alt

Για το μυθιστόρημα του Ισίδωρου Ζουργού «Οι ρετσίνες του βασιλιά» (εκδ. Πατάκη).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Ο Ισίδωρος Ζουργός είναι σ’ αυτό το μυθιστόρημα παιδί του Ραμπελαί και του Σαίξπηρ, όπως στα Ανεμώλια ήταν πνευματικός απόγονος του Ομήρου. Τέτοιες υψηλές συγγένειες –με τον μέγιστο επικό ποιητή, με τον πρώτο μυθιστοριογράφο και με τον ύψιστο δραματουργό– δεν είναι ασήμαντης αξίας και η διακειμενική αυτή σχέση αποτελεί τη βάση για να δούμε τον μυθιστορηματικό κόσμο (που αναφέρεται στο σήμερα) με τον τρόπο της καρναβαλοποίησης και της τραγικής μοίρας.

Θαυμάζω τη γραφή του Ζουργού γεμάτη θαλπωρή και ηρεμία, τους διαλόγους που δένουν με τους χαρακτήρες, τους χαρακτήρες που παίζουν τον διακειμενικό τους ρόλο μεταξύ μεσαιωνικής-αναγεννησιακής μέθης και σύγχρονης ελλαδικής επαρχίας.

Ο εβδομηντάχρονος μηχανικός Λεόντιος Έξαρχος είχε μια πλούσια σε εμπειρίες και χρήματα ζωή και τώρα που χήρεψε από τη γυναίκα του Ουρανία επιστρέφει στον πύργο της στο χωριό για να περάσει τα γηρατειά του. Σαν άλλος βασιλιάς Ληρ βρίσκεται σε αντιπαράθεση με τις τρεις κόρες του, που ζουν στο εξωτερικό και την Αθήνα, αλλά ο ίδιος έχει συμφιλιωθεί με την κατάσταση και αποφασίζει ότι δεν τις έχει ανάγκη. Εγκλιματίζεται στο μικρό χωριό με τους ντόπιους, συχνάζει στο καφενείο όπου (κουτσο)πίνει ρετσίνα και μαθαίνει τα νέα της τοπικής κοινότητας, ζει μεταξύ των χωριανών σε σχέσεις έλξης-άπωσης, αλλά κι ο ίδιος αντιλαμβάνεται τον κόσμο τους και τον ρουφά ποτήρι το ποτήρι.

Σ’ αυτήν τη ζηλευτή μακαριότητα, τα αγκάθια των τριών θυγατέρων του, που νιώθει ότι τον πρόδωσαν, πληγώνουν κάθε τόσο την καρδιά του. Έτσι, ανάμεσα στα μέρη της τριτοπρόσωπης αφήγησης που παρακολουθεί τα ίχνη του πρωταγωνιστή ξεφυτρώνουν ενότητες σε πρώτο πρόσωπο, καθώς ο Λεόντιος μιλάει στη νεκρή γυναίκα του Ουρανία και γράφει ανεπίδοτες επιστολές στις τρεις του κόρες. Παράλληλα, αναζητά, μέσα από το αρχείο του πεθερού του, γιατρού Γαβριήλ Ζαμάνη, και τις μαρτυρίες των υπέργηρων κατά κανόνα κατοίκων του χωριού, πληροφορίες για την ερωτύλη ζωή του Τραγοζαμάνη, όπως τον λέγανε, και τα νόθα παιδιά που έσπειρε, όσο είχε τη δύναμη και το χρήμα να κρατήσει τα στόματα κλειστά. Οι γενιές, ανιούσες και κατιούσες, διαγκωνίζονται στην απέχθεια της μιας προς την άλλη…

alt
Ο Ισίδωρος Ζουργός γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη
το 1964, όπου ζει και εργάζεται ως δάσκαλος.
Έχει συνεργαστεί στο παρελθόν με διάφορα
περιοδικά δημοσιεύοντας ποίηση και πεζογραφία,
καθώς και βιβλιογραφικά κριτικά σημειώματα.
Eπίσης, έχει ασχοληθεί με θέματα διδασκαλίας
της λογοτεχνίας στο δημοτικό σχολείο και
ιστορίας της εκπαίδευσης.



Θαυμάζω τη γεμάτη θαλπωρή και ηρεμία γραφή του Ζουργού, τους διαλόγους που δένουν με τους χαρακτήρες, τους χαρακτήρες που παίζουν τον διακειμενικό τους ρόλο μεταξύ μεσαιωνικής-αναγεννησιακής μέθης και σύγχρονης ελλαδικής επαρχίας. Το πιο στιβαρά πλασμένο πρόσωπο είναι ο λοξός του χωριού, ο Ζαχαρίας ή Μασούρης, που ίσως «είναι ο πιο ίσιος από τους ίσιους», καθώς είναι ευθύς, άδολος και ειλικρινής. Και δίπλα στον τρελό, ο ίδιος ο πυργοδεσπότης, ο βασιλιάς!, αποκαθηλώνεται από τις αποκαλύψεις κι από τις φυσικές καταστροφές, μένει έκθρονος και εν μέρει άστεγος κι εξισώνεται καρναβαλικά με τους «παρακατιανούς».

Η σύγχρονη πραγματικότητα, τραγική και κωμική συνάμα, τραγελαφική δηλαδή, μπορεί και συνδυάζει το ταπεινό με το υψηλό, το βασιλικό με το χωριάτικο, το θύμα με τον θύτη, ενώ κάποια στιγμή όλα ενδέχεται να ανατραπούν δημιουργώντας μια αντίστροφη τάξη. Ο Ισίδωρος Ζουργός φτιάχνει το παλίμψηστό του έχοντας γνώση της φυσικής εντροπίας που επικρατεί στον κόσμο και το μυθιστόρημα έρχεται να μας τη θυμίσει.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου. 
Τελευταίο του βιβλίο, η μελέτη «Βιβλιογραφία για τον Νίκο Καζαντζάκη» (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης).


altΟι ρετσίνες του βασιλιά
Ισίδωρος Ζουργός
Πατάκης 2019
Σελ. 456, τιμή εκδότη €19,70 

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΙΣΙΔΩΡΟΥ ΖΟΥΡΓΟΥ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

Για το μυθιστόρημα της Αγλαΐας Μπλιούμη «Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» (εκδ. Κέδρος). Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία μεταναστών στο Μόναχο το 1960.

Γράφει ο Ανδρέας Καρακίτσιος

Πρόκειται για ένα λογοτ...

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

Για το μυθιστόρημα της Λίνας Φυτιλή «Χρυσός κήπος, Άλτσιν μπαχτσεσί» (εκδ. Εστία). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία ©  Κώστας Μπαλάφας / Αρχείο Κ. Μπουμπουρή. 

Γράφει ο Μάνος Κοντολέων

Η ...

Μαρία Καλιόρη, Ηλίας Μπιστολάς, Χριστίνα Ιωάννου: Νέες φωνές, νέοι δρόμοι (κριτική)

Μαρία Καλιόρη, Ηλίας Μπιστολάς, Χριστίνα Ιωάννου: Νέες φωνές, νέοι δρόμοι (κριτική)

Για τη συλλογή διηγημάτων της Μαρίας Καλιόρη «Οι καλοί πεζοπόροι» (εκδ. Ιωλκός), το μυθιστόρημα του Ηλία Μπιστολά «Χώμα στα μάτια, στα αυτιά, στο στόμα» (εκδ. Τόπος) και τη συλλογή διηγημάτων της Χριστίνας Ιωάννου «Ταξίδι στο φούρνο» (εκδ. Ιωλκός).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ο Πανελλήνιος Όμιλος Φίλων του ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη διοργανώνει στις 27 Μαρτίου 2023 στο θέατρο ΚΥΔΩΝΙΑ στα Χανιά, ημερίδα με θέμα: Νοούμενα και υπονοούμενα στο θεατρικό έργο «Η Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Λούλας Αναγνωστάκη από τον Σπύρο Στάβερη.

...
«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Οι εκδόσεις Ψυχογιός διοργανώνουν συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία, με αφορμή το βιβλίο του Rodric Braithwaite «Μια Σύντομη Ιστορία της Ρωσίας», απόψε, Πέμπτη 23 Μαρτίου, στο βιβλιοπωλείο LIBER.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ