oneireuomai pinakes

Για τη συλλογή διηγημάτων του Σόλωνα Παπαγεωργίου «Ονειρεύομαι πίνακες» (εκδ. Στίξις). 

Της Χριστίνας Μουκούλη

Είναι σε όλους γνωστή η σημασία της λέξης αδιέξοδο. Κυριολεκτικά μιλώντας, είναι ένας δρόμος που δεν οδηγεί πουθενά, δεν έχει έξοδο, δεν έχει τρόπο διαφυγής. Η λέξη χρησιμοποιείται μεταφορικά και για κάθε δύσκολη συγκυρία, ανυπέρβλητο εμπόδιο ή οριακή κατάσταση. Οι εκφάνσεις του αδιέξοδου είναι το θέμα που πραγματεύεται ο πρωτοεμφανιζόμενος Σόλωνας Παπαγεωργίου στη συλλογή του Ονειρεύομαι πίνακες (εκδ. Στίξις). Η συλλογή απαρτίζεται από μία νουβέλα, η οποία έδωσε και τον τίτλο στο βιβλίο και από πέντε διηγήματα.

Στη νουβέλα βλέπουμε στιγμές από τη ζωή ενός ζωγράφου, ο οποίος έχει πάψει να ζωγραφίζει. Ζει παρατηρώντας τις ζωές των άλλων, συμμετέχοντας ελάχιστα σε συζητήσεις, ανατρέχοντας στο παρελθόν. Έχει χάσει κάθε διάθεση για δημιουργία και δεν υπάρχει τίποτα να τον εμπνεύσει, έπειτα από την απώλεια της γυναίκας του. Η ζωή του βρίσκεται σε τέλμα. Αναπολεί τις ευτυχισμένες στιγμές που είχε ζήσει μαζί της, ονειρεύεται τους πίνακες που θα ζωγράφιζε, αν εκείνη εξακολουθούσε να ζει. Παράλληλα βλέπουμε και τις ζωές των ανθρώπων που τον περιβάλλουν, τις ιστορίες τους, τις επιτυχίες ή τις αποτυχίες τους. Οι συγγενείς και οι φίλοι του, με τα δικά τους μικρά ή μεγάλα προβλήματα, είναι δίπλα του, ο καθένας με τον τρόπο του, δηλώνοντας διακριτικά «παρών».

Ιστορίες της διπλανής πόρτας

Οι ιστορίες της συλλογής αναφέρονται σε πράγματα που βιώνει ένας άνθρωπος της εποχής μας, κάποια από τα οποία μπορεί να έχουμε ζήσει οι ίδιοι ή κάποιος γνωστός μας. Ιστορίες της καθημερινότητας, αλλά και κάποιες πέρα από αυτήν. Στον «Τυραννόσαυρο», ο Βαγγέλης –ο οποίος πηγαίνει ακόμα σχολείο, δεν έχει φίλους και δεν μιλάει σχεδόν ποτέ– φεύγει από το σπίτι με το ποδήλατό του, έχοντας στη τσέπη έναν σουγιά και στο χέρι μια μελανιά που του έκανε ο πατέρας του. Δεν έχει σημασία αν πήρε μαζί του τον σουγιά για να αμυνθεί σε ενδεχόμενη επίθεση ή για να επιτεθεί ο ίδιος. Σημασία έχει ότι δεν μπορεί να τον στρέψει εναντίον κανενός, γιατί συνειδητοποιεί ότι εκείνο από το οποίο κινδυνεύει, δεν εξουδετερώνεται με σουγιά. Ο μόνος τρόπος με τον οποίο θα μπορούσε να ελευθερωθεί από εκείνα που τον πνίγουν και να λυτρωθεί, είναι να αποκτήσει «ένα ζευγάρι λευκά φτερά για να πετάξει μακριά, να χαθεί μέσα στα σύννεφα».

Περνούν κάποιες ώρες μαζί, αλλά η εγγύτητα των σωμάτων τους δεν συνεπάγεται και ψυχική επαφή, ούτε και λύνει κάποιο από τα θέματα που τον απασχολούν.

Στο «Μοιάζουν με δέντρα», ένας νεαρός γιατρός, μπαίνει ένα απόγευμα στο Skoda του και φεύγει, χωρίς συγκεκριμένο προορισμό. Κάνει μια στάση σε κάποιο σημείο της εθνικής οδού για φαγητό, γνωρίζει μια κοπέλα και την παίρνει μαζί του μέχρι την κοντινή πόλη. Περνούν κάποιες ώρες μαζί, αλλά η εγγύτητα των σωμάτων τους δεν συνεπάγεται και ψυχική επαφή, ούτε και λύνει κάποιο από τα θέματα που τον απασχολούν. Στον παράξενο καθρέφτη της κρεβατοκάμαρας, όπου βρίσκεται μαζί της, βλέπει να καθρεφτίζονται τα δέντρα του κοντινού πάρκου. Μια εικόνα εντελώς διαφορετική. Πάλι μοιάζουν με δέντρα, αλλά είναι σαν να έχουν σπάσει. Και η δική του εικόνα στον καθρέφτη, είναι αντίστοιχη με εκείνη των δέντρων. Είναι εκείνος, αλλά και δεν είναι. Όπως δεν είναι ο εαυτός του που ακολουθεί την άγνωστη σε εκείνο το σπίτι, ενώ στο δικό του σπίτι τον περιμένει η γυναίκα του, στην οποία και επιστρέφει αργά τη νύχτα. Στο διήγημα πλανάται και η ιδέα της ύπαρξης ενός παιδιού, ή ίσως και της απώλειάς του.

Στο «Μαμράζ», ο αφηγητής και ο Άγγλος, φίλοι από το δημοτικό, στην εφηβεία τους ονειρεύονται ταξίδια και δίνουν όρκο να κολυμπήσουν στα νερά της Μαμράζ, της στοιχειωμένης λίμνης του Ιράν. Ονειρεύονται να ζήσουν κάτι συναρπαστικό και μοναδικό. Ακολουθούν διαφορετικούς επαγγελματικούς δρόμους, κάνουν συμβιβασμούς, άλλος περισσότερο κι άλλος λιγότερο, όμως η επιθυμία τους να απολαύσουν μια ξεχωριστή εμπειρία που θα τους κάνει ευτυχισμένους, παραμένει ως το τέλος.

Στη «Σκουληκότρυπα», ένας εικοσιτριάχρονος που κατοικεί στην Κυψέλη, βλέπει στον ύπνο του μια εφιαλτική εκδοχή της μετέπειτα ζωής του. Βλέπει τον εαυτό του πενήντα χρόνια μετά, γερασμένο, να έχει χάσει τους αγαπημένους του, να έχει χάσει τη μνήμη του, να έχει αποτύχει σε επαγγελματικό και προσωπικό επίπεδο. Βλέπει, αντίστοιχα τον αδελφό του, ο οποίος φαινόταν ότι είχε ελάχιστες προοπτικές, να έχει καταφέρει πολύ περισσότερα πράγματα. Τι έκανε λάθος;

Όλοι φορούν ένα είδος γυαλιών-μάσκας. Τα πάντα είναι τυποποιημένα, ελεγχόμενα. Ένα δυστοπικό τοπίο...

Στο «Ακόμα σ’ αγαπώ», βλέπουμε ένα ζευγάρι κάπου στο μέλλον. Εκείνος έχει χάσει το ένα του χέρι σε αυτοκινητικό ατύχημα. Εκείνη, όπως και οι περισσότεροι άνθρωποι γύρω της, έχει χάσει την όρασή της. Όλοι φορούν ένα είδος γυαλιών-μάσκας. Τα πάντα είναι τυποποιημένα, ελεγχόμενα. Ένα δυστοπικό τοπίο, από το οποίο απουσιάζει μια βασική αίσθηση των ηρώων: η όραση. Δεν μπορούν να δουν τι υπάρχει γύρω τους, δεν μπορούν να δουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα, δεν μπορούν να δουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη. Μήπως, κατ’ επέκταση, δεν μπορούν να συνειδητοποιήσουν και το τι συμβαίνει στη ζωή τους γενικότερα; Τα περισσότερα στοιχεία της πρότερης ζωής τους έχουν ξεχαστεί. Το μόνο που υπήρχε πριν και συνεχίζει να υπάρχει, είναι η αγάπη.

Μία και μόνη επιλογή

solon exofΟι ήρωες της συλλογής υποφέρουν βουβά, καρτερικά, δεν εκφράζουν τον πόνο και την απόγνωσή τους. Είναι άνθρωποι που αγαπούν και προδίδονται, ή που αγαπιούνται και προδίδουν. Κάποιοι που δεν παλεύουν αρκετά, άλλοι που δεν είναι έτοιμοι για τις καταστροφές που καραδοκούν στην επόμενη στροφή, και που δεν κάνουν ό,τι είναι δυνατό για να τις αποφύγουν. Άνθρωποι που, σε στιγμές, ενεργούν με τρόπο απρόσμενο, που παύουν να είναι ο εαυτός τους. Άνθρωποι που βλέπουν τη ζωή τους να τραμπαλίζεται, όπως το αρωματικό δεντράκι στο Skoda του νεαρού γιατρού, αλλά δεν επιτρέπουν σε κανέναν να εισέλθει στα άδυτα της ψυχής τους. Διαπιστώνουν με ανακούφιση ότι είναι ακόμα ζωντανοί, εύχονται να μπορούσαν να προβλέψουν και να προλάβουν τις δυσάρεστες εξελίξεις, και αναγνωρίζουν ότι το μόνο που φώτισε κάποτε κι ελπίζουν ότι μπορεί να φωτίσει ξανά τη ζωή τους, είναι η αγάπη. Άνθρωποι που, παρά τα αδιέξοδα στα οποία βρίσκονται, δεν παύουν να ονειρεύονται.

Ο νεαρός συγγραφέας σε συνέντευξή του λέει ότι γράφει για πράγματα που γνωρίζει. Περιγράφει περιοχές στις οποίες έχει ζήσει, αναφέρεται σε ταινίες που έχει δει, σε πίνακες που έχει αγαπήσει. Με μια φρέσκια ματιά, άλλοτε με λόγο κοφτό και στακάτο, κι άλλοτε με ποιητική και στοχαστική διάθεση, αναλύει σχέσεις συγγενικές και ερωτικές, συναισθήματα αγάπης και πληρότητας μα κι άλλα που συνδέονται με την απώλεια αγαπημένων προσώπων, με άλυτα προβλήματα, τα οποία καταβάλλουν την ψυχή και μαραζώνουν το σώμα, καθηλώνοντάς το σε κατάσταση αδράνειας. 

Όσοι έχουν βιώσει παρόμοιες καταστάσεις, θα αναγνωρίσουν μέσα στις ιστορίες της συλλογής, κάτι από τον εαυτό τους. Κι εκείνοι που, είτε λόγω ηλικίας είτε λόγω τύχης δεν έχουν ζήσει ακόμη κάτι ανάλογο, η συλλογή λειτουργεί σαν μια προετοιμασία για τα αδιέξοδα της ζωής, τα οποία αναπόφευκτα θα κάνουν κάποια στιγμή την εμφάνισή τους. Και στα οποία, όσο τετριμμένο κι αν ακούγεται, η μόνη επιλογή που έχει κανείς είναι να συνεχίζει να ζει. Η συλλογή αποτελεί ένα πολύ ενδιαφέρον ξεκίνημα για έναν πολλά υποσχόμενο συγγραφέα.


Η ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΜΟΥΚΟΥΛΗ είναι εκπαιδευτικός.

Απόσπασμα από το βιβλίο

«Με τον Άγγλο πήγαμε μαζί σχολείο, από το δημοτικό μέχρι το λύκειο. Καθόταν στα πίσω θρανία κι έστριβε τσιγαριλίκια. Αρχίσαμε να κάνουμε παρέα στην εφηβεία. Διάβαζε κόμικς. Είχαμε συζητήσει για τα πάντα, για το φύλο των αγγέλων, για το ταξίδι των χελιών στη θάλασσα των Σαργασσών. Είχαμε αναρωτηθεί –κομμάτια στο μεθύσι– για το αερόστατο που βλέπει ο ασθενής όταν ο οφθαλμίατρος μετράει τη μυωπία του. Ο Άγγλος είχε επινοήσει τη δική του αργκό, που ήταν επί της ουσίας μια μείξη ελληνικών και αγγλικών. Όταν ήθελε να αποκαλέσει κάποιον κρετίνο, τον αποκαλούσε μπαφούνο. "Είναι μπαφούνος" έλεγε».

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

Για το μυθιστόρημα του Λύο Καλοβυρνά «Όλες μας» (εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: © Diego San / Unsplash.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Γυναικοκτο...

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

Για τη συλλογή διηγημάτων της Λουκίας Δέρβη «Ακούω φωνές» (εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο συγγραφέας ως αντηχείο ενός παλλόμενου κόσμου. Ο δημιουργός ως γόνιμος υποδοχέας γεγονότων, αδιαμόρφωτων κατά βάση, όπω...

Η πορεία, μοτίβο στο πεδίο του Εμφυλίου

Η πορεία, μοτίβο στο πεδίο του Εμφυλίου

«Όλοι όσοι χρησιμοποίησαν το μοτίβο της πορείας κατέθεσαν άμεσα ή έμμεσα κι ένα λιθαράκι αναστοχασμού στο αφήγημα του σωστού και δίκαιου αγώνα, υιοθετώντας νέα βλέμματα κι υποδεικνύοντας αναθεωρητικά πρίσματα στην παλαιότερη κομματική ορθότητα»: σκέψεις με αφορμή το μοτίβο της «πορείας» όπως αποτυπώνεται σε γεγ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

Στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση είδαμε τη μεγαλειώδη παράσταση «ROHTKO» του Πολωνού σκηνοθέτη Λούκα Τβαρκόφσκι [Lukasz Twarkowski], αποτέλεσμα συνεργασίας του με τον Κρίστιαν Λούπα.

Γράφει ο Νϊκος Ξένιος

Ο Λούκας Τβαρκόφσκι σκηνοθέτησε τ...

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Απονεμήθηκε στην Katja Oskamp και τη μεταφράστριά της στα αγγλικά Jo Heinrich, το «Dublin Literary Award 2023» για το μυθιστόρημά της Katja Oskam «Marzahn, Mon Amour». Σύντομα θα κυκλοφορήσει και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

...
Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Ο Haruki Murakami [Χαρούκι Μουρακάμι] είναι ο πρώτος Ιάπωνας συγγραφέας που έλαβε το Βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών». Η συλλογή διηγημάτων του «Σε πρώτο ενικό» κυκλοφόρησε προσφάτως από τις εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση Βασίλη Κιμούλη.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τον πρόλογο του συγγραφέα Παναγιώτη Γούτα της ανθολογίας κειμένων του «Κήπος βιβλίων – Διαβάζοντας Θεσσαλονικείς και Αμερικανούς πεζογράφους», που θα κυκλοφορήσει στις 17 Μαΐου από τις εκδόσεις Νησίδες.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Κανείς δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημά σου, αν δεν κάνεις ο ίδιος την αρχή για να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Είκοσι επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις βιβλίων αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης από τους επαγγελματίες του είδους.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ