππούς δεν θα ψηφίσει φέτος».

Πρόκειται για ένα βιβλίο το οποίο ακροβατεί χαμελαιοντικά ανάμεσα σε πολλά λογοτεχνικά είδη, όπως αυτό της αυτοβιογραφίας, της βιογραφίας, του μυθιστορήματος, του ιστορικού μυθιστορήματος, αλλά και που φλερτάρει ενίοτε ακροθιγώς και με τον ορισμό του πολιτικού, ιστορικού και κοινωνικού δοκιμίου. Ένα βιβλίο που περιέχει απ’ όλα, λοιπόν, χωρίς να κάνει όμως καμία υπαναχώρηση από τη λογοτεχνία, είναι το τελευταίο πόνημα της συγγραφέως από τη Θεσσαλία, αφού η γραφή του είναι άκρως δουλεμένη, περιγραφική και ελκυστική για τα μάτια των αναγνωστών, δίχως όμως να πέφτει στην παγίδα της επιτήδευσης.

Ο Νικόλας είναι το κεντρικό πρόσωπο του βιβλίου, ένας έφηβος, ορφανός από μητέρα από τα γεννοφάσκια του, του οποίου ο πατέρας διατηρεί ως μέσον βιοπορισμού ένα καφενείο στο οποίο συχνάζουν κομμουνιστές. Τόσο ο πατέρας, προφανώς, όσο και η γιαγιά Ρόη, η οποία μεγάλωσε τον Νικόλα, είναι αμφότεροι κομμουνιστές, αποφεύγουν όμως να εκφράζονται δημοσίως για τα πολιτικά εφόσον, σύμφωνα με τη ρήση της γιαγιάς Ρόης: «Εμάς κάηκε η γούνα μας από τα πολιτικά».

Η ρήση όμως της γιαγιάς Ρόης, την οποία επαναλαμβάνει από καιρού εις καιρόν, γίνεται κάτι παραπάνω από σαφής εν έτει 1981 στην Ελλάδα.

Η όλη ιστορία παραπέμπει στα ταραγμένα χρόνια του Εμφυλίου και, πιο συγκεκριμένα, στο 1949, όταν ο άντρας της γιαγιάς Ρόης επέλεξε τη φυγή στην Τσεχία για να μη προδώσει τις πολιτικές του πεποιθήσεις, αφήνοντας όμως πίσω του τη γυναίκα και τον γιο του, μια κίνηση εγκατάλειψης από μέρους του, που οι δυο τελευταίοι δεν συγχώρεσαν ποτέ.

Η ρήση όμως της γιαγιάς Ρόης, την οποία επαναλαμβάνει από καιρού εις καιρόν, γίνεται κάτι παραπάνω από σαφής εν έτει 1981 στην Ελλάδα. Αυτό είναι το έτος κατά το οποίο ο Νικόλαος αποφοιτά από το σχολείο και περνά στο Πολυτεχνείο. Παράλληλα, όμως, είναι και το έτος κατά το οποίο λαμβάνουν χώρα οι περίφημες εκλογές της 18ης Οκτωβρίου 1981 στην Ελλάδα, αυτές που έφεραν τον Ανδρέα Παπανδρέου στην εξουσία, ο οποίος υποσχόταν, όπως και ο Αλέξης Τσίπρας εν έτει 2015, μία μεγάλη Αλλαγή. Τα γεγονότα του 2015 αποτέλεσαν και την πηγή έμπνευσης της συγγραφέως για το παρόν πόνημα, όπως μας γράφει η ίδια στον επίλογο του βιβλίου της. Τα πολιτικά πάθη ήταν, το 1981, ιδιαίτερα οξυμένα στην Ελλάδα και η συγγραφέας, πολύ επιτυχημένα, παραλληλίζει το 1981 με το 1946-1949, αλλά και με το 2015. Αυτό το πολιτικά θερμό καλοκαίρι του 1981 είναι και το σκηνικό της ξαφνικής επίσκεψης του παππού, το οποίο θα φέρει τα πάνω κάτω στη ζωή του εγγονού του.

asimenia sarafi

 Η Ασημένια Σαράφη γεννήθηκε το 1973. Μεγάλωσε στον Άγιο Λαυρέντιο Πηλίου. Σπούδασε στο Τμήμα Φιλολογίας του Α.Π.Θ., με ειδίκευση στη Νεοελληνική Λογοτεχνία. Η μεταπτυχιακή διατριβή της εστιάζεται στη διαπλοκή μύθου και Ιστορίας στο πεζογραφικό έργο του Νίκου Μπακόλα. Εργάζεται ως φιλόλογος στη Μέση Εκπαίδευση. Έχουν κυκλοφορήσει τα βιβλία της: Το παράδοξο ταξίδι της εφηβείας της (νουβέλα, Καστανιώτης, 1998), Platanus Orientalis, Οι διακλαδώσεις μιας ασυνήθιστης ιστορίας (μυθιστόρημα, Πατάκης, 2003), Φεγγαράδα στο δέρμα (διηγήματα, Πατάκης, 2007 - υποψήφιο για τα βραβεία του περιοδικού Διαβάζω), Αρόδο (μυθιστόρημα, Πατάκης, 2011).

Μέσα από την πρωτοπρόσωπη διήγηση του Νικόλα, η συγγραφέας μας μιλάει για τις μνήμες από τη Χούντα, για τον αγώνα της αφισοκόλλησης που λάμβανε χώρα κατά κόρον το 1981, για τις πολιτικές συζητήσεις στα καφενεία, για τις αιματηρές, πολλές φορές συγκρούσεις στους δρόμους, αλλά και για τον πάγιο χωρισμό Δεξιάς και Αριστεράς, ο οποίος κρατάει, δυστυχώς, ακόμη και σήμερα από τον Εμφύλιο. Ο Τσέχος παππούς θα μας μιλήσει για τη ζωή του στην ξενιτιά και για την αφοσίωσή του στο Κόμμα. Στο νου του αναγνώστη, όμως, θα δημιουργηθεί εύλογα το ερώτημα: Αξίζει τελικά για μία ιδεολογία να καταστρέψει κανείς ολάκερη τη ζωή του, καθώς και τη ζωή των οικείων του; Και τι γίνεται, εν τέλει, με αυτή την περιβόητη Αλλαγή, την οποία υποσχόταν το ΚΚΕ το 1946-49, ο Ανδρέας Παπανδρέου το 1981 και ο Τσίπρας το 2015 και που όλο την περιμένουμε χωρίς να έρχεται;

Η συγγραφέας δεν κατονομάζει πολιτικά πρόσωπα, ωστόσο αυτά είναι προφανή. Ο τόπος στον οποίο διαδραματίζεται η υπόθεση επίσης δεν κατονομάζεται, ωστόσο από τις αναφορές στον σεισμό του 1955 που ισοπέδωσε τον Βόλο, εικάζεται ότι το πεδίο δράσης των ηρώων τοποθετείται εκεί.

Εν συνόλω, πρόκειται για ένα πόνημα εξαιρετικά πρωτότυπο, επίκαιρο και γραμμένο σε ένα άκρως λογοτεχνικό πρώτο πρόσωπο, διανθισμένο με έξυπνους διαλόγους.

 * Η ΛΕΥΚΗ ΣΑΡΑΝΤΙΝΟΥ είναι συγγραφέας, ιστορικός και καθηγήτρια μουσικής. Τελευταίο της βιβλίο, ο τόμος «Γραφοσκιάσεις: Ασκήσεις δημιουργικής γραφής για εφήβους και ενήλικες» (εκδ. 24 Γράμματα).

politeia link more

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

Για το μυθιστόρημα του Νίκου Μάντζιου «Η λίμπιντο των αγγέλων» (εκδ. Γραφή).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Για μας τους κριτικούς δεν πρέπει να παίζει ρόλο το όνομα του συγγραφέα: αν είναι γνωστός με περγαμηνές στο ενεργητικό του, δεν σημαίνει ...

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

Για το μυθιστόρημα του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη «Ένα κομμάτι χαρτί» (εκδ. Αλεξάνδρεια). Κεντρική εικόνα: © Roman Kraft (Unsplash). 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Το μόνο που αλλάζει είναι το παρελθόν, όλες οι άλλ...

«Η φωνή της» (κριτική) – Πενήντα τρεις γυναίκες γράφουν για την έμφυλη βία

«Η φωνή της» (κριτική) – Πενήντα τρεις γυναίκες γράφουν για την έμφυλη βία

Για το συλλογικό έργο «Η φωνή της» (εκδ. Καστανιώτη). Κεντρική εικόνα: © Oscar Keys (Unsplash). 

Γράφει η Ιωάννα Σπηλιοπούλου

Πενήντα τρεις γράφουσες, μέλη του Δικτύου γυναικών συγγραφέων κατά της ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Οι έξι συγγραφείς που επιλεχτήκαν από την κριτική επιτροπή «παρουσιάζουν έργα εντυπωσιακής δομής». Ανάμεσά τους βρίσκονται δύο πρωτοεμφανιζόμενοι πεζογράφοι. Στη φωτογραφία, η υποψήφια Σάρα Μπερνστάιν [Sarah Bernstein].

Επιμέλεια: Book Press

...
Με «Το σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά ξεκινάει το πρόγραμμα της Στέγης για το φθινόπωρο

Με «Το σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά ξεκινάει το πρόγραμμα της Στέγης για το φθινόπωρο

Ο Δημήτρης Καραντζάς επιστρέφει στη Στέγη με μια περφόρμανς–παραβολή για τη βία, τον εθισμό στην εικόνα και την κατάργηση των ψευδαισθήσεων ή, αλλιώς, για την πραγματικότητα που, ό,τι κι αν κάνεις για να την αποφύγεις, αργά ή γρήγορα θα έρθει να σε βρει.

Επιμέλεια: Book Press

Από τις 30 Σεπτεμβρί...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Τζ.Μ. Κουτσί [J.M. Coetzee] «Ο Πολωνός» (μτφρ. Χριστίνα Σωτηροπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 4 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

Τέσσερις εκδόσεις για τη μελέτη, το σήμερα και το άλλοτε της Αθήνας. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Διονυσίας Αλεξιάδου, από το λεύκωμα των εκδόσεων Καπόν «Η Αθήνα στον καιρό της πανδημίας».

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ