oneireuomai pinakes

Για τη συλλογή διηγημάτων του Σόλωνα Παπαγεωργίου «Ονειρεύομαι πίνακες» (εκδ. Στίξις). 

Της Χριστίνας Μουκούλη

Είναι σε όλους γνωστή η σημασία της λέξης αδιέξοδο. Κυριολεκτικά μιλώντας, είναι ένας δρόμος που δεν οδηγεί πουθενά, δεν έχει έξοδο, δεν έχει τρόπο διαφυγής. Η λέξη χρησιμοποιείται μεταφορικά και για κάθε δύσκολη συγκυρία, ανυπέρβλητο εμπόδιο ή οριακή κατάσταση. Οι εκφάνσεις του αδιέξοδου είναι το θέμα που πραγματεύεται ο πρωτοεμφανιζόμενος Σόλωνας Παπαγεωργίου στη συλλογή του Ονειρεύομαι πίνακες (εκδ. Στίξις). Η συλλογή απαρτίζεται από μία νουβέλα, η οποία έδωσε και τον τίτλο στο βιβλίο και από πέντε διηγήματα.

Στη νουβέλα βλέπουμε στιγμές από τη ζωή ενός ζωγράφου, ο οποίος έχει πάψει να ζωγραφίζει. Ζει παρατηρώντας τις ζωές των άλλων, συμμετέχοντας ελάχιστα σε συζητήσεις, ανατρέχοντας στο παρελθόν. Έχει χάσει κάθε διάθεση για δημιουργία και δεν υπάρχει τίποτα να τον εμπνεύσει, έπειτα από την απώλεια της γυναίκας του. Η ζωή του βρίσκεται σε τέλμα. Αναπολεί τις ευτυχισμένες στιγμές που είχε ζήσει μαζί της, ονειρεύεται τους πίνακες που θα ζωγράφιζε, αν εκείνη εξακολουθούσε να ζει. Παράλληλα βλέπουμε και τις ζωές των ανθρώπων που τον περιβάλλουν, τις ιστορίες τους, τις επιτυχίες ή τις αποτυχίες τους. Οι συγγενείς και οι φίλοι του, με τα δικά τους μικρά ή μεγάλα προβλήματα, είναι δίπλα του, ο καθένας με τον τρόπο του, δηλώνοντας διακριτικά «παρών».

Ιστορίες της διπλανής πόρτας

Οι ιστορίες της συλλογής αναφέρονται σε πράγματα που βιώνει ένας άνθρωπος της εποχής μας, κάποια από τα οποία μπορεί να έχουμε ζήσει οι ίδιοι ή κάποιος γνωστός μας. Ιστορίες της καθημερινότητας, αλλά και κάποιες πέρα από αυτήν. Στον «Τυραννόσαυρο», ο Βαγγέλης –ο οποίος πηγαίνει ακόμα σχολείο, δεν έχει φίλους και δεν μιλάει σχεδόν ποτέ– φεύγει από το σπίτι με το ποδήλατό του, έχοντας στη τσέπη έναν σουγιά και στο χέρι μια μελανιά που του έκανε ο πατέρας του. Δεν έχει σημασία αν πήρε μαζί του τον σουγιά για να αμυνθεί σε ενδεχόμενη επίθεση ή για να επιτεθεί ο ίδιος. Σημασία έχει ότι δεν μπορεί να τον στρέψει εναντίον κανενός, γιατί συνειδητοποιεί ότι εκείνο από το οποίο κινδυνεύει, δεν εξουδετερώνεται με σουγιά. Ο μόνος τρόπος με τον οποίο θα μπορούσε να ελευθερωθεί από εκείνα που τον πνίγουν και να λυτρωθεί, είναι να αποκτήσει «ένα ζευγάρι λευκά φτερά για να πετάξει μακριά, να χαθεί μέσα στα σύννεφα».

Περνούν κάποιες ώρες μαζί, αλλά η εγγύτητα των σωμάτων τους δεν συνεπάγεται και ψυχική επαφή, ούτε και λύνει κάποιο από τα θέματα που τον απασχολούν.

Στο «Μοιάζουν με δέντρα», ένας νεαρός γιατρός, μπαίνει ένα απόγευμα στο Skoda του και φεύγει, χωρίς συγκεκριμένο προορισμό. Κάνει μια στάση σε κάποιο σημείο της εθνικής οδού για φαγητό, γνωρίζει μια κοπέλα και την παίρνει μαζί του μέχρι την κοντινή πόλη. Περνούν κάποιες ώρες μαζί, αλλά η εγγύτητα των σωμάτων τους δεν συνεπάγεται και ψυχική επαφή, ούτε και λύνει κάποιο από τα θέματα που τον απασχολούν. Στον παράξενο καθρέφτη της κρεβατοκάμαρας, όπου βρίσκεται μαζί της, βλέπει να καθρεφτίζονται τα δέντρα του κοντινού πάρκου. Μια εικόνα εντελώς διαφορετική. Πάλι μοιάζουν με δέντρα, αλλά είναι σαν να έχουν σπάσει. Και η δική του εικόνα στον καθρέφτη, είναι αντίστοιχη με εκείνη των δέντρων. Είναι εκείνος, αλλά και δεν είναι. Όπως δεν είναι ο εαυτός του που ακολουθεί την άγνωστη σε εκείνο το σπίτι, ενώ στο δικό του σπίτι τον περιμένει η γυναίκα του, στην οποία και επιστρέφει αργά τη νύχτα. Στο διήγημα πλανάται και η ιδέα της ύπαρξης ενός παιδιού, ή ίσως και της απώλειάς του.

Στο «Μαμράζ», ο αφηγητής και ο Άγγλος, φίλοι από το δημοτικό, στην εφηβεία τους ονειρεύονται ταξίδια και δίνουν όρκο να κολυμπήσουν στα νερά της Μαμράζ, της στοιχειωμένης λίμνης του Ιράν. Ονειρεύονται να ζήσουν κάτι συναρπαστικό και μοναδικό. Ακολουθούν διαφορετικούς επαγγελματικούς δρόμους, κάνουν συμβιβασμούς, άλλος περισσότερο κι άλλος λιγότερο, όμως η επιθυμία τους να απολαύσουν μια ξεχωριστή εμπειρία που θα τους κάνει ευτυχισμένους, παραμένει ως το τέλος.

Στη «Σκουληκότρυπα», ένας εικοσιτριάχρονος που κατοικεί στην Κυψέλη, βλέπει στον ύπνο του μια εφιαλτική εκδοχή της μετέπειτα ζωής του. Βλέπει τον εαυτό του πενήντα χρόνια μετά, γερασμένο, να έχει χάσει τους αγαπημένους του, να έχει χάσει τη μνήμη του, να έχει αποτύχει σε επαγγελματικό και προσωπικό επίπεδο. Βλέπει, αντίστοιχα τον αδελφό του, ο οποίος φαινόταν ότι είχε ελάχιστες προοπτικές, να έχει καταφέρει πολύ περισσότερα πράγματα. Τι έκανε λάθος;

Όλοι φορούν ένα είδος γυαλιών-μάσκας. Τα πάντα είναι τυποποιημένα, ελεγχόμενα. Ένα δυστοπικό τοπίο...

Στο «Ακόμα σ’ αγαπώ», βλέπουμε ένα ζευγάρι κάπου στο μέλλον. Εκείνος έχει χάσει το ένα του χέρι σε αυτοκινητικό ατύχημα. Εκείνη, όπως και οι περισσότεροι άνθρωποι γύρω της, έχει χάσει την όρασή της. Όλοι φορούν ένα είδος γυαλιών-μάσκας. Τα πάντα είναι τυποποιημένα, ελεγχόμενα. Ένα δυστοπικό τοπίο, από το οποίο απουσιάζει μια βασική αίσθηση των ηρώων: η όραση. Δεν μπορούν να δουν τι υπάρχει γύρω τους, δεν μπορούν να δουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα, δεν μπορούν να δουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη. Μήπως, κατ’ επέκταση, δεν μπορούν να συνειδητοποιήσουν και το τι συμβαίνει στη ζωή τους γενικότερα; Τα περισσότερα στοιχεία της πρότερης ζωής τους έχουν ξεχαστεί. Το μόνο που υπήρχε πριν και συνεχίζει να υπάρχει, είναι η αγάπη.

Μία και μόνη επιλογή

solon exofΟι ήρωες της συλλογής υποφέρουν βουβά, καρτερικά, δεν εκφράζουν τον πόνο και την απόγνωσή τους. Είναι άνθρωποι που αγαπούν και προδίδονται, ή που αγαπιούνται και προδίδουν. Κάποιοι που δεν παλεύουν αρκετά, άλλοι που δεν είναι έτοιμοι για τις καταστροφές που καραδοκούν στην επόμενη στροφή, και που δεν κάνουν ό,τι είναι δυνατό για να τις αποφύγουν. Άνθρωποι που, σε στιγμές, ενεργούν με τρόπο απρόσμενο, που παύουν να είναι ο εαυτός τους. Άνθρωποι που βλέπουν τη ζωή τους να τραμπαλίζεται, όπως το αρωματικό δεντράκι στο Skoda του νεαρού γιατρού, αλλά δεν επιτρέπουν σε κανέναν να εισέλθει στα άδυτα της ψυχής τους. Διαπιστώνουν με ανακούφιση ότι είναι ακόμα ζωντανοί, εύχονται να μπορούσαν να προβλέψουν και να προλάβουν τις δυσάρεστες εξελίξεις, και αναγνωρίζουν ότι το μόνο που φώτισε κάποτε κι ελπίζουν ότι μπορεί να φωτίσει ξανά τη ζωή τους, είναι η αγάπη. Άνθρωποι που, παρά τα αδιέξοδα στα οποία βρίσκονται, δεν παύουν να ονειρεύονται.

Ο νεαρός συγγραφέας σε συνέντευξή του λέει ότι γράφει για πράγματα που γνωρίζει. Περιγράφει περιοχές στις οποίες έχει ζήσει, αναφέρεται σε ταινίες που έχει δει, σε πίνακες που έχει αγαπήσει. Με μια φρέσκια ματιά, άλλοτε με λόγο κοφτό και στακάτο, κι άλλοτε με ποιητική και στοχαστική διάθεση, αναλύει σχέσεις συγγενικές και ερωτικές, συναισθήματα αγάπης και πληρότητας μα κι άλλα που συνδέονται με την απώλεια αγαπημένων προσώπων, με άλυτα προβλήματα, τα οποία καταβάλλουν την ψυχή και μαραζώνουν το σώμα, καθηλώνοντάς το σε κατάσταση αδράνειας. 

Όσοι έχουν βιώσει παρόμοιες καταστάσεις, θα αναγνωρίσουν μέσα στις ιστορίες της συλλογής, κάτι από τον εαυτό τους. Κι εκείνοι που, είτε λόγω ηλικίας είτε λόγω τύχης δεν έχουν ζήσει ακόμη κάτι ανάλογο, η συλλογή λειτουργεί σαν μια προετοιμασία για τα αδιέξοδα της ζωής, τα οποία αναπόφευκτα θα κάνουν κάποια στιγμή την εμφάνισή τους. Και στα οποία, όσο τετριμμένο κι αν ακούγεται, η μόνη επιλογή που έχει κανείς είναι να συνεχίζει να ζει. Η συλλογή αποτελεί ένα πολύ ενδιαφέρον ξεκίνημα για έναν πολλά υποσχόμενο συγγραφέα.


Η ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΜΟΥΚΟΥΛΗ είναι εκπαιδευτικός.

Απόσπασμα από το βιβλίο

«Με τον Άγγλο πήγαμε μαζί σχολείο, από το δημοτικό μέχρι το λύκειο. Καθόταν στα πίσω θρανία κι έστριβε τσιγαριλίκια. Αρχίσαμε να κάνουμε παρέα στην εφηβεία. Διάβαζε κόμικς. Είχαμε συζητήσει για τα πάντα, για το φύλο των αγγέλων, για το ταξίδι των χελιών στη θάλασσα των Σαργασσών. Είχαμε αναρωτηθεί –κομμάτια στο μεθύσι– για το αερόστατο που βλέπει ο ασθενής όταν ο οφθαλμίατρος μετράει τη μυωπία του. Ο Άγγλος είχε επινοήσει τη δική του αργκό, που ήταν επί της ουσίας μια μείξη ελληνικών και αγγλικών. Όταν ήθελε να αποκαλέσει κάποιον κρετίνο, τον αποκαλούσε μπαφούνο. "Είναι μπαφούνος" έλεγε».

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

Για το βιβλίο του Θανάση Σκρουμπέλου «Σα μαγεμένο το μυαλό μου – Ιστορίες και εικόνες, ταξίμια της λαϊκής ψυχής» (εκδ. Τόπος). Κεντρική εικόνα: Ο Βασίλης Αυλωνίτης από την ταινία «Ο θησαυρός του μακαρίτη» (1959) σε σενάριο και σκηνοθεσία του Νίκου Τσιφόρου.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης ...

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Αχιλλέα ΙΙΙ «Τέλος πάντων» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: από την ταινία «Αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού» του Michel Gondry.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Τέλος ατελεύτητο για κάτι που ουδείς ...

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μαλανδράκη «Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» (εκδ. Πόλις). Κεντρική εικόνα: φωτογραφία από το Σεράγεβο.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Λένε ότι ένας δημοσιογράφος πρέπει «να κρατάει απόσταση απ’ όλα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
Φεστιβάλ «WOW – Women of the World» στο ΚΠΙΣΝ: Μια σημαντική  διοργάνωση αφιερωμένη σε γυναίκες, θηλυκότητες και non-binary άτομα

Φεστιβάλ «WOW – Women of the World» στο ΚΠΙΣΝ: Μια σημαντική διοργάνωση αφιερωμένη σε γυναίκες, θηλυκότητες και non-binary άτομα

Το δεύτερο φεστιβάλ «WOW - Women of the World Αthens» (6-8 Απριλίου) στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) αποπειράται να θίξει τα πλέον επίκαιρα ζητήματα στον αγώνα της έμφυλης ισότητας, σε τοπικό αλλά και διεθνές επίπεδο. Στην κεντρική εικόνα, η Έλλη Ανδριοπούλου, διευθύνουσα δύμβουλος του ΚΠΙΣΝ και...

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ