ligi istoria

Για το βιβλίο του Βαγγέλη Ραπτόπουλου «Λίγη ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας» (εκδ. Κέδρος).

Του Σόλωνα Παπαγεωργίου

Το βιβλίο του Βαγγέλη Ραπτόπουλου τιτλοφορείται Λίγη ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Λίγη, διότι ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος δεν ενδιαφέρεται να συνθέσει μια ακαδημαϊκή μελέτη, αλλά να μιλήσει για την πλευρά των νεοελληνικών γραμμάτων που του είναι οικεία, που αγαπάει. Οι καλοί συγγραφείς είναι επιμελείς αναγνώστες. Όταν αναφέρονται σε κείμενα των ομοτέχνων τους, συχνά μας αποκαλύπτουν κομμάτια της δικής τους συγγραφικής ταυτότητας.

Η «κρυφή» ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας

Το βιβλίο απαρτίζεται από τριάντα εννέα κείμενα και συνεντεύξεις, τα οποία δημοσιεύθηκαν στον Τύπο κατά την εικοσαετία 1985-2004. Στις σελίδες του βιβλίου παρελαύνουν προσωπικότητες των γραμμάτων όπως ο Βασιλικός, ο Νόλλας, ο Χωμενίδης, αλλά και ονόματα, δημιουργοί που τράβηξαν το ενδιαφέρον του Ραπτόπουλου και που πλέον σπάνια μνημονεύονται. Κατά μια έννοια, λοιπόν, το συγκεκριμένο βιβλίο αγκαλιάζει και την «κρυφή» ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, καθώς αναφέρεται τόσο σε δημοφιλή έργα, όσο και σε λησμονημένα.

Το αποτέλεσμα είναι η σκιαγράφηση μιας εποχής, η οποία κατά τον Ραπτόπουλο, είναι μια εποχή μπερδεμένη, πιθανώς μεταβατική, εφόσον έχει εγκαταλείψει τα συλλογικά οράματα προς όφελος του κέρδους. Ο κυνισμός, η μοναξιά των μεγάλων αστικών κέντρων, η έντονη στροφή προς την τεχνολογία, ο Νεοέλληνας δίχως σαφή ταυτότητα που πασχίζει να γίνει Ευρωπαίος· αυτά τα χαρακτηριστικά εμφανίζονται στο νέο λογοτεχνικό ρεύμα που ακολουθεί και ο ίδιος ο Ραπτόπουλος.

Αναπτύσσοντας τις απόψεις του για  σημαντικά έργα και για πρόσωπα των γραμμάτων και των τεχνών, ο Ραπτόπουλος φιλοτεχνεί με τρόπο ανορθόδοξο το δικό του πορτρέτο.

Τα βιβλία που παρουσιάζονται είναι διαφορετικά είδη καρπών που έδωσε το ίδιο δέντρο: η Ελλάδα του σήμερα – ή καλύτερα, η Ελλάδα εκείνης της εικοσαετίας, εφόσον το βιβλίο φέρει τον απόηχο μιας περασμένης εποχής. Αναπτύσσοντας τις απόψεις του για  σημαντικά έργα και για πρόσωπα των γραμμάτων και των τεχνών, ο Ραπτόπουλος φιλοτεχνεί με τρόπο ανορθόδοξο το δικό του πορτρέτο. Φανερώνει τις κύριες επιρροές του, τους μέντορές του, μιλά για τον Κουμανταρέα, για τον Πετρόπουλο και άλλους, καθώς και τις θεματικές που εμφανίζονται στα γραπτά του. Προσεγγίζει τη λογοτεχνία με τον ενθουσιασμό του συγγραφέα που ανακαλύπτει σημεία τομής μεταξύ των δικών του έργων και της λογοτεχνίας των άλλων.

kerdos raptopoulos ligi istoriaΜελετώντας το άλμα του Αντρέα Φραγκιά από τον ρεαλισμό στην αλληγορία, τον υπαρξισμό που κρύβεται πίσω από τις λέξεις του Άρη Αλεξάνδρου στο Κιβώτιο, καθώς και τη στροφή του Νόλλα και του Παπαγιώργη προς την αυτοβιογραφία, ο Ραπτόπουλος των περασμένων δεκαετιών προαναγγέλλει την εμφάνιση όλων αυτών των στοιχείων στη δική του πεζογραφία, το ενδιαφέρον του για τους συμβολισμούς στη λογοτεχνία του φανταστικού (περίτρανη απόδειξη είναι το βιβλίο Ο άνθρωπος που έκαψε την Ελλάδα) και την ενασχόλησή του με την αυτοβιογραφία και το χρονικό.

Θα ήταν μεγάλη παράλειψη να μην αναφερθώ στη γοητεία που ασκούν οι συνεντεύξεις που καταγράφονται στο βιβλίο. Ο Ραπτόπουλος συνδιαλέγεται με σημαντικούς διανοητές – από τις συζητήσεις τους καλύπτεται ένα ευρύ φάσμα θεμάτων: από τη θεωρία και τις προβλέψεις του Βασίλη Βασιλικού για την επιρροή του δυτικού κόσμου στον χώρο των τεχνών, μέχρι τα αμιγώς πρακτικά ζητήματα, όπως η εξομολόγηση του Θανάση Βαλτινού για τις (ελάχιστες) απολαβές από τη συγγραφή και τη σχέση κράτους και καλλιτέχνη.

Εντέλει, αυτό που μένει από τη Λίγη ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας είναι η αγάπη ενός δημιουργού για την τέχνη του. Δεν διστάζει να εγκωμιάσει όσα τον εντυπωσιάζουν και να επικρίνει όσα τον βρίσκουν αισθητικά και ιδεολογικά αντίθετο. Προβληματίζεται για το μέλλον της μυθοπλασίας, για το μέλλον του σύγχρονου, απομαγεμένου κόσμου της παγκοσμιοποίησης.


* Ο ΣΟΛΩΝΑΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ είναι φοιτητής Φαρμακευτικής. Αρθρογραφεί και γράφει πεζογραφία.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Εσύ είσαι το placebo» του Τζο Ντισπένζα – Πώς να γίνεις ο θεραπευτής του εαυτού σου

«Εσύ είσαι το placebo» του Τζο Ντισπένζα – Πώς να γίνεις ο θεραπευτής του εαυτού σου

Για τη μελέτη του Τζο Ντισπένζα [Joe Dispenza] «Εσύ είσαι το placebo» (μτφρ. Χρήστος Καψάλης, εκδ. Key Books), ένα βιβλίο για το πώς μπορεί κανείς να γίνει ο θεραπευτής του εαυτού του.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Φάρμακα συμβ...

«Διονύσης Σαββόπουλος» του Δημήτρη Καράμπελα (κριτική) – Κατάδυση στον Σαββοπουλικό κόσμο και στον δικό μας

«Διονύσης Σαββόπουλος» του Δημήτρη Καράμπελα (κριτική) – Κατάδυση στον Σαββοπουλικό κόσμο και στον δικό μας

Για την «αναθεωρημένη» μελέτη του Δημήτρη Καράμπελα «Διονύσης Σαββόπουλος», που κυκλοφόρησε ξανά, με νέα επιμέλεια του συγγραφέα, από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Με όρους ημερολογιακούς και ουχί καλλιτ...

«Όλα για την αγάπη» της μπελ χουκς (κριτική) – Η ποιητική της αγάπης στον αστερισμό της κοινωνικής αποξένωσης

«Όλα για την αγάπη» της μπελ χουκς (κριτική) – Η ποιητική της αγάπης στον αστερισμό της κοινωνικής αποξένωσης

Για το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Όλα για την αγάπη» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει η Πηνελόπη Αλεξίου

H μπελ χουκς, ή αλλιώς Gloria Watkins, εξέδωσε το 2000 το βιβλίο Αll about love, το οποίο ήρθε στα ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου (κριτική)

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου (κριτική)

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου με τον Μάνο Καρατζογιάννη στον πρωταγωνιστικό ρόλο, στο θέατρο «Σταθμός».

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Είδα, στο θέατρο «Σταθμός», τη σκηνοθεσία του Κώστ...

Η Ρέιτσελ Κασκ στην Αθήνα: Θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού»

Η Ρέιτσελ Κασκ στην Αθήνα: Θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού»

Στην Αθήνα έρχεται η συγγραφέας Ρέιτσελ Κασκ, όπου θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού» (μτφρ. Ντόρα Δαρβίρη, εκδ. Gutenberg). Την Τρίτη, 27  Μαΐου, στις 7μμ, στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης.

Επιμέλεια: Book Press

...
«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη βραβευμένη με το «Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUPL) 2021» συλλογή διηγημάτων της Μαλτέζας συγγραφέως Λάρα Καλέγια (Lara Calleja) «Τα καταστρέψατε όλα» (μτφρ. Βίκυ Πορφυρίδου), η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: ...

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από την εισαγωγή της μελέτης του Αχιλλέα Σύρμου «Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα–φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 – 1991», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τέσσερις ενδιαφέρουσες ποιητικές συλλογές από την περισσότερο ή λιγότερο πρόσφατη εκδοτική σοδειά. Τρία έργα από δόκιμους δημιουργούς και ένα αξιοπρόσεκτο ντεμπούτο.

Γράφει ο Γιώργος Δρίτσας 

...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Σταντάλ, Φώκνερ, Έσσε, αλλά και σύγχρονες φωνές συγκροτούν μια δεκάδα βιβλίων που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και που αξίζει να διαβάσουμε. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ