oneireuomai pinakes

Για τη συλλογή διηγημάτων του Σόλωνα Παπαγεωργίου «Ονειρεύομαι πίνακες» (εκδ. Στίξις). 

Της Χριστίνας Μουκούλη

Είναι σε όλους γνωστή η σημασία της λέξης αδιέξοδο. Κυριολεκτικά μιλώντας, είναι ένας δρόμος που δεν οδηγεί πουθενά, δεν έχει έξοδο, δεν έχει τρόπο διαφυγής. Η λέξη χρησιμοποιείται μεταφορικά και για κάθε δύσκολη συγκυρία, ανυπέρβλητο εμπόδιο ή οριακή κατάσταση. Οι εκφάνσεις του αδιέξοδου είναι το θέμα που πραγματεύεται ο πρωτοεμφανιζόμενος Σόλωνας Παπαγεωργίου στη συλλογή του Ονειρεύομαι πίνακες (εκδ. Στίξις). Η συλλογή απαρτίζεται από μία νουβέλα, η οποία έδωσε και τον τίτλο στο βιβλίο και από πέντε διηγήματα.

Στη νουβέλα βλέπουμε στιγμές από τη ζωή ενός ζωγράφου, ο οποίος έχει πάψει να ζωγραφίζει. Ζει παρατηρώντας τις ζωές των άλλων, συμμετέχοντας ελάχιστα σε συζητήσεις, ανατρέχοντας στο παρελθόν. Έχει χάσει κάθε διάθεση για δημιουργία και δεν υπάρχει τίποτα να τον εμπνεύσει, έπειτα από την απώλεια της γυναίκας του. Η ζωή του βρίσκεται σε τέλμα. Αναπολεί τις ευτυχισμένες στιγμές που είχε ζήσει μαζί της, ονειρεύεται τους πίνακες που θα ζωγράφιζε, αν εκείνη εξακολουθούσε να ζει. Παράλληλα βλέπουμε και τις ζωές των ανθρώπων που τον περιβάλλουν, τις ιστορίες τους, τις επιτυχίες ή τις αποτυχίες τους. Οι συγγενείς και οι φίλοι του, με τα δικά τους μικρά ή μεγάλα προβλήματα, είναι δίπλα του, ο καθένας με τον τρόπο του, δηλώνοντας διακριτικά «παρών».

Ιστορίες της διπλανής πόρτας

Οι ιστορίες της συλλογής αναφέρονται σε πράγματα που βιώνει ένας άνθρωπος της εποχής μας, κάποια από τα οποία μπορεί να έχουμε ζήσει οι ίδιοι ή κάποιος γνωστός μας. Ιστορίες της καθημερινότητας, αλλά και κάποιες πέρα από αυτήν. Στον «Τυραννόσαυρο», ο Βαγγέλης –ο οποίος πηγαίνει ακόμα σχολείο, δεν έχει φίλους και δεν μιλάει σχεδόν ποτέ– φεύγει από το σπίτι με το ποδήλατό του, έχοντας στη τσέπη έναν σουγιά και στο χέρι μια μελανιά που του έκανε ο πατέρας του. Δεν έχει σημασία αν πήρε μαζί του τον σουγιά για να αμυνθεί σε ενδεχόμενη επίθεση ή για να επιτεθεί ο ίδιος. Σημασία έχει ότι δεν μπορεί να τον στρέψει εναντίον κανενός, γιατί συνειδητοποιεί ότι εκείνο από το οποίο κινδυνεύει, δεν εξουδετερώνεται με σουγιά. Ο μόνος τρόπος με τον οποίο θα μπορούσε να ελευθερωθεί από εκείνα που τον πνίγουν και να λυτρωθεί, είναι να αποκτήσει «ένα ζευγάρι λευκά φτερά για να πετάξει μακριά, να χαθεί μέσα στα σύννεφα».

Περνούν κάποιες ώρες μαζί, αλλά η εγγύτητα των σωμάτων τους δεν συνεπάγεται και ψυχική επαφή, ούτε και λύνει κάποιο από τα θέματα που τον απασχολούν.

Στο «Μοιάζουν με δέντρα», ένας νεαρός γιατρός, μπαίνει ένα απόγευμα στο Skoda του και φεύγει, χωρίς συγκεκριμένο προορισμό. Κάνει μια στάση σε κάποιο σημείο της εθνικής οδού για φαγητό, γνωρίζει μια κοπέλα και την παίρνει μαζί του μέχρι την κοντινή πόλη. Περνούν κάποιες ώρες μαζί, αλλά η εγγύτητα των σωμάτων τους δεν συνεπάγεται και ψυχική επαφή, ούτε και λύνει κάποιο από τα θέματα που τον απασχολούν. Στον παράξενο καθρέφτη της κρεβατοκάμαρας, όπου βρίσκεται μαζί της, βλέπει να καθρεφτίζονται τα δέντρα του κοντινού πάρκου. Μια εικόνα εντελώς διαφορετική. Πάλι μοιάζουν με δέντρα, αλλά είναι σαν να έχουν σπάσει. Και η δική του εικόνα στον καθρέφτη, είναι αντίστοιχη με εκείνη των δέντρων. Είναι εκείνος, αλλά και δεν είναι. Όπως δεν είναι ο εαυτός του που ακολουθεί την άγνωστη σε εκείνο το σπίτι, ενώ στο δικό του σπίτι τον περιμένει η γυναίκα του, στην οποία και επιστρέφει αργά τη νύχτα. Στο διήγημα πλανάται και η ιδέα της ύπαρξης ενός παιδιού, ή ίσως και της απώλειάς του.

Στο «Μαμράζ», ο αφηγητής και ο Άγγλος, φίλοι από το δημοτικό, στην εφηβεία τους ονειρεύονται ταξίδια και δίνουν όρκο να κολυμπήσουν στα νερά της Μαμράζ, της στοιχειωμένης λίμνης του Ιράν. Ονειρεύονται να ζήσουν κάτι συναρπαστικό και μοναδικό. Ακολουθούν διαφορετικούς επαγγελματικούς δρόμους, κάνουν συμβιβασμούς, άλλος περισσότερο κι άλλος λιγότερο, όμως η επιθυμία τους να απολαύσουν μια ξεχωριστή εμπειρία που θα τους κάνει ευτυχισμένους, παραμένει ως το τέλος.

Στη «Σκουληκότρυπα», ένας εικοσιτριάχρονος που κατοικεί στην Κυψέλη, βλέπει στον ύπνο του μια εφιαλτική εκδοχή της μετέπειτα ζωής του. Βλέπει τον εαυτό του πενήντα χρόνια μετά, γερασμένο, να έχει χάσει τους αγαπημένους του, να έχει χάσει τη μνήμη του, να έχει αποτύχει σε επαγγελματικό και προσωπικό επίπεδο. Βλέπει, αντίστοιχα τον αδελφό του, ο οποίος φαινόταν ότι είχε ελάχιστες προοπτικές, να έχει καταφέρει πολύ περισσότερα πράγματα. Τι έκανε λάθος;

Όλοι φορούν ένα είδος γυαλιών-μάσκας. Τα πάντα είναι τυποποιημένα, ελεγχόμενα. Ένα δυστοπικό τοπίο...

Στο «Ακόμα σ’ αγαπώ», βλέπουμε ένα ζευγάρι κάπου στο μέλλον. Εκείνος έχει χάσει το ένα του χέρι σε αυτοκινητικό ατύχημα. Εκείνη, όπως και οι περισσότεροι άνθρωποι γύρω της, έχει χάσει την όρασή της. Όλοι φορούν ένα είδος γυαλιών-μάσκας. Τα πάντα είναι τυποποιημένα, ελεγχόμενα. Ένα δυστοπικό τοπίο, από το οποίο απουσιάζει μια βασική αίσθηση των ηρώων: η όραση. Δεν μπορούν να δουν τι υπάρχει γύρω τους, δεν μπορούν να δουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα, δεν μπορούν να δουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη. Μήπως, κατ’ επέκταση, δεν μπορούν να συνειδητοποιήσουν και το τι συμβαίνει στη ζωή τους γενικότερα; Τα περισσότερα στοιχεία της πρότερης ζωής τους έχουν ξεχαστεί. Το μόνο που υπήρχε πριν και συνεχίζει να υπάρχει, είναι η αγάπη.

Μία και μόνη επιλογή

solon exofΟι ήρωες της συλλογής υποφέρουν βουβά, καρτερικά, δεν εκφράζουν τον πόνο και την απόγνωσή τους. Είναι άνθρωποι που αγαπούν και προδίδονται, ή που αγαπιούνται και προδίδουν. Κάποιοι που δεν παλεύουν αρκετά, άλλοι που δεν είναι έτοιμοι για τις καταστροφές που καραδοκούν στην επόμενη στροφή, και που δεν κάνουν ό,τι είναι δυνατό για να τις αποφύγουν. Άνθρωποι που, σε στιγμές, ενεργούν με τρόπο απρόσμενο, που παύουν να είναι ο εαυτός τους. Άνθρωποι που βλέπουν τη ζωή τους να τραμπαλίζεται, όπως το αρωματικό δεντράκι στο Skoda του νεαρού γιατρού, αλλά δεν επιτρέπουν σε κανέναν να εισέλθει στα άδυτα της ψυχής τους. Διαπιστώνουν με ανακούφιση ότι είναι ακόμα ζωντανοί, εύχονται να μπορούσαν να προβλέψουν και να προλάβουν τις δυσάρεστες εξελίξεις, και αναγνωρίζουν ότι το μόνο που φώτισε κάποτε κι ελπίζουν ότι μπορεί να φωτίσει ξανά τη ζωή τους, είναι η αγάπη. Άνθρωποι που, παρά τα αδιέξοδα στα οποία βρίσκονται, δεν παύουν να ονειρεύονται.

Ο νεαρός συγγραφέας σε συνέντευξή του λέει ότι γράφει για πράγματα που γνωρίζει. Περιγράφει περιοχές στις οποίες έχει ζήσει, αναφέρεται σε ταινίες που έχει δει, σε πίνακες που έχει αγαπήσει. Με μια φρέσκια ματιά, άλλοτε με λόγο κοφτό και στακάτο, κι άλλοτε με ποιητική και στοχαστική διάθεση, αναλύει σχέσεις συγγενικές και ερωτικές, συναισθήματα αγάπης και πληρότητας μα κι άλλα που συνδέονται με την απώλεια αγαπημένων προσώπων, με άλυτα προβλήματα, τα οποία καταβάλλουν την ψυχή και μαραζώνουν το σώμα, καθηλώνοντάς το σε κατάσταση αδράνειας. 

Όσοι έχουν βιώσει παρόμοιες καταστάσεις, θα αναγνωρίσουν μέσα στις ιστορίες της συλλογής, κάτι από τον εαυτό τους. Κι εκείνοι που, είτε λόγω ηλικίας είτε λόγω τύχης δεν έχουν ζήσει ακόμη κάτι ανάλογο, η συλλογή λειτουργεί σαν μια προετοιμασία για τα αδιέξοδα της ζωής, τα οποία αναπόφευκτα θα κάνουν κάποια στιγμή την εμφάνισή τους. Και στα οποία, όσο τετριμμένο κι αν ακούγεται, η μόνη επιλογή που έχει κανείς είναι να συνεχίζει να ζει. Η συλλογή αποτελεί ένα πολύ ενδιαφέρον ξεκίνημα για έναν πολλά υποσχόμενο συγγραφέα.


Η ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΜΟΥΚΟΥΛΗ είναι εκπαιδευτικός.

Απόσπασμα από το βιβλίο

«Με τον Άγγλο πήγαμε μαζί σχολείο, από το δημοτικό μέχρι το λύκειο. Καθόταν στα πίσω θρανία κι έστριβε τσιγαριλίκια. Αρχίσαμε να κάνουμε παρέα στην εφηβεία. Διάβαζε κόμικς. Είχαμε συζητήσει για τα πάντα, για το φύλο των αγγέλων, για το ταξίδι των χελιών στη θάλασσα των Σαργασσών. Είχαμε αναρωτηθεί –κομμάτια στο μεθύσι– για το αερόστατο που βλέπει ο ασθενής όταν ο οφθαλμίατρος μετράει τη μυωπία του. Ο Άγγλος είχε επινοήσει τη δική του αργκό, που ήταν επί της ουσίας μια μείξη ελληνικών και αγγλικών. Όταν ήθελε να αποκαλέσει κάποιον κρετίνο, τον αποκαλούσε μπαφούνο. "Είναι μπαφούνος" έλεγε».

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Δεν είμαι ρομπότ», ανθολογία (κριτική) – Τα όρια της λογοτεχνικής δημιουργίας

«Δεν είμαι ρομπότ», ανθολογία (κριτική) – Τα όρια της λογοτεχνικής δημιουργίας

Για την ανθολογία διηγημάτων «Δεν είμαι ρομπότ» (επίμετρο Γεράσιμος Κουζέλης, εκδ. Θεμέλιο). Στην εικόνα, στιγμιότυπο από την κορεάτικη σειρά «I'm not a robot». 

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Μπορεί η Τεχνητή Νοημοσύνη να γράψει λογοτεχνία; Μπορεί να γράψει λογοτ...

«Τράνταγμα» του Νικόλα Ευαντινού (κριτική) – Διευρύνοντας τα όρια της προσωπικής εμπειρίας

«Τράνταγμα» του Νικόλα Ευαντινού (κριτική) – Διευρύνοντας τα όρια της προσωπικής εμπειρίας

Για τη συλλογή διηγημάτων του Νικόλα Ευαντινού «Τράνταγμα» (εκδ. Κέδρος). 

Γράφει ο Νίκος Χρυσός

Παρότι πρώτο πεζογραφικό βιβλίο του, το ...

«O κόκκινος καθηγητής» του Διονύση Χαριτόπουλου (κριτική) – Το χρονικό ενός θυμωμένου παιδιού

«O κόκκινος καθηγητής» του Διονύση Χαριτόπουλου (κριτική) – Το χρονικό ενός θυμωμένου παιδιού

Για το χρονικό του Διονύση Χαριτόπουλου «Ο κόκκινος καθηγητής» (εκδ. Τόπος).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο Πειραιάς των ανθρώπων της βιοπάλης, αλλά και των τυχοδιωκτών, που δεν διστάζουν να διαβούν τον Ρουβίκωνα και να παρανο...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Στην Αθηνά Ψυλλιά το 5ο Βραβείο Μετάφρασης ΛΕΑ – Για το μυθιστόρημα «Αρχαία καλλιέργεια» του Ραντουάν Νασσάρ

Στην Αθηνά Ψυλλιά το 5ο Βραβείο Μετάφρασης ΛΕΑ – Για το μυθιστόρημα «Αρχαία καλλιέργεια» του Ραντουάν Νασσάρ

Η Αθηνά Ψυλλιά τιμήθηκε με το 5ο Βραβείο Μετάφρασης ΛΕΑ (Λογοτεχνία Εν Αθήναις) για το μυθιστόρημα «Αρχαία καλλιέργεια» του Ραντουάν Νασσάρ (Raduan Nassar), που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. © για τις εικόνες: Sissy Morfi 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Τι δημοκρατίες θα υπάρχουν το 2050; Μεταδημοκρατία, μεταπολιτική, μετακόμματα» του Γιώργου Σιακαντάρη (κριτική) – Αναγνωρίζοντας τις μεταλλάξεις κόντρα στον κυνισμό

«Τι δημοκρατίες θα υπάρχουν το 2050; Μεταδημοκρατία, μεταπολιτική, μετακόμματα» του Γιώργου Σιακαντάρη (κριτική) – Αναγνωρίζοντας τις μεταλλάξεις κόντρα στον κυνισμό

Για το δοκίμιο του Γιώργου Σιακαντάρη «Τι δημοκρατίες θα υπάρχουν το 2050; – Μεταδημοκρατία, μεταπολιτική, μετακόμματα» (εκδ. Αλεξάνδρεια). 

Γράφει ο Λάμπρος Α. Φλιτούρης

Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μάς βομβαρδίζου...

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

Για το τελευταίο βιβλίο του Γκυστάβ Φλωμπέρ [Gustave Flaubert] «Τρεις ιστορίες» (μτφρ. Τιτίκα Δημητρούλια, επίμετρο Σωτήρης Παρασχάς, εκδ. Αντίποδες).

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

«Συγκρίνοντας την εικόνα με το κείμενο, ο αναγνώστης θα σκεφτόταν: “Δεν καταλαβαίνω τίποτα, πώς έ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

«Ένα δικό του δωμάτιο» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

«Ένα δικό του δωμάτιο» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Παναγιώτη Γούτα «Ένα δικό του δωμάτιο», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 30 Μαΐου από τις εκδόσεις Ρώμη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΔΑΚΡΥΑ

Γέρασε πια, θα πλησιάζει τα ενε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργο της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...
Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Ποιος είναι ο ακριβής ρόλος της καρδιάς και ποιος του εγκεφάλου; Ποιοι μύθοι σχετικά με αυτά τα δύο όργανα καλλιεργούνται από τη σύγχρονη κουλτούρα; Τι αποτελεί «τραυματική εμπειρία» και πώς μπορούμε να αλληλεπιδράσουμε αποτελεσματικά με τα νεαρά αυτιστικά άτομα; Τέσσερα νέα βιβλία από τις εκδόσεις Gutenberg καταπιά...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ