alt

Για το βιβλίο του Μάνου Ματσαγγάνη, Γράμματα από την Αμερική (εκδ. Κριτική).

Της Ξένιας Κουναλάκη

Έδινα ελάχιστες πιθανότητες στον εαυτό μου να διαβάσω βιβλίο οικονομολόγου και να μου αρέσει. Με το Γράμματα από την Αμερική όμως συνέβη το εξής παράδοξο. Πρώτον, το κατάλαβα και, δεύτερον, το βρήκα συναρπαστικό. Επειδή τα θεωρητικά οικονομικά του είναι εκλαϊκευτικά γραμμένα και αφορούν κυρίως την Ελλάδα, τη λιτότητα και τις ανισότητες. Κυρίως, δε, διατυπώνονται με αφορμή διαλέξεις τις οποίες παρακολούθησε ο Μάνος Ματσαγγάνης σε δύο έγκριτα αμερικανικά Πανεπιστήμια (Χάρβαρντ και Μπέρκλεϊ). Στην ουσία, τα «Γράμματα» είναι ένα μίνι bildungsroman, αφού παρατίθενται μεγάλα ονόματα της οικονομικής σκέψης, αποστασιοποιημένες απόψεις για την Ελλάδα, ταινίες, γεύσεις, εικόνες από την Αμερική. Λίγο τον ζήλεψα σε αυτό τον συγγραφέα. Στην αρχή έλεγχα κάθε φορά την ημερομηνία, γιατί δεν μπορούσα να πιστέψω ότι ακόμη και στο Χάρβαρντ κάθε μέρα έδινε μια διάλεξη γνωστός (και σε μένα) οικονομολόγος ή πολιτικός. Τη μια ο Πικετί, την άλλη ο Ρόμπινσον, την επόμενη ο Γκάμπριελ, την τρίτη ο Μπορέλ. Απανωτά αυτά.

Ο Ματσαγγάνης, μέσα σε αυτήν τη διάχυτη ευφορία, προσπαθεί να εξηγήσει τι σημαίνει Σύριζα και ελληνικός αριστερός φραξιονισμός.

Να πω ορισμένα πράγματα που με ενθουσίασαν στο βιβλίο. Το ταξίδι στην Αμερική δίνει στον συγγραφέα τη δυνατότητα να παρακολουθήσει όλες αυτές τις διαλέξεις και δη σε μια εποχή αυξημένου διεθνούς ενδιαφέροντος για την Ελλάδα λόγω Σύριζα, τέλος του 2014 και άνοιξη του 2015. Υπάρχει ένα εκνευριστικό για εμάς κλίμα νεορομαντικού φιλελληνισμού, όπου διάφοροι ηδονοβλεψίες της καταστροφής μας πανηγυρίζουν που θα γίνει ο Αλέξης Τσίπρας πρωθυπουργός και οι συν αυτώ υπουργοί του. Ο Ματσαγγάνης, μέσα σε αυτήν τη διάχυτη ευφορία, προσπαθεί να εξηγήσει τι σημαίνει Σύριζα και ελληνικός αριστερός φραξιονισμός. Πιστεύω ότι να πασχίζει κανείς να μιλήσει, ας πούμε, για τον Ρούντι Ρινάλντι και τον Παναγιώτη Λαφαζάνη σε έναν Αμερικανό διανοούμενο θα πρέπει να είναι δυσκολότερο από το πει σε έναν πεντάχρονο τι είναι rocket science.

Μ’ αρέσει η καθαρότητα με την οποία παρακολουθεί τις εξελίξεις στην Ελλάδα, παρά την απόσταση ή ίσως ακριβώς εξαιτίας αυτής. Έχει μια διαύγεια η κριτική ματιά του Μάνου Ματσαγγάνη για όσα θα επακολουθήσουν, σχεδόν προφητική. Αναρωτιέται, ας πούμε, αν θα γίνει ο Σύριζα ένα μαζικό αριστερό, πλην μεταρρυθμιστικό κόμμα, και δικαίως δυσπιστεί. Πριν ακόμη γίνει κυβέρνηση δηλώνει ότι τον ενοχλεί η ανοχή προς τον Καμμένο και τον Κοτζιά, δύο πρωτοκλασάτους υπουργούς του Αλέξη Τσίπρα σήμερα. Όταν τελικά αναλαμβάνει την εξουσία ο Σύριζα, η μόνη αστοχία, η οποία ειλικρινά με έκανε και γέλασα πικρά, είναι που γράφει ότι ίσως η μόνη ενδιαφέρουσα ή ελπιδοφόρα επιλογή είναι η στελέχωση του υπουργείου Οικονομικών. Ακριβώς σε αυτό το σημείο, σκέφτηκα από μέσα μου. Σε καλό σου, Μάνο, μας έκανες και γελάσαμε.

Όλο το βιβλίο διαπνέεται από μεγάλες δόσεις χιούμορ και αυτοσαρκασμού.

Δεν το λέω όμως ειρωνικά. Πράγματι, όλο το βιβλίο διαπνέεται από μεγάλες δόσεις χιούμορ και αυτοσαρκασμού. Από τις περιγραφές των politically correct φίλων στην Αμερική μέχρι τις αδιάκριτες απορίες τους, αν π.χ. η γυναίκα του προσποιείται οργασμό, Καθολική ούσα, και τους μαραθώνιους με ταινίες αδερφών Μαρξ, είναι σαφές ότι ο Ματσαγγάνης δεν παίρνει τον εαυτό του πολύ σοβαρά, κάτι το οποίο το είχα διαπιστώσει από την πρώτη φορά που τον γνώρισα, όταν είδα το προεκλογικό του σποτ για την υποψηφιότητα του, ένα πλακατζίδικο φιλμάκι που είχε προβάλει στο Booze. Δεν νομίζω να του εξασφάλισε πολλές ψήφους, αλλά ήταν πραγματικά ξεκαρδιστικό.

Ένα άλλωστε από τα πράγματα για τα οποία αυτομαστιγώνεται σκληρά είναι η αδυναμία του κόμματός του, τότε ΔΗΜΑΡ, τέως ΕΑΡ, πρώην ΚΚΕ εσωτερικού, να έχει απήχηση σε ευρύτερα ακροατήρια, να αποκτήσει λαϊκά ερείσματα και να μην περιορίζεται σε μια ελίτ διανοουμένων. Από την άλλη, αναγνωρίζει ότι τα απλουστευτικά επιχειρήματα του αντιμνημονιακού μπλοκ που εκτόξευσαν τον Σύριζα από το 4% στην εξουσία βασίζονται στην κατασκευή του εξωτερικού εχθρού (οι Γερμανοί, οι Ευρωπαίοι κλπ.), την ανάδειξη του ελληνικού λαού σε περιούσιο και την ανεφάρμοστη υπόσχεση για κατάργηση του μνημονίου με έναν νόμο. Έτσι φτιάχνουμε όλοι μαζικότητα.

Είναι ειλικρινές, εξομολογητικό, σύντομο και ταξιδιάρικο: Βοστώνη, Νέα Υόρκη, Σαν Φρανσίσκο και ένα road trip στην Καλιφόρνια σε λίγες μόνο ώρες.

Κάτι ακόμη με το οποίο ταυτίστηκα με τον Μάνο είναι που, ενώ, ας πούμε, στην Ελλάδα ο ίδιος αποκηρύσσεται μάλλον ως γερμανοτσολιάς, όταν άκουσε τον Γκάμπριελ να καγχάζει ότι στην Ελλάδα θα έπρεπε να έχουν φέρει την Παγκόσμια Τράπεζα και όχι το ΔΝΤ (ως τριτοκοσμική χώρα), τον πιάνει το πατριωτικό του. Θέλει να σηκωθεί να του απαντήσει διάφορα για τη Siemens και τα αυτοκίνητα που μας πούλησαν, αντλώντας επιχειρήματα από το οπλοστάσιο των αντιπάλων του/μας, αλλά μετά λογικεύεται πάλι γιατί ξέρει ότι κατά βάθος ο αντικαγκελάριος έχει δίκιο, απλώς το διδακτικό ύφος είναι αυτό που τον ενοχλεί. Το έχω πάθει κι εγώ αυτό. Να ακούω τα ίδια πράγματα που λέω εγώ στην Ελλάδα από χείλη Γερμανών πολιτικών, και να ενοχλούμαι.

Συνήθως, όταν μου ζητούν να παρουσιάσω ένα βιβλίο, διαβάζω την αρχή, το τέλος, λίγο από τη μέση και το οπισθόφυλλο. Στην περίπτωση του βιβλίου του Μάνου Ματσαγγάνη δεν το έκανα, γιατί, πρώτον, το βιβλίο είναι μικρό, οπότε θα το διαβάσεις σχεδόν όλο και, δεύτερον, επειδή άρχισα να το διαβάζω και ήταν τόσο ενδιαφέρον ώστε –ω, τι έκπληξη– το τελείωσα. Είναι ειλικρινές, εξομολογητικό, σύντομο και ταξιδιάρικο: Βοστώνη, Νέα Υόρκη, Σαν Φρανσίσκο και ένα road trip στην Καλιφόρνια σε λίγες μόνο ώρες. Ελληνορθόδοξο Πάσχα με την ομογένεια, ακαδημαϊκές συζητήσεις για την κρίση στην Ευρωζώνη, ινδικές και άλλες γεύσεις, σκέψεις για τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και την Τόσκα. Αν ήμουν το Ίδρυμα Fulbright, θα ήμουν πολύ ικανοποιημένο. Εξαιρετική απόσβεση επένδυσης*, για να κάνω και λίγο την οικονομολόγο.

* Ο Μάνος Ματσαγγάνης, από τον Σεπτέμβριο του 2014 έως τον Απρίλιο του 2015, φιλοξενήθηκε στα πανεπιστήμια Harvard και Berkeley ως υπότροφος του Ιδρύματος Fulbright.
** Το κείμενο εκφωνήθηκε ως ομιλία στην παρουσίαση του βιβλίου του Μάνου Ματσαγγάνη Γράμματα από την Αμερική, στο βιβλιοκαφέ Έναστρον, στις 19/9/2016.

 

* Η ΞΕΝΙΑ ΚΟΥΝΑΛΑΚΗ είναι αρχισυντάκτρια διεθνών ειδήσεων και τακτική αρθρογράφος στην εφημερίδα Καθημερινή.

altΓράμματα από την Αμερική
Μάνος Ματσαγγάνης
Κριτική 2016
Σελ. 152, τιμή εκδότη €10,00

alt

 ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΜΑΝΟΥ ΜΑΤΣΑΓΓΑΝΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Τι κρύβουν οι αριθμοί» του Τιμ Χάρφορντ (κριτική) – Ένας οδηγός για την εγκυρότητα των στατιστικών

«Τι κρύβουν οι αριθμοί» του Τιμ Χάρφορντ (κριτική) – Ένας οδηγός για την εγκυρότητα των στατιστικών

Για το βιβλίο του Τιμ Χάρφορντ «Τι κρύβουν οι αριθμοί» (μτφρ. Δέσποινα Αλεξανδρή, εκδ. Κλειδάριθμος). Κεντρική εικόνα: © Ryoji Iwata / Unsplash.

Γράφει η Λεύκη Σαραντινού

Ένα ιδιαίτερα χρήσιμο βιβλίο σχετικά με τη...

«Αποκολοκύνθωσις» του Σενέκα (κριτική) – Η μοναδική πλήρως σωζόμενη αρχαία μενίππεια σάτιρα

«Αποκολοκύνθωσις» του Σενέκα (κριτική) – Η μοναδική πλήρως σωζόμενη αρχαία μενίππεια σάτιρα

Για την αρχαία μενίππεια σάτιρα του Σενέκα «Αποκολοκύνθωσις» (μτφρ. Σταύρος Τσιτσιρίδης, εκδ. Κίχλη). Κεντρική εικόνα, «Ο θάνατος του Σενέκα», του Πίτερ Πολ Ρούμπενς, 1614.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Η «Αποκολοκύνθωσις» του ...

«Δίφορη μνήμη» του Γιώργου Χ. Θεοχάρη (κριτική) – Δοµικά υλικά µνήµης

«Δίφορη μνήμη» του Γιώργου Χ. Θεοχάρη (κριτική) – Δοµικά υλικά µνήµης

Για το βιβλίο του Γιώργου Χ. Θεοχάρη «Δίφορη μνήμη» (εκδ. Πόλις).

Γράφει ο Μάριος Μώρος

Πρώτα, οι συστάσεις· διαβάζω ορισµένους στίχους από το ποίηµα «Αυτοδίδακτοι της στέρησης» που υπάρχει ανάµεσα στις ενότητες τ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» του Γιάννη Ν. Μπασκόζου (προδημοσίευση)

«Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» του Γιάννη Ν. Μπασκόζου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιάννη Ν. Μπασκόζου «Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι νεραντζιές τρελαίνονται την άνοιξη στο Παγκράτι. Οι μυρωδιές τους α...

Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία 2022: Στη Μαρία Λαϊνά το Μεγάλο Βραβείο

Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία 2022: Στη Μαρία Λαϊνά το Μεγάλο Βραβείο

Ανακοινώθηκαν τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας, Λογοτεχνικής Μετάφρασης και Παιδικού Βιβλίου καθώς και το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων, το οποίο απονέμεται στη Μαρία Λαϊνά για τη συνολική προσφορά της στα Γράμματα. Τα βραβεία αφορούν βιβλία που κυκλοφόρησαν μέσα στο 2021. Φωτογραφία © Αργυρώ Μπο...

Οι εκδότες χαιρετίζουν την εισαγωγή του «πολλαπλού σχολικού βιβλίου» μα ετοιμάζουν προσφυγή στο ΣΤΕ «για την άκρως προβληματική διαδικασία»

Οι εκδότες χαιρετίζουν την εισαγωγή του «πολλαπλού σχολικού βιβλίου» μα ετοιμάζουν προσφυγή στο ΣΤΕ «για την άκρως προβληματική διαδικασία»

H Σύμπραξη Εκδοτών προσφεύγει στο ΣτΕ με στόχο την επανεξέταση των όρων της Πρόσκλησης του υπουργείου Παιδείας σχετικά με το πολλαπλό σχολικό εγχειρίδιο ενώ ταυτόχρονα καταθέτουν τις δικές τους προτάσεις. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» του Γιάννη Ν. Μπασκόζου (προδημοσίευση)

«Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» του Γιάννη Ν. Μπασκόζου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιάννη Ν. Μπασκόζου «Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι νεραντζιές τρελαίνονται την άνοιξη στο Παγκράτι. Οι μυρωδιές τους α...

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Έρωτες, έρωτες, έρωτες» του Βαγγέλη Ραπτόπουλου (προδημοσίευση)

«Έρωτες, έρωτες, έρωτες» του Βαγγέλη Ραπτόπουλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βαγγέλη Ραπτόπουλου «Έρωτες, έρωτες, έρωτες» – δώδεκα ιστορίες με πρωταγωνιστές που επιμένουν να παλεύουν για την ικανοποίηση της ερωτικής τους επιθυμίας. Δώδεκα παραλλαγές πάνω στο ίδιο θέμα, με την τελευταία και μεγαλύτερη να αγκαλιάζει όλες τις προηγούμενες. Κυκλο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Δύο αξιοπρόσεκτα ελληνικά αστυνομικά

Δύο αξιοπρόσεκτα ελληνικά αστυνομικά

Δύο ελληνικά αστυνομικά μυθιστορήματα που ξεχωρίζουν: «Το τελευταίο κορίτσι» (εκδ. Τόπος), του Γιάννη Ξανθόπουλου και «Το σπάσιμο» (εκδ. Μεταίχμιο), του Τάσου Παπαναστασίου.

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρίου

...

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Λογοτεχνία, έμφυλες ταυτότητες, πατριαρχία, φεμινιστικό κίνημα, γυναικεία γραφή. Αμάντα Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ*, Λύο Καλοβυρνάς φωτίζουν όψεις ενός ζητήματος που μας αφορά περισσότερο απ΄ όσο ίσως πιστεύουμε, ενώ ακολουθεί επιλογή βιβλίων ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας από τις πρόσφατες ...

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ