Μια σπονδυλωτή αφήγηση δέκα ιστοριών συνθέτει το νέο βιβλίο της Τασούλας Επτακοίλη που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Δέκα κεφάλαια αφιερωμένα το καθένα σε κάποιο πρόσωπο μιας οικογένειας που έχουν ως σημαντικό πυρήνα αναφοράς την απώλεια και τον πόνο, τον αποχαιρετισμό και εν τέλει μέσα από αυτόν την εξιλέωση. Ή αλλιώς την κάθαρση αφού τα κεφάλαια αυτά είναι μέρη μιας άτυπης τραγωδίας που πραγματώνεται μέσα σε οκτώ δεκαετίες.

Δέκα κεφάλαια αφιερωμένα το καθένα σε κάποιο πρόσωπο μιας οικογένειας που έχουν ως σημαντικό πυρήνα αναφοράς την απώλεια και τον πόνο, τον αποχαιρετισμό και εν τέλει μέσα από αυτόν την εξιλέωση.

Ο Γιάννης στέλνει γράμμα στη Στάσα, στη γυναίκα του, από το μέτωπο. Πολλά χρόνια αργότερα κι ενώ ο Γιάννης έχει πεθάνει σε ένα ατύχημα στο λιμάνι, στα πέτρινα χρόνια της Ελλάδας, η Στάσα αφηγείται την ιστορία του Γιάννη στα δυο τους παιδιά. Τα χρόνια περνούν και ο ένας της γιος την αποχαιρετά και φεύγει με το «Πατρίς» για την Αυστραλία θέλοντας να αλλάξει την τύχη του. Κάπως έτσι περιπλέκονται οι ζωές των ανθρώπων και παράλληλα οι προσωπικές τους ιστορίες. Αυτό που συνδέει τις ιστορίες αυτές, όμως, είναι το γεγονός ότι η Επτακοίλη έχει αποφασίσει να αφηγηθεί μια μόνο μέρα από τη ζωή τους. Λες και μια μέρα αρκεί για να ρίξει φως πάνω στην ύπαρξή τους και να ολοκληρώσει το πορτρέτο τους.

Η Επτακοίλη έχει στρέψει τον δημοσιογραφικό της φακό πάνω στους ήρωές της και απομονώνει φωτογραφικά τα στιγμιότυπα από έναν βίο άρρηκτα συνδεδεμένο με τις ιστορικές και κοινωνικές συγκυρίες της εποχής τους. Αλλά δεν καταγράφει με τον φακό της τα γεγονότα που τους άγγιξαν ή σημάδεψαν την σκέψη τους. Κάτι τέτοιο δεν την ενδιαφέρει. Αυτό που θέλει να «συλλάβει» είναι τα συναισθήματά τους, τα κίνητρα των πράξεών τους, τους συλλογισμούς τους. Μέσα στην αφήγηση μιας μόνο μέρας καταφέρνει να διεισδύσει στην αδιάρρηκτη μοναξιά των ηρώων της αλλά και να δώσει στον αναγνώστη να κατανοήσει απόλυτα όλα όσα προηγήθηκαν, όλα όσα προσδιόρισαν τη στάση τους, τη συμπεριφορά αλλά και τις αποφάσεις που πήραν.

Ένα βαθιά συναισθηματικό βιβλίο, μια γενναία καταβύθιση στις ζωές των ανθρώπων και στον τρόπο που αυτές διασταυρώθηκαν στο πέρασμα των χρόνων.

Έτσι οι ιστορίες των ηρώων συνεχίζονται σχηματίζοντας ταυτόχρονα ένα μωσαϊκό της νεότερης Ιστορίας της Ελλάδας μέχρι και τη δεκαετία του ’90. Γιατί αυτό που κάνει ιδιαίτερη την ανάγνωση αυτού του βιβλίου, πέρα από την συγκεκριμένη υφή του και τη γλωσσική αγωγή της Τασούλας Επτακοίλη, διακριτή άλλωστε από το πρώτο της βιβλίο, είναι η σχέση των ηρώων του με τη μεγάλη Ιστορία και τα συμβάντα που σημάδεψαν τους απλούς ανθρώπους κατά το πέρασμά της. Το μυθιστόρημα διατρέχει τον εικοστό αιώνα, τα γεγονότα που συνέβησαν μέσα σε ογδόντα περίπου χρόνια της ιστορικής πραγματικότητας της Ελλάδας. Από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στον Εμφύλιο και κατόπιν στα χρόνια της Χούντας. Από τη Μεταπολίτευση στα χρόνια της σημερινής κρίσης. Και από τα βουνά της Αλβανίας στη Σάμο κι από εκεί στον Πειραιά και στην Αυστραλία. Οι τόποι εναλλάσσονται μαζί με τα περιστατικά και δίνουν το στίγμα του αγώνα για επιβίωση μιας οικογένειας και κατ’ επέκταση μιας ολόκληρης χώρας.

Το πρώτο βιβλίο της Τασούλας Επτακοίλη ήταν μια προσωπική μαρτυρία για την απώλεια του συζύγου της, Το άλλο μου ολόκληρο (εκδ. Πατάκη). Έχει γράψει την ποιητική συλλογή Η γυναίκα στο ασανσέρ (εκδ. Καστανιώτη), καθώς και τρια βιβλία για παιδιά:  Ο Γουργούρης (εκδ. Πατάκη), Ο Γκάρης (εκδ. Πατάκη) και Η τσαγιέρα που ανθίζει (εκδ. Καστανιώτη).

Η Τασούλα Επτακοίλη γράφει αυτό το βιβλίο αναζητώντας και η ίδια την παρηγορητική διάσταση της γραφής, θέλοντας να κλείσει τους ανοιχτούς λογαριασμούς με τους ανθρώπους που αγάπησε. Στέκεται απέναντί τους και τους κοιτάζει με αγάπη, κατανόηση, τρυφερότητα. Αφουγκράζεται την ψυχή τους· τους εσώτερους ενδοιασμούς τους· τις πιο μύχιες αμφιβολίες τους. Δεν τους κρίνει. Απλώς μελετά τις συμπεριφορές τους στους αέναους κύκλους του πεπρωμένου προσπαθώντας μέσα σ’ αυτές να αντικρίσει την προσωπική της κάθαρση. Έτσι η γραφή γίνεται το προσωπικό της όχημα διαφυγής από όλα όσα σηματοδότησαν τη δική της ζωή, ένα όχημα που θα την οδηγήσει στην αυτογνωσία και στη συνειδητοποίηση πως οι επιλογές όλων μας καθορίζονται από το προσωπικό, οικογενειακό, κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κινούμαστε και καθορίζουν ταυτόχρονα την εξελικτική μας πορεία.

Ένα βαθιά συναισθηματικό βιβλίο, μια γενναία καταβύθιση στις ζωές των ανθρώπων και στον τρόπο που αυτές διασταυρώθηκαν στο πέρασμα των χρόνων, στον τρόπο που καθόρισαν τις συντεταγμένες της Ιστορίας ή κατακρημνίστηκαν από το ανελέητο πέρασμά της. Μια ιστορία για την ολοκλήρωση και την αυτογνωσία μέσα από την αγάπη γιατί αυτό που αναφαίνεται από τις σελίδες αυτού του βιβλίου είναι, εν τέλει, η ανακουφιστική δύναμη της αγάπης στην πορεία προς τη λύτρωση.

* Η ΤΕΣΥ ΜΠΑΪΛΑ είναι συγγραφέας. 
Τελευταίο της βιβλίο, το μυθιστόρημα «Τις νυχτες έπαιζε με τις σκιές» (εκδ. Ψυχογιός).

→ Στην κεντρική εικονα: Ο Χρήστος Κατσάμπης στο κατάστρωμα του «Πατρίς», 1961. [Από το μπλογκ «Καριτσιώτικα Νέα»].

Κέρμα στον αέρα
Τασούλα Επτακοίλη
Καστανιώτης 2019
Σελ. 146, τιμή εκδότη €12,00

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΤΑΣΟΥΛΑΣ ΕΠΤΑΚΟΙΛΗ