ayta pou den prepei na omologiseis

Για τη νουβέλα του Ιγνάτη Χουβαρδά «Αυτά που δεν πρέπει να ομολογήσεις» (εκδ. Νησίδες) – η ημερολογιακή αποτύπωση ενός επώδυνου χωρισμού.

Του Παναγιώτη Γούτα

Ο Ιγνάτης Χουβαρδάς, γεννημένος στη Βέροια το 1965, πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα το 1987 με την ποιητική του συλλογή Ροζ σκηνικά (εκδ. Βαλεντίνη). Τριάντα τρία χρόνια τώρα μοιράζει τη λογοτεχνική του παραγωγή ανάμεσα στην πεζογραφία και στην ποίηση ισόποσα (συνολικά: επτά ποιητικές συλλογές και οκτώ βιβλία πεζογραφίας). Τα ποιητικά του βιβλία δεν προηγήθηκαν όλα των πεζογραφικών για να μπορούμε να μιλήσουμε για ποιητή που στη συνέχεια στράφηκε στον πεζό λόγο (συνηθισμένη εν Ελλάδι περίπτωση), αλλά πρόκειται για λογοτέχνη που έχει το χάρισμα (ή το προνόμιο) να τα καταφέρνει εξίσου καλά και με τις δύο αυτές μορφές λόγου. Στο αυτί του τελευταίου του βιβλίου διαβάζουμε πως «Κεντρικό θέμα στα κείμενά του η προσέγγιση της θηλυκότητας, οι ιστοί της γοητείας ανάμεσα στους ερωτευμένους και στο πρόσωπο που τον γοητεύει». Θα πρόσθετα εκ των υστέρων και τη φράση «με όλα τα βασανιστικά επακόλουθα αυτής της προσέγγισης».

Η ερωτική «δράση» που την προδίδει η τεχνολογία

Το τελευταίο βιβλίο του Χουβαρδά, η νουβέλα Αυτά που δεν πρέπει να ομολογήσεις, είναι το χρονικό ενός χωρισμού δύο νέων ανθρώπων, του Νικήτα και της Λουκίας, που ωστόσο δεν είναι ούτε απλά επώδυνο αλλά ούτε και λυτρωτικό. Είναι αργό, δίχως προφανές και ιδιαιτέρως σοβαρό αίτιο, με διακυμάνσεις και περιόδους επανασύνδεσης εκ μέρους των ηρώων, στοιχεία που το καθιστούν εντέλει, ιδίως από την πλευρά του ήρωα, σπαραχτικό. Ο αφηγηματικός τόπος είναι η Κομοτηνή της τριετίας 2015-2018, ωστόσο ο τόπος αυτός εναλλάσσεται λόγω των μετακινήσεων του ήρωα στην Κέρκυρα, στη Θεσσαλονίκη, την Αλεξανδρούπολη ή απομακρυσμένες πανσιόν της Ξάνθης ή σε άλλα μέρη της Βορείου Ελλάδος. Η Λουκία έχει μια κόρη από παλιότερη τραυματική της σχέση, κάτι που, κατά τα φαινόμενα, συγκίνησε τον Νικήτα που δέθηκε μαζί της (και με το παιδί), ελκυόμενος από αυτή την ευάλωτη πτυχή της συμβίας του. Η σχέση τους διαρκεί δώδεκα χρόνια.

Ο αφηγηματικός τόπος είναι η Κομοτηνή της τριετίας 2015-2018, ωστόσο ο τόπος αυτός εναλλάσσεται λόγω των μετακινήσεων του ήρωα στην Κέρκυρα, στη Θεσσαλονίκη, την Αλεξανδρούπολη ή απομακρυσμένες πανσιόν της Ξάνθης ή σε άλλα μέρη της Βορείου Ελλάδος.

Ωστόσο ο Νικήτας είναι ερωτύλος, εξιδανικεύει άλλες γυναίκες, κυνηγά όπως ένας εξαρτημένος από ουσίες τη θηλυκή ομορφιά, επικοινωνώντας και φλερτάροντας με γνωστές του, παλιές φιλενάδες και άλλες, όχι τόσο για σαρκική απόλαυση, όσο λόγω της ιδιαίτερης ψυχοσύνθεσής του που τον αναγκάζει να κυνηγά, να παρατηρεί, να θαυμάζει και να καταγράφει (ή και να φαντασιώνεται) από τη γυναικεία μορφή και τη γυναικεία ιδέα. Η «δράση» του Νικήτα, που κρατά ημερολόγιο στον υπολογιστή του με σκέψεις για τις επαφές του, γίνεται αντιληπτή από τη Λουκία – και η εμπιστοσύνη της προς το πρόσωπό του κλονίζεται. Η συνέχεια, με πολλές εξάρσεις και σκαμπανεβάσματα στην επικοινωνία των δύο αυτών ανθρώπων, αποκτά καφκικού τύπου (όσο δόκιμος είναι αυτός ο όρος) χαρακτηριστικά: φόβος, πανικός, ψήγματα τύψεων εκ μέρους του Νικήτα, ζήλια, παραλογισμός, αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά εκ μέρους της Λουκίας, κινήσεις και προσπάθειες εκατέρωθεν που πέφτουν στο κενό, ασυνεννοησία που αγγίζει ψυχωτικές ή ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές. Ο συγγραφέας γράφει χαρακτηριστικά για τον τρόμο που μπορεί να ενσταλάξει στους ανθρώπους η τεχνολογία, μια τεχνολογία που αγνοεί την πολυπλοκότητα των ανθρώπινων σχέσεων:

«Πάντα έβρισκε κάποια αφορμή για να με θεωρήσει ύποπτο. Γιατί, άραγε, άκουσα εκείνο το τραγούδι; Μήπως επειδή σκέφτομαι την πρώην; Γιατί ψάχνω αυτήν την ταινία; Τι θα μπορούσε να με εμπνεύσει στην πλοκή της, στα πλάνα της; Γιατί ψάχνω αυτό το γκάτζετ; Όλα είναι ύποπτα. Οι αναζητήσεις μου στο διαδίκτυο είναι ένας αξονικός τομογράφος των κρυφών επιθυμιών μου. Όσα μέτρα προφύλαξης και αν πάρω, αυτοί οι διάβολοι οι υπολογιστές θα βρουν τρόπο να με εκθέσουν. Όπως και το κινητό. Οι δήθεν ευκολίες που έχουμε είναι αυτές που θα μας προδώσουν. Όσα θα μπορούσαν να μ’ ενοχοποιήσουν, έμαθα να τα σβήνω από το ιστορικό του υπολογιστή κι από το κινητό. Όμως η περίφημη τεχνητή νοημοσύνη είναι πάντα πιο ύπουλη».

Ο ήρωας απομονώνεται και αναστοχάζεται

Στις ωραιότερες στιγμές του βιβλίου οι σελίδες όπου ο Νικήτας απομονώνεται για να βρει τον εαυτό του, για να αποστασιοποιηθεί από τη Λουκία, κι εκεί όπου στοχάζεται ή παρατηρεί άλλα πρόσωπα ή τοπία. Ενδιαφέρον παρουσιάζει πώς ο ήρωας, ακόμη και σε τέτοιες φορτισμένες για τον ίδιον στιγμές, δεν παύει να ψηλαφεί, να κυνηγά ή να φαντασιώνεται τη θηλυκή μορφή, ακόμη κι αν αυτή, στο παρελθόν, τον έχει επιβαρύνει με γκρίνια, ζήλια, καχυποψία και αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά. Ενδιαφέρον, επίσης, παρουσιάζει η όλη στάση του Νικήτα, που πιστεύει πως λειτουργεί αυθόρμητα με τις άλλες γυναίκες, και πως η όλη του στάση δεν είναι προδοτική απέναντι στη σύντροφό του, αλλά έντιμη και ειλικρινής. Αντιγράφω ένα άλλο σημείο του βιβλίου όπου ο ήρωας, ευρισκόμενος μόνος του στην Κέρκυρα, φαντασιώνεται την ύπαρξη ενός κοριτσιού-φάντασμα να τριγυρνά στα καντούνια της:

«Σκέφτομαι πως όλη αυτή η απαρίθμηση είναι απατηλή, γιατί η ψυχή αυτού του νησιού είναι η διαμεσολάβηση ανάμεσα στα τουριστικά αξιοθέατα, το ανάμεσα, εκεί που τελειώνει το ένα και ξεκινά το άλλο, και σε αυτό το μεταβατικό διάστημα, ανάμεσα στα σοκάκια και στις σιωπές των υποβλητικών σπιτιών, κινείται ένα φάντασμα, ένα κορίτσι που θα με πλανέψει, που μου ψιθυρίζει μυστικά, που μου ξυπνά ανομολόγητα πάθη, και όσο το πλησιάζω μεθυσμένος, ψελλίζοντας βλάσφημες κουβέντες, με εκδικείται με όλη τη βανίλια και τη μέντα της παιδικής ηλικίας».

Τέλος, δυο λόγια και για τη Λουκία. Πρόκειται για την επιτομή της νέας γυναίκας, που ψάχνει και ψάχνεται, αναζητά σίγουρο απάγκιο στους άνδρες, απογοητεύεται από την «άπιστη» στάση του συντρόφου της, απομακρύνεται και επιστρέφει ξανά αναποφάσιστη, επιδιώκει επανασύνδεση, αλλά ο νους της και η καρδιά της τρέχουν ήδη μακριά του. Εντέλει ύστερα από δώδεκα χρόνια δεσμού χωρίζει. Πειστική ηρωίδα μιας καθημερινότητας λίγο ξεπερασμένης λογοτεχνικά, αληθινή όμως και υπαρκτή. Μια μάχιμη σημερινή φεμινίστρια πάντως πιθανότατα θα διαφωνούσε κάθετα με την ανεξήγητη υπομονή της απέναντι στον ασταθή, αφερέγγυο και ελαφρώς ανώριμο σύντροφο, που δεν αντιλαμβάνεται καν την προβληματική συμπεριφορά του στο πρόσωπό της.

Η χαμηλόφωνη, εξομολογητική τάση της λογοτεχνικής Θεσσαλονίκης

Ο Χουβαρδάς, παιδί της χαμηλόφωνης, εσωτερικής λογοτεχνικής τάσης που καθιέρωσε στη Θεσσαλονίκη ο Χριστιανόπουλος με τη «Διαγώνιο» (Χριστιανόπουλος, Ριτσώνης, Σφυρίδης, Μπακονίκα, Καλούτσας, Δαμιανίδης, Δημητράκος κ.ά.) αγγίζει με τα βιβλία του θέματα που μερίδα των σημερινών κριτικών, θεωρώντας τα ιδιαιτέρως προσωπικά, τα παραβλέπει, κάνει πως δεν τα αντιλαμβάνεται ή τα αντιμετωπίζει ως «μπαγιάτικα» και «ιδιοσυγκρασιακά».

Και μόνο η τόλμη του και η επιθυμία του να εκθέσει και να εκτεθεί, σε συνδυασμό με την «έλλειψη εαυτού» που χαρακτηρίζει μεγάλο μέρος της σημερινής λογοτεχνίας μας, καθιστούν τον Χουβαρδά αξιοσημείωτο λογοτέχνη, και τα βιβλία του ενδιαφέροντα, ειλικρινή και συγκινητικά.

Πιστεύω πως, γενικά, η απλή και κατανοητή γραφή του σε συνδυασμό με τη χαμηλόφωνη εξομολογητική διάθεση και το ιδιαίτερο, ευάλωτο και αλαφροΐσκιωτο στοιχείο των ηρώων του (για την ακρίβεια, του εκάστοτε ήρωά του που λειτουργεί κάθε φορά ως συγγραφικό προσωπείο), πείθουν και κερδίζουν τον αναγνώστη. Μπορεί, κάποιες φορές, οι ήρωές του να στερούνται εκείνης της ιδιαίτερης οντολογικής βαρύτητας που απαιτείται για να σταθούν σ’ ένα έργο ξεχωριστό, μπορεί ο ίδιος ο συγγραφέας να εμμένει σε γνώριμες καταστάσεις του λογοτεχνικού παρελθόντος του, όμως και μόνο η τόλμη του και η επιθυμία του να εκθέσει και να εκτεθεί, σε συνδυασμό με την «έλλειψη εαυτού» που χαρακτηρίζει μεγάλο μέρος της σημερινής λογοτεχνίας μας, καθιστούν τον Χουβαρδά αξιοσημείωτο λογοτέχνη, και τα βιβλία του ενδιαφέροντα, ειλικρινή και συγκινητικά.

* Ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΓΟΥΤΑΣ είναι συγγραφέας. Τελευταίο βιβλίο του, η συλλογή με νουβέλες «Μποέμ και Ρικάρντο» (εκδ. Κέδρος).

Στην κεντρική εικόνα: Πίνακας του αργεντίνου © Eduardo Newark.


xouvardasΑυτά που δεν πρέπει να ομολογήσεις
ΙΓΝΑΤΗΣ ΧΟΥΒΑΡΔΑΣ 
ΝΗΣΙΔΕΣ 2020
Σελ. 166, τιμή εκδότη €8,50

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΙΓΝΑΤΗ ΧΟΥΒΑΡΔΑ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη «Πλατεία Κλαυθμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο). 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Η ...

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

Για το μυθιστόρημα του Ανδρέα Νικολακόπουλου «Φλόρενς Μπλαντ» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: Ο πίνακας του Jean Siméon Chardin, «The Kitchen Maid» (1738), λάδι σε καμβά.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Έπειτα από δύο παρόμοιας λογικής συλλογές δ...

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

Για το μυθιστόρημα του Ηλία Λ. Παπαμόσχου «Ανάληψη» (εκδ. Πατάκη) – Για ένα πραγματικό ναυάγιο στην Καστοριά του 1929. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Θλίψη σαν κάρβουνο αναμμένο, πένθος που τυλίγει όπως η αράχνη τα σώ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Με ανακοίνωσή της η Εταιρεία Συγγραφέων αποχαιρετά των δύο φορές Πρόεδρό της Βασίλη Βασιλικό και ανακοινώνει ότι η Ημέρα Ποίησης 2024 θα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του ανθρώπου που εισηγήθηκε στην UNESCO την 21 Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

...
Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Ακολουθεί επιμνημόσυνο κείμενο του Αλέξη Ζήρα, πρώην Προέδρου της Εταιρείας Συγγραφέων, για τον Βασίλη Βασιλικό.

Ένας αποχαιρετισμός στον Βασίλη Βασιλικό

Για πολλά χρόνια, τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1970 ως το κλείσιμο...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιώργου Παναγή «Χωριό Ποτέμκιν», που κυκλοφορεί στις 28 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Τόπος. [Η έκφραση «Χωριό Ποτέµκιν» (ρωσικά: по­тёмкинские деревни) περιγράφει ένα κατασκεύασµα που έχει στόχο να αποκρύψει την αλήθεια ή να εξωραΐσει µια κατάσταση].

Επιμέλεια:...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ