alt

Για το βιβλίο του Μάνου Ματσαγγάνη, Γράμματα από την Αμερική (εκδ. Κριτική).

Της Ξένιας Κουναλάκη

Έδινα ελάχιστες πιθανότητες στον εαυτό μου να διαβάσω βιβλίο οικονομολόγου και να μου αρέσει. Με το Γράμματα από την Αμερική όμως συνέβη το εξής παράδοξο. Πρώτον, το κατάλαβα και, δεύτερον, το βρήκα συναρπαστικό. Επειδή τα θεωρητικά οικονομικά του είναι εκλαϊκευτικά γραμμένα και αφορούν κυρίως την Ελλάδα, τη λιτότητα και τις ανισότητες. Κυρίως, δε, διατυπώνονται με αφορμή διαλέξεις τις οποίες παρακολούθησε ο Μάνος Ματσαγγάνης σε δύο έγκριτα αμερικανικά Πανεπιστήμια (Χάρβαρντ και Μπέρκλεϊ). Στην ουσία, τα «Γράμματα» είναι ένα μίνι bildungsroman, αφού παρατίθενται μεγάλα ονόματα της οικονομικής σκέψης, αποστασιοποιημένες απόψεις για την Ελλάδα, ταινίες, γεύσεις, εικόνες από την Αμερική. Λίγο τον ζήλεψα σε αυτό τον συγγραφέα. Στην αρχή έλεγχα κάθε φορά την ημερομηνία, γιατί δεν μπορούσα να πιστέψω ότι ακόμη και στο Χάρβαρντ κάθε μέρα έδινε μια διάλεξη γνωστός (και σε μένα) οικονομολόγος ή πολιτικός. Τη μια ο Πικετί, την άλλη ο Ρόμπινσον, την επόμενη ο Γκάμπριελ, την τρίτη ο Μπορέλ. Απανωτά αυτά.

Ο Ματσαγγάνης, μέσα σε αυτήν τη διάχυτη ευφορία, προσπαθεί να εξηγήσει τι σημαίνει Σύριζα και ελληνικός αριστερός φραξιονισμός.

Να πω ορισμένα πράγματα που με ενθουσίασαν στο βιβλίο. Το ταξίδι στην Αμερική δίνει στον συγγραφέα τη δυνατότητα να παρακολουθήσει όλες αυτές τις διαλέξεις και δη σε μια εποχή αυξημένου διεθνούς ενδιαφέροντος για την Ελλάδα λόγω Σύριζα, τέλος του 2014 και άνοιξη του 2015. Υπάρχει ένα εκνευριστικό για εμάς κλίμα νεορομαντικού φιλελληνισμού, όπου διάφοροι ηδονοβλεψίες της καταστροφής μας πανηγυρίζουν που θα γίνει ο Αλέξης Τσίπρας πρωθυπουργός και οι συν αυτώ υπουργοί του. Ο Ματσαγγάνης, μέσα σε αυτήν τη διάχυτη ευφορία, προσπαθεί να εξηγήσει τι σημαίνει Σύριζα και ελληνικός αριστερός φραξιονισμός. Πιστεύω ότι να πασχίζει κανείς να μιλήσει, ας πούμε, για τον Ρούντι Ρινάλντι και τον Παναγιώτη Λαφαζάνη σε έναν Αμερικανό διανοούμενο θα πρέπει να είναι δυσκολότερο από το πει σε έναν πεντάχρονο τι είναι rocket science.

Μ’ αρέσει η καθαρότητα με την οποία παρακολουθεί τις εξελίξεις στην Ελλάδα, παρά την απόσταση ή ίσως ακριβώς εξαιτίας αυτής. Έχει μια διαύγεια η κριτική ματιά του Μάνου Ματσαγγάνη για όσα θα επακολουθήσουν, σχεδόν προφητική. Αναρωτιέται, ας πούμε, αν θα γίνει ο Σύριζα ένα μαζικό αριστερό, πλην μεταρρυθμιστικό κόμμα, και δικαίως δυσπιστεί. Πριν ακόμη γίνει κυβέρνηση δηλώνει ότι τον ενοχλεί η ανοχή προς τον Καμμένο και τον Κοτζιά, δύο πρωτοκλασάτους υπουργούς του Αλέξη Τσίπρα σήμερα. Όταν τελικά αναλαμβάνει την εξουσία ο Σύριζα, η μόνη αστοχία, η οποία ειλικρινά με έκανε και γέλασα πικρά, είναι που γράφει ότι ίσως η μόνη ενδιαφέρουσα ή ελπιδοφόρα επιλογή είναι η στελέχωση του υπουργείου Οικονομικών. Ακριβώς σε αυτό το σημείο, σκέφτηκα από μέσα μου. Σε καλό σου, Μάνο, μας έκανες και γελάσαμε.

Όλο το βιβλίο διαπνέεται από μεγάλες δόσεις χιούμορ και αυτοσαρκασμού.

Δεν το λέω όμως ειρωνικά. Πράγματι, όλο το βιβλίο διαπνέεται από μεγάλες δόσεις χιούμορ και αυτοσαρκασμού. Από τις περιγραφές των politically correct φίλων στην Αμερική μέχρι τις αδιάκριτες απορίες τους, αν π.χ. η γυναίκα του προσποιείται οργασμό, Καθολική ούσα, και τους μαραθώνιους με ταινίες αδερφών Μαρξ, είναι σαφές ότι ο Ματσαγγάνης δεν παίρνει τον εαυτό του πολύ σοβαρά, κάτι το οποίο το είχα διαπιστώσει από την πρώτη φορά που τον γνώρισα, όταν είδα το προεκλογικό του σποτ για την υποψηφιότητα του, ένα πλακατζίδικο φιλμάκι που είχε προβάλει στο Booze. Δεν νομίζω να του εξασφάλισε πολλές ψήφους, αλλά ήταν πραγματικά ξεκαρδιστικό.

Ένα άλλωστε από τα πράγματα για τα οποία αυτομαστιγώνεται σκληρά είναι η αδυναμία του κόμματός του, τότε ΔΗΜΑΡ, τέως ΕΑΡ, πρώην ΚΚΕ εσωτερικού, να έχει απήχηση σε ευρύτερα ακροατήρια, να αποκτήσει λαϊκά ερείσματα και να μην περιορίζεται σε μια ελίτ διανοουμένων. Από την άλλη, αναγνωρίζει ότι τα απλουστευτικά επιχειρήματα του αντιμνημονιακού μπλοκ που εκτόξευσαν τον Σύριζα από το 4% στην εξουσία βασίζονται στην κατασκευή του εξωτερικού εχθρού (οι Γερμανοί, οι Ευρωπαίοι κλπ.), την ανάδειξη του ελληνικού λαού σε περιούσιο και την ανεφάρμοστη υπόσχεση για κατάργηση του μνημονίου με έναν νόμο. Έτσι φτιάχνουμε όλοι μαζικότητα.

Είναι ειλικρινές, εξομολογητικό, σύντομο και ταξιδιάρικο: Βοστώνη, Νέα Υόρκη, Σαν Φρανσίσκο και ένα road trip στην Καλιφόρνια σε λίγες μόνο ώρες.

Κάτι ακόμη με το οποίο ταυτίστηκα με τον Μάνο είναι που, ενώ, ας πούμε, στην Ελλάδα ο ίδιος αποκηρύσσεται μάλλον ως γερμανοτσολιάς, όταν άκουσε τον Γκάμπριελ να καγχάζει ότι στην Ελλάδα θα έπρεπε να έχουν φέρει την Παγκόσμια Τράπεζα και όχι το ΔΝΤ (ως τριτοκοσμική χώρα), τον πιάνει το πατριωτικό του. Θέλει να σηκωθεί να του απαντήσει διάφορα για τη Siemens και τα αυτοκίνητα που μας πούλησαν, αντλώντας επιχειρήματα από το οπλοστάσιο των αντιπάλων του/μας, αλλά μετά λογικεύεται πάλι γιατί ξέρει ότι κατά βάθος ο αντικαγκελάριος έχει δίκιο, απλώς το διδακτικό ύφος είναι αυτό που τον ενοχλεί. Το έχω πάθει κι εγώ αυτό. Να ακούω τα ίδια πράγματα που λέω εγώ στην Ελλάδα από χείλη Γερμανών πολιτικών, και να ενοχλούμαι.

Συνήθως, όταν μου ζητούν να παρουσιάσω ένα βιβλίο, διαβάζω την αρχή, το τέλος, λίγο από τη μέση και το οπισθόφυλλο. Στην περίπτωση του βιβλίου του Μάνου Ματσαγγάνη δεν το έκανα, γιατί, πρώτον, το βιβλίο είναι μικρό, οπότε θα το διαβάσεις σχεδόν όλο και, δεύτερον, επειδή άρχισα να το διαβάζω και ήταν τόσο ενδιαφέρον ώστε –ω, τι έκπληξη– το τελείωσα. Είναι ειλικρινές, εξομολογητικό, σύντομο και ταξιδιάρικο: Βοστώνη, Νέα Υόρκη, Σαν Φρανσίσκο και ένα road trip στην Καλιφόρνια σε λίγες μόνο ώρες. Ελληνορθόδοξο Πάσχα με την ομογένεια, ακαδημαϊκές συζητήσεις για την κρίση στην Ευρωζώνη, ινδικές και άλλες γεύσεις, σκέψεις για τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και την Τόσκα. Αν ήμουν το Ίδρυμα Fulbright, θα ήμουν πολύ ικανοποιημένο. Εξαιρετική απόσβεση επένδυσης*, για να κάνω και λίγο την οικονομολόγο.

* Ο Μάνος Ματσαγγάνης, από τον Σεπτέμβριο του 2014 έως τον Απρίλιο του 2015, φιλοξενήθηκε στα πανεπιστήμια Harvard και Berkeley ως υπότροφος του Ιδρύματος Fulbright.
** Το κείμενο εκφωνήθηκε ως ομιλία στην παρουσίαση του βιβλίου του Μάνου Ματσαγγάνη Γράμματα από την Αμερική, στο βιβλιοκαφέ Έναστρον, στις 19/9/2016.

 

* Η ΞΕΝΙΑ ΚΟΥΝΑΛΑΚΗ είναι αρχισυντάκτρια διεθνών ειδήσεων και τακτική αρθρογράφος στην εφημερίδα Καθημερινή.

altΓράμματα από την Αμερική
Μάνος Ματσαγγάνης
Κριτική 2016
Σελ. 152, τιμή εκδότη €10,00

alt

 ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΜΑΝΟΥ ΜΑΤΣΑΓΓΑΝΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Εσύ είσαι το placebo» του Τζο Ντισπένζα – Πώς να γίνεις ο θεραπευτής του εαυτού σου

«Εσύ είσαι το placebo» του Τζο Ντισπένζα – Πώς να γίνεις ο θεραπευτής του εαυτού σου

Για τη μελέτη του Τζο Ντισπένζα [Joe Dispenza] «Εσύ είσαι το placebo» (μτφρ. Χρήστος Καψάλης, εκδ. Key Books), ένα βιβλίο για το πώς μπορεί κανείς να γίνει ο θεραπευτής του εαυτού του.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Φάρμακα συμβ...

«Διονύσης Σαββόπουλος» του Δημήτρη Καράμπελα (κριτική) – Κατάδυση στον Σαββοπουλικό κόσμο και στον δικό μας

«Διονύσης Σαββόπουλος» του Δημήτρη Καράμπελα (κριτική) – Κατάδυση στον Σαββοπουλικό κόσμο και στον δικό μας

Για την «αναθεωρημένη» μελέτη του Δημήτρη Καράμπελα «Διονύσης Σαββόπουλος», που κυκλοφόρησε ξανά, με νέα επιμέλεια του συγγραφέα, από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Με όρους ημερολογιακούς και ουχί καλλιτ...

«Όλα για την αγάπη» της μπελ χουκς (κριτική) – Η ποιητική της αγάπης στον αστερισμό της κοινωνικής αποξένωσης

«Όλα για την αγάπη» της μπελ χουκς (κριτική) – Η ποιητική της αγάπης στον αστερισμό της κοινωνικής αποξένωσης

Για το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Όλα για την αγάπη» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει η Πηνελόπη Αλεξίου

H μπελ χουκς, ή αλλιώς Gloria Watkins, εξέδωσε το 2000 το βιβλίο Αll about love, το οποίο ήρθε στα ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου (κριτική)

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου (κριτική)

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου με τον Μάνο Καρατζογιάννη στον πρωταγωνιστικό ρόλο, στο θέατρο «Σταθμός».

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Είδα, στο θέατρο «Σταθμός», τη σκηνοθεσία του Κώστ...

Η Ρέιτσελ Κασκ στην Αθήνα: Θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού»

Η Ρέιτσελ Κασκ στην Αθήνα: Θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού»

Στην Αθήνα έρχεται η συγγραφέας Ρέιτσελ Κασκ, όπου θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού» (μτφρ. Ντόρα Δαρβίρη, εκδ. Gutenberg). Την Τρίτη, 27  Μαΐου, στις 7μμ, στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης.

Επιμέλεια: Book Press

...
«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη βραβευμένη με το «Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUPL) 2021» συλλογή διηγημάτων της Μαλτέζας συγγραφέως Λάρα Καλέγια (Lara Calleja) «Τα καταστρέψατε όλα» (μτφρ. Βίκυ Πορφυρίδου), η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: ...

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από την εισαγωγή της μελέτης του Αχιλλέα Σύρμου «Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα–φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 – 1991», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τέσσερις ενδιαφέρουσες ποιητικές συλλογές από την περισσότερο ή λιγότερο πρόσφατη εκδοτική σοδειά. Τρία έργα από δόκιμους δημιουργούς και ένα αξιοπρόσεκτο ντεμπούτο.

Γράφει ο Γιώργος Δρίτσας 

...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Σταντάλ, Φώκνερ, Έσσε, αλλά και σύγχρονες φωνές συγκροτούν μια δεκάδα βιβλίων που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και που αξίζει να διαβάσουμε. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ