adelfiko 2

Για το μυθιστόρημα της Βάσιας Τζανακάρη «Αδελφικό» (εκδ. Μεταίχμιο). Φωτογραφία: Η Λίλη Παπαγιάννη από την «Εκδρομή» (1966), σε σκηνοθεσία Τάκη Κανελλόπουλου.

Του Διονύση Μαρίνου

Για κάποια άλλα κουρέλια του παλιού καλού καιρού, όλα άρχισαν από τότε που ο κρετίνος ο Πέρι Κόμο τραγούδησε την Γκλεντόρα. Όλα όσα ακολούθησαν είναι πια Ιστορία. Στην τωρινή ιστορία, αυτή της Βάσιας Τζανακάρη, όλα ξεκίνησαν τη μέρα που πέθανε ο Ντέιβιντ Μπόουι. Σαν να λέμε: στις 10 Ιανουαρίου 2016, αφού πρέπει να τοποθετηθεί κάπου συγκεκριμένα αυτός ο διάτανος που λέγεται πλοκή και, πρέπει, διότι αυτός ο Ντέιβιντ πολύ πριν πει το προφητικό “Lazarus” είχε πει το “Absolute Beginners” και τώρα αρχίζει η ιστορία…

Οι αρχάριοι στο μυθιστόρημα της Τζανακάρη Αδελφικό (εκδ. Μεταίχμιο) είναι η Μάρω και ο Μελισσινός (περισσότερο από τον Γιώργο). Αρχάριοι στον έρωτα, αρχάριοι στο να διευθετήσουν μέσα τους ανοιχτές πληγές, αρχάριοι να δεχθούν πως η ζωή παρασέρνει, σπρώχνει, λακτίζει, σε βρίσκει στα γεμάτα, εκεί που πονάς περισσότερο, εκεί που έχασες τα πιο πολλά, κι εσύ πρέπει να σταθείς όρθιος για να πεις «φεύγω». Αποδημητικά πουλιά και οι δυο τους, κάνουν ένα εσωτερικό ταξίδι που τους οδηγεί, τελικά, στο Αδελφικό, ένα χωριό των Σερρών.

Αρχάριοι στον έρωτα, αρχάριοι στο να διευθετήσουν μέσα τους ανοιχτές πληγές, αρχάριοι να δεχθούν πως η ζωή παρασέρνει, σπρώχνει, λακτίζει, σε βρίσκει στα γεμάτα, εκεί που πονάς περισσότερο, εκεί που έχασες τα πιο πολλά, κι εσύ πρέπει να σταθείς όρθιος για να πεις «φεύγω».

Η Μάρω, η κεντρική ηρωίδα, ακριβώς τη μέρα που πεθαίνει ο Μπόουι βάζει κατά λάθος φωτιά στο σπίτι που έμενε στην Αθήνα. Μαζεύει το μωρό της –ναι, έχει μωρό χωρίς πατέρα– και πηγαίνει εκεί από όπου ξεκίνησε την πορεία της: Αδελφικό, Θεσσαλονίκη για σπουδές, Αθήνα για δουλειά ως διορθώτρια σε εφημερίδα και τώρα ξανά Αδελφικό για να συγκολλήσει τα κομμάτια της.

Ο Μελισσινός θα μπορούσε να γίνει καλλιτέχνης, γεννήθηκε άλλωστε σε ένα σπίτι όπου η τέχνη ήταν καθημερινή τροφή, του αρέσει ο κινηματογράφος, αλλά, να, που η ζωή τα φέρνει πάντα αλλιώς. Γίνεται χειρουργός και η μοίρα επεμβαίνει δραστικά και σ’ αυτόν, αφού εξαιτίας του χάνεται ένας ασθενής του. Το βάρος των τύψεων τον οδηγεί κι αυτόν στο Αδελφικό. Το παραμυθένιο χωριό με τους λωτούς που αν τους φας –για δες κάτι πράγματα– μπορεί και να ξεχάσεις ό,τι σε βασανίζει. Όμως, αυτό είναι μια άλλη παραμυθία, ενώ ιστορία είναι ότι αυτά τα δύο παιδιά που έχουν ζήσει παράλληλες ζωές και τους ενώνουν πολλά περισσότερα από όσα νομίζουν, με κάποιο συμπαντικό τρόπο θα κουμπώσουν τις απουσίες τους.

Ο Μελισσινός την ήξερε τη Μάρω πριν η Μάρω μάθει τον Μελισσινό. Την ήξερε, την έβλεπε στη Θεσσαλονίκη, καιγόταν να της μιλήσει, αλλά δεν το έκανε ποτέ. Καμιά φορά ζεις με το «τι θα συνέβαινε αν…». Δεν συνέβη τότε, έγινε τώρα υπό άλλες συνθήκες. Τώρα που οι ματαιώσεις έχουν πάρει το πάνω χέρι στη ζωή και των δυο τους. Τώρα που σας τους ξέβρασε η δεκαετία του ’90 σε μια άλλη εποχή, ολότελα ξένη, κι αυτοί οι δύο μοιάζουν σαν απολιθώματα, σαν προνεωτερικά όντα σε έναν κόσμο που αλλάζει, αλλά που οι ίδιοι επιμένουν διά της μνήμης να κρατήσουν τα σημάδια του παλιού κόσμου. Είναι παλιοκαιρίτες οι Μάρω και ο Μελισσινός. Δυο ρομαντικοί ενός άλλου καιρού. Γι’ αυτό και το μυθιστόρημα μυρίζει 90’s: μουσικές, ντύσιμο, τροπισμός, νες καφέ, Ντορέ, Berlin, πάρτι, μπαρ, κινηματογράφος, ατάκες από βιβλία.

Είναι από εκείνα τα μυθιστορήματα που πρώτα τα έχεις ζήσει κι ύστερα τα διαβάζεις ή αν δεν τα έχεις ζήσει, τα διαβάζεις σαν να ζεις.

Και δεν είναι που αναστήθηκε ο Τουταγχαμών και περπατάει στο σήμερα σαν ζόμπι. Δεν είναι αυτό που κάνει η Τζανακάρη και όσοι έχουμε ζήσει τη δεκαετία του ’90 και σαν ψάρια έξω από το νερό τώρα αναζητούμε μια σταθερά, κι ας ξέρουμε, πολύ καλά πως δεν θα τη βρούμε. Το τελευταίο οχυρό ήταν ο Μπόουι κι αυτός έφυγε κι από εκεί ξεκινούν όλα.

Το Αδελφικό είναι και ένα εν εξελίξει θεατρικό ενός πρόωρα χαμένου ποιητή από τις Σέρρες, τα χειρόγραφα του οποίου (ποιήματα, σπαράγματα σκέψεων και ένα θεατρικό) περιέρχονται στην κατοχή της Μάρως και του Μελισσινού κι αυτό τους ενώνει ακόμη περισσότερο.

vasia
Η Βάσια Τζανακάρη γεννήθηκε στις Σέρρες το 1980. Σπούδασε αγγλική φιλολογία στη Θεσσαλονίκη και μετάφραση-μεταφρασεολογία στην Αθήνα. Με το πρώτο της βιβλίο 11 Μικροί φόνοι, ιστορίες εμπνευσμένες από τραγούδια του Nick Cave (2008) ήταν υποψήφια για το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα του περιοδικού Διαβάζω. Ακολούθησε το μυθιστόρημα Τζόνι και Λούλου (2011), ένα βιβλίο για παιδιά (Ένα δώρο για τον Τζελόζο, 2013) και η συλλογή διηγημάτων Η καρέκλα του κυρίου Έκτορα (2014), όλα από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Διηγήματά της έχουν δημοσιευτεί σε συλλογικούς τόμους, λογοτεχνικά περιοδικά και στο διαδίκτυο. Ζει στην Αθήνα και εργάζεται ως μεταφράστρια, έχοντας μεταφράσει Virginia Woolf (βραβείο Εταιρείας Ελλήνων Μεταφραστών Λογοτεχνίας για το Ένα δικό της δωμάτιο), Ian Rankin, Stuart Neville, Shirley Jackson, Emily St. John Mandel κ.ά.


 

Μα, άλλωστε, οι απώλειες εν γένει είναι ο τρίτος βασικός πρωταγωνιστής αυτού του μυθιστορήματος. Η χαμένη δεκαετία του ’90, ο χαμένος αδελφός της Μάρως, ο αγαπημένος της Βασίλης, ο χαμένος ασθενής του Μελισσινού, οι χαμένες και άδοξες σχέσεις, η μνήμη που φθίνει ή που πρέπει να ανασταλεί (να θυμάσαι ξεχνώντας), η χαμένη αθωότητα της γυναίκας μέσω της μητρότητας, οι τόποι που περπάτησαν οι ήρωες και αλλάζουν και χάνονται.

Το Αδελφικό είναι ένας πραγματικός τόπος, αλλά και ένας επινοημένος τόπος για τη Μάρω και τον Μελισσινό. Είναι μια νέα τοποθεσία στον εσωτερικό τους χάρτη. Μακριά από όλους και από όλα, σαν ένα στοίχημα αν μπορούν να περπατήσουν μαζί γνωρίζοντας πως πάντα θα φεύγουν, πάντα θα αποκοιμιούνται μόνοι, πάντα θα είναι αρχάριοι στη ζωή.

Το Αδελφικό είναι μια μπαλάντα για τα χαμένα, ένα τραγούδι για τα αποδημητικά πουλιά. Είναι από εκείνα τα μυθιστορήματα που πρώτα τα έχεις ζήσει κι ύστερα τα διαβάζεις ή αν δεν τα έχεις ζήσει, τα διαβάζεις σαν να ζεις. Επομένως, αν μπορεί να προσφέρει κάτι το παρόν κείμενο είναι η εξής συμβουλή: η κάθε λέξη σ’ αυτό το μυθιστόρημα, ιδιαιτέρως οι εσωτερικοί μονόλογοι της Μάρως, είναι ζωντανά στοιχεία και ως τέτοια πρέπει να διαβαστούν. Έστω και στη μυθοπλαστική συνθήκη τους.

Τυπικά, το μυθιστόρημα διατρέχει μια διφωνία. Στο ένα κεφάλαιο τη σκυτάλη της αφήγησης κρατάει η Μάρω, στο επόμενο ο Μελισσινός. Κάποια στιγμή, όμως, αυτές οι δύο φωνές, καίτοι δεν θα ενωθούν, θα συναντηθούν, με αποτέλεσμα να συνυπάρξουν σε αρκετές υπο-πλοκές, σαν παραπόταμοι που θα τους οδηγήσουν στη θάλασσα. Εκεί όπου είτε αποδέχεσαι όσα χάθηκαν και σώζεσαι κάπως είτε δεν αντέχεις και πνίγεσαι.

Αυτό είναι ένα μυθιστόρημα ωριμότητας για την Τζανακάρη. Ενδεχόμενως, ένα μυθιστόρημα όπου μπορεί να πατάει και κόκκινες περιοχές δίχως να καίγεται. Αντιθέτως, φανερώνει μια εξαιρετική επιδεξιότητα στο να αποφεύγει μελοδραματισμούς, να ελέγχει το υλικό της και να μην το αφήνει να εκτραπεί σε κάποια άγονη παρελθοντολαγνεία. Στο μεταξύ: όταν διαβάσετε και την τελευταία λέξη του μυθιστορήματος δοκιμάστε να ακούσετε ξανά το “Absolute Beginners”. Θα είναι ιαματικό το νέο άκουσμα. Διότι θα το ακούσετε έχοντας στο μυαλό τη Μάρω και τον Μελισσινό. Κι αυτή είναι η δεύτερη συμβουλή που έχει να προσφέρει αυτό το κείμενο.

* Ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΜΑΡΙΝΟΣ είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας. Τελευταίο βιβλίο του, η ποιητική συλλογή «Ποτέ πια εμείς» (εκδ. Μελάνι).


tzanakari Αδελφικό
ΒΑΣΙΑ ΤΖΑΝΑΚΑΡΗ
ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ 2020
Σελ. 272, τιμή εκδότη €15,50

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΒΑΣΙΑΣ ΤΖΑΝΑΚΑΡΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Λοιμός» του Αντρέα Φραγκιά – Γιατί να τον διαβάσει ο αναγνώστης του 21ου αιώνα;

«Λοιμός» του Αντρέα Φραγκιά – Γιατί να τον διαβάσει ο αναγνώστης του 21ου αιώνα;

Το μυθιστόρημα του Αντρέα Φραγκιά «Λοιμός» και ο αναγνώστης του 21ου αιώνα. Το μυθιστόρημα κυκλοφόρησε ξανά πριν από λίγο καιρό από τις εκδόσεις Ποταμός.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το ερώτημα του τίτλου δεν είναι πυροτέχνημα. Όταν ένα βιβλίο...

«Συνθετική ορμόνη» της Κατερίνας Ι. Παπαντωνίου (κριτική) – Η γυναικεία γραφή ως πράξη αντίστασης ενάντια στην αποσιώπηση

«Συνθετική ορμόνη» της Κατερίνας Ι. Παπαντωνίου (κριτική) – Η γυναικεία γραφή ως πράξη αντίστασης ενάντια στην αποσιώπηση

Για το μυθιστόρημα της Κατερίνας Ι. Παπαντωνίου «Συνθετική ορμόνη» (εκδ. Καστανιώτη).

Γράφει η Νατάσσα Ρεμούνδου-Χάουλι

Η ...

Γιώτα Ιωαννίδου «Coffee time», Λεύκη Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα»: Με πυξίδα τον έρωτα και την ιστορία

Γιώτα Ιωαννίδου «Coffee time», Λεύκη Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα»: Με πυξίδα τον έρωτα και την ιστορία

Για τη νουβέλα της Γιώτας Ιωαννίδου «Coffee time» και τη συλλογή διηγημάτων της Λεύκης Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα» (εκδ. Βακχικόν).

Γράφει ο Παναγιώτης Γούτας

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Πώς έφτασε το Ιράν ως εδώ; – Διαβάσαμε το πολυσυλλεκτικό γκράφικ νόβελ «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία», σε επιμέλεια Μαρζάν Σατραπί

Πώς έφτασε το Ιράν ως εδώ; – Διαβάσαμε το πολυσυλλεκτικό γκράφικ νόβελ «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία», σε επιμέλεια Μαρζάν Σατραπί

Το συλλογικό graphic novel «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία» (μτφρ. Στεφανία Γεωργάκη, εκδ. Επόμενος Σταθμός), υπό τη διεύθυνση της Μαρζάν Σατραπί, μια πολυσυλλεκτική καταγραφή της κατάστασης στο Ιράν σήμερα, εστιάζει στην ασφυκτική ζωή των γυναικών, ενώ αναδεικνύει και άλλες πλευρές του θεοκρατικού καθεστώτος. ...

«Δάφνες και πικροδάφνες» των Κεχαΐδη/Χαβιαρά, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη

«Δάφνες και πικροδάφνες» των Κεχαΐδη/Χαβιαρά, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη

Η θρυλική πολιτική σάτιρα «Δάφνες και πικροδάφνες» των Κεχαΐδη/Χαβιαρά, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη, από το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Καλαμάτας.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός πως το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Καλαμάτας τιμά τ...

«Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» του Θεόδωρου Παπακώστα – Μιλώντας για την ιστορία και τη μυθολογία με μια φίλη στο ποτό σας

«Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» του Θεόδωρου Παπακώστα – Μιλώντας για την ιστορία και τη μυθολογία με μια φίλη στο ποτό σας

Για το δοκίμιο εκλαϊκευμένης ιστορίας του Θεόδωρου Παπακώστα «Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» (εκδ. Key Books).

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

Στο δοκίμιο του ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

Προδημοσιεύση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βρασίδα Καραλή «Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ» (μτφρ. Σοφία Τρουλλινού), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Petites Maisons. Μαζί, ένα πολύ προσωπικό βίντεο με τον συγγραφέα στο Σίδνεϊ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Φρήντριχ Ντύρρενματτ [Friedrich Dürrenmatt] «Η κοιλάδα της αταξίας» (σε νέα μτφρ. του Βασίλη Πατέρα, με επίμετρο της Πελαγίας Τσινάρη), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βραβευμένο θεατρικό του Γιώργου Μπουρονίκου «Με στέβια και αγαύη», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΖΕΝΙΕ: Συγγνώμη που θα ρωτήσω: Παιδιά δεν έχε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Ουγκό, Σταντάλ, Αν Μπροντέ, Αραγκόν και Αγκάθα Κρίστι: Πέντε κλασικά «τούβλα», πολυσέλιδα και βαριά, που στηρίζουν το μακρύ ελληνικό καλοκαίρι μας.

Γράφει η Φανή Χατζή

Πέντε χορταστικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, βαρι...

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα, φέρνουν ξανά στις πρ...

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας ξεδιπλώνονται, ο παραλογισμός εισβάλλει, οι «απλοί» άνθρωποι παλεύουν κόντρα στις εξελίξεις, τους Άλλους και τους ίδιους τους εαυτούς τους – αυτά και πολλά ακόμα συναντάμε σε οκτώ μυθιστορήματα από Έλληνες συγγραφείς που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ