VanEyck_TheArnolfiniMarriage250

του Κώστα Κατσουλάρη

Ο Γιάννης Ευσταθιάδης έχει μέσα στα χρόνια κατακτήσει μια ιδιαίτερη θέση στο χώρο της νεοελληνικής γραμματείας. Αποτελεί μέρος μιας άτυπης ομάδας λογοτεχνών της γενιάς του 70 (σταχυολογώ ενδεικτικά: Δημήτρης Καλοκύρης, Αχιλλέας Κυριακίδης, αλλά και Κώστας Μαυρουδής, Αργύρης Χιόνης) οι οποίοι καλλιεργούν μια παιγνιώδη, γλωσσοκεντρική και πολυπρισματική λογοτεχνία, στης οποίας το DNA «ανιχνεύονται», κατά την προσφιλή έκφραση του Κυριακίδη, Μπόρχες, Ζορζ Περέκ, Ίταλο Καλβίνο, καθώς και πλήθος από άλλες μοντερνιστικές επιρροές, τόσο από τη λογοτεχνία όσο και από τον κινηματογράφο, τη σοβαρή μουσική, τις εικαστικές τέχνες. 

Ο Ευσταθιάδης, λογοτέχνης θερμός, αισθαντικός, ίσως ο λιγότερο προγραμματικός, κινείται μεταξύ ποίησης και μικρής αφηγηματικής φόρμας, με σταθερές αναφορές στην κλασική και σύγχρονη ορχηστρική μουσική, στην όπερα, καθώς και στο φαγητό ως μεταφορά πολιτισμικών πρακτικών αλλά και αρχέγονων ορμών. Δεν είναι τυχαίο ίσως ότι κάτω από το προσωπείο «Απίκιος» άγγιξε ένα ευρύτερο κοινό: Οι μποχερσιανές συνταγές του και η μετωπική αποδόμηση μιας γκουρμέ επίφασης τον καθιστούσαν ιδανικό σχολιαστή της νεοελληνικής υπερβολής· και βέβαια, ερήμην του, σαρωτικό σαρκαστή της σημερινής τηλεοπτικής μαγειρικής.

eftstathiadis_prosopoΣτον «Καθρέφτη», συνθέτει μια σειρά από παραλλαγές πάνω στις πολλαπλές ιδιότητες και συμπαραδηλώσεις του κατόπτρου, πότε μέσα από την ψυχρή, απογυμνωτική του λειτουργία και πότε ιδωμένου ως συμβόλου της συνείδησης, της αυτογνωσίας, του ναρκισσισμού ή και του θανάτου. Τα κείμενα συχνά ακολουθούν ακόμη και μορφολογικά τον καθρέφτη, άλλοτε κυριολεκτώντας –όπως το διήγημα «Να διαβαστεί με καθρέφτη», το οποίο για να αναγνωστεί σωστά πρέπει να τοποθετηθεί μπροστά σε πραγματικό καθρέφτη– και άλλοτε εικονοποιώντας – όπως το «Σπασμένο καθρεφτάκι», στο οποίο το κείμενο εμφανίζεται θρυμματισμένο, καθώς και τα νοήματα που επιχειρεί να ανασυνθέσει.

Οι καθρέφτες του Ευσταθιάδη αποκαλύπτουν, αποκρύπτουν, διαστέλλουν και συστέλλουν την πραγματικότητα, γνωρίζουν το δολοφόνο αλλά και τον προδομένο εραστή, παραμορφώνουν. Όμως, ακόμη και τότε, πάντοτε αντανακλούν την αλήθεια: «Τίποτε δεν παραμόρφωσαν οι καθρέφτες, τίποτε δε μεγέθυναν, καμιά ασημένια κατάθεσή τους δεν έχει ψευδομαρτυρήσει… Απόδειξη: τα μαλλιά μου παραμένουν ίδια άσπρα.» (Παραμορφωτικοί καθρέφτες)

Τοποθετώντας τον εαυτό του «μπροστά στον καθρέφτη», ο Ευσταθιάδης αναμετράται με ένα αιώνιο και πανανθρώπινο σύμβολο, το οποίο πλησιάζει με προσεκτικές, κυκλωτικές κινήσεις, έχοντας ως εφόδια –τι άλλο;– ποίηση, λογοτεχνία, τέχνη. Ο Εμπειρίκος, ο Ραβέλ, ο Ταρκόφσκι, λειτουργούν ως πολιορκητικοί κριοί απέναντι στο γητευτικό του μυστήριο, στο φως που αντανακλά και στο σκοτάδι που τον περιβάλει. Μέσα από τα πολλαπλά του πρόσωπα, μα χωρίς να έχει πραγματικά πρόσωπο (δείτε τη σύνθεση του Δ. Καλοκύρη στο εξώφυλλο, με το πρόσωπο της γυναίκας να χάνεται πίσω από κάτι σκοτεινό, μεταλλικό, ξένο), ο Καθρέφτης αναδεικνύεται τελικά ως ο μεγάλος Άλλος, ο απόλυτος Κύριος του παιχνιδιού της ζωής. «Πόση νύχτα υπάρχει στους καθρέφτες του! Ένας μεγάλος μαύρος ύπνος που αχνοφέγγει στο ανοιχτό και στο σκούρο της τονικότητας, όχι θλίψη, ούτε χαρά, μια παρωδία μόνο των μορφών, μια ανατομία της σκιάς που είμαστε» (Επτά συνώνυμοι αντικατοπτρισμοί).

efstathiadis-exofΚαθρέφτης
Γιάννης Ευσταθιάδης
Ύψιλον 2010
ΣΕΛ. 101, ΤΙΜΗ €12,00

alt

 

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ιερεμιάδα» της Χλόης Κουτσουμπέλη (κριτική) – Μια δυστοπία με πολιτικές διαστάσεις

«Ιερεμιάδα» της Χλόης Κουτσουμπέλη (κριτική) – Μια δυστοπία με πολιτικές διαστάσεις

Για το μυθιστόρημα της Χλόης Κουτσουμπέλη «Ιερεμιάδα» (εκδ. Εστία). Κεντρική εικόνα: Στιγμιότυπο από την ταινία «Blindness» που στηρίζεται στο μυθιστόρημα του Ζοζέ Σαραμάγκου «Περί τυφλότητας». 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

...
«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη «Πλατεία Κλαυθμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο). 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Η ...

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

Για το μυθιστόρημα του Ανδρέα Νικολακόπουλου «Φλόρενς Μπλαντ» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: Ο πίνακας του Jean Siméon Chardin, «The Kitchen Maid» (1738), λάδι σε καμβά.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Έπειτα από δύο παρόμοιας λογικής συλλογές δ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Άπαντα τα ποιήματα» του Πέτερ Χάντκε (προδημοσίευση)

«Άπαντα τα ποιήματα» του Πέτερ Χάντκε (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός ποιήματος του Πέτερ Χάντκε [Peter Handke] από τον τόμο «Άπαντα τα ποιήματα» (μτφρ. Ιωάννα Διαμαντοπούλου-Νότντουρφτ), ο οποίος θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ, ΤΙ ...

«Οι χαμένες μας καρδιές» της Σελέστ Ινγκ – Μια δυστοπία που θυμίζει σε πολλά την εποχή μας

«Οι χαμένες μας καρδιές» της Σελέστ Ινγκ – Μια δυστοπία που θυμίζει σε πολλά την εποχή μας

Για το μυθιστόρημα της Σελέστ Ινγκ [Celeste Ng] «Οι χαμένες μας καρδιές» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο). Kεντρική εικόνα, από διαμαρτυρία ασιατών για διακρίσεις απέναντί τους, ειδικά στην περίοδο του κορωνοϊού. Η ενίσχυση του μίσους ενάντια στους Ασιάτες είναι ένα από τα θέματα του μυθιστορήματος της Σ...

The Athens Prize for Literature 2022: Οι λίστες με τους υποψήφιους, σε ελληνικό και ξένο μυθιστόρημα

The Athens Prize for Literature 2022: Οι λίστες με τους υποψήφιους, σε ελληνικό και ξένο μυθιστόρημα

Στην Αίθουσα Τελετών του Δημαρχιακού Μεγάρου στην Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως (πρώην Πλατεία Κοτζιά), θα απονεμηθούν εφέτος, για δέκατη έβδομη χρονιά, τα βραβεία μυθιστορήματος «The Athens Prize for Literature» του περιοδικού (δε)κατα για το 2022. Η ανακοίνωση των νικητών και ταυτόχρονα η απονομή θα γίνουν την Πέμπτ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορα...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Όταν η ελληνική ιστορία γίνεται μυθιστόρημα: 4 συγγραφείς ξανακοιτάζουν μυθοπλαστικά το παρελθόν

Όταν η ελληνική ιστορία γίνεται μυθιστόρημα: 4 συγγραφείς ξανακοιτάζουν μυθοπλαστικά το παρελθόν

Από τη Θεσσαλονίκη των τελών του 19ου αιώνα στην Αθήνα του Όθωνα και στη Σέριφο του 1916. Επιλέγουμε τέσσερα ιστορικά μυθιστορήματα Ελλήνων συγγραφέων που παίρνουν έμπνευση από πραγματικά ιστορικά γεγονότα για να «χτίσουν» τις ιστορίες τους. Κεντρική εικόνα: Μια όψη της Θεσσαλονίκης των αρχών του 20ου αιώνα (© Ευθύμ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ