stelios mainas

Για το μυθιστόρημα του Στέλιου Μάινα «Να θυμηθώ να παραγγείλω» (εκδ. Μεταίχμιο).

Του Μάνου Κοντολέων

Γνωστός ηθοποιός ο Στέλιος Μάινας, πριν από δώδεκα χρόνια είχε κάνει μια πρώτη εμφάνιση και στο χώρο της πεζογραφίας με μια συλλογή διηγημάτων – Τα φαινόμενα απατούν (εκδ. Καστανιώτη). Τώρα επανέρχεται με ένα μυθιστόρημα.

Τα δώδεκα χρόνια που μεσολαβούν ανάμεσα στην έκδοση των δύο βιβλίων μας κάνει να υποθέσουμε πως ο Μάινας δεν αντιμετωπίζει ως βασικό τρόπο καλλιτεχνικής έκφρασής του τη γραφή και πως η ηθοποιία παραμένει ο κεντρικός άξονας με τον οποίο καταθέτει τις καλλιτεχνικές ανησυχίες του. Μπορούμε, άλλωστε, και να υποθέσουμε πως η διετής και γενική περίπου αδράνεια των δράσεων της ηθοποιίας λόγω κορονοϊού, οδήγησε τον Μάινα στο να θυμηθεί την εφεδρεία του λογοτεχνικού του ταλέντου. Και έτσι αυτή τη φορά στράφηκε στο μυθιστόρημα, ένας είδος που δίνει τη δυνατότητα στον δημιουργό του να απλωθεί σε αναζητήσεις μεγαλύτερου χρονικού εύρους και περισσότερων ψυχαναλυτικών ανιχνεύσεων.

Από αυτή τη σκοπιά έχει μεγάλο ενδιαφέρον να παρακολουθήσει κανείς το κατά πόσο και το πώς ένας από τους πλέον δραστήριους και ταλαντούχους ηθοποιούς μας διαχειρίζεται τους τρόπους με τους οποίους προσεγγίζει χαρακτήρες που θα ερμηνεύσει στο θέατρο ή στον κινηματογράφο για να βασίσει πάνω τους τη σύνθεση μιας μυθιστορηματικής περσόνας.

Το μυθιστόρημα έχει ως κεντρική –και στην ουσία σχεδόν μοναδική– ηρωίδα, μια γυναίκα, σαραντάχρονη, αναισθησιολόγο, την Άννα. Μέσα από τη δική της πρωτοπρόσωπη αφήγηση θα φωτιστεί ο καίριος προβληματισμός που θέτει το μυθιστόρημα. Η ευθανασία.

Το μυθιστόρημα έχει ως κεντρική –και στην ουσία σχεδόν μοναδική– ηρωίδα, μια γυναίκα, σαραντάχρονη, αναισθησιολόγο, την Άννα. Μέσα από τη δική της πρωτοπρόσωπη αφήγηση θα φωτιστεί ο καίριος προβληματισμός που θέτει το μυθιστόρημα. Η ευθανασία. Αλλά ο Μάινας –ένα στοιχείο που επιβεβαιώνει την βασική ιδιότητά του, αυτή δηλαδή, του ηθοποιού– δεν θέλει να σταθεί τόσο στην ανάλυση του ηθικού μέρους της πράξης, όσο στην ανίχνευση του προσώπου που την εκτελεί. 

Με άλλα λόγια, προτείνω να διαβαστεί το έργο όχι ως μια θέση απέναντι στο δικαίωμα ή όχι της ευθανασίας, αλλά ως μια ερμηνεία της ψυχολογίας του ανθρώπου που επιλέγει να την εκτελέσει. Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό πως μόνο σε τρεις σελίδες καταγράφονται οι θέσεις και οι αντιθέσεις επί του ζητήματος. Με την άνεση, λοιπόν, ενός έμπειρου ηθοποιού που καλείται να δώσει «σάρκα και οστά» σε έναν χαρακτήρα που θα τον ζωντανέψει στη σκηνή ή στην οθόνη, ο Μάινας στήνει στα μάτια του αναγνώστη την ηρωίδα του.

Ο συγγραφέας είναι και δημιουργός και ερμηνευτής των ηρώων του και ο Μάινας δείχνει πως μπορεί να συνδυάσει και τις δυο αυτές ιδιότητες.

Η δομή του έργου είναι ένα συνεχές και πολλαπλό φλας μπακ. Η Άννα έχει καταδικαστεί και είναι στη φυλακή. Από εκεί μέσα αφηγείται, από τη μια την έγκλειστη καθημερινότητά της και από την άλλη τις μνήμες της από το πρόσφατο όσο πλέον απομακρυσμένο παρελθόν της. Θα θυμηθεί στιγμές της παιδικής της ηλικίας, στιγμιότυπα από τη ζωή της ως έφηβη και ως φοιτήτρια της ιατρικής, κάποιους από τους αδιέξοδους πάντα έρωτές της, θα καταλήξει να περιγράφει τον πλέον πρόσφατο που κι αυτός όμως οδηγήθηκε σε άδοξο τέλος. Και ασφαλώς θα σταθεί –χωρίς να μελοδραματοποιεί– στις καίριες αποφάσεις που άλλαξαν όλη της τη ζωή. Αποφάσεις που όμως οι ρίζες τους έφταναν έως τα πρώτα χρόνια της ζωής της. Έχουμε, λοιπόν, μια λεπτομερή ανάλυση του γιατί η σαραντάχρονη Άννα θα χρησιμοποιήσει τις ιατρικές γνώσεις της με ένα εντελώς δικό της τρόπο. Ο συγγραφέας είναι και δημιουργός και ερμηνευτής των ηρώων του και ο Μάινας δείχνει πως μπορεί να συνδυάσει και τις δυο αυτές ιδιότητες.

metaixmio mainas na thimitho na paraggeiloΠέρα όμως απ’ όλα αυτά που φωτίζουν μια προσωπικότητα ξεχωριστή τόσο ως προς τη γυναικεία της ταυτότητα, όσο και τη συναισθηματική της δομή, αυτό που διαπερνά την ολοκλήρωση του χαρακτήρας της είναι οι περιγραφές της ζωής της μέσα στο νοσοκομείο, αλλά και μέσα στη φυλακή. Εκεί, δηλαδή όπου από τη μια διαπράχθηκε η ύβρις και από την άλλη συντελείται η κάθαρση. Έχουμε, λοιπόν, μια συγγραφική σκηνογραφία και σκηνοθεσία που είναι λογικό και να δίνει την ιδιαιτερότητά της στο όλο έργο. Ένα έργο που αν και έχει άντρα συγγραφέα, καταφέρνει να περιγράψει τη γυναικεία συμπεριφορά τόσο μέσα στον χώρο ενός νοσοκομείου όσο και μέσα σε γυναικείες φυλακές.

Δεν μπορώ να γνωρίζω το πώς ο Στέλιος Μάινας πήρε όλες αυτές τις πληροφορίες, εκείνο που μπορώ να δηλώσω είναι πως οι γνώσεις του για τις συνθήκες εργασίες σε νοσοκομεία όσο και εκείνες της διαβίωσης μέσα στις φυλακές είναι τόσο επαρκείς, ώστε να περιγράφονται με ιδιαίτερη ζωντάνια.

Λίγο πιο πριν ανέφερα πως η γυναικεία συμπεριφορά έχει με επάρκεια σκιαγραφηθεί. Δεν το αναιρώ, αλλά νομίζω πως θα πρέπει να επισημάνω κι ένα άλλο ιδιότυπο στοιχείο του χαρακτήρα της Άννας. Μια υποβόσκουσα αρρενωπότητα που ίσως και να είναι αυτή η οποία όχι μόνο την εμποδίζει να δημιουργήσει βιώσιμους δεσμούς, αλλά και εν τέλει να την οδηγεί στο να προσφέρει την ευθανασία. Κράτησα την αίσθηση πως ο Στέλιος Μάινας σκιαγράφησε έναν χαρακτήρα όπου το θηλυκό στοιχείο εμπεριέχει το αρσενικό. Κι αυτό κάνει ακόμα πιο ενδιαφέρουσα την προσωπικότητα της σαραντάχρονης αναισθησιολόγου, η οποία δεν απολογείται για τις πράξεις της, αλλά τις υποστηρίζει, με φράσεις που τις χαρακτηρίζει η αξιοπρέπεια της ύπαρξης:

«Πέστε μου ειλικρινά, το κάνατε γιατί νιώθατε πως βοηθάτε; Ή πάσχετε κι εσείς από το ιατρικό “σύνδρομο του Θεού”;»
«Ανακούφισα από τον πόνο έναν αγαπημένο άνθρωπο, του επέτρεψα την αξιοπρέπεια, με την οποία είχε συνηθίσει να ζει σε όλο του τον βίο».
«Το ξέρετε βέβαια πως έτσι του στερήσατε τη σωτηρία της ψυχής του».
«Του στέρησα το μαρτύριο και τους πόνους». (σελ. 261)

Πολλαπλά ενδιαφέρον μυθιστόρημα – τόσο ως προς το θέμα του, όσο και ως προς την ενσάρκωσή του.


* Ο ΜΑΝΟΣ ΚΟΝΤΟΛΕΩΝ είναι συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα για εφήβους «Ο άλλος» (εκδ. Πατάκη).

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μαλανδράκη «Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» (εκδ. Πόλις). Κεντρική εικόνα: φωτογραφία από το Σεράγεβο.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Λένε ότι ένας δημοσιογράφος πρέπει «να κρατάει απόσταση απ’ όλα...

«Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» του Γιάννη Μπασκόζου και «Δυο καλοκαίρια και μισό φθινόπωρο» της Άννας Δαμιανίδη (κριτική) – Κάτοπτρα ενηλικίωσης μέσα στη Χούντα

«Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» του Γιάννη Μπασκόζου και «Δυο καλοκαίρια και μισό φθινόπωρο» της Άννας Δαμιανίδη (κριτική) – Κάτοπτρα ενηλικίωσης μέσα στη Χούντα

Για το μυθιστόρημα του Γιάννη Μπασκόζου «Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» (εκδ. Μεταίχμιο) και το μυθιστόρημα της Άννας Δαμιανίδη «Δυο καλοκαίρια και μισό φθινόπωρο» (εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το ότι τα δύο μυθιστορήμ...

«Αυτός που έτρωγε όλο το γλυκό του» του Τηλέμαχου Τσαρδάκα (κριτική) – ανατρέχοντας σε κοινές παραστάσεις του ελληνικού συλλογικού ασυνείδητου

«Αυτός που έτρωγε όλο το γλυκό του» του Τηλέμαχου Τσαρδάκα (κριτική) – ανατρέχοντας σε κοινές παραστάσεις του ελληνικού συλλογικού ασυνείδητου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Τηλέμαχου Τσαρδάκα «Αυτός που έτρωγε όλο το γλυκό του» (εκδ. Σοκόλη).

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

H συλλογή διηγημάτων του Τηλέμαχου Τσαρδάκα ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ένα ξεχωριστό «Όνειρο καλοκαιριάτικης νύχτας» από την ομάδα Loxodox στο ΠΛΥΦΑ

Ένα ξεχωριστό «Όνειρο καλοκαιριάτικης νύχτας» από την ομάδα Loxodox στο ΠΛΥΦΑ

Ο ιστορικός χώρος της αρχαίας Αθήνας που επέλεξε η ομάδα Loxodox «συνομιλεί» αρμονικά με τη μαγική νύχτα των Αγγλοσαξόνων, όπως τη συνέθεσε ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Κεντρική εικόνα: © Sabrina Brodescu.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Η ομάδα Loxodox είναι ιδ...

Κινέζοι εθνικιστές στοχοποιούν τον νομπελίστα Μο Γιάν – Γιατί τον κατηγορούν για αντικομμουνισμό

Κινέζοι εθνικιστές στοχοποιούν τον νομπελίστα Μο Γιάν – Γιατί τον κατηγορούν για αντικομμουνισμό

Ο Κινέζος Νομπελίστας Μο Γιάν κατηγορείται ότι με τα βιβλία του σπιλώνει τον κομμουνιστικό στρατό της Κίνας και εξυμνεί τον αντίστοιχο της Ιαπωνίας. 

Επιμέλεια: Book Press

Το να είσαι ...

Ανακοινώθηκαν οι νικητές των βραβείων της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης

Ανακοινώθηκαν οι νικητές των βραβείων της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης

Την Παρασκευή 22 Μαρτίου 2024 θα γίνει η τελετή της απονομής των λογοτεχνικών βραβείων της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης. Ακολουθούν οι μικρές λίστες και μαζί οι νικητές σε κάθε κατηγορία, καθώς και το μεγάλο βραβείο της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

«Μικρή Στίξις»: Νέα σειρά βιβλίων και εκδήλωση για τα 7 χρόνια παρουσίας στον εκδοτικό χώρο

«Μικρή Στίξις»: Νέα σειρά βιβλίων και εκδήλωση για τα 7 χρόνια παρουσίας στον εκδοτικό χώρο

Με τη συμπλήρωση επτά συναπτών ετών στο εκδοτικό στερέωμα, οι εκδόσεις Στίξις κάνουν το επόμενο βήμα με μια νέα σειρά τεσσάρων βιβλίων, υπό τον τίτλο «Μικρή Στίξις», των Γιώργου Δουατζή, Χρυσοξένης Προκοπάκη, Στέφανου Τζουβάρα και Μιχάλη Σηφάκη.  

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος  ...

7 γυναίκες γράφουν και ακούγονται – Όψεις της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας

7 γυναίκες γράφουν και ακούγονται – Όψεις της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας

Σίσσυ Δουτσίου, Στεύη Τσούτση, Λίνα Βαρότση, Αστερόπη Λαζαρίδου, Ελισάβετ Παπαδοπούλου, Αντιγόνη Ζόγκα, Λίνα Βαλετοπούλου. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας επιλέγουμε πολύ πρόσφατα βιβλία νέων Ελληνίδων συγγραφέων που θέτουν, άλλοτε με τρόπο διεκδικητικό κι άλλοτε πιο έμμεσο, το ζήτημα της γυναικείας χειρα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ