ayta pou den prepei na omologiseis

Για τη νουβέλα του Ιγνάτη Χουβαρδά «Αυτά που δεν πρέπει να ομολογήσεις» (εκδ. Νησίδες) – η ημερολογιακή αποτύπωση ενός επώδυνου χωρισμού.

Του Παναγιώτη Γούτα

Ο Ιγνάτης Χουβαρδάς, γεννημένος στη Βέροια το 1965, πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα το 1987 με την ποιητική του συλλογή Ροζ σκηνικά (εκδ. Βαλεντίνη). Τριάντα τρία χρόνια τώρα μοιράζει τη λογοτεχνική του παραγωγή ανάμεσα στην πεζογραφία και στην ποίηση ισόποσα (συνολικά: επτά ποιητικές συλλογές και οκτώ βιβλία πεζογραφίας). Τα ποιητικά του βιβλία δεν προηγήθηκαν όλα των πεζογραφικών για να μπορούμε να μιλήσουμε για ποιητή που στη συνέχεια στράφηκε στον πεζό λόγο (συνηθισμένη εν Ελλάδι περίπτωση), αλλά πρόκειται για λογοτέχνη που έχει το χάρισμα (ή το προνόμιο) να τα καταφέρνει εξίσου καλά και με τις δύο αυτές μορφές λόγου. Στο αυτί του τελευταίου του βιβλίου διαβάζουμε πως «Κεντρικό θέμα στα κείμενά του η προσέγγιση της θηλυκότητας, οι ιστοί της γοητείας ανάμεσα στους ερωτευμένους και στο πρόσωπο που τον γοητεύει». Θα πρόσθετα εκ των υστέρων και τη φράση «με όλα τα βασανιστικά επακόλουθα αυτής της προσέγγισης».

Η ερωτική «δράση» που την προδίδει η τεχνολογία

Το τελευταίο βιβλίο του Χουβαρδά, η νουβέλα Αυτά που δεν πρέπει να ομολογήσεις, είναι το χρονικό ενός χωρισμού δύο νέων ανθρώπων, του Νικήτα και της Λουκίας, που ωστόσο δεν είναι ούτε απλά επώδυνο αλλά ούτε και λυτρωτικό. Είναι αργό, δίχως προφανές και ιδιαιτέρως σοβαρό αίτιο, με διακυμάνσεις και περιόδους επανασύνδεσης εκ μέρους των ηρώων, στοιχεία που το καθιστούν εντέλει, ιδίως από την πλευρά του ήρωα, σπαραχτικό. Ο αφηγηματικός τόπος είναι η Κομοτηνή της τριετίας 2015-2018, ωστόσο ο τόπος αυτός εναλλάσσεται λόγω των μετακινήσεων του ήρωα στην Κέρκυρα, στη Θεσσαλονίκη, την Αλεξανδρούπολη ή απομακρυσμένες πανσιόν της Ξάνθης ή σε άλλα μέρη της Βορείου Ελλάδος. Η Λουκία έχει μια κόρη από παλιότερη τραυματική της σχέση, κάτι που, κατά τα φαινόμενα, συγκίνησε τον Νικήτα που δέθηκε μαζί της (και με το παιδί), ελκυόμενος από αυτή την ευάλωτη πτυχή της συμβίας του. Η σχέση τους διαρκεί δώδεκα χρόνια.

Ο αφηγηματικός τόπος είναι η Κομοτηνή της τριετίας 2015-2018, ωστόσο ο τόπος αυτός εναλλάσσεται λόγω των μετακινήσεων του ήρωα στην Κέρκυρα, στη Θεσσαλονίκη, την Αλεξανδρούπολη ή απομακρυσμένες πανσιόν της Ξάνθης ή σε άλλα μέρη της Βορείου Ελλάδος.

Ωστόσο ο Νικήτας είναι ερωτύλος, εξιδανικεύει άλλες γυναίκες, κυνηγά όπως ένας εξαρτημένος από ουσίες τη θηλυκή ομορφιά, επικοινωνώντας και φλερτάροντας με γνωστές του, παλιές φιλενάδες και άλλες, όχι τόσο για σαρκική απόλαυση, όσο λόγω της ιδιαίτερης ψυχοσύνθεσής του που τον αναγκάζει να κυνηγά, να παρατηρεί, να θαυμάζει και να καταγράφει (ή και να φαντασιώνεται) από τη γυναικεία μορφή και τη γυναικεία ιδέα. Η «δράση» του Νικήτα, που κρατά ημερολόγιο στον υπολογιστή του με σκέψεις για τις επαφές του, γίνεται αντιληπτή από τη Λουκία – και η εμπιστοσύνη της προς το πρόσωπό του κλονίζεται. Η συνέχεια, με πολλές εξάρσεις και σκαμπανεβάσματα στην επικοινωνία των δύο αυτών ανθρώπων, αποκτά καφκικού τύπου (όσο δόκιμος είναι αυτός ο όρος) χαρακτηριστικά: φόβος, πανικός, ψήγματα τύψεων εκ μέρους του Νικήτα, ζήλια, παραλογισμός, αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά εκ μέρους της Λουκίας, κινήσεις και προσπάθειες εκατέρωθεν που πέφτουν στο κενό, ασυνεννοησία που αγγίζει ψυχωτικές ή ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές. Ο συγγραφέας γράφει χαρακτηριστικά για τον τρόμο που μπορεί να ενσταλάξει στους ανθρώπους η τεχνολογία, μια τεχνολογία που αγνοεί την πολυπλοκότητα των ανθρώπινων σχέσεων:

«Πάντα έβρισκε κάποια αφορμή για να με θεωρήσει ύποπτο. Γιατί, άραγε, άκουσα εκείνο το τραγούδι; Μήπως επειδή σκέφτομαι την πρώην; Γιατί ψάχνω αυτήν την ταινία; Τι θα μπορούσε να με εμπνεύσει στην πλοκή της, στα πλάνα της; Γιατί ψάχνω αυτό το γκάτζετ; Όλα είναι ύποπτα. Οι αναζητήσεις μου στο διαδίκτυο είναι ένας αξονικός τομογράφος των κρυφών επιθυμιών μου. Όσα μέτρα προφύλαξης και αν πάρω, αυτοί οι διάβολοι οι υπολογιστές θα βρουν τρόπο να με εκθέσουν. Όπως και το κινητό. Οι δήθεν ευκολίες που έχουμε είναι αυτές που θα μας προδώσουν. Όσα θα μπορούσαν να μ’ ενοχοποιήσουν, έμαθα να τα σβήνω από το ιστορικό του υπολογιστή κι από το κινητό. Όμως η περίφημη τεχνητή νοημοσύνη είναι πάντα πιο ύπουλη».

Ο ήρωας απομονώνεται και αναστοχάζεται

Στις ωραιότερες στιγμές του βιβλίου οι σελίδες όπου ο Νικήτας απομονώνεται για να βρει τον εαυτό του, για να αποστασιοποιηθεί από τη Λουκία, κι εκεί όπου στοχάζεται ή παρατηρεί άλλα πρόσωπα ή τοπία. Ενδιαφέρον παρουσιάζει πώς ο ήρωας, ακόμη και σε τέτοιες φορτισμένες για τον ίδιον στιγμές, δεν παύει να ψηλαφεί, να κυνηγά ή να φαντασιώνεται τη θηλυκή μορφή, ακόμη κι αν αυτή, στο παρελθόν, τον έχει επιβαρύνει με γκρίνια, ζήλια, καχυποψία και αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά. Ενδιαφέρον, επίσης, παρουσιάζει η όλη στάση του Νικήτα, που πιστεύει πως λειτουργεί αυθόρμητα με τις άλλες γυναίκες, και πως η όλη του στάση δεν είναι προδοτική απέναντι στη σύντροφό του, αλλά έντιμη και ειλικρινής. Αντιγράφω ένα άλλο σημείο του βιβλίου όπου ο ήρωας, ευρισκόμενος μόνος του στην Κέρκυρα, φαντασιώνεται την ύπαρξη ενός κοριτσιού-φάντασμα να τριγυρνά στα καντούνια της:

«Σκέφτομαι πως όλη αυτή η απαρίθμηση είναι απατηλή, γιατί η ψυχή αυτού του νησιού είναι η διαμεσολάβηση ανάμεσα στα τουριστικά αξιοθέατα, το ανάμεσα, εκεί που τελειώνει το ένα και ξεκινά το άλλο, και σε αυτό το μεταβατικό διάστημα, ανάμεσα στα σοκάκια και στις σιωπές των υποβλητικών σπιτιών, κινείται ένα φάντασμα, ένα κορίτσι που θα με πλανέψει, που μου ψιθυρίζει μυστικά, που μου ξυπνά ανομολόγητα πάθη, και όσο το πλησιάζω μεθυσμένος, ψελλίζοντας βλάσφημες κουβέντες, με εκδικείται με όλη τη βανίλια και τη μέντα της παιδικής ηλικίας».

Τέλος, δυο λόγια και για τη Λουκία. Πρόκειται για την επιτομή της νέας γυναίκας, που ψάχνει και ψάχνεται, αναζητά σίγουρο απάγκιο στους άνδρες, απογοητεύεται από την «άπιστη» στάση του συντρόφου της, απομακρύνεται και επιστρέφει ξανά αναποφάσιστη, επιδιώκει επανασύνδεση, αλλά ο νους της και η καρδιά της τρέχουν ήδη μακριά του. Εντέλει ύστερα από δώδεκα χρόνια δεσμού χωρίζει. Πειστική ηρωίδα μιας καθημερινότητας λίγο ξεπερασμένης λογοτεχνικά, αληθινή όμως και υπαρκτή. Μια μάχιμη σημερινή φεμινίστρια πάντως πιθανότατα θα διαφωνούσε κάθετα με την ανεξήγητη υπομονή της απέναντι στον ασταθή, αφερέγγυο και ελαφρώς ανώριμο σύντροφο, που δεν αντιλαμβάνεται καν την προβληματική συμπεριφορά του στο πρόσωπό της.

Η χαμηλόφωνη, εξομολογητική τάση της λογοτεχνικής Θεσσαλονίκης

Ο Χουβαρδάς, παιδί της χαμηλόφωνης, εσωτερικής λογοτεχνικής τάσης που καθιέρωσε στη Θεσσαλονίκη ο Χριστιανόπουλος με τη «Διαγώνιο» (Χριστιανόπουλος, Ριτσώνης, Σφυρίδης, Μπακονίκα, Καλούτσας, Δαμιανίδης, Δημητράκος κ.ά.) αγγίζει με τα βιβλία του θέματα που μερίδα των σημερινών κριτικών, θεωρώντας τα ιδιαιτέρως προσωπικά, τα παραβλέπει, κάνει πως δεν τα αντιλαμβάνεται ή τα αντιμετωπίζει ως «μπαγιάτικα» και «ιδιοσυγκρασιακά».

Και μόνο η τόλμη του και η επιθυμία του να εκθέσει και να εκτεθεί, σε συνδυασμό με την «έλλειψη εαυτού» που χαρακτηρίζει μεγάλο μέρος της σημερινής λογοτεχνίας μας, καθιστούν τον Χουβαρδά αξιοσημείωτο λογοτέχνη, και τα βιβλία του ενδιαφέροντα, ειλικρινή και συγκινητικά.

Πιστεύω πως, γενικά, η απλή και κατανοητή γραφή του σε συνδυασμό με τη χαμηλόφωνη εξομολογητική διάθεση και το ιδιαίτερο, ευάλωτο και αλαφροΐσκιωτο στοιχείο των ηρώων του (για την ακρίβεια, του εκάστοτε ήρωά του που λειτουργεί κάθε φορά ως συγγραφικό προσωπείο), πείθουν και κερδίζουν τον αναγνώστη. Μπορεί, κάποιες φορές, οι ήρωές του να στερούνται εκείνης της ιδιαίτερης οντολογικής βαρύτητας που απαιτείται για να σταθούν σ’ ένα έργο ξεχωριστό, μπορεί ο ίδιος ο συγγραφέας να εμμένει σε γνώριμες καταστάσεις του λογοτεχνικού παρελθόντος του, όμως και μόνο η τόλμη του και η επιθυμία του να εκθέσει και να εκτεθεί, σε συνδυασμό με την «έλλειψη εαυτού» που χαρακτηρίζει μεγάλο μέρος της σημερινής λογοτεχνίας μας, καθιστούν τον Χουβαρδά αξιοσημείωτο λογοτέχνη, και τα βιβλία του ενδιαφέροντα, ειλικρινή και συγκινητικά.

* Ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΓΟΥΤΑΣ είναι συγγραφέας. Τελευταίο βιβλίο του, η συλλογή με νουβέλες «Μποέμ και Ρικάρντο» (εκδ. Κέδρος).

Στην κεντρική εικόνα: Πίνακας του αργεντίνου © Eduardo Newark.


xouvardasΑυτά που δεν πρέπει να ομολογήσεις
ΙΓΝΑΤΗΣ ΧΟΥΒΑΡΔΑΣ 
ΝΗΣΙΔΕΣ 2020
Σελ. 166, τιμή εκδότη €8,50

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΙΓΝΑΤΗ ΧΟΥΒΑΡΔΑ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Όχι δεν χωριζόμαστε» του Γιώργου Στόγια (κριτική) – Ενίοτε συμβαίνουν «ατυχήματα»

«Όχι δεν χωριζόμαστε» του Γιώργου Στόγια (κριτική) – Ενίοτε συμβαίνουν «ατυχήματα»

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Στόγια «Όχι δεν χωριζόμαστε» (εκδ. Μελάνι). Κεντρική εικόνα: © Tegan Mierle (Unsplash).

Γράφει ο Νίκος Σαλτερής

Ο Γιώργος Στόγιας, γεννημένος στην Αθήνα (1973) σπούδασε στην Κρήτη και στη...

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

Για το μυθιστόρημα του Λύο Καλοβυρνά «Όλες μας» (εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: © Diego San / Unsplash.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Γυναικοκτο...

«Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» του Ξενοφώντα Κοντιάδη (κριτική) – Μυθιστορηματική και συναισθηματική προσέγγιση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του

«Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» του Ξενοφώντα Κοντιάδη (κριτική) – Μυθιστορηματική και συναισθηματική προσέγγιση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του

Για το μυθιστόρημα του Ξενοφώντα Κοντιάδη «Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» (εκδ. Τόπος). Στην κεντρική εικόνα, ο Νίκος Μπελογιάννης. 

Γράφει ο Γιώργος Σιακαντάρης

Τι άνθρωποι ήταν αυτοί που μετά την ήττα του ΚΚΕ κα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Στο σπίτι των ονείρων» της Κάρμεν Μαρία Ματσάδο (κριτική) – Γιατί μια κουίρ γυναίκα παραμένει σε μια κακοποιητική σχέση;

«Στο σπίτι των ονείρων» της Κάρμεν Μαρία Ματσάδο (κριτική) – Γιατί μια κουίρ γυναίκα παραμένει σε μια κακοποιητική σχέση;

Για το βιβλίο της Κάρμεν Μαρία Ματσάδο «Στο σπίτι των ονείρων»  (μτφρ. Άγγελος Αγγελίδης, Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα, πλάνο από την ταινία Ταρ, του Τοντ Φιλντ, όπου μεταξύ άλλων παρουσιάζεται μια κακοποιητική σχέση ανάμεσα σε δύο γυναίκες.

Γράφει η ...

Άνα Μαρία Σούα: «Η ζωή είναι τρελή, παράλογη, κωμική και τραγική – το ίδιο και οι ιστορίες μου!»

Άνα Μαρία Σούα: «Η ζωή είναι τρελή, παράλογη, κωμική και τραγική – το ίδιο και οι ιστορίες μου!»

Συνέντευξη με την Αργεντινή συγγραφέα Άνα Μαρία Σούα [Ana María Shua], με αφορμή την ανθολογία διηγημάτων της «Σκυλίσια ζωή και άλλες ακροβασίες» (μτφρ. Άννα Βερροιοπούλου, εκδ. Βακχικόν). Η συγγραφέας θα βρεθεί στην Αθήνα τις επόμενες μέρες, καλεσμένη του 15ου Φεστιβάλ ΛΕΑ.

Συνέ...

1ο Φεστιβάλ Διά-δραση στα Ιωάννινα – Τι σημαίνει η σιωπή στην εποχή των θορύβων;

1ο Φεστιβάλ Διά-δραση στα Ιωάννινα – Τι σημαίνει η σιωπή στην εποχή των θορύβων;

Το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Ιωαννιτών διοργανώνει το 1ο Φεστιβάλ «Διά-δραση» από τις 15 έως τις 17 Ιουνίου, με θέμα των συζητήσεων και των καλλιτεχνικών δράσεων τη σιωπή.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Λογοτεχνία, έμφυλες ταυτότητες, πατριαρχία, φεμινιστικό κίνημα, γυναικεία γραφή. Αμάντα Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ*, Λύο Καλοβυρνάς φωτίζουν όψεις ενός ζητήματος που μας αφορά περισσότερο απ΄ όσο ίσως πιστεύουμε, ενώ ακολουθεί επιλογή βιβλίων ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας από τις πρόσφατες ...

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ