luna park kentriki

Για το μυθιστόρημα της Σώτης Τριανταφύλλου «Το λούνα παρκ στο ιερό βουνό» (εκδ. Πατάκη).

Του Θόδωρου Σούμα

Το μυθιστόρημα Το λούνα παρκ στο ιερό βουνό (εκδ. Πατάκη) της Σώτης Τριανταφύλλου ζωγραφίζει την οικογένεια της πρωταγωνίστριας Ιρίνα. Ο χαρακτήρας που σκιαγραφεί πρωτίστως και ολοκληρωμένα είναι η ευαίσθητη κι ανήσυχη νεαρή Ιρίνα. Παρουσιάζονται, επίσης, διεξοδικά οι χαρακτήρες του πατέρα της, βαρύθυμου, διαφωνούντος και φυγόπονου εργάτη σαπωνοποιίας, των υπερενεργητικών μητέρας και γιαγιάς της, και του παππού, πρώην εξόριστου, που πέθανε εξουθενωμένος από την εξάντληση και τις κακουχίες που βίωσε στη Σιβηρία· καθώς και του αρχισυντάκτη της Ιρίνα στην εφημερίδα όπου εργάζεται, τα «Χρονικά της Σοβιετικής Γεωργίας». Σκιαγραφούνται, ακόμη, οι δύο εραστές της, ο ευαίσθητος, σκεπτικιστής και αντιφρονών Ίβανε, που γίνεται τελικά αεροπειρατής, και ο Κονστάντινε, κινηματογραφόφιλος ελεγκτής εναέριας κυκλοφορίας· έχουν, διόλου τυχαία, δραστηριότητες –τις αεροπορικές πτήσεις– συνδεδεμένες μεταξύ τους, ο δεύτερος επελέγη από την Ιρίνα αναφορικά με τον πρώτο.

Η πρωταγωνίστρια, η εικοσάχρονη μοναχοκόρη Ιρίνα Νόζατζε, που ζει στην Τυφλίδα της Γεωργίας, εργάζεται στις αρχές της δεκαετίας του 1980 ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα «Χρονικά της Σοβιετικής Ένωσης». Η νεαρή Ιρίνα έχει κοντά κομμένο ξανθό μαλλί, είναι αδυνατούλα, πεισματάρα και sui generis, έχει μεγάλη περιέργεια, καλή προαίρεση, εντιμότητα και ένα κράμα αγαθοσύνης, τόλμης, επιμονής και πρακτικής εξυπνάδας.

Η αφηγούμενη ιστορία, η μυθοπλασία του μυθιστορήματος ξεκινά περίπου το 1981, δυστυχώς η περεστρόικα και η γκλασνόστ θα καθυστερήσουν πολύ να έρθουν, το 1985, λίγο πριν την ολική κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού. 

Το πεζογράφημα είναι ανθρώπινο και συναισθηματικό, έχει έντονη, εκτός της ιστορικοπολιτικής διάστασης, και την προσωπική διάσταση, το πλάσιμο του χαρακτήρα της κεντρικής πρωταγωνίστριας Ιρίνα, που είναι πανταχού παρούσα, παρατηρεί και ερευνά την περιβάλλουσα πραγματικότητα, αναζητά την αλήθεια της, που το καθεστώς αποκρύβει επιμελώς από τους Γεωργιανούς πολίτες. Η αφηγούμενη ιστορία, η μυθοπλασία του μυθιστορήματος, ξεκινά περίπου το 1981, δυστυχώς η περεστρόικα και η γκλασνόστ θα καθυστερήσουν πολύ να έρθουν, το 1985, λίγο πριν την ολική κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού το 1989, εξαιτίας των εγγενών, εκρηκτικών αντιθέσεων, των αντιδημοκρατικών, πολιτικών αναχρονισμών και των κοινωνικοοικονομικών καθυστερήσεων. 

Επιλέγοντας τον δυτικό τρόπο ζωής

Η κεντρική ηρωίδα έχει τέσσερις φίλους, μεταξύ αυτών τον εραστή της, Ίβανε και μια κοπέλα. Οι τέσσερις, μορφωμένοι νέοι, σπουδαστές στον τομέα των τεχνών ή της δημοσιογραφίας, είναι αμφισβητίες, δεν βολεύονται στον παραδοσιακό γεωργιανό τρόπο ζωής στην κομμουνιστική Γεωργία, δορυφόρο-«Δημοκρατία» της ΕΣΔΔ. Προτιμούν, φαντασιώνονται και επιλέγουν τον δυτικό τρόπο ζωής, με πολλή μουσική ροκ, αντικουλτούρα, υπαρξιακή και πολιτική ανεξαρτησία, ελευθερία σκέψης και έκφρασης. Οι τέσσερις νεαροί είναι μορφωμένοι και καλλιεργημένοι, ανυπόταχτοι νέοι, ήτοι καλλιτέχνες και διανοούμενοι, γόνοι άνετα αποκατεστημένων αξιωματούχων με υψηλό κοινωνικό status· νέοι στραμμένοι προς τον πολιτισμό και τον τρόπο ζωής της δυτικής νεολαίας (δυτικότροπα περιοδικά και τραγούδια, ποκ, ροκ και τζαζ, ερωτική ελευθεριότητα, μπλουτζίν και μοντέρνες casual ενδυμασίες, αλκοόλ, κ.τ.λ.). Είναι πολύ αστείο το πόσο τρελά και ζοφερά ακούγονταν τα ονόματα των αγγλοαμερικάνικων συγκροτημάτων ροκ στους γεωργιανούς, κομματικούς κομμουνιστές: Στραγγαλιστές, Τα πιστόλια του σεξ, Τρέλα, Μαύρο Σάββατο, κ.ά.!

Το λούνα παρκ στο ιερό βουνό θυμίζει ως ένα βαθμό αστυνομικό μυθιστόρημα έρευνας, στο είδος του κοινωνικού αστυνομικού.

Για να ξεφύγουν από τους περιορισμούς της «στενής», στεγνής και κάπως στενόμυαλης κοινωνίας τους και την κομμουνιστική καταπίεση, αποπειρώνται να δραπετεύσουν στη δυτική Ευρώπη κάνοντας αεροπειρατεία ενός αεροπλάνου που πετάει για τη Μόσχα, με σκοπό να το προσγειώσουν στη νατοϊκή Τουρκία και από εκεί να περάσουν στη Δύση. Η αεροπειρατεία τους όμως, αποτυχαίνει, συλλαμβάνονται, δικάζονται με συνοπτικές, στημένες διαδικασίες σε μια δίκη–παρωδία και καταδικάζονται στην έσχατη των ποινών... Οι αρχές παρουσιάζουν την αεροπειρατεία τους σαν μια τρομερή, βίαιη τρομοκρατική πράξη, μολονότι οι φοιτητές έχουν χρησιμοποιήσει ψεύτικα πιστόλια του κολυμβητηρίου που σημαίνουν την εκκίνηση στις κούρσες. Η ήπια αεροπειρατεία, όμως, λόγω της σκληρότατης, αδυσώπητης αντίδρασης του κράτους, από φάρσα μετατρέπεται σε αιματηρή σφαγή με πλήθος θυμάτων...

Η Ιρίνα δημοσιογράφος και πρώην φίλη τους, ξεκινά την περιπέτεια της λαβυρινθώδους, θαρραλέας αναζήτησης της αλήθειας της αεροπειρατείας και της καταδίκης των τεσσάρων νέων... Στην αρχή συναντά τους γονείς τους, που είναι εύποροι, έχουν καλή θέση στην ιεραρχία της κοινωνίας και ανήκουν στο ΚΚ Γεωργίας. Η έρευνα γίνεται για την Ιρίνα έμμονη ιδέα, μια εμμονή που οι στόχοι της δεν μπορούν να πραγματωθούν.

soti

Η Σώτη Τριανταφύλλου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1957. Σπούδασε στο Φαρμακευτικό Τμήμα της Φυσικομαθηματικής και στο Γαλλικό Τμήμα της Φιλοσοφικής του ΕΚΠΑ. Είναι διδάκτωρ στην Αμερικανική Ιστορία και στην Ιστορία των πόλεων. Έχει κάνει μεταδιδακτορικές σπουδές στη φιλοσοφία των μαθηματικών και στις διεθνείς σχέσεις. Έχει εκδώσει δεκατρία μυθιστορήματα, πέντε νουβέλες, δοκίμια και διηγήματα. Μεταφράζει από τέσσερις γλώσσες και αρθρογραφεί στον Τύπο.

 

Το λούνα παρκ στο ιερό βουνό θυμίζει ως ένα βαθμό αστυνομικό μυθιστόρημα έρευνας, στο είδος του κοινωνικού αστυνομικού. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που, για άλλη μια φορά στο λογοτεχνικό έργο της Σώτης Τριανταφύλλου, έχει ένα ιστορικό υπόβαθρο επάνω στο οποίο κινούνται τα μυθοπλαστικά πρόσωπά της. Οι χαρακτήρες που πλάθει, οι κεντρικοί ήρωές της δεν είναι ιστορικά πρόσωπα αλλά μυθιστορηματικά.

Το εν λόγω μυθιστόρημα είναι το τρίτο μιας άτυπης τετραλογίας για τη ζωή στην ΕΣΣΔ. Τα προηγούμενα δύο μυθιστορήματα της σοβιετικής τετραλογίας ήταν το Εργοστάσιο των μολυβιών (2000) και Οι σπάνιες γαίες (2013). Η Σώτη Τριανταφύλλου, τελευταία, έγραψε επίσης άλλο ένα πολύ ενδιαφέρον μυθιστόρημα που ξετυλίγεται στην εποχή του Κρόμγουελ στην Αγγλία: Το τέλος του κόσμου σε αγγλικό κήπο (2017), και το οποίο βραβεύτηκε με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας.

Μελέτη της σοβιετικής κοινωνίας

Το λούνα παρκ στο ιερό βουνό είναι διαυγές, ακριβές, διεισδυτικό, ρεαλιστικό και κριτικό. Αποτελεί έναν οξυδερκή κοινωνικό σχολιασμό και μια αμερόληπτη, κριτική μελέτη της σοβιετικής γεωργιανής κοινωνίας. Παρουσιάζει και αποκαλύπτει με ευθυκρισία, χωρίς φόβο και πάθος, πολλά και διάφορα τρωτά, μειονεκτήματα και δεινά της σοβιετικής Γεωργίας και της ΕΣΣΔ. Φτάνει μέχρι την καθοριστική εποχή της γκλασνόστ, της «διαφάνειας» του Γκορμπατσόφ, στη Σοβιετική Ένωση και τη Γεωργία. Το μυθιστόρημα επικρίνει το σοβιετικό, αυταρχικό, διεφθαρμένο και δικτατορικό καθεστώς, όχι όμως τον συμπαθητικό και ζωντανό γεωργιανό λαό, τα ήθη, τις ιδιαίτερες συνήθειες και τη ροπή του προς το γλέντι. Η συγγραφέας υιοθετεί την οπτική γωνία της πλουραλιστικής, φιλελεύθερης, ευρωπαϊκής δημοκρατίας ανοιχτών οριζόντων και ελεύθερης σκέψης κι έκφρασης.

Κλείνοντας, δεν μπορώ να αντισταθώ στον πειρασμό να αντιγράψω μερικές σκέψεις της Ιρίνα:

«Όταν πήγαινα –πηγαίναμε– στο γυμνάσιο, είχαμε κατεβεί με το σχολείο στην πλατεία Λένιν και διαμαρτυρόμασταν γιατί ο Μπρέζνιεφ ήθελε να διδασκόμαστε όλα τα μαθήματα στα ρώσικα· να μαθαίνουμε γεωργιανά όπως μαθαίνει κανείς μια ξένη γλώσσα: δυο ώρες την εβδομάδα. Αλλά μόλις άρχισε να μαζεύεται κόσμος στη Ρουστάβελι, ήρθε κάποιος αξιωματούχος από τη Μόσχα και μίλησε στους διαδηλωτές: “Λοιπόν, σύντροφοι” είπε “αν έχετε αντίρρηση, δεν πειράζει... Μια ιδέα ήταν... Κανείς δεν θέλει να σας ρωσοποιήσει· μην ανησυχείτε”. Ύστερα είπε πως η Σοβιετική Ένωση έχτισε τον σοσιαλισμό και διαμόρφωσε το νέο είδος ανθρώπου κι ότι πριν απ' το 1924 εμείς οι Γεωργιανοί μέναμε σε τσαντίρια και βάζαμε ψείρες στα φυλαχτά· τις έφτιαχναν οι γριές για να κρατάνε τους καλικάντζαρους σε απόσταση. Διαλυθήκαμε ησύχως και γυρίσαμε στα σπίτια μας προτού τελειώσει η ομιλία».

* Ο ΘΟΔΩΡΟΣ ΣΟΥΜΑΣ είναι συγγραφέας και κριτικός κινηματογράφου. Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Το ημερολόγιο ενός αδέξιου εραστή» (εκδ. Βακχικόν).


sotiΤο λούνα παρκ στο ιερό βουνό
Σώτη Τριανταφύλλου
Πατάκης 2019
Σελ. 352, τιμή εκδότη €16,60 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΣΩΤΗΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η επίσκεψη» της Εύας Στάμου (κριτική) – Γυναίκες της διπλανής πόρτας

«Η επίσκεψη» της Εύας Στάμου (κριτική) – Γυναίκες της διπλανής πόρτας

Για τη συλλογή διηγημάτων της Εύας Στάμου «Η επίσκεψη» (εκδ. Αρμός). « Δεν μας είναι άγνωστες, δεν πρόκειται να μας διηγηθούν κάτι που ενδεχομένως δεν έχουμε φανταστεί ή δεν έχουμε ξανακούσει. Είναι αυτό που συνηθίζουμε να λέμε "γυναίκες της διπλανής πόρτας"». Στην κεντρική εικόνα, ο πίνακας του Edgar Degas «Γυναίκα...

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

Για το μυθιστόρημα της Αγλαΐας Μπλιούμη «Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» (εκδ. Κέδρος). Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία μεταναστών στο Μόναχο το 1960.

Γράφει ο Ανδρέας Καρακίτσιος

Πρόκειται για ένα λογοτ...

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

Για το μυθιστόρημα της Λίνας Φυτιλή «Χρυσός κήπος, Άλτσιν μπαχτσεσί» (εκδ. Εστία). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία ©  Κώστας Μπαλάφας / Αρχείο Κ. Μπουμπουρή. 

Γράφει ο Μάνος Κοντολέων

Η ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Η Ήλια Μπούρα μας συστήθηκε πρόσφατα με την ποιητική της συλλογή «Εύκρατη ζώνη», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. «Ένας νέος ποιητής δεν φέρνει τίποτα καινούργιο εκτός από τη βιωματική χρήση των λέξεων που υπάρχουν στη γλώσσα μας τόσες χιλιάδες χρόνια», σημειώνει, μεταξύ άλλων.

...
«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

Η παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» παρουσιάζεται στο Σύγχρονο Θέατρο σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη. Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

H παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» που ανεβάζει στο Σύγχρονο Θέατ...

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Σύμφωνα με έρευνα, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες [Gabriel García Márquez} είναι ο πιο μεταφρασμένος συγγραφέας ισπανόφωνης λογοτεχνίας των τελευταίων είκοσι ετών, εκθρονίζοντας από την πρώτη θέση τον Θερβάντες [Miguel de Cervantes], δημιουργό του «Δον Κιχώτη».

Επιμέλεια: Boo...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ