alt

Για το βιβλίο του Μάνου Ματσαγγάνη, Γράμματα από την Αμερική (εκδ. Κριτική).

Της Ξένιας Κουναλάκη

Έδινα ελάχιστες πιθανότητες στον εαυτό μου να διαβάσω βιβλίο οικονομολόγου και να μου αρέσει. Με το Γράμματα από την Αμερική όμως συνέβη το εξής παράδοξο. Πρώτον, το κατάλαβα και, δεύτερον, το βρήκα συναρπαστικό. Επειδή τα θεωρητικά οικονομικά του είναι εκλαϊκευτικά γραμμένα και αφορούν κυρίως την Ελλάδα, τη λιτότητα και τις ανισότητες. Κυρίως, δε, διατυπώνονται με αφορμή διαλέξεις τις οποίες παρακολούθησε ο Μάνος Ματσαγγάνης σε δύο έγκριτα αμερικανικά Πανεπιστήμια (Χάρβαρντ και Μπέρκλεϊ). Στην ουσία, τα «Γράμματα» είναι ένα μίνι bildungsroman, αφού παρατίθενται μεγάλα ονόματα της οικονομικής σκέψης, αποστασιοποιημένες απόψεις για την Ελλάδα, ταινίες, γεύσεις, εικόνες από την Αμερική. Λίγο τον ζήλεψα σε αυτό τον συγγραφέα. Στην αρχή έλεγχα κάθε φορά την ημερομηνία, γιατί δεν μπορούσα να πιστέψω ότι ακόμη και στο Χάρβαρντ κάθε μέρα έδινε μια διάλεξη γνωστός (και σε μένα) οικονομολόγος ή πολιτικός. Τη μια ο Πικετί, την άλλη ο Ρόμπινσον, την επόμενη ο Γκάμπριελ, την τρίτη ο Μπορέλ. Απανωτά αυτά.

Ο Ματσαγγάνης, μέσα σε αυτήν τη διάχυτη ευφορία, προσπαθεί να εξηγήσει τι σημαίνει Σύριζα και ελληνικός αριστερός φραξιονισμός.

Να πω ορισμένα πράγματα που με ενθουσίασαν στο βιβλίο. Το ταξίδι στην Αμερική δίνει στον συγγραφέα τη δυνατότητα να παρακολουθήσει όλες αυτές τις διαλέξεις και δη σε μια εποχή αυξημένου διεθνούς ενδιαφέροντος για την Ελλάδα λόγω Σύριζα, τέλος του 2014 και άνοιξη του 2015. Υπάρχει ένα εκνευριστικό για εμάς κλίμα νεορομαντικού φιλελληνισμού, όπου διάφοροι ηδονοβλεψίες της καταστροφής μας πανηγυρίζουν που θα γίνει ο Αλέξης Τσίπρας πρωθυπουργός και οι συν αυτώ υπουργοί του. Ο Ματσαγγάνης, μέσα σε αυτήν τη διάχυτη ευφορία, προσπαθεί να εξηγήσει τι σημαίνει Σύριζα και ελληνικός αριστερός φραξιονισμός. Πιστεύω ότι να πασχίζει κανείς να μιλήσει, ας πούμε, για τον Ρούντι Ρινάλντι και τον Παναγιώτη Λαφαζάνη σε έναν Αμερικανό διανοούμενο θα πρέπει να είναι δυσκολότερο από το πει σε έναν πεντάχρονο τι είναι rocket science.

Μ’ αρέσει η καθαρότητα με την οποία παρακολουθεί τις εξελίξεις στην Ελλάδα, παρά την απόσταση ή ίσως ακριβώς εξαιτίας αυτής. Έχει μια διαύγεια η κριτική ματιά του Μάνου Ματσαγγάνη για όσα θα επακολουθήσουν, σχεδόν προφητική. Αναρωτιέται, ας πούμε, αν θα γίνει ο Σύριζα ένα μαζικό αριστερό, πλην μεταρρυθμιστικό κόμμα, και δικαίως δυσπιστεί. Πριν ακόμη γίνει κυβέρνηση δηλώνει ότι τον ενοχλεί η ανοχή προς τον Καμμένο και τον Κοτζιά, δύο πρωτοκλασάτους υπουργούς του Αλέξη Τσίπρα σήμερα. Όταν τελικά αναλαμβάνει την εξουσία ο Σύριζα, η μόνη αστοχία, η οποία ειλικρινά με έκανε και γέλασα πικρά, είναι που γράφει ότι ίσως η μόνη ενδιαφέρουσα ή ελπιδοφόρα επιλογή είναι η στελέχωση του υπουργείου Οικονομικών. Ακριβώς σε αυτό το σημείο, σκέφτηκα από μέσα μου. Σε καλό σου, Μάνο, μας έκανες και γελάσαμε.

Όλο το βιβλίο διαπνέεται από μεγάλες δόσεις χιούμορ και αυτοσαρκασμού.

Δεν το λέω όμως ειρωνικά. Πράγματι, όλο το βιβλίο διαπνέεται από μεγάλες δόσεις χιούμορ και αυτοσαρκασμού. Από τις περιγραφές των politically correct φίλων στην Αμερική μέχρι τις αδιάκριτες απορίες τους, αν π.χ. η γυναίκα του προσποιείται οργασμό, Καθολική ούσα, και τους μαραθώνιους με ταινίες αδερφών Μαρξ, είναι σαφές ότι ο Ματσαγγάνης δεν παίρνει τον εαυτό του πολύ σοβαρά, κάτι το οποίο το είχα διαπιστώσει από την πρώτη φορά που τον γνώρισα, όταν είδα το προεκλογικό του σποτ για την υποψηφιότητα του, ένα πλακατζίδικο φιλμάκι που είχε προβάλει στο Booze. Δεν νομίζω να του εξασφάλισε πολλές ψήφους, αλλά ήταν πραγματικά ξεκαρδιστικό.

Ένα άλλωστε από τα πράγματα για τα οποία αυτομαστιγώνεται σκληρά είναι η αδυναμία του κόμματός του, τότε ΔΗΜΑΡ, τέως ΕΑΡ, πρώην ΚΚΕ εσωτερικού, να έχει απήχηση σε ευρύτερα ακροατήρια, να αποκτήσει λαϊκά ερείσματα και να μην περιορίζεται σε μια ελίτ διανοουμένων. Από την άλλη, αναγνωρίζει ότι τα απλουστευτικά επιχειρήματα του αντιμνημονιακού μπλοκ που εκτόξευσαν τον Σύριζα από το 4% στην εξουσία βασίζονται στην κατασκευή του εξωτερικού εχθρού (οι Γερμανοί, οι Ευρωπαίοι κλπ.), την ανάδειξη του ελληνικού λαού σε περιούσιο και την ανεφάρμοστη υπόσχεση για κατάργηση του μνημονίου με έναν νόμο. Έτσι φτιάχνουμε όλοι μαζικότητα.

Είναι ειλικρινές, εξομολογητικό, σύντομο και ταξιδιάρικο: Βοστώνη, Νέα Υόρκη, Σαν Φρανσίσκο και ένα road trip στην Καλιφόρνια σε λίγες μόνο ώρες.

Κάτι ακόμη με το οποίο ταυτίστηκα με τον Μάνο είναι που, ενώ, ας πούμε, στην Ελλάδα ο ίδιος αποκηρύσσεται μάλλον ως γερμανοτσολιάς, όταν άκουσε τον Γκάμπριελ να καγχάζει ότι στην Ελλάδα θα έπρεπε να έχουν φέρει την Παγκόσμια Τράπεζα και όχι το ΔΝΤ (ως τριτοκοσμική χώρα), τον πιάνει το πατριωτικό του. Θέλει να σηκωθεί να του απαντήσει διάφορα για τη Siemens και τα αυτοκίνητα που μας πούλησαν, αντλώντας επιχειρήματα από το οπλοστάσιο των αντιπάλων του/μας, αλλά μετά λογικεύεται πάλι γιατί ξέρει ότι κατά βάθος ο αντικαγκελάριος έχει δίκιο, απλώς το διδακτικό ύφος είναι αυτό που τον ενοχλεί. Το έχω πάθει κι εγώ αυτό. Να ακούω τα ίδια πράγματα που λέω εγώ στην Ελλάδα από χείλη Γερμανών πολιτικών, και να ενοχλούμαι.

Συνήθως, όταν μου ζητούν να παρουσιάσω ένα βιβλίο, διαβάζω την αρχή, το τέλος, λίγο από τη μέση και το οπισθόφυλλο. Στην περίπτωση του βιβλίου του Μάνου Ματσαγγάνη δεν το έκανα, γιατί, πρώτον, το βιβλίο είναι μικρό, οπότε θα το διαβάσεις σχεδόν όλο και, δεύτερον, επειδή άρχισα να το διαβάζω και ήταν τόσο ενδιαφέρον ώστε –ω, τι έκπληξη– το τελείωσα. Είναι ειλικρινές, εξομολογητικό, σύντομο και ταξιδιάρικο: Βοστώνη, Νέα Υόρκη, Σαν Φρανσίσκο και ένα road trip στην Καλιφόρνια σε λίγες μόνο ώρες. Ελληνορθόδοξο Πάσχα με την ομογένεια, ακαδημαϊκές συζητήσεις για την κρίση στην Ευρωζώνη, ινδικές και άλλες γεύσεις, σκέψεις για τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και την Τόσκα. Αν ήμουν το Ίδρυμα Fulbright, θα ήμουν πολύ ικανοποιημένο. Εξαιρετική απόσβεση επένδυσης*, για να κάνω και λίγο την οικονομολόγο.

* Ο Μάνος Ματσαγγάνης, από τον Σεπτέμβριο του 2014 έως τον Απρίλιο του 2015, φιλοξενήθηκε στα πανεπιστήμια Harvard και Berkeley ως υπότροφος του Ιδρύματος Fulbright.
** Το κείμενο εκφωνήθηκε ως ομιλία στην παρουσίαση του βιβλίου του Μάνου Ματσαγγάνη Γράμματα από την Αμερική, στο βιβλιοκαφέ Έναστρον, στις 19/9/2016.

 

* Η ΞΕΝΙΑ ΚΟΥΝΑΛΑΚΗ είναι αρχισυντάκτρια διεθνών ειδήσεων και τακτική αρθρογράφος στην εφημερίδα Καθημερινή.

altΓράμματα από την Αμερική
Μάνος Ματσαγγάνης
Κριτική 2016
Σελ. 152, τιμή εκδότη €10,00

alt

 ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΜΑΝΟΥ ΜΑΤΣΑΓΓΑΝΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Τα μυστικά της συγγραφής» (κριτική) – Οι ευφάνταστες «πίσω σελίδες» σπουδαίων συγγραφέων

«Τα μυστικά της συγγραφής» (κριτική) – Οι ευφάνταστες «πίσω σελίδες» σπουδαίων συγγραφέων

Για το βιβλίο «Τα μυστικά της συγγραφής» (επιλογή-μτφρ. Σόλωνας Παπαγεωργίου, επιμ.-πρόλογος. Κ.Β. Κατσουλάρης, εκδ. Key Books). Κεντρική εικόνα: O Γουίλιαμ Φόκνερ γράφοντας στη γραφομηχανή του. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
«Έλα λιγάκι πιο κοντά» των Sigmataf και Αντώνη Γλυκού (κριτική) – Τρυφερό άγγιγμα με λέξεις και εικόνες

«Έλα λιγάκι πιο κοντά» των Sigmataf και Αντώνη Γλυκού (κριτική) – Τρυφερό άγγιγμα με λέξεις και εικόνες

Για το λεύκωμα «Έλα λιγάκι πιο κοντά» (εκδ. Κey Books) με σημειώσεις του Sigmataf και εικόνες του Αντώνη Γλυκού. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Σαν αστική περιπλάνηση σ’ έναν μέσα τόπο. Σαν τα σημειώματα σε μικρά χαρτάκια ...

«Επιβίωση και Ιερότητα: Η πρώιμη ανθρωπότητα, το ελληνικό κοσμοσύστημα και τα μυστήρια της Ελευσίνας» της Αλεξάνδρας Θεοδωροπούλου (κριτική)

«Επιβίωση και Ιερότητα: Η πρώιμη ανθρωπότητα, το ελληνικό κοσμοσύστημα και τα μυστήρια της Ελευσίνας» της Αλεξάνδρας Θεοδωροπούλου (κριτική)

Για το βιβλίο της Αλεξάνδρας Θεοδωροπούλου «Επιβίωση και Ιερότητα: Η πρώιμη ανθρωπότητα, το ελληνικό κοσμοσύστημα και τα μυστήρια της Ελευσίνας» (εκδ. Παπαζήση).

Γράφει ο Κωνσταντίνος Β. Πρώιμος

Ιαχές της φυσικής κα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

The Athens Prize for Literature 2022: Οι λίστες με τους υποψήφιους, σε ελληνικό και ξένο μυθιστόρημα

The Athens Prize for Literature 2022: Οι λίστες με τους υποψήφιους, σε ελληνικό και ξένο μυθιστόρημα

Στην Αίθουσα Τελετών του Δημαρχιακού Μεγάρου στην Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως (πρώην Πλατεία Κοτζιά), θα απονεμηθούν εφέτος, για δέκατη έβδομη χρονιά, τα βραβεία μυθιστορήματος «The Athens Prize for Literature» του περιοδικού (δε)κατα για το 2022. Η ανακοίνωση των νικητών και ταυτόχρονα η απονομή θα γίνουν την Πέμπτ...

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης διοργανώνουν χριστουγεννιάτικη γιορτή βιβλίου το Σάββατο 9 & την Κυριακή 10 Δεκεμβρίου από τις 11:00 μέχρι και τις 19:00 στην οδό Θουκυδίδου 4, στην Πλάκα και υπόσχονται δύο μέρες γεμάτες με μουσική, κεράσματα, προτάσεις για δώρα και μεγάλες προσφορές.

Επιμέλεια: ...

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Από σήμερα (7/12) έως και την Κυριακή (10/12) οι εκδόσεις Ψυχογιός ετοιμάζουν μια χριστουγεννιάτικη γιορτή για μικρούς και μεγάλους στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης με bazaar βιβλίων, εκδηλώσεις και δράσεις για τα παιδιά. «Τίτλοι λογοτεχνίας για μικρούς και μεγάλους, bazaar βιβλίων, συναντήσεις με συγγραφείς & συναρπα...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορα...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Βιβλία για το σύγχρονο επιχειρείν: 5 επιλογές από πρόσφατες εκδόσεις

Βιβλία για το σύγχρονο επιχειρείν: 5 επιλογές από πρόσφατες εκδόσεις

Οι πρωτοπόροι των σημαντικών επιχειρήσεων του κόσμου, οι τρόποι να διαπραγματευόμαστε με αποτέλεσμα και πώς θα βρούμε αυτό που ψάχνουμε στον εργασιακό τομέα. Πέντε βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και μπορούν να μας κινητοποιήσουν. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ