oikonomou_photo

Ο 40χρονος Χρήστος Οικονόμου είχε περάσει σχεδόν απαρατήρητος όταν επτά χρόνια πριν δημοσίευσε την πρώτη του συλλογή διηγημάτων με τον τίτλο «Γυναίκα στα κάγκελα» (Ελληνικά Γράμματα). Με το «Κάτι θα γίνει, θα δεις» όχι μονάχα ξεπερνάει τον «σκόπελο» του δεύτερου βιβλίου, αλλά κερδίζει μια διακριτή θέση στη σύγχρονη ελληνική διηγηματογραφία. 

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Το βιβλίο αποτελείται από δεκάξι ιστορίες, οι οποίες έχουν τα εξής κοινά χαρακτηριστικά: Πρώτον, δεν είναι θραύσματα, ευρήματα, «κλεισίματα του ματιού», όπως είθισται να λέμε, αλλά ολοκληρωμένες εξιστορήσεις, μέσα από τις οποίες σκιαγραφούνται πλήρεις, συχνά περισσότεροι του ενός χαρακτήρες. Δεύτερον, όλες οι ιστορίες διαδραματίζονται στις υποβαθμισμένες δυτικές περιοχές της Αττικής –Δραπετσώνα, Πέραμα, Αμφιάλη, Κοκκινιά, Κερατσίνι κ.α.–, με τους ήρωες να φέρουν πάνω τους σαν στίγμα τη μικρότερη ή μεγαλύτερη φτώχεια τους, πάντοτε όμως δυσβάσταχτη, υλικά και ψυχικά. Τρίτον, και όχι λιγότερο σημαντικό, οι ήρωες αυτών των διηγημάτων, χωρίς ουδεμία εξαίρεση, είναι Έλληνες αναντάμ παπαντάμ. Οι «άλλοι», που έχουν τα τελευταία χρόνια στοιχειώσει την πολιτικά ορθή πεζογραφία μας, δεν φέρουν εδώ εξωτικά ονόματα. Ονομάζονται «Έλλη», «Λένα», «Γιάννης», «Άρης», «Τάκης», «Μιχάλης», «Έφη» – η μοίρα τους όμως είναι εξίσου σκληρή, αν όχι σκληρότερη με των μεταναστών.

oikonmou_2Οι ήρωες του Οικονόμου είναι άμεσα αναγνωρίσιμοι, παρότι υποεκπροσωπούνται στη δημόσια σφαίρα. Δεν ανήκουν στην (όλο και λιγότερο) μεγάλη μεσαία τάξη, για το μέλλον της οποίας κόπτονται αναλυτές και πολιτικολογούντες, αλλά στα πραγματικά χαμηλά κοινωνικά στρώματα. Είναι εργάτες, νοσοκόμες, χαμηλόμισθοι υπάλληλοι του ιδιωτικού τομέα, άλλοι πρώην, ορισμένοι νυν και αρκετοί οσονούπω άνεργοι. Παρότι ευαίσθητοι και οξυδερκείς, με ροπή προς μια ζωή βαθύτερη, ουσιαστικότερη, χωρίς καταναλωτικές μανίες και ακριβά πρότυπα, τα μεγαλύτερα προβλήματά τους σχετίζονται με την δυσοίωνη οικονομική και κοινωνική τους θέση. (Καιρό είχαμε να διαβάσουμε ελληνικό πεζογράφημα στο οποίο να επανέρχεται τόσο σταθερά η λέξη «φτώχεια» ή παράγωγά της.) Για παράδειγμα, το διήγημα με τον τίτλο «Για τους φτωχούς ανθρώπους» ξεκινάει με την εξής απλή και ταυτόχρονα σπαρακτική διαπίστωση: «Να σε διώχνουν από τη δουλειά είναι σαν κάταγμα»…

Ξένοι στον τόπο τους 

Μόνο που οι φτωχοί του Οικονόμου δεν θυμίζουν σε τίποτε εκείνους του ’50 και του ’60. Στη σημερινή Ελλάδα δεν μπορείς πια να είσαι φτωχός και αξιοπρεπής. Φτώχεια ίσον ταπείνωση, εκμηδένιση, αλλοτρίωση. Το τελευταίο διήγημα της συλλογής έχει, από αυτή την άποψη, τον πλέον χαρακτηριστικό τίτλο, με το ζευγάρι των ηρώων να ετοιμάζεται να ξενιτευτεί στη Βουλγαρία («Χειρότερα αποδώ δεν θα ’ναι», λένε), αφού το σπίτι το οποίο νοικιάζουν στη Σαλαμίνα έχει δοθεί για απαλλοτρίωση: «Κομμάτι κομμάτι μού παίρνουν τον κόσμο μου»…

Συνθλίβονται υπαρξιακά όχι επειδή δεν αντέχουν το βάρος της ύπαρξης, αλλά επειδή δεν έχουν να πληρώσουν τη δόση της πιστωτικής κάρτας τους ή του δανείου τους ή δεν μπορούν να εξασφαλίσουν σωστό φαγητό στα παιδιά τους. 

Ο τρόμος της απώλειας του σπιτιού, και συνεκδοχικά ενός «κόσμου», μιας ταυτότητας, είναι από τα μοτίβα που επανέρχονται. Στο ομότιτλο διήγημα, κι ενώ οι ήρωες φοβούνται ότι από μέρα σε μέρα η τράπεζα θα τους πάρει το σπίτι, η γυναίκα λέει: «Κάτι θα γίνει, θα δεις. Δεν παίρνουν έτσι τα σπίτια οι τράπεζες. Δεν είναι Αμερική εδώ». Στη συνέχεια ταυτίζεται με μια Ινδιάνα που βλέπει στην τηλεόραση να περιγράφει το πώς είχαν αποχαιρετίσει οι πρόγονοί της το δικό τους «σπίτι», τον τόπο τους, όταν τους τον έπαιρναν οι λευκοί. Εκείνη, ερωτηθείσα πώς τα ήξερε όλα αυτά, αφού είχαν γίνει πολλά χρόνια πριν, απαντά: «Η αλήθεια μιας ιστορίας δεν κρίνεται από τη συνάφειά της με την πραγματικότητα, αλλά από το ήθος της».

Και ίσως είναι αυτό που κάνει τους ήρωες του Οικονόμου τόσο τραγικούς, συγκινητικούς, μα ποτέ αξιολύπητους: Το ήθος τους. Ο αβίαστος, φυσικός, ταπεινός ανθρωπισμός του συγγραφέα διαχέει στον κόσμο τους ένα γλυκό παρηγορητικό φως. Από τον «πειραγμένο» Μάο, που ξενυχτάει για να φυλάει τη γειτονιά από τους κακοποιούς, μέχρι τα αδέλφια στον «Μολυβένιο στρατιώτη», και από την Έλλη του πρώτου διηγήματος μέχρι τη Νίκη του τελευταίου, τον Μιχάλη, που είναι παθιασμένος με την Ισπανία, όσο και τον Άρη, οι ήρωες είναι ευγενείς στην ψυχή, προετοιμασμένοι πνευματικά και ψυχικά για μια ζωή πληρέστερη από αυτή που τους έχει λάχει. Συνθλίβονται υπαρξιακά όχι επειδή δεν αντέχουν το βάρος της ύπαρξης, αλλά επειδή δεν έχουν να πληρώσουν τη δόση της πιστωτικής κάρτας τους ή του δανείου τους ή δεν μπορούν να εξασφαλίσουν σωστό φαγητό στα παιδιά τους. Συνθλίβονται επειδή κάνουν δουλειές χωρίς νόημα. Επειδή ντρέπονται που είναι φτωχοί. Φτωχοί και, παρόλα αυτά, τίμιοι, με το τελευταίο να μοιάζει με δυσβάσταχτο φόρο πολυτελείας.

oikonomouΚάτι θα γίνει, θα δεις
Χρήστος Οικονόμου
Πόλις 2010
ΣΕΛ. 264, ΤΙΜΗ €15,00
alt

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

Για το μυθιστόρημα του Λύο Καλοβυρνά «Όλες μας» (εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: © Diego San / Unsplash.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Γυναικοκτο...

«Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» του Ξενοφώντα Κοντιάδη (κριτική) – Μυθιστορηματική και συναισθηματική προσέγγιση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του

«Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» του Ξενοφώντα Κοντιάδη (κριτική) – Μυθιστορηματική και συναισθηματική προσέγγιση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του

Για το μυθιστόρημα του Ξενοφώντα Κοντιάδη «Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» (εκδ. Τόπος). Στην κεντρική εικόνα, ο Νίκος Μπελογιάννης. 

Γράφει ο Γιώργος Σιακαντάρης

Τι άνθρωποι ήταν αυτοί που μετά την ήττα του ΚΚΕ κα...

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

Για τη συλλογή διηγημάτων της Λουκίας Δέρβη «Ακούω φωνές» (εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο συγγραφέας ως αντηχείο ενός παλλόμενου κόσμου. Ο δημιουργός ως γόνιμος υποδοχέας γεγονότων, αδιαμόρφωτων κατά βάση, όπω...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

Στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση είδαμε τη μεγαλειώδη παράσταση «ROHTKO» του Πολωνού σκηνοθέτη Λούκα Τβαρκόφσκι [Lukasz Twarkowski], αποτέλεσμα συνεργασίας του με τον Κρίστιαν Λούπα.

Γράφει ο Νϊκος Ξένιος

Ο Λούκας Τβαρκόφσκι σκηνοθέτησε τ...

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Απονεμήθηκε στην Katja Oskamp και τη μεταφράστριά της στα αγγλικά Jo Heinrich, το «Dublin Literary Award 2023» για το μυθιστόρημά της Katja Oskam «Marzahn, Mon Amour». Σύντομα θα κυκλοφορήσει και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

...
Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Ο Haruki Murakami [Χαρούκι Μουρακάμι] είναι ο πρώτος Ιάπωνας συγγραφέας που έλαβε το Βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών». Η συλλογή διηγημάτων του «Σε πρώτο ενικό» κυκλοφόρησε προσφάτως από τις εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση Βασίλη Κιμούλη.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τον πρόλογο του συγγραφέα Παναγιώτη Γούτα της ανθολογίας κειμένων του «Κήπος βιβλίων – Διαβάζοντας Θεσσαλονικείς και Αμερικανούς πεζογράφους», που θα κυκλοφορήσει στις 17 Μαΐου από τις εκδόσεις Νησίδες.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Κανείς δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημά σου, αν δεν κάνεις ο ίδιος την αρχή για να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Είκοσι επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις βιβλίων αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης από τους επαγγελματίες του είδους.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ