luna park kentriki

Για το μυθιστόρημα της Σώτης Τριανταφύλλου «Το λούνα παρκ στο ιερό βουνό» (εκδ. Πατάκη).

Του Θόδωρου Σούμα

Το μυθιστόρημα Το λούνα παρκ στο ιερό βουνό (εκδ. Πατάκη) της Σώτης Τριανταφύλλου ζωγραφίζει την οικογένεια της πρωταγωνίστριας Ιρίνα. Ο χαρακτήρας που σκιαγραφεί πρωτίστως και ολοκληρωμένα είναι η ευαίσθητη κι ανήσυχη νεαρή Ιρίνα. Παρουσιάζονται, επίσης, διεξοδικά οι χαρακτήρες του πατέρα της, βαρύθυμου, διαφωνούντος και φυγόπονου εργάτη σαπωνοποιίας, των υπερενεργητικών μητέρας και γιαγιάς της, και του παππού, πρώην εξόριστου, που πέθανε εξουθενωμένος από την εξάντληση και τις κακουχίες που βίωσε στη Σιβηρία· καθώς και του αρχισυντάκτη της Ιρίνα στην εφημερίδα όπου εργάζεται, τα «Χρονικά της Σοβιετικής Γεωργίας». Σκιαγραφούνται, ακόμη, οι δύο εραστές της, ο ευαίσθητος, σκεπτικιστής και αντιφρονών Ίβανε, που γίνεται τελικά αεροπειρατής, και ο Κονστάντινε, κινηματογραφόφιλος ελεγκτής εναέριας κυκλοφορίας· έχουν, διόλου τυχαία, δραστηριότητες –τις αεροπορικές πτήσεις– συνδεδεμένες μεταξύ τους, ο δεύτερος επελέγη από την Ιρίνα αναφορικά με τον πρώτο.

Η πρωταγωνίστρια, η εικοσάχρονη μοναχοκόρη Ιρίνα Νόζατζε, που ζει στην Τυφλίδα της Γεωργίας, εργάζεται στις αρχές της δεκαετίας του 1980 ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα «Χρονικά της Σοβιετικής Ένωσης». Η νεαρή Ιρίνα έχει κοντά κομμένο ξανθό μαλλί, είναι αδυνατούλα, πεισματάρα και sui generis, έχει μεγάλη περιέργεια, καλή προαίρεση, εντιμότητα και ένα κράμα αγαθοσύνης, τόλμης, επιμονής και πρακτικής εξυπνάδας.

Η αφηγούμενη ιστορία, η μυθοπλασία του μυθιστορήματος ξεκινά περίπου το 1981, δυστυχώς η περεστρόικα και η γκλασνόστ θα καθυστερήσουν πολύ να έρθουν, το 1985, λίγο πριν την ολική κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού. 

Το πεζογράφημα είναι ανθρώπινο και συναισθηματικό, έχει έντονη, εκτός της ιστορικοπολιτικής διάστασης, και την προσωπική διάσταση, το πλάσιμο του χαρακτήρα της κεντρικής πρωταγωνίστριας Ιρίνα, που είναι πανταχού παρούσα, παρατηρεί και ερευνά την περιβάλλουσα πραγματικότητα, αναζητά την αλήθεια της, που το καθεστώς αποκρύβει επιμελώς από τους Γεωργιανούς πολίτες. Η αφηγούμενη ιστορία, η μυθοπλασία του μυθιστορήματος, ξεκινά περίπου το 1981, δυστυχώς η περεστρόικα και η γκλασνόστ θα καθυστερήσουν πολύ να έρθουν, το 1985, λίγο πριν την ολική κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού το 1989, εξαιτίας των εγγενών, εκρηκτικών αντιθέσεων, των αντιδημοκρατικών, πολιτικών αναχρονισμών και των κοινωνικοοικονομικών καθυστερήσεων. 

Επιλέγοντας τον δυτικό τρόπο ζωής

Η κεντρική ηρωίδα έχει τέσσερις φίλους, μεταξύ αυτών τον εραστή της, Ίβανε και μια κοπέλα. Οι τέσσερις, μορφωμένοι νέοι, σπουδαστές στον τομέα των τεχνών ή της δημοσιογραφίας, είναι αμφισβητίες, δεν βολεύονται στον παραδοσιακό γεωργιανό τρόπο ζωής στην κομμουνιστική Γεωργία, δορυφόρο-«Δημοκρατία» της ΕΣΔΔ. Προτιμούν, φαντασιώνονται και επιλέγουν τον δυτικό τρόπο ζωής, με πολλή μουσική ροκ, αντικουλτούρα, υπαρξιακή και πολιτική ανεξαρτησία, ελευθερία σκέψης και έκφρασης. Οι τέσσερις νεαροί είναι μορφωμένοι και καλλιεργημένοι, ανυπόταχτοι νέοι, ήτοι καλλιτέχνες και διανοούμενοι, γόνοι άνετα αποκατεστημένων αξιωματούχων με υψηλό κοινωνικό status· νέοι στραμμένοι προς τον πολιτισμό και τον τρόπο ζωής της δυτικής νεολαίας (δυτικότροπα περιοδικά και τραγούδια, ποκ, ροκ και τζαζ, ερωτική ελευθεριότητα, μπλουτζίν και μοντέρνες casual ενδυμασίες, αλκοόλ, κ.τ.λ.). Είναι πολύ αστείο το πόσο τρελά και ζοφερά ακούγονταν τα ονόματα των αγγλοαμερικάνικων συγκροτημάτων ροκ στους γεωργιανούς, κομματικούς κομμουνιστές: Στραγγαλιστές, Τα πιστόλια του σεξ, Τρέλα, Μαύρο Σάββατο, κ.ά.!

Το λούνα παρκ στο ιερό βουνό θυμίζει ως ένα βαθμό αστυνομικό μυθιστόρημα έρευνας, στο είδος του κοινωνικού αστυνομικού.

Για να ξεφύγουν από τους περιορισμούς της «στενής», στεγνής και κάπως στενόμυαλης κοινωνίας τους και την κομμουνιστική καταπίεση, αποπειρώνται να δραπετεύσουν στη δυτική Ευρώπη κάνοντας αεροπειρατεία ενός αεροπλάνου που πετάει για τη Μόσχα, με σκοπό να το προσγειώσουν στη νατοϊκή Τουρκία και από εκεί να περάσουν στη Δύση. Η αεροπειρατεία τους όμως, αποτυχαίνει, συλλαμβάνονται, δικάζονται με συνοπτικές, στημένες διαδικασίες σε μια δίκη–παρωδία και καταδικάζονται στην έσχατη των ποινών... Οι αρχές παρουσιάζουν την αεροπειρατεία τους σαν μια τρομερή, βίαιη τρομοκρατική πράξη, μολονότι οι φοιτητές έχουν χρησιμοποιήσει ψεύτικα πιστόλια του κολυμβητηρίου που σημαίνουν την εκκίνηση στις κούρσες. Η ήπια αεροπειρατεία, όμως, λόγω της σκληρότατης, αδυσώπητης αντίδρασης του κράτους, από φάρσα μετατρέπεται σε αιματηρή σφαγή με πλήθος θυμάτων...

Η Ιρίνα δημοσιογράφος και πρώην φίλη τους, ξεκινά την περιπέτεια της λαβυρινθώδους, θαρραλέας αναζήτησης της αλήθειας της αεροπειρατείας και της καταδίκης των τεσσάρων νέων... Στην αρχή συναντά τους γονείς τους, που είναι εύποροι, έχουν καλή θέση στην ιεραρχία της κοινωνίας και ανήκουν στο ΚΚ Γεωργίας. Η έρευνα γίνεται για την Ιρίνα έμμονη ιδέα, μια εμμονή που οι στόχοι της δεν μπορούν να πραγματωθούν.

soti

Η Σώτη Τριανταφύλλου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1957. Σπούδασε στο Φαρμακευτικό Τμήμα της Φυσικομαθηματικής και στο Γαλλικό Τμήμα της Φιλοσοφικής του ΕΚΠΑ. Είναι διδάκτωρ στην Αμερικανική Ιστορία και στην Ιστορία των πόλεων. Έχει κάνει μεταδιδακτορικές σπουδές στη φιλοσοφία των μαθηματικών και στις διεθνείς σχέσεις. Έχει εκδώσει δεκατρία μυθιστορήματα, πέντε νουβέλες, δοκίμια και διηγήματα. Μεταφράζει από τέσσερις γλώσσες και αρθρογραφεί στον Τύπο.

 

Το λούνα παρκ στο ιερό βουνό θυμίζει ως ένα βαθμό αστυνομικό μυθιστόρημα έρευνας, στο είδος του κοινωνικού αστυνομικού. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που, για άλλη μια φορά στο λογοτεχνικό έργο της Σώτης Τριανταφύλλου, έχει ένα ιστορικό υπόβαθρο επάνω στο οποίο κινούνται τα μυθοπλαστικά πρόσωπά της. Οι χαρακτήρες που πλάθει, οι κεντρικοί ήρωές της δεν είναι ιστορικά πρόσωπα αλλά μυθιστορηματικά.

Το εν λόγω μυθιστόρημα είναι το τρίτο μιας άτυπης τετραλογίας για τη ζωή στην ΕΣΣΔ. Τα προηγούμενα δύο μυθιστορήματα της σοβιετικής τετραλογίας ήταν το Εργοστάσιο των μολυβιών (2000) και Οι σπάνιες γαίες (2013). Η Σώτη Τριανταφύλλου, τελευταία, έγραψε επίσης άλλο ένα πολύ ενδιαφέρον μυθιστόρημα που ξετυλίγεται στην εποχή του Κρόμγουελ στην Αγγλία: Το τέλος του κόσμου σε αγγλικό κήπο (2017), και το οποίο βραβεύτηκε με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας.

Μελέτη της σοβιετικής κοινωνίας

Το λούνα παρκ στο ιερό βουνό είναι διαυγές, ακριβές, διεισδυτικό, ρεαλιστικό και κριτικό. Αποτελεί έναν οξυδερκή κοινωνικό σχολιασμό και μια αμερόληπτη, κριτική μελέτη της σοβιετικής γεωργιανής κοινωνίας. Παρουσιάζει και αποκαλύπτει με ευθυκρισία, χωρίς φόβο και πάθος, πολλά και διάφορα τρωτά, μειονεκτήματα και δεινά της σοβιετικής Γεωργίας και της ΕΣΣΔ. Φτάνει μέχρι την καθοριστική εποχή της γκλασνόστ, της «διαφάνειας» του Γκορμπατσόφ, στη Σοβιετική Ένωση και τη Γεωργία. Το μυθιστόρημα επικρίνει το σοβιετικό, αυταρχικό, διεφθαρμένο και δικτατορικό καθεστώς, όχι όμως τον συμπαθητικό και ζωντανό γεωργιανό λαό, τα ήθη, τις ιδιαίτερες συνήθειες και τη ροπή του προς το γλέντι. Η συγγραφέας υιοθετεί την οπτική γωνία της πλουραλιστικής, φιλελεύθερης, ευρωπαϊκής δημοκρατίας ανοιχτών οριζόντων και ελεύθερης σκέψης κι έκφρασης.

Κλείνοντας, δεν μπορώ να αντισταθώ στον πειρασμό να αντιγράψω μερικές σκέψεις της Ιρίνα:

«Όταν πήγαινα –πηγαίναμε– στο γυμνάσιο, είχαμε κατεβεί με το σχολείο στην πλατεία Λένιν και διαμαρτυρόμασταν γιατί ο Μπρέζνιεφ ήθελε να διδασκόμαστε όλα τα μαθήματα στα ρώσικα· να μαθαίνουμε γεωργιανά όπως μαθαίνει κανείς μια ξένη γλώσσα: δυο ώρες την εβδομάδα. Αλλά μόλις άρχισε να μαζεύεται κόσμος στη Ρουστάβελι, ήρθε κάποιος αξιωματούχος από τη Μόσχα και μίλησε στους διαδηλωτές: “Λοιπόν, σύντροφοι” είπε “αν έχετε αντίρρηση, δεν πειράζει... Μια ιδέα ήταν... Κανείς δεν θέλει να σας ρωσοποιήσει· μην ανησυχείτε”. Ύστερα είπε πως η Σοβιετική Ένωση έχτισε τον σοσιαλισμό και διαμόρφωσε το νέο είδος ανθρώπου κι ότι πριν απ' το 1924 εμείς οι Γεωργιανοί μέναμε σε τσαντίρια και βάζαμε ψείρες στα φυλαχτά· τις έφτιαχναν οι γριές για να κρατάνε τους καλικάντζαρους σε απόσταση. Διαλυθήκαμε ησύχως και γυρίσαμε στα σπίτια μας προτού τελειώσει η ομιλία».

* Ο ΘΟΔΩΡΟΣ ΣΟΥΜΑΣ είναι συγγραφέας και κριτικός κινηματογράφου. Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Το ημερολόγιο ενός αδέξιου εραστή» (εκδ. Βακχικόν).


sotiΤο λούνα παρκ στο ιερό βουνό
Σώτη Τριανταφύλλου
Πατάκης 2019
Σελ. 352, τιμή εκδότη €16,60 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΣΩΤΗΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

Για το μυθιστόρημα του Νίκου Μάντζιου «Η λίμπιντο των αγγέλων» (εκδ. Γραφή).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Για μας τους κριτικούς δεν πρέπει να παίζει ρόλο το όνομα του συγγραφέα: αν είναι γνωστός με περγαμηνές στο ενεργητικό του, δεν σημαίνει ...

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

Για το μυθιστόρημα του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη «Ένα κομμάτι χαρτί» (εκδ. Αλεξάνδρεια). Κεντρική εικόνα: © Roman Kraft (Unsplash). 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Το μόνο που αλλάζει είναι το παρελθόν, όλες οι άλλ...

«Η φωνή της» (κριτική) – Πενήντα τρεις γυναίκες γράφουν για την έμφυλη βία

«Η φωνή της» (κριτική) – Πενήντα τρεις γυναίκες γράφουν για την έμφυλη βία

Για το συλλογικό έργο «Η φωνή της» (εκδ. Καστανιώτη). Κεντρική εικόνα: © Oscar Keys (Unsplash). 

Γράφει η Ιωάννα Σπηλιοπούλου

Πενήντα τρεις γράφουσες, μέλη του Δικτύου γυναικών συγγραφέων κατά της ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Οι έξι συγγραφείς που επιλεχτήκαν από την κριτική επιτροπή «παρουσιάζουν έργα εντυπωσιακής δομής». Ανάμεσά τους βρίσκονται δύο πρωτοεμφανιζόμενοι πεζογράφοι. Στη φωτογραφία, η υποψήφια Σάρα Μπερνστάιν [Sarah Bernstein].

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

Τέσσερις εκδόσεις για τη μελέτη, το σήμερα και το άλλοτε της Αθήνας. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Διονυσίας Αλεξιάδου, από το λεύκωμα των εκδόσεων Καπόν «Η Αθήνα στον καιρό της πανδημίας».

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

03 Σεπτεμβρίου 2023 ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

23 σημαντικές εκδηλώσεις στο πλαίσιο του 51ου Φεστιβάλ Βιβλίου στο Πεδίον του Άρεως

Πρόγραμα σημαντικών εκδηλώσεων στην Κεντρική Σκηνή «Μελίνα Μερκούρη» στη διάρκεια όλων των ημερών του 51ου Φεστιβάλ Βιβλίου στο Πεδίον του Άρεως. Επιμέλεια: Book Press

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ