ligi istoria

Για το βιβλίο του Βαγγέλη Ραπτόπουλου «Λίγη ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας» (εκδ. Κέδρος).

Του Σόλωνα Παπαγεωργίου

Το βιβλίο του Βαγγέλη Ραπτόπουλου τιτλοφορείται Λίγη ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Λίγη, διότι ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος δεν ενδιαφέρεται να συνθέσει μια ακαδημαϊκή μελέτη, αλλά να μιλήσει για την πλευρά των νεοελληνικών γραμμάτων που του είναι οικεία, που αγαπάει. Οι καλοί συγγραφείς είναι επιμελείς αναγνώστες. Όταν αναφέρονται σε κείμενα των ομοτέχνων τους, συχνά μας αποκαλύπτουν κομμάτια της δικής τους συγγραφικής ταυτότητας.

Η «κρυφή» ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας

Το βιβλίο απαρτίζεται από τριάντα εννέα κείμενα και συνεντεύξεις, τα οποία δημοσιεύθηκαν στον Τύπο κατά την εικοσαετία 1985-2004. Στις σελίδες του βιβλίου παρελαύνουν προσωπικότητες των γραμμάτων όπως ο Βασιλικός, ο Νόλλας, ο Χωμενίδης, αλλά και ονόματα, δημιουργοί που τράβηξαν το ενδιαφέρον του Ραπτόπουλου και που πλέον σπάνια μνημονεύονται. Κατά μια έννοια, λοιπόν, το συγκεκριμένο βιβλίο αγκαλιάζει και την «κρυφή» ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, καθώς αναφέρεται τόσο σε δημοφιλή έργα, όσο και σε λησμονημένα.

Το αποτέλεσμα είναι η σκιαγράφηση μιας εποχής, η οποία κατά τον Ραπτόπουλο, είναι μια εποχή μπερδεμένη, πιθανώς μεταβατική, εφόσον έχει εγκαταλείψει τα συλλογικά οράματα προς όφελος του κέρδους. Ο κυνισμός, η μοναξιά των μεγάλων αστικών κέντρων, η έντονη στροφή προς την τεχνολογία, ο Νεοέλληνας δίχως σαφή ταυτότητα που πασχίζει να γίνει Ευρωπαίος· αυτά τα χαρακτηριστικά εμφανίζονται στο νέο λογοτεχνικό ρεύμα που ακολουθεί και ο ίδιος ο Ραπτόπουλος.

Αναπτύσσοντας τις απόψεις του για  σημαντικά έργα και για πρόσωπα των γραμμάτων και των τεχνών, ο Ραπτόπουλος φιλοτεχνεί με τρόπο ανορθόδοξο το δικό του πορτρέτο.

Τα βιβλία που παρουσιάζονται είναι διαφορετικά είδη καρπών που έδωσε το ίδιο δέντρο: η Ελλάδα του σήμερα – ή καλύτερα, η Ελλάδα εκείνης της εικοσαετίας, εφόσον το βιβλίο φέρει τον απόηχο μιας περασμένης εποχής. Αναπτύσσοντας τις απόψεις του για  σημαντικά έργα και για πρόσωπα των γραμμάτων και των τεχνών, ο Ραπτόπουλος φιλοτεχνεί με τρόπο ανορθόδοξο το δικό του πορτρέτο. Φανερώνει τις κύριες επιρροές του, τους μέντορές του, μιλά για τον Κουμανταρέα, για τον Πετρόπουλο και άλλους, καθώς και τις θεματικές που εμφανίζονται στα γραπτά του. Προσεγγίζει τη λογοτεχνία με τον ενθουσιασμό του συγγραφέα που ανακαλύπτει σημεία τομής μεταξύ των δικών του έργων και της λογοτεχνίας των άλλων.

kerdos raptopoulos ligi istoriaΜελετώντας το άλμα του Αντρέα Φραγκιά από τον ρεαλισμό στην αλληγορία, τον υπαρξισμό που κρύβεται πίσω από τις λέξεις του Άρη Αλεξάνδρου στο Κιβώτιο, καθώς και τη στροφή του Νόλλα και του Παπαγιώργη προς την αυτοβιογραφία, ο Ραπτόπουλος των περασμένων δεκαετιών προαναγγέλλει την εμφάνιση όλων αυτών των στοιχείων στη δική του πεζογραφία, το ενδιαφέρον του για τους συμβολισμούς στη λογοτεχνία του φανταστικού (περίτρανη απόδειξη είναι το βιβλίο Ο άνθρωπος που έκαψε την Ελλάδα) και την ενασχόλησή του με την αυτοβιογραφία και το χρονικό.

Θα ήταν μεγάλη παράλειψη να μην αναφερθώ στη γοητεία που ασκούν οι συνεντεύξεις που καταγράφονται στο βιβλίο. Ο Ραπτόπουλος συνδιαλέγεται με σημαντικούς διανοητές – από τις συζητήσεις τους καλύπτεται ένα ευρύ φάσμα θεμάτων: από τη θεωρία και τις προβλέψεις του Βασίλη Βασιλικού για την επιρροή του δυτικού κόσμου στον χώρο των τεχνών, μέχρι τα αμιγώς πρακτικά ζητήματα, όπως η εξομολόγηση του Θανάση Βαλτινού για τις (ελάχιστες) απολαβές από τη συγγραφή και τη σχέση κράτους και καλλιτέχνη.

Εντέλει, αυτό που μένει από τη Λίγη ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας είναι η αγάπη ενός δημιουργού για την τέχνη του. Δεν διστάζει να εγκωμιάσει όσα τον εντυπωσιάζουν και να επικρίνει όσα τον βρίσκουν αισθητικά και ιδεολογικά αντίθετο. Προβληματίζεται για το μέλλον της μυθοπλασίας, για το μέλλον του σύγχρονου, απομαγεμένου κόσμου της παγκοσμιοποίησης.


* Ο ΣΟΛΩΝΑΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ είναι φοιτητής Φαρμακευτικής. Αρθρογραφεί και γράφει πεζογραφία.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Κολυμπώντας στη λιμνούλα υπό βροχή» του Τζορτζ Σόντερς (κριτική) – Για την αυθεντική αγάπη της γραφής και της ανάγνωσης

«Κολυμπώντας στη λιμνούλα υπό βροχή» του Τζορτζ Σόντερς (κριτική) – Για την αυθεντική αγάπη της γραφής και της ανάγνωσης

Για το βιβλίο του Τζορτζ Σόντερς [George Sauders] «Κολυμπώντας στη λιμνούλα υπό βροχή» (μτφρ. Ανδρέας Παππάς, εκδ. Πατάκη). Οι Ρώσοι «μάστορες» της γραφής, τα μαθήματα δημιουργικής γραφής, αλλά και η χαρά της ανάγνωσης. Kεντρική εικόνα: © Syracuse.edu.

Γράφει ο Διονύ...

«Πώς να διαβάζουμε λογοτεχνία» του Τέρυ Ίγκλετον – Μια γλαφυρή εισαγωγή στον κόσμο της ανάγνωσης

«Πώς να διαβάζουμε λογοτεχνία» του Τέρυ Ίγκλετον – Μια γλαφυρή εισαγωγή στον κόσμο της ανάγνωσης

Για το βιβλίο του Τέρυ Ίγκλετον [Τerry Eagleton] «Πώς να διαβάσουμε λογοτεχνία» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Πεδίο]. Κεντρική εικόνα: (© Unsplash). 

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

Το ερώτημα του τίτλου ...

«Τα όνειρα της καμήλας και άλλες ιστορίες για τη Συρία» της Ελένης Παπανδρέου (κριτική) – Στην επικράτεια του παραμυθιού

«Τα όνειρα της καμήλας και άλλες ιστορίες για τη Συρία» της Ελένης Παπανδρέου (κριτική) – Στην επικράτεια του παραμυθιού

Για το λεύκωμα της Ελένης Παπανδρέου «Τα όνειρα της καμήλας και άλλες ιστορίες για τη Συρία» (εκδ. Ιωλκός). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία της Ελένης Παπανδρέου από την έκδοση. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Στο ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ