ligi istoria

Για το βιβλίο του Βαγγέλη Ραπτόπουλου «Λίγη ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας» (εκδ. Κέδρος).

Του Σόλωνα Παπαγεωργίου

Το βιβλίο του Βαγγέλη Ραπτόπουλου τιτλοφορείται Λίγη ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Λίγη, διότι ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος δεν ενδιαφέρεται να συνθέσει μια ακαδημαϊκή μελέτη, αλλά να μιλήσει για την πλευρά των νεοελληνικών γραμμάτων που του είναι οικεία, που αγαπάει. Οι καλοί συγγραφείς είναι επιμελείς αναγνώστες. Όταν αναφέρονται σε κείμενα των ομοτέχνων τους, συχνά μας αποκαλύπτουν κομμάτια της δικής τους συγγραφικής ταυτότητας.

Η «κρυφή» ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας

Το βιβλίο απαρτίζεται από τριάντα εννέα κείμενα και συνεντεύξεις, τα οποία δημοσιεύθηκαν στον Τύπο κατά την εικοσαετία 1985-2004. Στις σελίδες του βιβλίου παρελαύνουν προσωπικότητες των γραμμάτων όπως ο Βασιλικός, ο Νόλλας, ο Χωμενίδης, αλλά και ονόματα, δημιουργοί που τράβηξαν το ενδιαφέρον του Ραπτόπουλου και που πλέον σπάνια μνημονεύονται. Κατά μια έννοια, λοιπόν, το συγκεκριμένο βιβλίο αγκαλιάζει και την «κρυφή» ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, καθώς αναφέρεται τόσο σε δημοφιλή έργα, όσο και σε λησμονημένα.

Το αποτέλεσμα είναι η σκιαγράφηση μιας εποχής, η οποία κατά τον Ραπτόπουλο, είναι μια εποχή μπερδεμένη, πιθανώς μεταβατική, εφόσον έχει εγκαταλείψει τα συλλογικά οράματα προς όφελος του κέρδους. Ο κυνισμός, η μοναξιά των μεγάλων αστικών κέντρων, η έντονη στροφή προς την τεχνολογία, ο Νεοέλληνας δίχως σαφή ταυτότητα που πασχίζει να γίνει Ευρωπαίος· αυτά τα χαρακτηριστικά εμφανίζονται στο νέο λογοτεχνικό ρεύμα που ακολουθεί και ο ίδιος ο Ραπτόπουλος.

Αναπτύσσοντας τις απόψεις του για  σημαντικά έργα και για πρόσωπα των γραμμάτων και των τεχνών, ο Ραπτόπουλος φιλοτεχνεί με τρόπο ανορθόδοξο το δικό του πορτρέτο.

Τα βιβλία που παρουσιάζονται είναι διαφορετικά είδη καρπών που έδωσε το ίδιο δέντρο: η Ελλάδα του σήμερα – ή καλύτερα, η Ελλάδα εκείνης της εικοσαετίας, εφόσον το βιβλίο φέρει τον απόηχο μιας περασμένης εποχής. Αναπτύσσοντας τις απόψεις του για  σημαντικά έργα και για πρόσωπα των γραμμάτων και των τεχνών, ο Ραπτόπουλος φιλοτεχνεί με τρόπο ανορθόδοξο το δικό του πορτρέτο. Φανερώνει τις κύριες επιρροές του, τους μέντορές του, μιλά για τον Κουμανταρέα, για τον Πετρόπουλο και άλλους, καθώς και τις θεματικές που εμφανίζονται στα γραπτά του. Προσεγγίζει τη λογοτεχνία με τον ενθουσιασμό του συγγραφέα που ανακαλύπτει σημεία τομής μεταξύ των δικών του έργων και της λογοτεχνίας των άλλων.

kerdos raptopoulos ligi istoriaΜελετώντας το άλμα του Αντρέα Φραγκιά από τον ρεαλισμό στην αλληγορία, τον υπαρξισμό που κρύβεται πίσω από τις λέξεις του Άρη Αλεξάνδρου στο Κιβώτιο, καθώς και τη στροφή του Νόλλα και του Παπαγιώργη προς την αυτοβιογραφία, ο Ραπτόπουλος των περασμένων δεκαετιών προαναγγέλλει την εμφάνιση όλων αυτών των στοιχείων στη δική του πεζογραφία, το ενδιαφέρον του για τους συμβολισμούς στη λογοτεχνία του φανταστικού (περίτρανη απόδειξη είναι το βιβλίο Ο άνθρωπος που έκαψε την Ελλάδα) και την ενασχόλησή του με την αυτοβιογραφία και το χρονικό.

Θα ήταν μεγάλη παράλειψη να μην αναφερθώ στη γοητεία που ασκούν οι συνεντεύξεις που καταγράφονται στο βιβλίο. Ο Ραπτόπουλος συνδιαλέγεται με σημαντικούς διανοητές – από τις συζητήσεις τους καλύπτεται ένα ευρύ φάσμα θεμάτων: από τη θεωρία και τις προβλέψεις του Βασίλη Βασιλικού για την επιρροή του δυτικού κόσμου στον χώρο των τεχνών, μέχρι τα αμιγώς πρακτικά ζητήματα, όπως η εξομολόγηση του Θανάση Βαλτινού για τις (ελάχιστες) απολαβές από τη συγγραφή και τη σχέση κράτους και καλλιτέχνη.

Εντέλει, αυτό που μένει από τη Λίγη ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας είναι η αγάπη ενός δημιουργού για την τέχνη του. Δεν διστάζει να εγκωμιάσει όσα τον εντυπωσιάζουν και να επικρίνει όσα τον βρίσκουν αισθητικά και ιδεολογικά αντίθετο. Προβληματίζεται για το μέλλον της μυθοπλασίας, για το μέλλον του σύγχρονου, απομαγεμένου κόσμου της παγκοσμιοποίησης.


* Ο ΣΟΛΩΝΑΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ είναι φοιτητής Φαρμακευτικής. Αρθρογραφεί και γράφει πεζογραφία.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η ποιητική της Άπω Ανατολής» της Ευσταθίας Δήμου (κριτική) – Χαϊκού, ένα παρεξηγημένο ποιητικό είδος

«Η ποιητική της Άπω Ανατολής» της Ευσταθίας Δήμου (κριτική) – Χαϊκού, ένα παρεξηγημένο ποιητικό είδος

Για τη μελέτη της Ευσταθίας Δήμου «Η ποιητική της Άπω Ανατολής: Ψήγματα Χρυσού σε νεοελλήνων την εμφάνεια» (εκδ. Κουκκίδα). Kεντρική εικόνα: το έργο του Κατσουσίκα Χοκουσάι «Το μεγάλο κύμα έξω από την Καναγκάβα» (1831). 

Γράφει ο Γιώργος Δελιόπουλος

...
«Τα Ελληνικά Περιοδικά του 19ου αιώνα (Τόμος Α' και Β')» της Μάρθας Καρπόζηλου (κριτική)

«Τα Ελληνικά Περιοδικά του 19ου αιώνα (Τόμος Α' και Β')» της Μάρθας Καρπόζηλου (κριτική)

Για το έργο της Μάρθας Καρπόζηλου «Τα Ελληνικά Περιοδικά του 19ου αιώνα» (Τόμος Α΄, σ. 224 και Β΄, σ. 410), από τις εκδ. Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων.

Γράφει ο Γιάννης Σ. Παπαδάτος

Κυρίαι και Κύριοι, ...

«Μυστική γνώση» του Ανδρέα Κ. Παπανικολάου (κριτική) – Μια επιστημονική προσέγγιση του μυστικισμού

«Μυστική γνώση» του Ανδρέα Κ. Παπανικολάου (κριτική) – Μια επιστημονική προσέγγιση του μυστικισμού

Για το βιβλίο «Μυστική γνώση» του Ανδρέα Κ. Παπανικολάου, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg. «Μια επιστημονική προσέγγιση του θρησκευτικού, φιλοσοφικού και φαρμακογενούς μυστικισμού». 

Γράφει ο Μύρων Ζαχαράκης

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Δόθηκαν τα βραβεία της Εταιρίας λογοτεχνών Θεσσαλονίκης για το 2022

Δόθηκαν τα βραβεία της Εταιρίας λογοτεχνών Θεσσαλονίκης για το 2022

Χθες, Τρίτη, 21 Μαρτίου 2023, Παγκόσμια Ημέρα της Ποίησης, η Εταιρία Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης απένειμε τα πρώτα λογοτεχνικά της βραβεία. Βραβεύτηκαν οι Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου, Μεγάλο Βραβείο, Ευαγγελία Τάτση, βραβείο ποίησης, και Μαριάνθη Τεντζεράκη, βραβείο πεζογραφίας. Στην κεντρική εικόνα, η στιγμή της βρά...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

Ο παγκοσμίου φήμης επιστήμονας Γκάμπορ Μάτε έρχεται στην Ελλάδα

Ο παγκοσμίου φήμης επιστήμονας Γκάμπορ Μάτε έρχεται στην Ελλάδα

Ο Δρ. Γκάμπορ Μάτε θα έρθει στην Ελλάδα για ένα διήμερο εργαστήριο με θέμα «Ενδοσκόπηση μέσω Συμπόνοιας: Για την επούλωση του τραύματος και του στρες», στις 20 και 21 Ιουνίου 2023.

Επιμέλεια: Book Press

Ο παγκοσμίου φήμης ο...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

«Αγκούσα» της Μαντώς Μάκκα (προδημοσίευση)

«Αγκούσα» της Μαντώς Μάκκα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων της Μαντώς Μάκκα «Αγκούσα», που θα κυκλοφορήσει στις 22 Μαρτίου από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Οι φωνές» ...

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Κώστα Αρκουδέα «Συλλέκτης μανιταριών», που θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαρτίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ο πολιτικάντης ήταν μιμητικό ον. Δανειζόταν συμπεριφορές από τους ανθρώπου...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ