alt

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη «Αδέλφια» (εκδ. Μεταίχμιο).

Της Άννας Λυδάκη

Ο τίτλος του τελευταίου βιβλίου του Γιώργου Συμπάρδη είναι Αδέλφια. Όχι «Τα αδέλφια», όπως θα μπορούσε να είναι μια και η υπόθεση αφορά κυρίως δύο αδέλφια και τις μεταξύ τους σχέσεις (λέω «κυρίως» γιατί υπάρχουν και πολλά άλλα στο βιβλίο). Ο τίτλος υποδηλώνει ότι ο Συμπάρδης μιλώντας για τα συγκεκριμένα αδέλφια της ιστορίας επιχειρεί (και καταφέρνει με έξοχο τρόπο) να κάνει μια βαθιά τομή στις αμφιθυμικές σχέσεις που αναπτύσσονται γενικότερα ανάμεσα στους ανθρώπους που συνδέονται στενά· που ο ένας μπαίνει στη ζωή του άλλου, σαν να θέλουν να γίνουν ένα, ψυχή τε και σώματι. Και ταυτόχρονα, λες και τρομάζουν από αυτό το έντονο συναίσθημα, θέλουν να χτυπήσουν, να εξαφανίσουν ή να πάρουν μέσα τους και να αφομοιώσουν τον άλλο.

Ο Συμπάρδης δημιουργεί ηχοτοπία αλλοτινών καιρών και διαβάζοντας κανείς το βιβλίο νομίζει ότι ακούει τους ήχους που περιγράφονται σ’ αυτό: τραγούδια και ειδήσεις, αναζητήσεις μέσω του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, σιγανές κουβέντες γυναικών που τις κρυφακούνε παιδιά, φωνές ερωτευμένων.

Στο εξώφυλλο του βιβλίου βλέπουμε ένα επιτραπέζιο ποδοσφαιράκι και δύο ξύλινους παίκτες. Συνήθως δεν παίρνουμε στα σοβαρά το παιχνίδι, όμως ο Γ. Χουιζίνγκα (Ο άνθρωπος και το παιχνίδι, εκδ. Γνώση) τονίζει ότι υπάρχει πάντα κάποιο νόημα σ’ αυτό. Κάτι γίνεται στα ψέματα, όμως ένα παιχνίδι μπορεί να συμπαρασύρει ολοκληρωτικά τους παίκτες, όπως το ποδόσφαιρο που ερεθίζει και δημιουργεί έντονο ανταγωνισμό για τη νίκη.

Η έκβαση του παιχνιδιού ανάμεσα στους ήρωες του Συμπάρδη είναι αβέβαιη. Είναι άνθρωποι σημαδεμένοι διά βίου, όπως όλοι μας, από τον τόπο, την οικογένεια, τις πρώτες σχέσεις. Ο ανθρώπινος χρόνος, που δεν ξεχωρίζει παρελθόν, παρόν και μέλλον, εγγράφεται στον τόπο. Και ο τόπος στο βιβλίο είναι προφανώς η Ελευσίνα κατά τις δεκαετίες του 1950 & ’60. Θα μπορούσε όμως να είναι και οποιαδήποτε μικρή πόλη της εποχής εκείνης. Τότε που τα αγόρια στα 14-15 φορούσαν μακριά παντελόνια. Τότε που αρχίζει έντονα η ανοικοδόμηση. Οι περιγραφές των τόπων και των πραγμάτων στο βιβλίο συνοδεύονται από ήχους της εποχής. Ο Συμπάρδης δημιουργεί ηχοτοπία αλλοτινών καιρών και διαβάζοντας κανείς το βιβλίο νομίζει ότι ακούει τους ήχους που περιγράφονται σ’ αυτό: τραγούδια και ειδήσεις, αναζητήσεις μέσω του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, σιγανές κουβέντες γυναικών που τις κρυφακούνε παιδιά, φωνές ερωτευμένων.

«Μουσική από το πάλκο και τραγούδια για τσιγάρα, ποτά και μαγικές γυναίκες απλησίαστες και για εκείνες τις άλλες που υπέφεραν, από και για άντρες, αμανέδες και ψαλμωδίες του υποχρεωτικού εκκλησιασμού… θρήνους με κάτι θαμπές γυναικείες φωνές που σιγοτραγουδούσαν αργά το βράδυ στίχους περίεργους, καινούργιους, μέσα από τους οποίους κορίτσια μιλούσαν για αγόρια και παλικάρια και τον ενοχικό τους έρωτα – τον έρωτα ενός προσωπείου για ένα πρόσωπο».

Η οικογένεια είναι τετραμελής: Ο πατέρας, η μητέρα και τα δύο αγόρια. Ο ένας είναι μεγαλύτερος κατά τρία χρόνια από τον μικρότερο, τον αφηγητή. Ο ωραίος Θανάσης είναι ο μεγάλος. Ο ήρωας. Ο μόνος που εμφανίζεται με το όνομά του. Τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας είναι χωρίς όνομα. Γύρω τους πρόσωπα που εμπλέκονται στη ζωή τους σε μια πόλη γεμάτη από ανθρώπους του Εμφυλίου και πρόσφυγες. Ο πατέρας κατάγεται από ένα χωριό λίγα χιλιόμετρα μακριά από την πόλη, αλλά που «μοιάζει να προέρχεται από τα βάθη ενός παρελθόντος σκληρού και επίμονου». Η μητέρα είναι ωραία με φορέματα «με μεγάλα λουλούδια και ντεκολτέ, εφαρμοστές μπλούζες που τις συνδύαζε με μακριές φούστες, στενές στη μέση και φαρδιές στην κατάληξη… με χρώματα νεανικά». Εκμυστηρεύεται τα μυστικά της στον μικρό της γιο. Έναν Ιακώβ, θα λέγαμε, με τον οποίο είναι δεμένη περισσότερο, ενώ ο πατέρας δείχνει την αδυναμία του στον πρωτότοκο, παρόλο που δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει την πέτσινη λουρίδα στην πλάτη του, όταν νομίζει ότι πρέπει.

Ο Συμπάρδης χωρίς αλληγορίες περιγράφει, κυριολεκτεί με ακρίβεια και καταφέρνει μέσα από το ιδιαίτερο να δείξει το γενικό.

Ο Θανάσης, ο «πρίγκιπας», συχνά χάνεται αλλά υπάρχει παντού. Ακόμα κι όταν είναι απών. Ο μικρός νιώθει τον ίσκιο του πάνω του, το βλέμμα του τον παρατηρεί, όπου και αν βρίσκεται, ό,τι και αν κάνει, με όποιον και αν μιλάει. Τα δύο αδέλφια μοιράζονται τα ίδια πράγματα με διαφορετικό τρόπο και η ζωή τους είναι δεμένη αξεδιάλυτα. Η ανάδυση της αμφιθυμικής σχέσης συντελείται με τέλειο τρόπο στο βιβλίο. Και ο πόνος για ό,τι έγινε, ή δεν έγινε όταν έπρεπε, φαίνεται πως παραμένει πάντα. Πέρα από την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα πλοκή του έργου, εκείνο που συντελεί στο να γίνεται η αφήγηση συναρπαστική είναι τα εξαίσια ελληνικά του Συμπάρδη. Οι λέξεις είναι διαλεγμένες με ευαισθησία και αποδίδουν τέλεια την εσωτερική ένταση των ηρώων. Μια απλότητα γεμάτη βάθος, με το ρήμα συχνά να βρίσκεται στο τέλος της πρότασης, δίνει στον συγγραφέα ένα ιδιαίτερο ύφος. Ο Συμπάρδης χωρίς αλληγορίες περιγράφει, κυριολεκτεί με ακρίβεια και καταφέρνει μέσα από το ιδιαίτερο να δείξει το γενικό. Οι ιδέες, οι σκέψεις, τα συναισθήματα και οι μύχιες επιθυμίες συγκεκριμενοποιούνται μέσα από τη δράση των ηρώων και το βιβλίο τελικά μιλά για τα πανανθρώπινα: για σχέσεις αγάπης και μίσους, που μπορούν να συνυπάρχουν, και για πρόσωπα έρμαια των παθών και των παθημάτων τους.

* Η ΑΝΝΑ ΛΥΔΑΚΗ είναι καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Τελευταίο βιβλίο της, η μελέτη «Αναζητώντας το χαμένο παράδειγμα: Επιτόπια έρευνα, κατανόηση, ερμηνεία» (εκδ. Παπαζήση).

 Στην κεντρική εικόνα: Φωτογραφία © Jim Goldberg/Magnum Photos.


altΑδέλφια
Γιώργος Συμπάρδης
Μεταίχμιο 2018
Σελ. 312, τιμή εκδότη €15,50

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΥΜΠΑΡΔΗ

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

Για το μυθιστόρημα του Λύο Καλοβυρνά «Όλες μας» (εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: © Diego San / Unsplash.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Γυναικοκτο...

«Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» του Ξενοφώντα Κοντιάδη (κριτική) – Μυθιστορηματική και συναισθηματική προσέγγιση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του

«Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» του Ξενοφώντα Κοντιάδη (κριτική) – Μυθιστορηματική και συναισθηματική προσέγγιση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του

Για το μυθιστόρημα του Ξενοφώντα Κοντιάδη «Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» (εκδ. Τόπος). Στην κεντρική εικόνα, ο Νίκος Μπελογιάννης. 

Γράφει ο Γιώργος Σιακαντάρης

Τι άνθρωποι ήταν αυτοί που μετά την ήττα του ΚΚΕ κα...

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

Για τη συλλογή διηγημάτων της Λουκίας Δέρβη «Ακούω φωνές» (εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο συγγραφέας ως αντηχείο ενός παλλόμενου κόσμου. Ο δημιουργός ως γόνιμος υποδοχέας γεγονότων, αδιαμόρφωτων κατά βάση, όπω...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Δημοσιοποιήθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ.

Επιμέλεια: Book Press

Δημοσιοποιείται η λίστα των φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ, υπό την Αιγίδα της Α.Ε. ...

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη στην ευρωπαϊκή λίστα προτεινόμενων βιβλίων του Readers of Europe 2023

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη στην ευρωπαϊκή λίστα προτεινόμενων βιβλίων του Readers of Europe 2023

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη προτείνεται για την ευρωπαϊκή λίστα βιβλίων της Ευρωπαϊκής Βιβλιοθήκης Readers of Europe για το 2023.

Επιμέλεια: Book Press

Το ...

«Ο Νίκος Καζαντζάκης και οι Έλληνες ομότεχνοί του: Αλληλεπιδράσεις, συνάφειες και διαφωνίες» – Συνέδριο στο Γαλλικό Ινστιτούτο

«Ο Νίκος Καζαντζάκης και οι Έλληνες ομότεχνοί του: Αλληλεπιδράσεις, συνάφειες και διαφωνίες» – Συνέδριο στο Γαλλικό Ινστιτούτο

Με αφορμή τη συμπλήρωση 140 χρόνων από τη γέννηση του Νίκου Καζαντζάκη, θα διεξαχθεί το Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα «Ο Νίκος Καζαντζάκης και οι Έλληνες ομότεχνοί του: Αλληλεπιδράσεις, συνάφειες και διαφωνίες» στις 10 και 11 Ιουνίου, στο Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος.

Επιμέλεια: ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Κανείς δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημά σου, αν δεν κάνεις ο ίδιος την αρχή για να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Είκοσι επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις βιβλίων αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης από τους επαγγελματίες του είδους.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ