sacred-india

Του Γιώργου Βέη

Ταξιδιωτικές αποστάξεις υψηλής ποιότητος

«Ο Παράδεισος μέσα μας;» είπε ο Σαλιμουλάχ και σήκωσε τα φρύδια του. «Όχι, όχι, πρόκειται για συναισθηματικά λόγια – ένα όνειρο μόνο[…] Ο Παράδεισος είναι έξω, ένας φυσικός χώρος στους ουρανούς, που τον δημιούργησε ο Θεός για τον λαό του[…] Θα υπάρχουν μαξιλάρια για να ξαπλώσεις, ποτάμια από γάλα και μέλι, δροσερό και καθαρό νερό πηγής». (Από το βιβλίο, σ. 197)

Η έλλειψη ομοιοτήτων, αντιστοιχιών, ή κοινών παρονομαστών, που θα μπορούσαν να διερμηνεύσουν σ' έναν έστω βαθμό την ινδική ιδιοπροσωπία, σε αντιπαραβολή με τα δυτικοευρωπαϊκά πρότυπα, καθιστά την όποια προσέγγιση εκ προοιμίου εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, αλλά και προβληματική, αν όχι τραυματική.

Άλλωστε, όπως μας δίδαξε ο Fernand Braudel στη θεμελιώδη του Γραμματική των πολιτισμών (εκδόσεις «Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης»), μολονότι ο ινδουισμός στη μεσαιωνική Ινδία είναι εξίσου σημαντικός με τον χριστιανισμό στον δικό μας δυτικό Μεσαίωνα, η Ινδία δεν μοιάζει και πολύ με την Ευρώπη, ούτε με τη μεροβιγγιανή, ούτε με την καρολιγγιανή ούτε καν με τη φεουδαρχική. Οι εξόφθαλμες διαφορές και οι υφέρπουσες τυχόν ομοιότητες με τους γειτονικούς και μη λαούς καθιστούν το εγχείρημα της διερεύνησης της ιδιοπροσωπίας της Ινδίας εξαιρετικά συναρπαστικό.

Ο ρηξικέλευθος Γουίλιαμ Νταλρίμπλ (βλ. επίσης το βιβλίο του Στα βήματα του Μάρκο Πόλο, εκδόσεις «Πατάκη» και το άρτια συγκερασμένο Ταξίδι στη σκιά του Βυζαντίου, «Ωκεανίδα») έρχεται λοιπόν κι αυτός με τη σειρά του αντιμέτωπος με το εννοιολογικό χάος από την πρώτη στιγμή. Βεβαίως προηγήθηκαν άλλοι, οι οποίοι του δείχνουν με σύνεση τον στοχαστικό δρόμο της ακώλυτης πρόσληψης των μηνυμάτων αυτής της αχανούς ετερότητας. Περίπου πενήντα χρόνια μάς χωρίζουν, φέρ΄ ειπείν, από τότε που ταξίδεψε στη γενέθλια γη του ινδουισμού ο σκηνοθέτης του Θεωρήματος, ο ακαταπόνητος Πιερ Πάολο Παζολίνι, μαζί με τους ιδεώδεις συντρόφους μιας ζωής, τον Αλμπέρτο Μοράβια και την Έλσα Μοράντε. Με τη βεβαιότητα ότι η Ινδία, ως ιδιότυπο κράμα πολιτιστικών - θρησκευτικών προσαρμογών ελάχιστα διαφοροποιείται από αιώνα σε αιώνα, η επικολυρική μαρτυρία του Παζολίνι, υπό τον τίτλο Το άρωμα της Ινδίας (εκδόσεις «Άγρα») διατηρεί αμείωτο το σφρίγος της πρώτης γραφής των εκπλήξεων. Μαζί μάλιστα με το εμβληματικό  Ένας βάρβαρος στην Ασία, του Ανρί Μισώ (εκδόσεις «Printa») και το περιώνυμο Φως της Ινδίας, του Οκτάβιο Πας (εκδόσεις «Κέδρος»), ο οποίος υπηρέτησε για αρκετό χρονικό διάστημα στο Νέο Δελχί ως πρέσβης του Μεξικού, το Άρωμα της Ινδίας συνιστά πρώτης τάξεως οδηγό ενός υπερευαίσθητου δέκτη για την αντιφατική, αχανή αυτή χώρα, η οποία έχει ήδη αρχίσει να συνειδητοποιεί ότι η πολιτισμική της κληρονομιά ορθώνει μπροστά της ένα τεράστιο εμπόδιο, ικανό να την εγκιβωτίσει αναπότρεπτα στο παρελθόν της, ενώ ο υπόλοιπος κόσμος θα βιώνει κατ' αντιδιαστολή το μέλλον του.

indiaΟ  ταλαντούχος, πολυβραβευμένος Γουίλιαμ Νταλρίμπλ αντιλαμβάνεται σε βάθος την κρισιμότητα μιας εμπεριστατωμένης μαρτυρίας περί την Ινδία. Γι' αυτό και δεν υποκύπτει, ως άκρως υποψιασμένος ταξιδιογράφος, στον πειρασμό να προβεί σε βάναυσες, ηχηρές υπεραπλουστεύσεις, ή, όπως συμβαίνει συνήθως με τους βιαστικούς ψευδοσυγγραφείς και αφελείς τουρίστες, σε εξαγωγές αυταρχικών, διαστρεβλωτικών πορισμάτων, τα οποία θα αδικούσαν κατάφωρα μιαν αρχαιότατη φυλή, η οποία πολλαπλώς και διιστορικά μας ενδιαφέρει. Μεταξύ προόδου και μυστικισμού, μεταξύ προκλητικής ευμάρειας και απίστευτης εξαθλίωσης, μεταξύ μιας κυριολεκτικά απίστευτης ομορφιάς και μιας ασχήμιας, η οποία ίσως να ξεπερνάει τα όρια του ανθρώπινου μέτρου, σύμφωνα με τους δυτικοευρωπαϊκούς δείκτες, η Ινδία εξακολουθεί να ορίζεται ως η κατ' εξοχήν χώρα των κορυφαίων αντιθέσεων. Για τις ανάγκες της εποπτικής στιγμής διακρίνω το εξής χαρακτηριστικό γνώρισμα: «Υπάρχουν μέχρι και Ινδοί που αυνανίζονται σκεπτόμενοι τον Θεό. Διατείνονται ότι θα ήταν πολύ πιο κακό να κάνουν έρωτα με μια γυναίκα[...], γιατί αυτό σε εξατομικεύει υπερβολικά και δεν αφήνει να περάσεις από την ιδέα του έρωτα στην ιδέα του Όλου». (βλ. Ανρί Μισώ, Ένας βάρβαρος στην Ασία). Παραπάνω από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι συνυπάρχουν καθημερινά και διαρκώς, μαζί με τους θεούς και δαίμονές τους, πορτρέτα των οποίων υπομνηματίζει με υποδειγματική σαφήνεια ο πολύτροπος Γουίλιαμ Νταλρίμπλ. Οι εννέα ιστορίες, «με καθεμία [...] να εκπροσωπεί μια διαφορετική μορφή αφοσίωσης ή ένα διαφορετικό θρησκευτικό μονοπάτι», συναποτελούν κατ΄ ουσίαν ολοκληρωμένα  χρονικά ζωής, ολοκληρωμένες εκδοχές  ινδικής πατριδογνωσίας, σαφώς διεξοδικής, αποδεικτικής και απολύτως χρηστικής. Πτυχές, απόκρυφες και μη, της ινδικής ενδοχώρας, εκτίθενται με παρρησία. Το γεγονός προβάλλεται πολυπρισματικά. Οι γωνίες λήψης αποδομούν στερεότυπα των πεπλανημένων «παρατηρητών».

Κοντολογίς, ο συγγραφέας λειτουργεί εδώ ως εκλεπτυσμένος βιογράφος, ως έμπειρος ταξινόμος σημαδιακών φαινομένων. Συγκρατώ  βεβαίως ότι, διαπιστώνοντας εν τέλει κι αυτός το αλλοπρόσαλλο, το παράλογο, το αδιανόητο, να μετατρέπεται διαδοχικά σε κανόνα συμπεριφοράς, σε κώδικα βίου, ακόμη και σε οικονομικό-πολιτικό ιδεολόγημα, αφήνει διακριτικά στον αναγνώστη το πλεονέκτημα της τελικής – αν βεβαίως μπορεί να υπάρξει υπάρχει -κρίσης. Ο  Γουίλιαμ Νταλρίμπλ ξέρει πότε οφείλει να  αποσυρθεί από τη σκηνή, έχοντας ήδη προνοήσει στο μεταξύ να καταστούμε συνειδητοί μέτοχοί της. Έτσι, π. χ, η μοιραία μοτοσικλέτα Enfield Bullet, η οποία σαν τα δικά μας ιερά εικονίσματα, αναδεικνύεται σε όλως αναβαθμισμένο σύμβολο πίστης και ιερό γονιμότητος, καθίσταται εν τέλει και  τρόπαιο ανάγνωσης. Η παρέλαση των ειδώλων συνεχίζεται με τον απρόβλεπτο, εξαιρετικά μορφωμένο Ατζάι Κουμάρ Τζα, ο οποίος τα τελευταία χρόνια, αντί για τον συνήθη ρουχισμό της κάστας του, επιλέγει ως αποκλειστική ενδυμασία τη στάχτη. Δηλαδή τη συμβολική μαρτυρία της φώτισης. Περιορίζομαι, κατ΄ οικονομία, σε δύο μόνο στιγμιότυπα κειμενικής δράσης, αφήνοντας τα υπόλοιπα επτά σ΄ εσάς. Θα σας μείνουν, στοιχηματίζω, αλησμόνητα.

Gouiliam_Ntalrimpl_Ieri_IndiaΓουίλιαμ Νταλρίμπλ
Ιερή Ινδία. Εννιά
Ζωές, Εννιά Ιστορίες
Μετάφραση:  Γιώργος Καλαμαντής
Εκδόσεις  «Μεταίχμιο», σ. 367

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Επιβίωση και Ιερότητα: Η πρώιμη ανθρωπότητα, το ελληνικό κοσμοσύστημα και τα μυστήρια της Ελευσίνας» της Αλεξάνδρας Θεοδωροπούλου (κριτική)

«Επιβίωση και Ιερότητα: Η πρώιμη ανθρωπότητα, το ελληνικό κοσμοσύστημα και τα μυστήρια της Ελευσίνας» της Αλεξάνδρας Θεοδωροπούλου (κριτική)

Για το βιβλίο της Αλεξάνδρας Θεοδωροπούλου «Επιβίωση και Ιερότητα: Η πρώιμη ανθρωπότητα, το ελληνικό κοσμοσύστημα και τα μυστήρια της Ελευσίνας» (εκδ. Παπαζήση).

Γράφει ο Κωνσταντίνος Β. Πρώιμος

Ιαχές της φυσικής κα...

«Οι Μυκήνες δεν ήταν το παν – Καμπανελλικά ανάλεκτα» του Γιώργου Π. Πεφάνη (κριτική) – Στη ρωγμή του αθέατου εαυτού

«Οι Μυκήνες δεν ήταν το παν – Καμπανελλικά ανάλεκτα» του Γιώργου Π. Πεφάνη (κριτική) – Στη ρωγμή του αθέατου εαυτού

Για το βιβλίο του Γιώργου Π. Πεφάνη «Οι Μυκήνες δεν ήταν το παν – Καμπανελλικά ανάλεκτα» (εκδ. Κάπα Εκδοτική). Στην κεντρική εικόνα, ο Ιάκωβος Καμπανέλλης.

Γράφει η Ελευθερία Ράπτου

Οι Μυκήνες δεν ήταν το παν ...

«Τετράδια Αμερικής: Περιπλάνηση στην Αμερική του πολιτισμού και της πολιτικής» του Ντίνου Σιώτη (κριτική)

«Τετράδια Αμερικής: Περιπλάνηση στην Αμερική του πολιτισμού και της πολιτικής» του Ντίνου Σιώτη (κριτική)

Για το βιβλίο του Ντίνου Σιώτη «Τετράδια Αμερικής: Περιπλάνηση στην Αμερική του πολιτισμού και της πολιτικής» (εκδ. Καστανιώτη). Κεντρική εικόνα: © Richard Tao (Unsplash).

Γράφει ο Αντώνης Μακρυδημήτρης

Yet the ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Το ζοφερό «Σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά, στη Στέγη (κριτική)

Το ζοφερό «Σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά, στη Στέγη (κριτική)

Την ώρα που το ευρύ τηλεοπτικό κοινό παρακολουθεί με ενδιαφέρον κάποιες εξαιρετικές σειρές του Netflix και της HBO, όμως δεν ενοχλείται καθόλου από τα νέα ελληνικά σήριαλ, που σταθερά θέματά τους έχουν «τη βεντέτα, την τιμή της αδερφής και την κατσίκα του γείτονα» -όπως εύγλωττα είπε σε συνέντευξή του-, ο Δημήτρης Κ...

«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Τζ.Μ. Κουτσί [J.M. Coetzee] «Ο Πολωνός» (μτφρ. Χριστίνα Σωτηροπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 4 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

Βίος και Πολιτεία #11: Η Σώτη Τριανταφύλλου, ζωντανά από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Βίος και Πολιτεία #11: Η Σώτη Τριανταφύλλου, ζωντανά από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Στο 11ο επεισόδιο της σειράς συζητήσεων με ανθρώπους από το χώρο του βιβλίου, με τον Κώστα Κατσουλάρη θα συνομιλήσει η συγγραφέας και ιστορικός Σώτη Τριανταφύλλου, σε μια κουβέντα εφ' όλης της ύλης, από τα παιδικά της χρόνια στην Κυψέλη μέχρι τα νεανικά της χρόνια στη Νέα Υόρκη, τη ζωή της στο Παρίσι, τα ταξίδια της...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο μάγος» του Κολμ Τόιμπιν (προδημοσίευση)

«Ο μάγος» του Κολμ Τόιμπιν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευσητο από το μυθιστόρημα του Κολμ Τόιμπιν [Colm Tóibín] «Ο μάγος» (μτφρ. Αθηνά Δημητριάδου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 9 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Ίκαρος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Λίμπεκ, 1892

Η ορχήστρα έπαιζε το Πρ...

«Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» του Σον Μπίθελ (προδημοσίευση)

«Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» του Σον Μπίθελ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Σον Μπίθελ [Shaun Bythell] «Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» (μτφρ. Μαριάννα Καλέμη) το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 18 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Key Books.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τύπος τρία

ΕΙΔΟΣ: PARENTE...

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

22 Σεπτεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ. Επιμέλεια: Κώστας Αγορα

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ